MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ

Taraflar arasındaki alacak davasının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, davanın kısmen kabul kısmen reddine yönelik olarak verilen hükmün, süresi içinde davacı vekili ve davalılar vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki kağıtlar okunup gereği düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı 02.05.2005 tarihinde açtığı işbu davada; ... ili ... köyü içerisinde ... çayı kenarında bulunan devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan 68.860 m² lik ve 68.635 m² lik sahalardan 8 yıllık süre için toplam 360.000 m3 malzeme alınmak üzere kum-çakıl ocağı yeri olarak kullanılmak amacıyla davalı şirketle 12.12.2001 tarihli iki ayrı kira sözleşmesinin yapıldığını, davalı tarafın kiraladığı alanın dışına çıkarak devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerden çeşitli tarihlerde malzeme aldığının tutanakla tespit edildiğini,kaçak alınan malzeme sebebiyle uğranılan zarar nedeniyle Antalya 7. Asliye Hukuk Mahkemesi "nin 2003/606 E sayılı dosyası ile tazminat davası açıldığını, 26.10.2004 tarihli idari raporla davalıların sözleşme dışında almış oldukları malzeme bedelinin 1.658.132,32 TL (1.305.616 m3) olarak belirlendiğini beyanla bu bedelinin davalılardan tahsiline ve toplam 404.351,32 TL ödenmeyen kira bedelinin davalı şirketten tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Davalılar, davanın reddine karar verilmesini dilemiştir.
Mahkemece, davanın kısmen kabulüne, 1.175.054,40.-TL kum-çakıl bedeli ve 50.534,38.-TL kira bedelinin davalılardan tahsiline karar verildiği önceki hükmün, taraflarca temyiz edilmesi üzerine Yargıtay 6. Hukuk Dairesi"nin 22.12.2015 tarih, 2015/5278 Esas , 2015/11372 Karar sayılı ilamı ile ; Sözleşmenin 3. maddesindeki düzenleme gereği davalı şirketin sözleşme süresi sonuna kadar olan ödenmemiş kira bedellerinden sorumlu tutulması gerekirken 5177 sayılı Maden Kanununda değişiklik yapılmasına dair kanunun yürürlüğe girdiği 05.06.2004 tarihine kadar hesaplanan kira bedelinden sorumlu tutulmasının doğru olmadığı ve kira sözleşmelerinin kiracı sıfatıyla davalı ... A.Ş tarafından imzalandığı, sözleşmede şahsi kefaletleri de bulunmayan şirket ortaklarının diğer davalıların kira alacağından sorumlu tutulması mümkün olmadığından adı geçen davalılar hakkındaki davanın sıfat yokluğundan reddine karar verilmesi gerekirken bu davalılar hakkında işin esası hakkında yazılı şekilde karar verilmesinin doğru olmadığından bahisle bozulmasına karar verilmiştir.
Bozma üzerine yeniden yapılan yargılama sonucunda Mahkemece, davalılar ..., ... ve ... aleyhine açılan davanın pasif dava ehliyeti yokluğundan reddine;Davalı ... Makina Sanayi Ticaret A.Ş hakkında 22.04.2014 tarih 2005/137 esas 2014/253 karar sayılı ilamı ile 1.175.054,40 TL kum çakıl bedeline ilişkin verilen karar usulünce kesinleştiğinden, bu hususta yeniden karar verilmesine yer olmadığına; Kira alacağına ilişkin olarak ... Makina Sanayi ve Ticaret A.Ş aleyhine açılan davanın kısmen kabulü ile, 281.925,02 TL kira alacağının dava tarihinden itibaren işletilecek yasal faizi ile birlikte davalı ... Makina Sanayi ve Ticaret A.Ş.’ den alınarak davacı tarafa verilmesine, fazlaya ilişkin istemin reddine karar verilmiş, hüküm taraflarca temyiz edilmiştir.
1-Dosyadaki yazılara, mahkemece uyulan bozma kararı gereğince hüküm verilmiş olmasına , bozmanın kapsamı dışında kalarak kesinleşmiş olan yönlere ilişkin temyiz itirazlarının incelenmesinin artık mümkün olmamasına ve özellikle hüküm kısmında davalı ... yerine ... yazılmasının mahallinde düzeltilebilir maddi hata olduğunun anlaşılmasına göre, tarafların sair temyiz itirazları yerinde değildir.
