Danıştay 7. Daire 2021/2685 Esas 2022/1861 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
YEDİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/2685
Karar No : 2022/1861


TEMYİZ EDEN (DAVALI) : ... Bakanlığı adına
... Gümrük Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. ...

KARŞI TARAF (DAVACI) : ...
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ... Bölge İdare Mahkemesi Vergi Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem: Davacı adına tescilli ... tarih ve ..., ..., ... sayılı antrepo beyannamelerinin muhtelif kalemlerinde bulunan eşyanın, beyan edilenden farklı cinste eşya olduğunun saptandığından bahisle 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 236. maddesinin 5. fıkrası uyarınca gümrüklenmiş değer üzerinden hesaplanarak karara bağlanan para cezası ve mülkiyetin kamuya geçirilmesi kararlarına vaki itirazın reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle dava açılmıştır.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... Vergi Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararıyla, davacı adına tescilli antrepo beyannamelerinde beyan edilen gümrük tarife istatistik pozisyonu ile tespit edilen pozisyonun farklı olduğundan bahisle işlem yapıldığı; belirgin şekilde farklılığa ilşkin tespitin muayene memurlarının oluşturduğu heyet tarafından düzenlenen 10/04/2018 tarihli müzekkereye dayandığı, müzekkere üzerinde Mahkemelerince yapılan incelemede; gümrük memurları tarafından "Müdürlük Makamına" sunulmak üzere düzenlenerek imzalanan tutanakta, tespitlere ilişkin olarak GTİP değişiklikleri için Gümrük Kanunu'nun 241. maddesine göre cezai işlem ile eksiklik ve fazlalıklar için takibata geçilmesi, ... sayılı beyannamede tespit edilen beyan harici 1 kap müzik kutusu için 237. maddenin 6. fıkrası, ... sayılı beyannamenin 12. ve 17. kalemleri, ... sayılı beyannamenin 6. kalemi, ... sayılı beyannamenin 15. kalemi ve ... sayılı beyannamenin 2. kalemi muhteviyatı eşya için 236. maddenin 5. fıkrasına istinaden işlem yapılması gerektiği mütalaasıyla arz edildiğinin görüldüğü, müzekkerede yer alan tespitlerin usulüne uygun olarak yapılmadığı, diğer taraftan uyuşmazlık konusu eşyanın beyan edilen eşya olmadığı yolunda antrepo yetkilisi ile davacının ya da temsilcisinin bulunduğu bir tespit tutanağının düzenlenmediği de dikkate alındığında, Gümrük Kanunu'nun 236. maddesinin 5. fıkrası uyarınca gümrüklenmiş değer üzerinden hesaplanarak karara bağlanan para cezası ve mülkiyetin kamuya geçirilmesi kararında hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle davaya konu işlemin iptaline karar verilmiştir.

Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: 07/11/2019 tarihinde yürürlüğe giren değişiklikle, 4458 sayılı Kanunun 236. maddesinin 5. fıkrasının (a) bendinde, farklı çıkan eşyanın gümrük vergileri toplamının beyan edilen eşyanın gümrük vergileri toplamından fazla olması durumunda farklı çıkan eşyaya ilişkin gümrük vergilerinin iki katı idari para cezası verileceği, (b) bendinde ise, farklı çıkan eşyanın beyan edilen eşyadan farklı şekilde, ithalinin lisansa, şarta, izne, kısıntıya veya belli kuruluşların vereceği uygunluk veya yeterlilik belgesine tabi olması durumunda farklı çıkan eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı idari para cezası verileceği düzenlemesinin yer almasına karşın mülkiyetin kamuya geçirilmesine ilişkin bir düzenlemenin yer almadığı görüldüğünden, davacı açısından lehe olan bu hukukî durum ve lehe olan kanun hükmünün geriye yürümesi ilkesi gereğince, davacı adına 4458 sayılı Kanun'un 236. maddesinin 5. fıkrası uyarınca karara bağlanan mülkiyetin kamuya geçirilmesinde hukuka uyarlık bulunmadığından, söz konusu işleme ilişkin iptal hükmünün belirtilen gerekçeyle; gümrüklenmiş değer üzerinden hesaplanarak karara bağlanan para cezası yönünden iptale ilişkin hüküm fıkrasının ise hukuka ve usule uygun olduğu ve davalı tarafından ileri sürülen iddiaların anılan hüküm fıkrasının kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediğinden istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Muayene memurlarından oluşan heyet tarafından müzekkerenin imzalandığı, antrepoda beyannamesinde beyan edilen ile tespit edilen eşyaların farklı olduğu, tesis edilen işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...'IN DÜŞÜNCESİ : İşlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan kanuna ve mevzuata aykırı fiilin müeyyidesi olan idari para cezası ve yaptırım kararının yargı yerince esastan veya usuli bir nedenle, hukuka aykırı bulunması durumunda iptaline karar verileceğinden, lehe kanun değerlendirmesinin işlem iptal edilerek sonuçlanan bir davada dikkate alınması mümkün bulunmadığından temyiz isteminin vergi mahkemesi kararında yazılı gerekçeyle reddi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Yedinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Davacı adına tescilli ... tarih ve ..., .., ... sayılı antrepo beyannamelerinin muhtelif kalemlerinde bulunan eşyanın, beyan edilenden farklı cinste eşya olduğunun tespit edildiğinden bahisle 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 236. maddesinin 5. fıkrası uyarınca gümrüklenmiş değer üzerinden hesaplanarak karara bağlanan para cezası ve mülkiyetin kamuya geçirilmesi kararlarına vaki itirazın reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın 38. maddesinin 1. fıkrasında, kimsenin işlendiği zaman yürürlükte bulunan kanunun suç saymadığı bir fiilden dolayı cezalandırılmasının olanaklı olmadığı, kimseye suçun işlendiği zamanın kanununda o suç için konulmuş olan cezadan daha ağır bir ceza verilemeyeceği öngörülmüş; aynı maddenin üçüncü fıkrasında da cezanın yasayla konulacağı belirtilmiştir.
4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 236. maddesinin olay tarihinde yürürlükte bulunan 5. fıkrasınında, gümrük antrepolarındaki eşyanın, antrepo beyannamesinde beyan edilenden belirgin bir şekilde farklı cinste eşya olduğunun tespiti halinde, bu eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı idari para cezası verileceği, eşyaya el konularak mülkiyetinin kamuya geçirilmesine karar verileceği düzenlenmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dayandığı hukuki ve kanuni nedenlerle gerekçesi yukarıda açıklanan bölge idare mahkemesi kararının, işlemin dava konusu edilen 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 236. maddesinin 5. fıkrası uyarınca gümrüklenmiş değer üzerinden hesaplanarak karara bağlanan para cezasına yönelik kısmının iptaline ilişkin hüküm fıkrası aynı gerekçe ve nedenlerle Dairemizce de uygun görülmüş olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar, anılan hüküm fıkrasının bozulmasını gerektirecek nitelikte bulunmamıştır.
Temyiz isteminin, kararın, 4458 sayılı Kanun'un 236. maddesinin 5. fıkrası uyarınca karara bağlanan mülkiyetin kamuya geçirilmesine ilişkin hüküm fıkrasına yönelik kısmına gelince;
Anayasa'nın yukarıda yer verilen maddesinde öngörülen ilkeye göre; suçun, işlendiği tarihte yürürlükte bulunan kanuna tabi olması esastır. Bu yüzden; maddi ve manevi unsurları itibarıyla gerçekleştiği tarihte suç sayılmayan bir eylemin, daha sonra yürürlüğe giren ve bu eylemi suç sayan kanunla cezalandırılmasına olanak bulunmadığı gibi; bir suçun işlendiği tarihte yürürlükte bulunan yasa hükmü ile belirlenen cezayı ağırlaştıran sonraki yasa hükmünün de o suça uygulanması ve failinin daha ağır ceza ile cezalandırılması uygun değildir. Diğer taraftan, Anayasada, suçlar ve bu suçlara öngörülen cezalar için geçerli olan ilkelerin, 5326 sayılı Kabahatler Kanunu'nda, kanunun, karşılığında idarî yaptırım uygulanmasını öngördüğü haksızlık olarak tanımlanan ve 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun muhtelif maddelerinde yer alan kabahatler ile bu kabahatlere ilişkin olarak getirilen mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptırımları ve para cezaları için de geçerli olduğu konusunda duraksamaya yer yoktur.
