Danıştay 10. Daire 2021/577 Esas 2022/2457 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2021/577
Karar No : 2022/2457

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Valiliği / …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN_KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacının; Siirt ili, Eruh ilçesi, … köyünden terör olayları nedeniyle göç etmek zorunda kaldığı iddiasıyla uğradığını ileri sürdüğü zararların 5233 sayılı Kanun kapsamında karşılanması talebiyle yaptığı başvurunun köyün terör ve terörle mücadele kapsamında boşalan / boşaltılan bir yerleşim yeri olmadığı gerekçesiyle reddine ilişkin Siirt Valiliği Zarar Tespit Komisyonu Başkanlığının … tarih ve … (…) sayılı kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince; köyün tamamen boşalmamış olduğu gerekçesiyle davanın reddi yolunda verilen kararın, Dairemizin 18/11/2019 tarih ve E:2019/2784, K:2019/8044 sayılı kararı ile bozulması üzerine, dosyanın yetki yönünden gönderildiği … İdare Mahkemesince bozmaya uyularak, dosyada bulunan bilgi ve belgelerde, davacının başvurusunda mal varlığının bulunduğunu iddia ettiği Yokuşlu köyünün boşaltılıp, boşaltılmadığı hususunda Jandarma tutanakları, keşif raporu ve diğer evrak arasında çelişkili bilgiler bulunduğunun anlaşıldığı, Siirt ilinde tamamen boşaltılan köylere ilişkin listelerin ilgili yerlerden getirtilmesi, kayıtlara göre köy okulu 1980-2004 yılları arası açık göründüğünden söz konusu okuldan mezun olan öğrencilere ilişkin tüm bilgi ve belgeler ile köyün boşaltılıp boşaltılmadığına ilişkin her türlü bilgi ve belge getirilerek evrak arasındaki çelişkinin giderilmesi, bununla birlikte davacının münferit olarak yaşadığını iddia ettiği olaylara ilişkin her türlü bilgi ve belgelerin temin edilmesi gerektiği, bu durumda, davacının zarara uğrayan mal varlığının bulunduğunu iddia ettiği köyün terör olayları nedeniyle tamamen boşaltılıp, boşaltılmadığı, boşaltılmışsa hangi dönemlerde boşaltıldığı, davacının köyü hangi tarihte terk ettiği hususlarının gerekli inceleme ve araştırma yapılmak suretiyle tereddüte yer vermeyecek şekilde tespit edilerek, buna göre bir karar verilmesi gerekirken bu hususlar gözetilmeden tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, dava konusu köy boşaltılmış yerlerden olmadığından davacının zararının tazminine yasal olanak bulunmadığı, kararın bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI_TARAFIN_SAVUNMASI : Davacı tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosyanın tekemmül ettiği görüldüğünden davalı idarenin yürütmenin durdurulması istemi hakkında karar verilmeyerek işin esasına geçildi, gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Davacı …, Siirt ili, Eruh ilçesi, … köyünde ikamet etmekteyken yaşanan terör olayları sebebiyle göç etmek zorunda kaldığından bahisle, meydana gelen zararlarının 5233 sayılı Kanun kapsamında tazmini istemiyle 01/11/2006 tarihinde davalı idareye başvurmuş, Siirt Valiliği Terör ve Terörle Mücadeleden Doğan 1 No'lu Zarar Tespit Komisyonu Başkanlığının … tarih ve … (…) sayılı kararı ile, … köyünün nüfusunun 1990 yılında 133, 1997 yılında 291, 2000 yılında 231, 2010 yılında 179 kişi olduğu, Yokuşlu köyü camii görevlisi için tenkis işlemi uygulanmadığı, atama yapılmadığından bazı dönemlerde münhal olduğu, yerel ve genel seçimlerin zamanında ve düzenli olarak gerçekleştirildiği, ilkokulun devamlı olarak eğitim - öğretime açık olduğu, Eruh İlçe Jandarma Komutanlığının çizelgesinde köyün boşalmadığının belirtildiği, köyde görevli olan geçici köy korucusu sayısının her zaman köydeki hane sayısından daha az olduğu, köyün terör ya da terörle mücadele kapsamında yürütülen faaliyetler nedeni ile tamamen boşalan / boşaltılan bir yerleşim yeri olmadığı belirtilerek başvurunun reddedilmesi üzerine, anılan Komisyon kararının iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
