Yargıtay 5. Hukuk Dairesi 2022/3819 Esas 2022/4401 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ : Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi


Taraflar arasındaki davada Van Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi ile Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi'nce ayrı ayrı yetkisizlik kararı verilmesi nedeni ile yargı yerinin belirlenmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi gereği düşünüldü:
-KARAR-
Davacı vekili tarafından Tatvan 1. Asliye Hukuk (İş Mahkemesi Sıfatıyla) Mahkemesinde iş akdinin feshinin geçersizliğine, davacının işe iadesine ve yasal sonuçlarına hükmedilmesine karar verilmesi istemli olarak 30/10/2018 tarihinde dava açılmış, mahkemece 11/04/2019 tarih ve 2018/393 E. 2019/164 K. sayılı kararıyla davanın reddine karar verilmiş, kararın davacı vekilince istinaf edilmesi üzerine Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi 10/10/2019 tarih ve 2019/2519 E. 2019/2800 K. sayılı kararı ile “kamu işvereni ile hizmet alım sözleşmesi imzalamış olan alt işverenlik açısından iş ilişkisinin devamı beklenemeyecek derecede şüphe meydana geldiği, işveren feshinin geçerli nedene dayandığı” gerekçesiyle davacının istinaf başvurusunun HMK'nın 353/1/b/1 maddesi uyarınca esastan reddine karar verilmiş olup; verilen karar 10/09/2019 tarihinde kesinleşmiştir.
Davacı tarafından 2019/38684 başvuru numarası ile güven ilişkisinin bozulduğu gerekçesine dayalı olarak iş akdine son verilmesi üzerine açılan işe iade davasının esası incelenmeden reddedilmesi nedeniyle adil yargılanma hakkı kapsamındaki mahkeme hakkının ihlal edildiği iddiası ile Anayasa Mahkemesi'ne başvurulmuş, Anayasa Mahkemesi 03/11/2020 tarihli kararı ile derece mahkemelerinin dava konusu uyuşmazlığın esasını incelememeleri sebebiyle adil yargılanma hakkı kapsamındaki mahkeme hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın kabul edilebilir olduğuna ve adil yargılanma hakkı kapsamındaki mahkeme hakkının ihlal edildiğine karar verilerek mahkeme hakkının ihlalinin sonuçlarının ortadan kaldırılması için yeniden yargılama yapılmak üzere, kararın bir örneğinin ilk derece mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Dosya Tatvan 1. Asliye Hukuk (İş Mahkemesi Sıfatıyla) Mahkemesi'nde 2021/107 Esas numarası almış, yapılan yargılama neticesinde, davanın kabulü ile davalı işverence yapılan feshin geçersizliğine ve davacının işe iadesine, davacının yasal süre içinde başvurusuna rağmen işverence süresi içinde işe başlatılmaması halinde ödenmesi gereken tazminat miktarının davacının kıdemi, fesih nedeni dikkate alınarak taktiren davacının 4 aylık brüt ücret tutarı olarak belirlenmesine, davacının işe iade için süresi içinde işverene başvurması halinde kararın kesinleşmesine kadar en çok 4 aylık ücret ve diğer haklarının davalıdan alınarak davacıya ödenmesi gerektiğinin tespitine, davacının işe başlatılması halinde varsa ödenen ihbar ve kıdem tazminatının bu alacaktan mahsubuna karar verilmiş, davalı ... Başkanlığı vekili tarafından kararın istinaf edilmesi üzerine Van Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi ile Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi'nce ayrı ayrı yetkisizlik kararı verilmesi nedeni ile oluşan olumsuz yetki uyuşmazlığının çözümü için dosya Dairemize gönderilmiştir.
