Danıştay 2. Daire 2021/4495 Esas 2022/2314 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/4495
Karar No : 2022/2314

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : ... Valiliği
VEKİLİ : Av. ...
KARŞI TARAF (DAVACI) : ... Deniz Taşımacılığı Turizm Hizm. İnş. San. ve Tic. A. Ş.
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince verilen ... günlü, E:... , K:... sayılı kararın, dilekçede yazılı nedenlerle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması isteminden ibarettir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem : Dava; İstanbul ili, Beyoğlu ilçesi, ... Mahallesi mevkinde Devletin hüküm ve tasarrufundaki bulunan ... ada, ...-... sayılı parsel önünde yer alan 218,00 m² yüzölçümlü taşınmazın davacı tarafından tek katlı ahşap yapı ve mobo yapılmak suretiyle fuzulen işgal edildiği gerekçesiyle 06/06/2008-20/02/2012 tarihleri arası dönemi için düzenlenen ... günlü,... sayılı ecrimisil ihbarnamesinin iptali istemiyle açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti : ... İdare Mahkemesinin ... günlü, E:..., K:... sayılı kararıyla; 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun 79. maddesinin 2. fıkrası uyarınca deniz, akarsu, tabii ve suni göllerden doldurma suretiyle kazanılan ve Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerlerin herhangi bir koşul ya da sınırlama öngörülmeksizin ilgili Belediyelere bırakıldığı, kiralanan dolgu alanlarına Hazinece sınırlama getirilemeyeceği ve Belediyelerce kiralanan bu tür alanların üzerinden davalı idarece ecrimisil tahakkukunun yapılamayacağı, ulaşımla ilgili alanlarda ise yetkili idarenin Büyükşehir Belediyesi olduğu gerekçesiyle, dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi Kararının Özeti : ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin temyize konu kararıyla; istinaf başvurusuna konu kararın usul ve hukuka uygun olduğu ve kaldırılmasını gerektiren bir neden bulunmadığı belirtilerek istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, taşınmazın işgali nedeniyle bir önceki ecrimisil dönemi için açılan davada, Danıştay Onuncu Dairesince Belediye Kanunu'nun 79/2. maddesi uyarınca Devletin hüküm tasarrufu altındaki deniz dolgu alanlarının doğrudan doğruya belediyelere devir yapılamayacağı gerekçesiyle bozulduğu, idarenin ecrimisil isteme yetkisi bulunduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN CEVABI : Davacı tarafından, taşınmazın ihale sonucu kiralandığı, ihale sürecinde davalı idarenin hareketsiz kaldığı, taşınmazı kiraya veren belediyenin de ecrimisilden dolayı sorumlu olması gerektiğinden bahisle istemin reddi gerektiği ileri sürülerek Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması istenilmektedir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : ...
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İkinci Dairesince, Danıştay Onuncu Dairesi tarafından, Danıştay Başkanlık Kurulunun 18/12/2020 günlü, K:2020/62 sayılı kararının "Ortak Hükümler" kısmının 6. fıkrası uyarınca, ayrıca bir gönderme kararı verilmeksizin Dairemize iletilen dosyada, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
İstanbul ili, Beyoğlu ilçesi, ... Mahallesi mevkinde Devletin hüküm ve tasarrufunda bulunan ... ada, ... -... sayılı parsellerin önünde yer alan, 218,00 m² yüzölçümlü denize dolgu alanında tek katlı ahşap yapı ve mobo yapılmak suretiyle davacı tarafından fuzulen işgal edildiği gerekçesiyle 06/06/2008-20/02/2012 tarihleri arasındaki dönem için düzenlenen ecrimisil ihbarnamesinin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT :
2886 sayılı Devlet İhale Kanununun 75. maddesinin birinci fıkrasında; Devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malların gerçek veya tüzel kişilerce işgali üzerine işgal edenlerden bu Kanunun 9. maddesindeki yerlerden sorulmak suretiyle idareden taşınmaz ve değerleme konusunda işin ehli veya uzmanı üç kişiden oluşan komisyonca tespit tarihinden geriye doğru beş yılı geçmemek üzere tespit ve takdir edilerek ecrimisilin isteneceği öngörülmüş, 9. maddesinde de; tahmin edilen bedelin idarelerce tespit edileceği veya ettirileceği, işin özelliğine göre gerektiğinde bu bedelin veya bu bedelin hesabında kullanılacak fiyatların belediye, ticaret odası, sanayi odası, borsa gibi kuruluşlardan veya bilirkişilerden soruşturulacağı, bedelin, dayanaklarının da eklendiği bir hesap tutanağında gösterileceği, gerektiğinde bedelin ihale komisyonlarınca da tahkik ettirileceği hükmüne yer verilmiştir.
