Danıştay 10. Daire 2019/8305 Esas 2022/2460 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2019/8305
Karar No : 2022/2460

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Valiliği / …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACILAR) : 1- …
…
15- …
VEKİLLERİ : Av. …

İSTEMİN_KONUSU : … Bölge İdare ... İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacılar tarafından, Diyarbakır ili, Silvan ilçesinde meydana gelen terör olayları sebebiyle ilan edilen sokağa çıkma yasağı sırasında yaşanan çatışmalarda, murisleri …'nin 02/10/2015 tarihinde yaralanarak kaldırıldığı hastanede vefat etmesi nedeniyle uğradıkları zararın 5233 sayılı Kanun kapsamında tazmin edilmesi istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin Diyarbakır Valiliği Terör ve Terörle Mücadeleden Doğan Zarar Tespit Komisyonu Başkanlığı 4 No'lu Zarar Tespit Komisyonunun … tarih ve … sayılı işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; davacıların murisi olan Hayriye Hudaverdi hakkında tehlikeli maddeleri izinsiz olarak bulundurma veya el değiştirme, silahlı terör örgütüne üye olma, kasten öldürme, görevi yaptırmamak için direnme suçlarından soruşturma yapıldığı, … Cumhuriyet Başsavcılığının Soruşturma No:…, K:… sayılı kararı ile kovuşturmaya yer olmadığına karar verildiği, bu kararın mahkumiyet niteliğinde bir hüküm olmadığı, …'nin olay tarihinde 73 yaşında olduğu ve hakkında 5233 sayılı Kanun'un 2. maddesinde sayılan herhangi bir suçtan dolayı mahkumiyet hükmü bulunmadığından mirasçılarının tazminat talebininin anılan madde uyarınca reddedilmesinin olanaklı olmadığı, bu haliyle dava konusu işlemde hukuka ve mevzuata uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare ... İdari Dava Dairesince; davalı idare tarafından yapılan istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ_EDENİN_İDDİALARI : Davalı idare tarafından, terör örgütüne yardım ve yataklık edenlere tazminat ödenemeyeceği belirtilerek Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI_TARAFIN_SAVUNMASI : Davacılar tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :

MADDİ OLAY :
Davacıların murisi …, 02/10/2015 tarihinde, Diyarbakır ili, Silvan ilçesinde meydana gelen terör olayları sebebiyle ilan edilen sokağa çıkma yasağı sırasında yaşanan çatışmalarda yaralanarak kaldırıldığı hastanede vefat etmiştir. Murisleri tarafından, olay sebebiyle uğradıkları maddi ve manevi zararların 5233 sayılı Kanun kapsamında karşılanması istemiyle 26/11/2015 tarihinde yapılan başvurunun, Diyarbakır Valiliği Terör ve Terörle Mücadeleden Doğan Zarar Tespit Komisyonu Başkanlığı 4 No'lu Zarar Tespit Komisyonunun … tarih ve … sayılı işlemi ile, … Cumhuriyet Başsavcılığının K:2016/589 sayılı kovuşturmaya yer olmadığı kararında, Silvan ilçesinde 20/07/2015 tarihinden itibaren terör örgütü PKK/KCK üst düzey sorumlularının talimatı üzerine sözde gençlik yapılanması olan YDG-H mensuplarınca hendek ve barikatların kurulduğu, tuzaklayıcı madde yerleştirdikleri, güvenlik güçlerinin hedef alındığı, sivil vatandaşların zarar gördüğü ve bu nedenle sokağa çıkma yasaklarının uygulandığı, Hayriye Hüdaverdi'nin şüpheli olduğu ve terör örgütü mensuplarına yardım ettiği esnada yaralanarak vefat ettiği belirtildiğinden bahisle 5233 sayılı Kanun'un 2. maddesi gereğince reddedilmesi üzerine bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
5233 sayılı Terör ve Terörle Mücadeleden Doğan Zararların Karşılanması Hakkında Kanun'un 1. maddesinde, bu Kanun'un amacının, terör eylemleri veya terörle mücadele kapsamında yürütülen faaliyetler nedeniyle maddî zarara uğrayan kişilerin, bu zararlarının karşılanmasına ilişkin esas ve usulleri belirlemek olduğu; 2. maddesinde, bu Kanun'un, 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu'nun 1., 3. ve 4. maddeleri kapsamına giren eylemler veya terörle mücadele kapsamında yürütülen faaliyetler nedeniyle zarar gören gerçek kişiler ile özel hukuk tüzel kişilerinin maddî zararlarının sulhen karşılanması hakkındaki esas ve usullere ilişkin hükümleri kapsadığı; aynı maddenin ikinci fıkrasının (e) bendinde, kişilerin kendi kasıtları sonucunda oluşan zararların; (f) bendinde ise, 3713 sayılı Kanunun 1., 3. ve 4. maddeleri kapsamındaki suçlar ile terör olaylarında yardım ve yataklık suçlarından mahkum olanların bu fiillerinden dolayı uğradıkları zararların Kanun kapsamında bulunmadığı hükmü bulunmaktadır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Davacıların yakını … hakkında yürütülen ceza soruşturması kapsamında … Cumhuriyet Başsavcılığının 18/04/2016 tarih ve Soruşturma No:…, K:… sayılı kovuşturmaya yer olmadığına ilişkin kararında, "telsiz kayıtlarının dökümünde sabah erken saatlerde çok sayıda terör örgütü mensubunun etkisiz hale getirildiğinin geçtiği, tüm operasyonlar esnasında vurulan terör örgütü mensuplarının bazı müzahir kitlelerce ve diğer teröristlerce cesetlerinin çekildiği, canlı kalkan görevi gören ve teröristleri kaçırmaya çalışan müzahir kitlelerin de güvenlik güçlerince etkisiz hale getirildiği, olay sabahı çok yoğun saldırıların vuku bulduğu, çok sayıda roketin güvenlik güçlerine karşı kullanıldığı, Azizoğlu caddesindeki barikatların kaldırılması için başka türlü bir imkan bulunmadığından askeri tank unsurunun kullanıldığı, şüphelinin nerede, nasıl vurulduğuna dair sıcağı sıcağına bir olay yeri incelemesinin yapılma şartlarının bulunmadığı, şüphelinin dosya içerisinde mevcut ölü muayene ve otopsi tutanağında çok sayıda mermi giriş çıkış deliğinin tespit edildiği yani taksirle seken bir merminin değil şüphelinin terör örgütü mensuplarına yardım ederken vurulduğunun değerlendirildiği, Konak Mahallesi üzerinde örgüt mensuplarının … plaka sayılı araç ile mahallelere patlayıcı taşıdıkları, şüpheli Hayriye'nin yoğun çatışmaların yaşandığı bir günde yaşı da dikkate alınarak terör örgütü mensuplarına canlı kalkan olmak için dışarıya çıktığı, roket mühimmatı bulunan iki teröristi bulundukları yerden ele geçirilemeyen diğer şüphelilerle birlikte çekmek istediği esnada yaralı olarak ele geçirildiği, ölü şüpheli hakkında soruşturma yürütülemeyeceği, şüphelinin olay günü ekmek almaya gittiğinin iddia edildiği, ancak daha önce de sokağa çıkma yasaklarında herhangi bir iş yerinin, fırının açık olmadığının şüpheli tarafından da bilinmesi gerektiğinin öngörüldüğü, şüphelinin terör örgütü mensuplarına yardım ettiği esnada yaralanarak vefat ettiği" belirtilmiştir.
… Cumhuriyet Başsavcılığının kararında, davacılar yakınının olaylar esnasında terör örgütü mensuplarına yardım ettiği sırada yaralanarak vefat ettiği güçlü karinelere yer verilmek suretiyle ortaya konulmuştur. Her ne kadar davacılar yakınının vefat etmesi sebebiyle hakkında yargılama yapılamadığından mahkumiyet hükmü bulunmamakta, dolayısıyla 5233 sayılı Kanun'un 2. maddesinin 2. fıkrasının (f) bendinin olaya uygulanma imkanı bulunmamakta ise de; anılan Kanun'un amacı ve 2. maddesinin 2. fıkrasının (e) bendinde, kişilerin kendi kasıtları sonucunda oluşan zararların Kanun kapsamı dışında olduğu hükmü dikkate alındığında, terör örgütüne bilerek ve isteyerek yardım eden kişi veya kişilerin zararlarının tazmin edilmesi hukuken mümkün değildir. Bu itibarla, dava konusu olay sebebiyle meydana gelen maddi zararların Kanun kapsamında olmadığı açıktır.
Aynı şekilde, zararın, davacılar yakınının kendi kastı sonucu meydana geldiği göz önünde bulundurulduğunda, davacıların manevi tazminat istemlerinin genel hükümler kapsamında sosyal risk ilkesi uyarınca kabulü de mümkün değildir. Buna göre meydana gelen olayda, davacılar murisinin terör olayları sırasında terör örgütü mensuplarına yardım ederken kendi kasti davranışı nedeniyle hayatını kaybettiği dikkate alındığında, davacıların başvurularının reddi yolunda tesis edilen dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmamakta olup, davanın reddine karar verilmesi gerekirken, dava konusu işlemin iptali yönündeki … İdare Mahkemesi kararına yönelik davalı idarenin istinaf isteminin reddine ilişkin temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarenin temyiz isteminin KABULÜNE,
2. Dava konusu işlemin iptaline ilişkin … İdare Mahkemesi kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare ... İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare … İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 27/04/2022 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.