Van Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi'nce, yargı çevresinin değiştirilmesinden önce istinaf incelemesinden geçen dosyaların, yeniden istinaf incelemesine konu edilmesi halinde ilk incelemeyi yapan bölge adliye mahkemesince sonuçlandırılması gerektiği, taraflar arasında daha önceden görülen yargılama sırasında ilk derece mahkemesince verilen kararın Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi'nin 10/10/2019 tarih, 2019/2519 E. - 2019/2800 K. sayılı kararı ile incelenip davacının istinaf başvurusunun HMK'nın 353/1-b-1 maddesi uyarınca esastan reddine kararı verilerek incelendiğinden anılan yasal düzenleme uyarınca istinaf inceleme yetki ve görevinin Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi'ne ait olduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi'nce ise, davan her ne kadar Anayasa Mahkemesi'nin yeniden yargılama yapılmasına ilişkin kararı ile ikame edilmiş ise de yeniden yargılama sonrası yerel mahkemece verilen karar hakkında Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi'nce esastan inceleme yapılmadığı gözetildiğinde dosyanın ilk kez görevli ve yetkili bölge adliye mahkemesince istinaf kanun yolu kapsamında incelenmesi gerektiği gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
6100 sayılı HMK'nın 22. maddesi uyarınca "Yetkili mahkemenin bir davaya bakmasına herhangi bir engel bulunduğu yahut iki mahkeme arasında yargı çevrelerinin sınırlarının belirlenmesinde tereddüt ortaya çıktığı takdirde, yetkili mahkemenin tayininde, ilk derece mahkemeleri için bölge adliye mahkemelerine, bölge adliye mahkemeleri için Yargıtaya başvurulur."
HMK'nın "Kanun Yolları" başlıklı sekizinci kısmının birinci bölümünde "istinaf” kanun yolu düzenlenmiş ve 341. maddesinin (1) numaralı fıkrasında "İlk derece mahkemelerinden verilen nihai kararlar ile ihtiyati tedbir, ihtiyati haciz taleplerinin reddi ve bu taleplerin kabulü hâlinde, itiraz üzerine verilecek kararlara karşı istinaf yoluna başvurulabilir" hükmünü içermektedir.
HMK'nın 391/3. ve 394/5. maddelerinde ihtiyati tedbire dair belirtilen (ilk derece) mahkeme kararlarına karşı kanun yoluna başvurulabileceği öngörülmüş; bu Kanun yolunun ne anlama geldiği ise HMK'nın 341/1. maddesinde istinaf olarak açıkça belirtilmiştir.
694 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 136. maddesi ile 5235 Sayılı Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri hakkında Kanuna ek 1. maddenin 1. fıkrasında; "Bölge Adliye Mahkemelerinin yargı çevresinin 25. madde uyarınca değişmesi halinde, bu değişikliğinin uygulanması durumunda Resmi Gazete'de belirlenen tarihten önce ilk derece mahkemelerince verilen kararların istinaf incelenmesinde, karar tarihi itibariyle yetkili bölge adliye mahkemelerince yargı çevresinin değiştiği gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilemez. Yargı çevresinin değiştirilmesinden önce istinaf incelemesinden geçen dosyalar, yeniden istinaf incelemesine konu edilmesi halinde de ilk incelemeyi yapan bölge adliye mahkemesince sonuçlandırılır." hükmü düzenlenmiştir.
Dosya kapsamından, istinaf incelemesine konu kararın Anayasa Mahkemesi'nin 03/11/2020 tarihli "derece mahkemelerinin dava konusu uyuşmazlığın esasını incelememeleri sebebiyle adil yargılanma hakkı kapsamındaki mahkeme hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın kabul edilebilir olduğuna ve adil yargılanma hakkı kapsamındaki mahkeme hakkının ihlal edildiğine" ilişkin kararı sonrasında, Tatvan 1. Asliye Hukuk (İş Mahkemesi Sıfatıyla) Mahkemesi'nin 2021/107 Esas sayılı dosyasında yapılan yargılama neticesinde davanın kabulüne ilişkin 29/06/2021 tarihli kararı olduğu anlaşılmaktadır. 02/09/2019 tarihinden itibaren Van İl ve İlçelerinin Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi’nin yargı çevresinden çıkarılarak Van Bölge Adliye Mahkemesi’nin yargı çevresine eklendiği ve istinaf incelemesi yapılacak kararın karar tarihi itibari ile Van Bölge Adliye Mahkemesi’nin yargı çevresinde olduğu anlaşılmakla uyuşmazlığın Van Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi'nce görülüp sonuçlandırılması gerekmektedir.
Yukarıda açıklanan nedenlerle; 6100 sayılı HMK’nın 21 ve 22. maddeleri ile 5235 sayılı Kanun'un 36/3. maddesi gereğince Van Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi'nin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE,14/03/2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.