5233 sayılı Terör ve Terörle Mücadeleden Doğan Zararların Karşılanması Hakkında Kanun'un 1. maddesinde, bu Kanunun amacının, terör eylemleri veya terörle mücadele kapsamında yürütülen faaliyetler nedeniyle maddî zarara uğrayan kişilerin, bu zararlarının karşılanmasına ilişkin esas ve usulleri belirlemek olduğu, 7. maddesinde ise; hayvanlara, ağaçlara, ürünlere ve diğer taşınır ve taşınmazlara verilen her türlü zararlar, yaralanma, sakatlanma ve ölüm hallerinde uğranılan zararlar ile tedavi ve cenaze giderleri; terörle mücadele kapsamında yürütülen faaliyetler nedeniyle kişilerin mal varlıklarına ulaşamamalarından kaynaklanan maddi zararların, bu Kanun hükümlerine göre sulh yoluyla idarece ödeneceği kurala bağlanmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Bakılan uyuşmazlıkta, … İdare Mahkemesince dava konusu köyün tamamen boşalmamış olduğu gerekçesiyle davanın reddine ilişkin verilen karar, Dairemizce yapılan temyiz incelemesi neticesinde, davacının başvurusunda mal varlığının bulunduğunu iddia ettiği … köyünün boşaltılıp, boşaltılmadığı hususunda Jandarma tutanakları, keşif raporu ve diğer evrak arasında çelişkili bilgiler bulunduğu, Siirt ilinde tamamen boşaltılan köylere ilişkin listelerin ilgili yerlerden getirtilmesi, kayıtlara göre köy okulu 1980-2004 yılları arası açık göründüğünden söz konusu okuldan mezun olan öğrencilere ilişkin tüm bilgi ve belgeler ile köyün boşaltılıp boşaltılmadığına ilişkin her türlü bilgi ve belge getirilerek belgeler arasındaki çelişkinin giderilmesi, davacının zarara uğrayan mal varlığının bulunduğunu iddia ettiği köyün terör olayları nedeniyle tamamen boşaltılıp, boşaltılmadığı, boşaltılmışsa hangi dönemlerde boşaltıldığı hususlarının gerekli inceleme ve araştırma yapılmak suretiyle tereddüte yer vermeyecek şekilde tespit edilerek, buna göre bir karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle bozulmuştur.
Bozma kararı sonrası davanın yetki yönünden gönderildiği ... İdare Mahkemesince, dava konusu köyün boşaltılıp boşaltılmadığı, davacının köyü hangi tarihte terk ettiği, davacının öznel durumuna ilişkin iddiaları ve münferit olarak yaşadığını iddia ettiği olayın köyden göç etmesine sebep olup olmadığı hususlarının gerekli inceleme ve araştırma yapılmak suretiyle tereddüte yer vermeyecek şekilde tespit edilmesi ve buna göre bir karar verilmesi gerektiği, bu hususlar gözetilmeden tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Mahkeme tarafından, Dairemizin bozma kararında belirtilen hususlar hakkında ara kararı yapılarak gerekli bilgi ve belgelerin ilgili yerlerden getirtilmek suretiyle gelen evraka göre Yokuşlu köyünün terör olayları nedeniyle tamamen boşaltılıp, boşaltılmadığı, boşaltılmışsa hangi dönemlerde boşaltıldığı hususunun açıklığa kavuşturulması ve sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken bu tespitin zarar tespit komisyonunca yapılması gerektiği gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmesinde hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarenin temyiz isteminin kabulüne,
2. Dava konusu işlemin iptaline ilişkin temyize konu … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin birinci fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 15 (onbeş) gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 27/04/2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.