2-Tarafların yargılama gideri, vekalet ücreti ve harca yönelik temyiz itirazlarına gelince ;
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (HMK) 297’ nci maddesi uyarınca mahkeme kararlarının;
a) Hükmü veren mahkeme ile hâkim veya hâkimlerin ve zabıt kâtibinin ad ve soyadları ile sicil numaraları, mahkeme çeşitli sıfatlarla görev yapıyorsa hükmün hangi sıfatla verildiğini,
b) Tarafların ve davaya katılanların kimlikleri ile Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası, varsa kanuni temsilci ve vekillerinin ad ve soyadları ile adreslerini,
c) Tarafların iddia ve savunmalarının özetini, anlaştıkları ve anlaşamadıkları hususları, çekişmeli vakıalar hakkında toplanan delilleri, delillerin tartışılması ve değerlendirilmesini, sabit görülen vakıalarla bunlardan çıkarılan sonuç ve hukuki sebepleri,
ç) Hüküm sonucu, yargılama giderleri ile taraflardan alınan avansın harcanmayan kısmının iadesi, varsa kanun yolları ve süresini,
d) Hükmün verildiği tarih ve hâkim veya hâkimlerin ve zabıt kâtibinin imzalarını,
e) Gerekçeli kararın yazıldığı tarihi, içermesi, hükmün sonuç kısmında, gerekçeye ait herhangi bir söz tekrar edilmeksizin, taleplerden her biri hakkında verilen hükümle, taraflara yüklenen borç ve tanınan hakların, sıra numarası altında; açık, şüphe ve tereddüt uyandırmayacak şekilde gösterilmesi zorunludur.
“Hükmün Yazılması” başlıklı 298’inci maddesi ise:
“(1) Hüküm, hükmü veren hâkim, toplu mahkemelerde başkan veya hükme katılmış olan hâkimlerden başkanın seçeceği bir üye tarafından yazılır.
(2) Gerekçeli karar, tefhim edilen hüküm sonucuna aykırı olamaz.
(3) Hükümde gerekçesi ile birlikte karşı oya da yer verilir.
(4) Hüküm, hükmü veren hâkim veya hâkimler ile zabıt kâtibi tarafından imzalanır.” hükmü yer almaktadır.
Bu biçim yargıda açıklık ve netlik prensibinin gereğidir. Aksi hâl, hükmün infazında zorluklara ve tereddütlere, yargılamanın ve davaların gereksiz yere uzamasına, davanın tarafı bulunan kişi ve kurumların mağduriyetlerine sebebiyet verecek ve kamu düzeni ve barışını olumsuz yönde etkileyecektir.
Hükmün bir kısmının bozma kapsamı dışında bırakılması bu kısımların bağımsız bir şekilde onandığını göstermez, hükmün bir kısmının bozma kapsamı dışında bırakılmasının amacı bu kısımların doğru olduğunu belirlemek, bozmanın sınırlarını çizmek ve bu şekilde usulü kazanılmış hakları oluşturup, korumaktır.
Yargıtay bozma ilamı kapsamı dışında kalan hususlar taraflar açısından usuli kazanılmış hak oluştursa da bozma kararı üzerine önceki hüküm tamamen ortadan kalkar. Bu nedenle ,bozma ilamına uyulmakla bozmaya uygun işlem yapılması gerektiği gibi bozma kararından sonra da Mahkemece HMK’nın 297’nci maddesinde belirtilen unsurları taşıyacak şekilde yeni bir karar verilmek zorundadır.
Somut olayda ; Davanın kabul edilen kısmı üzerinden , aynı zamanda davacı olan, Hazine lehine harca hükmedilmesi gerekmektedir. Bu nedenle daha önce hüküm kurulan 1.175.054,40 TL çakıl-kum bedeli bozma kararı dışında bırakılmışsa da davacı lehine usuli kazanılmış hak oluşturduğundan bu miktarın da kabul edilen kira bedeli alacağına ilave edilerek toplam alacak miktarı üzerinden hüküm kurulup, bu miktara göre vekalet ücreti ile harç ve yine kabul ve red oranları üzerinden de yargılama giderinin hüküm altına alınması gerekmekte olup bu hususlar nazara alınmaksızın ve HMK"nun 297. maddesine uygun olmayacak şekilde hüküm verilmesi doğru değildir.
Öte yandan; Davalı ... Makina Sanayi ve Ticaret A.Ş. lehine reddedilen miktar üzerinden nispi vekalet ücretine hükmedilmemiş olması doğru olmadığı gibi AAÜT 7/2. maddesine göre husumet nedeniyle davanın reddine karar verilmesi halinde Tarifenin ikinci kısmının ikinci bölümünde yazılı miktarları geçmemek üzere üçüncü kısımda yazılı avukatlık ücretine hükmolunacağı düzenlemesi kapsamında davalılar ..., ... ve ... yönünden davanın husumet nedeniyle reddine karar verildiği nazara alındığında işbu davalılar yönünden maktu vekalet ücretine hükmedilmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi de hatalı olup, bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Yukarıda birinci bentte açıklanan nedenlerle tarafların sair temyiz itirazlarının reddine, ikinci bentte açıklanan nedenlerle hükmün HUMK.nun 428. maddesi gereğince BOZULMASINA ve peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 6100 sayılı HMK"nun geçici madde 3 atfıyla 1086 sayılı HUMK.nın 440.maddesi gereğince kararın tebliğinden itibaren 15 gün içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 19/12/2019 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.