Ancak, idarece tesis edilen işlemin hukuka uygun olması halinde sonradan yürürlüğe giren lehe kanun nedeniyle değerlendirilmesi gereken yukarıda belirlenen ilkelerin, hukuka aykırı olarak tesis edilen işlemler bakımından uygulanması mümkün değildir. Bir başka ifadeyle, işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan kanuna ve mevzuata aykırı fiilin müeyyidesi olan idari para cezası ve yaptırım kararının yargı yerince esastan veya usuli bir nedenle, hukuka aykırı bulunması durumunda iptaline karar verileceğinden, lehe kanun değerlendirmesinin işlem iptal edilerek sonuçlanan bir davada dikkate alınmasına gerek bulunmamaktadır.
Bu bakımdan, Mahkemece, davacı adına karara bağlanan mülkiyetin kamuya geçirilmesine vaki itirazın reddine dair işlemin suçun işlendiği tarihte yürürlükte bulunan kanuna tabi olması ilkesi uyarınca Gümrük Kanunu'nun 236. maddesinin 5. fıkrasının olay tarihinde yürürlükte bulunan hükümlerine göre esasının incelenmesi suretiyle hukuka uygun olmadığı sonucuna ulaşılarak iptal edilmesine karşın, Dava Dairesince, istinaf incelemesine konu edilen kararın verildiği tarihten sonra, 07/11/2019 tarihinde yürürlüğe giren 5. fıkranın değişik halinde mülkiyetin kamuya geçirilmesine ilişkin idari yaptırıma yer verilmediği gerekçesiyle, hukuka aykırılığı tespit edilerek iptaline karar verilen işlem hakkında lehe olan kanun hükmünün geriye yürümesi ilkesinin değerlendirilmesi ve mahkeme kararının gerekçesinin değiştirilmesi, yukarıda ifade edilen ilkelere uygun bulunmamıştır.
Bununla birlikte, olayda, davacı adına tescilli ... tarih ve ..., ..., ... sayılı antrepo beyannamelerinin muhtelif kalemlerinde yer alan eşyanın, beyan edilenden farklı cinste eşya olduğunun saptandığından bahisle 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 236. maddesinin 5. fıkrası uyarınca mülkiyetin kamuya geçirilmesi kararı alınmış ise de; Mahkemece, beyan edilenle tespit edilen eşya arasındaki belirgin şekilde farklılığa ilişkin tespitin, muayene memurlarının oluşturduğu heyet tarafından düzenlenen 10/04/2018 tarihli müzekkereye dayandığı, yapılan incelemede müzekkerede yer alan tespitlerle, davaya konu işleme esas alınan verilerin birbirleri ile uyuşmadığı, uyuşmazlık konusu eşyanın beyan edilen eşya olmadığı yolunda hukuken geçerli somut bir tespite dayanılmadığı da dikkate alındığında Gümrük Kanunu'nun 236. maddesinin 5. fıkrası uyarınca mülkiyetin kamuya geçirilmesinde dair kararda ve bu karara vaki itirazın reddine dair işlemde hukuka uyarlık bulunmadığından, yukarıda yer verilen gerekçeyle verilen temyize konu kararın belirtilen kısmında sonucu itibarıyla isabetsizlik görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. ... Bölge İdare Mahkemesi Vergi Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının, 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 236. maddesinin 5. fıkrası uyarınca gümrüklenmiş değer üzerinden hesaplanarak karara bağlanan para cezasına dair kısmının iptaline ilişkin hüküm fıkrasına yönelik temyiz isteminin reddine ve anılan hüküm fıkrasının ONANMASINA,
2. Kararın, 4458 sayılı Kanun'un 236. maddesinin 5. fıkrası uyarınca karara bağlanan mülkiyetin kamuya geçirilmesine ilişkin kısmının iptaline dair hüküm fıkrasına yönelik TEMYİZ İSTEMİNİN REDDİNE,
3. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 50. maddesi uyarınca, bu kararın taraflara tebliği ve bir örneğinin de Bölge İdare Mahkemesine gönderilmesini teminen dosyanın ilk derece Mahkemesine gönderilmesine, 21/04/2022 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.