Danıştay 6. Daire 2020/3596 Esas 2022/5201 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2020/3596
Karar No : 2022/5201

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : ...
VEKİLİ : Av. ...

KARŞI TARAF (DAVALI) : ...Bakanlığı - ...
VEKİLİ : ..., Hukuk Müşaviri (E-Tebligat)

İSTEMİN KONUSU : ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Olağanüstü Hal Kapsamında Alınan Tedbirlere İlişkin Kanun Hükmünde Kararnamelerin ekli listelerinde adına yer verilmek suretiyle kamu görevinden ihraç edilen kamu görevlilerinin, 4708 sayılı Kanun kapsamında denetçi mimar ve mühendis, kontrol elemanı, yardımcı kontrol elemanı, yapı denetim kuruluşu ve laboratuvar kuruluşu ortağı, şirket müdürü olarak görev yapanların görevlerinin sonlandırılması, söz konusu listelerde yer alan kişilerin bundan sonra denetim faaliyeti yapmalarına izin verilmemesi ve bu yönde yapılacak başvuruların reddedilmesine ilişkin ...tarih (12/04/2018 tarihli Bakan oluru) ve ...sayılı Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Yapı İşleri Genel Müdürlüğü işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: .... İdare Mahkemesince verilen ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararda; yapı denetim faaliyetinin kamusal bir ihtiyacın giderilmesi amacıyla, idarenin yakın denetimi ve gözetimi altında özel kişilerce yürütülen bir kamu hizmeti niteliğini taşıdığı, davacının Diyarbakır İli, Kayapınar Belediye Başkanlığı'nda görev yapmakta iken, 692 sayılı KHK ile kamu görevinden çıkarıldığı ve ...Yapı Denetim Limited Şirketi'nde proje ve uygulama denetçisi inşaat mühendisi olarak çalıştığı hususları birlikte dikkate alındığında, denetçi belgesinin iptaline ilişkin olarak tesis edilen dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle, dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve istinaf dilekçelerinde ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, 4708 sayılı Yapı Denetimi Kanununda yapı denetim hizmetinin yapı denetim kuruluşu ile yapı sahibi veya vekili arasında akdedilen hizmet sözleşmesi hükümlerine göre yürütüleceğinin hüküm altına alındığı, yapı denetim kuruluşlarının kamu gücü kullanmadan teknik inceleme yapmak ve bu konuda ilgili yerlere, rapor, görüş ve bilgi vermekle görevlendirildiği ve yürütülen bu görevin kamu hizmeti olmadığı ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Temyize konu kararın usul ve yasaya uygun olduğu belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ ...DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, 29/10/2021 günlü, 31643 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 85 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 1. maddesi uyarınca, 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin Altıncı Kısmının Dördüncü Bölümünün başlığı "Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği" şeklinde değiştirildiğinden, husumetin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı yerine Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığına yöneltilmesine karar verilerek, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Olağanüstü Hal Kapsamında Alınan Tedbirlere İlişkin Kanun Hükmünde Kararnamelerin ekli listelerinde adına yer verilmek suretiyle kamu görevinden ihraç edilen kamu görevlilerinin, 4708 sayılı Kanun kapsamında denetçi mimar ve mühendis, kontrol elemanı, yardımcı kontrol elemanı, yapı denetim kuruluşu ve laboratuvar kuruluşu ortağı, şirket müdürü olarak görev yapanların görevlerinin sonlandırılması, söz konusu listelerde yer alan kişilerin bundan sonra denetim faaliyeti yapmalarına izin verilmemesi ve bu yönde yapılacak başvuruların reddedilmesine ilişkin ...tarih ve ...sayılı Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Yapı İşleri Genel Müdürlüğü işlemine istinaden davacının denetçi belgesi iptal edilmiştir.
Bunun üzerine görülmekte olan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
2575 sayılı Danıştay Kanununun "İlk derece mahkemesi olarak Danıştay'da görülecek davalar" başlıklı 24. maddesinde: "1. Danıştay ilk derece mahkemesi olarak: a) (Değişik: 2/7/2018 – KHK-703/184 md.) Cumhurbaşkanı kararlarına, b) (Değişik: 2/7/2018 – KHK-703/184 md.) Cumhurbaşkanınca çıkarılan Cumhurbaşkanlığı kararnameleri dışındaki düzenleyici işlemlere, c) (Değişik: 2/7/2012-6352/45 md.) Bakanlıklar ile kamu kuruluşları veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarınca çıkarılan ve ülke çapında uygulanacak düzenleyici işlemlere, d) Danıştay İdari Dairesince veya İdari İşler Kurulunca verilen kararlar üzerine uygulanan eylem ve işlemlere, e) Birden çok idare veya vergi mahkemesinin yetki alanına giren işlere, f) Danıştay Yüksek Disiplin Kurulu kararları ile bu Kurulun görev alanı ile ilgili Danıştay Başkanlığı işlemlerine karşı açılacak iptal ve tam yargı davaları ile tahkim yolu öngörülmeyen kamu hizmetleri ile ilgili imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan idari davaları karara bağlar. 2. Danıştay, belediyeler ile il özel idarelerinin seçimle gelen organlarının organlık sıfatlarını kaybetmeleri hakkındaki istemleri inceler ve karara bağlar." hükmüne yer verilmiş, 2576 sayılı Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu ve Görevleri Hakkında Kanunun 5. maddesinin 1. fıkrasının (a) ve (b) bentlerinde, İdare Mahkemelerinin, vergi mahkemelerinin görevine giren davalarla ilk derecede Danıştayda çözümlenecek olanlar dışındaki iptal ve tam yargı davalarını çözümleyeceği, hükme bağlanmıştır.