5393 sayılı Belediye Kanunu'nun 79. maddesinin 2. fıkrasında; Belediye tarafından deniz, akarsu ve gölden doldurma suretiyle kazanılan alanlar, Kıyı Kanunu ve ilgili mevzuata uygun olarak kullanılmak şartıyla Maliye Bakanlığı tarafından belediyelerin, büyükşehirlerde büyükşehir belediyelerinin tasarrufuna bırakılacağı düzenlenmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Dava konusu denizden dolgu vasıflı taşınmazın bir önceki işgal dönemine ilişkin, 01/07/2007-05/06/2008 tarihleri arasında davacı tarafından yolcu indirme yeri olarak kullanmak suretiyle işgali nedeniyle düzenlenen ecrimisil düzeltme ihbarnamesinin iptali istemiyle açılan davada, ... İdare Mahkemesinin ... günlü, E:..., K:... sayılı kararıyla 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun yürürlüğe girmiş olduğu 13/07/2005 tarihinden sonraki dönemde denizden doldurma suretiyle kazanılan alanların, 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 79. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca, Büyükşehirler de Büyükşehir Belediyelerinin kullanım ve tasarrufu altında bulunduğundan bahisle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş ise de, Danıştay Onuncu Dairesinin 25/11/2014 günlü, E:2010/557, K:2014/7035 sayılı kararıyla; denizden dolgu alanların kullanım ve tasarruf hakkının 5393 sayılı Belediye Kanunun yürürlüğe girmesiyle birlikte doğrudan doğruya Belediyelere geçmediği, Devletin hüküm ve tasarrufunda olan bu yerlerin Kıyı Kanununa ve ilgili mevzuata uygun kullanılmak şartıyla Maliye Bakanlığı tarafından belediyelerin tasarrufuna bırakılacağı belirtildiği, kullanım ve tasarruf hakkının belediyeye geçebilmesi için Maliye Bakanlığı tarafından, denizde yapılan dolgu işleminin 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun 79. maddesindeki ifadesiyle ''Belediye tarafından deniz, akarsu ve gölden doldurma suretiyle kazanılan alanlar'' kapsamında olup olmadığı araştırılarak, bu kapsamda ise Kıyı Kanunu ve ilgili mevzuata uygun olarak kullanılacağına ilişkin Belediyeden yazılı beyan, (protokol, taahhütname vb.) alınmak suretiyle tasarruf hakkı ilgili Belediyeye bırakılacağı, buradaki tasarrufun belediyeye bırakılmasından bir mülkiyet devri olarak anlaşılmaması gerektiği, taşınmazın ''devletin hüküm ve tasarrufu'' altında kalmaya devam edeceği, doğrudan doğruya bir devir sözkonusu olamayacağından Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki taşınmazları idare etmekle görevli davalı idarenin dava konusu taşınmazdan ecrimisil isteme yetkisi bulunduğu gerekçesiyle bozulduğu, bozma kararına uyan ... İdare Mahkemesinin ... günlü, E:..., K:... sayılı kararıyla keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu davacının fuzuli şagil olduğu kanaatine varılarak, ecrimisil bedeli yönünden dava konusu işlemin kısmen iptali, davanın kısmen reddi yolunda verilen kararın Danıştay İkinci Dairesinin 27/04/2022 günlü, E:2021/4627, K2022/2313 sayılı kararıyla onandığı anlaşılmıştır.
