10. Hukuk Dairesi 2016/5944 E. , 2019/1809 K.
"İçtihat Metni"
Mahkemesi :İş Mahkemesi
Dava, Kurum işleminin iptali, yaşlılık aylığından yapılan kesintilerin iadesi ile borçlu olmadığının tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, yapılan yargılama neticesinde davanın kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, davalı Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
26.01.2012 tarihli tahsis talebine istinaden 5412 gün üzerinden 506 sayılı yasanın geçici 81/B-g maddesi kapsamında 01.02.2012 tarihinden itibaren aylık bağlandığı 2014 yılında Kurumca yapılan inceleme neticesinde tahsiste gözetilen 1993/1,2,3 dönem bildirimlerinin iptal olarak işlenmesi gerekirken işlenmediğinin tespit edilmesi üzerine aylığın iptal edilerek yersiz ödenen aylıkların borç çıkarıldığı, davacı tarafından 25.09.2014 tarihinde yaptığı 52 günlük doğum borçlanması neticesinde, 25.09.2014 tahsis talebine istineden 5382 gün üzerinden 1.10.2014 tarihinden itibaren tekrar aylığının bağlandığı, davacı tarafından, kurum işleminin iptali ve borçlu olmadığının tespiti talepli eldeki davanın açıldığı Mahkemece, kurumca aylık bağlanırken gerekli inceleme yapılmadığı, işverence verilen belgelerin denetlenmediği davacıya yükletilebilecek kusur bulunmadığı gerekçesiyle borçlu olmadığının tespiti ile aylığından yapılan kesintilerin iadesine karar verilmiştir.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun, yersiz ödemelerin geri alınmasını düzenleyen 96. maddesinde; “Kurumca işverenlere, sigortalılara, isteğe bağlı sigortalılara gelir veya aylık almakta olanlara ve bunların hak sahiplerine, genel sağlık sigortalılarına ve bunların bakmakla yükümlü olduğu kişilere, fazla veya yersiz olarak yapıldığı tespit edilen bu Kanun kapsamındaki her türlü ödemeler;
a) Kasıtlı veya kusurlu davranışlarından doğmuşsa, hatalı işlemin tespit tarihinden geriye doğru en fazla on yıllık sürede yapılan ödemeler, bu ödemelerin yapıldığı tarihlerden,
b) Kurumun hatalı işlemlerinden kaynaklanmışsa, hatalı işlemin tespit tarihinden geriye doğru en fazla beş yıllık sürede yapılan ödemeler toplamı, ilgiliye tebliğ edildiği tarihten itibaren yirmidört ay içinde yapılacak ödemelerde faizsiz, yirmidört aylık sürenin dolduğu tarihten sonra yapılacak ödemelerde ise bu süre sonundan, itibaren hesaplanacak olan kanunî faizi ile birlikte, ilgililerin Kurumdan alacağı varsa bu alacaklarından mahsup edilir, alacakları yoksa genel hükümlere göre geri alınır.
Alacakların yersiz ödemelere mahsubu, en eski borçtan başlanarak borç aslına yapılır, kanunî faiz kalan borca uygulanır. Bu hüküm ilgili hak sahiplerinin muvafakat etmeleri kaydıyla, aynı dosyadan diğer bir hak sahibine yapılan yersiz ödemelere mahsubunda da uygulanır.
Yersiz ödemenin gelir ve aylıklardan kesilmesinde, kesintinin başlayacağı ödeme dönemi başı itibarıyla kanunî faizi ile birlikte hesaplanan borç tutarı, gelir ve aylıktan % 25 oranında kesilmek suretiyle uygulanır.” düzenlemesine yer verilmiştir.
Mahkemece, 23910 sicil nolu işyerinden bildirilen ve iptal edilen 1993/ocak, şubat ve mart aylarına ilişkin müfettiş raporu, kurum denetim ve inceleme raporları celp edilerek, iptal gerekçesi belirlenmeli bu kapsamda bildirimin geçerli olup olmadığı incelenmeli, Kurum işleminin yerinde olduğu kabul edildiği takdirde ise iadenin 5510 sayılı Yasanın 96/b bendi kapsamında değerlendirilerek sonucuna göre karar verilmelidir.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular göz ardı edilerek eksik araştırma ve inceleme sonucu yazılı şekilde karar tesisi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O hâlde, davalı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 28.02.2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.