2575 sayılı Danıştay Kanununun 27. maddesi uyarınca alınan ve 19/12/2020 tarihli, 31339 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Danıştay Başkanlık Kurulunun 18/12/2020 tarihli, K:2020/62 sayılı kararıyla; a) İmar Kanunu ile diğer kanunlar ve ilgili mevzuata göre her tür ve ölçekteki planların hazırlanması ve yürürlüğe konulması, arsa ve arazi düzenlenmesi, ifraz ve tevhit işleri, imar durumu, ruhsat ve kamulaştırma işlemlerine karşı plan ile birlikte veya müstakilen tesis edilen işlemlerden, b) Çevre (proje süreci dahil), boğaziçi, eski eser, gecekondu, kıyı ve turizm mevzuatının uygulanmasından, c) İmar Kanunu ile diğer kanunlar ve ilgili mevzuat uyarınca tesis edilen, mühürleme, durdurma, yıkım kararları ile bunlara ilişkin olarak verilen para cezaları ve bu cezaların tahsili amacıyla tesis edilen işlemlerden, ç) Afet işlerine ilişkin mevzuattan, d) İmar mevzuatının uygulanmasından doğan hizmet kusuru veya kusursuz sorumluluk esaslarına dayanan deprem, heyelan ve diğer tabii afetler sonucu ortaya çıkan zararların tazmini isteminden kaynaklanan dava ve temyiz başvurularının Altıncı Dairece çözümleneceği kuralına yer verilmiştir.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 14. maddesinin 3. fıkrasında; dilekçelerin sırayla a) görev ve yetki, b) idari merci tecavüzü, c) ehliyet, d) idari davaya konu olacak kesin ve yürütülmesi gereken bir işlem olup olmadığı, e) süre aşımı, f) husumet, g) 3 ve 5'inci maddelere uygun olup olmadıkları yönlerinden inceleneceği, 6. fıkrasında; anılan hususların ilk incelemeden sonra tespit edilmesi halinde de davanın her safhasında 15 nci madde hükmü uygulanacağı belirtilmiş, 15. maddesinin 1. fıkrasında; Danıştay veya idare ve vergi mahkemelerince yukarıdaki maddenin 3 üncü fıkrasında yazılı hususlarda kanuna aykırılık görülürse, a) 3/a bendine göre adli (…) yargının görevli olduğu konularda açılan davaların reddine; idari yargının görevli olduğu konularda ise görevli veya yetkili olmayan mahkemeye açılan davanın görev veya yetki yönünden reddedilerek dava dosyasının görevli veya yetkili mahkemeye gönderilmesine,...karar verileceği hüküm altına alınmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın incelenmesinden; Diyarbakır İli, Kayapınar Belediye Başkanlığı'nda görev yapmakta iken, 692 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile kamu görevinden çıkarıldıktan sonra ...Yapı Denetim Limited Şirketinde proje ve uygulama denetçisi inşaat mühendisi olarak çalışan davacının denetçi belgesinin iptal edilmesine ilişkin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Yapı İşleri Genel Müdürlüğünün ...tarih ve ...sayılı işleminin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı, dava konusu işlemin, olağanüstü hal kararnamelerine ekli listelerde isimleri yer alan ve 4708 sayılı Kanun kapsamında denetçi mimar ve mühendis, kontrol elemanı, yardımcı kontrol elemanı, yapı denetim kuruluşu ve laboratuvar kuruluşu ortakları ile şirket müdürlerinin ve yapı denetim faaliyeti içinde belirtilen türde görev yapmakta olan kişilerin faaliyetlerinin, ilgili kurumlardan bilgilerinin temin edilmesi sonrasında engellenerek görevlerinin sonlandırılması, söz konusu listelerde yer alan kişilerin denetim faaliyeti yapmalarına izin verilmemesi ve bu yönde yapılacak başvuruların reddedilmesi, bu hususa ilişkin olarak 81 İl Valiliğinin talimatlandırılması, yönünde düzenleme içerdiği, davacı hakkında denetçi belgesinin iptaline ilişkin birel bir işlem olmadığı anlaşılmıştır.
Yukarıda belirtilen hükümler ile Danıştay dava daireleri arasındaki iş bölümüne ilişkin Danıştay Başkanlık Kurulu kararı uyarınca dava konusu işlem tüm ülke çapında uygulanacak düzenleyici işlem olduğundan, davanın ilk derece mahkemesi sıfatıyla Danıştay'da görülmesi gerekmektedir.
Bu itibarla, davanın görev yönünden reddine karar verilerek dosyanın Danıştay'a gönderilmesi gerekirken, davanın reddine ilişkin ilk derece mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf isteminin reddi yolundaki temyize konu Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararında usul yönünden hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 27/04/2022 tarihinde, kesin olarak, oybirliğiyle karar verildi.