Öte yandan Mahkeme kararının gerekçesinde belirtilen, 300 sıra nolu Milli Emlak Genel Tebliğinin "Belediyeler Tarafından Doldurulan Dolgu Sahaları Hakkında Yapılacak İşlemler" başlıklı XIX/B bölümünün, dolgu vasıflı olmakla birlikte bir kamu hizmetine tahsisli olan veya kiraya verilenler ile üzerinde kullanım izni tesis edilen yerlerin idaresi sözleşmelerinde öngörülen süre sonuna kadar Bakanlıkça yürütüleceğine ilişkin 3. fıkrası ile, 5393 sayılı Kanun hükümlerine göre Belediyelerin tasarrufuna bırakılan dolgu sahalarındaki, herhangi bir hukuki nedene dayalı olmayan kullanımlara yönelik tahliye işlemleri sonuçlandırılıncaya kadar ecrimisil tahakkuk ve tahsilatı işlemleri Bakanlıkca yürütüleceğine ilişkin 6. fıkrasının iptali istemiyle açılan davanın reddine ilişkin Danıştay Sekizinci Dairesinin E:2006/1875, K: 2007/3869 sayılı kararının bozulmasına ilişkin Danıştay İdari Dava Daireleri Genel Kurulunun 17/09/2012 günlü E:2007/2682, K:2011/1181 kararının, dava konusu tebliğ hükümlerinin devletin hüküm ve tasarrufu altındaki denize dolgu alanlarının Maliye Bakanlığının onayı üzerine kullanımının ilgili belediyeye devrinden sonra Maliye Bakanlığının söz konusu taşınmaz üzerindeki idare ve tasarruf yetkisini düzenleyen hükümler yönünden olduğu, uyuşmazlığa esas dava konusu deniz dolgu alanının kullanımının Belediyelere devrine ilişkin Maliye Bakanlığının onay/izin vermesini düzenleyen 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun 79/2. maddesi hükmünde bir değişikliğe neden olmadığı açıktır.
Bu durumda, dava konusu taşınmazın Belediye tarafından doldurulup duldurulmadığı, eğer doldurulmuş ise Maliye Bakanlığınca Belediyenin tasarrufuna bırakıldığına ilişkin bir karar, onay gibi bir işlem bulunup bulunmadığı araştırılmaksızın, taşınmazın kendiliğinden Belediyenin tasarrufuna geçtiğinden bahisle işlemi iptal eden Mahkeme kararında ve istinaf başvurusunun reddine ilişkin Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuka uyarlık görülmemiş olup; taşınmazın 01/07/2007-05/06/2008 tarihleri arası dönemde davacı tarafından işgali nedeniyle düzenlenen ecrimisil ihbarnamesine açılan davada bilirkişilerce ecrimisil bedeli belirlendiği ve verilen kararın Danıştay İkinci Dairesinin 27/04/2022 günlü, E:2021/4627, K2022/2313 sayılı kararıyla onandığından dava konusu ecrimisil dönemi için de bu karar dikkate alınarak ve gerekirse bilirkişi incelemesi yapılmak suretiyle davacıdan istenebilecek ecrimisil bedeli tespit edilerek bir karar verilmesi gerekmektedir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVALI İDARENİN TEMYİZ İSTEMİNİN KABULÜNE,
2. ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince verilen ... günlü, E:..., K:... sayılı kararın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinin 2/b fıkrası uyarınca BOZULMASINA,
3. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 6545 sayılı Kanun'la değişik 50. maddesinin 2. fıkrası gereğince ve yukarıda belirtilen hususlar da gözetilerek yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın, kararı veren ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesine gönderilmesine,
4. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'na 6545 sayılı Kanun'un 27. maddesi ile eklenen Geçici 8. maddesi uyarınca karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere, 27/04/2022 tarihinde oybirliğiyle kesin olarak karar verildi.