Danıştay 13. Daire 2017/1728 Esas 2022/1892 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2017/1728
Karar No:2022/1892

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Kahranmanmaraş Büyükşehir Belediye Başkanlığı'nca 05/05/2015 tarihinde gerçekleştirilen Kahramanmaraş ili, Onikişubat ve Dulkadiroğlu ilçe sınırları içerisinde öğrenci servisi olarak çalıştırılacak 5 adet (J) plaka ihalesine katılan ve 3 (üç) nolu (J) plaka ihalesi uhdesinde kalan davacı tarafından, uhdesinde kalan 3 nolu (J) plaka ihalesinin iptal edilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı Encümen kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Kahramanmaraş İdare Mahkemesi'nce verilen kararda; dava konusu ihaleye davacı ile birlikte … isimli şahsın katıldığı, her iki kişinin de ihaleye katılma şartlarını sağladığı, yapılan arttırma sonucunda ihale konusu 3 (üç) nolu (J) plakaya, belirlenen muhammen bedelin üzerinde fiyat verildiği ve ihalenin 250.000,00-TL+KDV bedel ile davacı üzerinde kaldığı, yine Mahkemelerinin E:… sayılı dosyasında dava konusu edilen 4 (dört) nolu (J) plakanın da belirlenen muhammen bedelin üzerinde 246.000,00-TL+KDV bedel ile ihalesinin yapıldığının görüldüğü, bu yönüyle gerçekleştirilen ihalede yeterli rekabet ortamının sağlanmadığından söz edilemeyeceği, ayrıca idare tarafından ihalesi yapılan plakanın daha yüksek bir bedelle satılabileceği yönünde savunmada bulunulmuş ise de, söz konusu plakanın satışından mümkün olduğunca yüksek gelir elde edilmesinin kamunun yararına olacağı, ihalelerde, idarece kabul edilen en düşük fiyat olan muhammen bedelin aşılmış olduğu durumlarda dahi, söz konusu ihalenin daha yüksek bir bedelle değerlendirilebileceğine dair bulguların varlığı hâlinde ihalenin iptal edilebileceği tartışmasız ise de, somut olayda davalı idarece ihalesi yapılan plakaların daha yüksek bir bedel ile satılabileceğine ilişkin somut ve açık herhangi bir bulgunun ortaya konulamadığı anlaşıldığından, dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle hukuka aykırı bulunan dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, şikâyet ve itirazen şikâyet yollarına başvurulmadan dava açıldığı, idari merci tecavüzü nedeniyle merciine tevdi kararı verilmesi gerektiği, ihalenin iptal edilmesi sebebiyle davacının hak kaybına uğramadığı, ihalede yeterli artırım yapılmadığı ve gerekli rekabet ortamının oluşmadığı, davacı dışında diğer isteklilerin tek teklif verdiği, daha sonra yapılan benzer ihalelerde yüksek bedel teklif edildiği, ihale yetkilisinin takdir hakkını kamu yararını gözeterek hukuka uygun olarak kullandığı ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ … 'NIN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
ESAS YÖNÜNDEN:
MADDİ OLAY :
Davalı idare tarafından, Onikişubat ve Dulkadiroğlu ilçe sınırları içerisinde öğrenci servisi olarak çalıştırılacak 5 adet (J) plakanın 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun 45. maddesi uyarınca açık teklif usulü ile satışına … tarih ve … sayılı Encümen kararı ile karar verildiği, 3 nolu (J) plakanın 235.000,00-TL+KDV muhammen bedelle 05/05/2015 tarihinde yapılan ihalesine davacı ile Recep Büyükkurt olmak üzere iki isteklinin katıldığı, yapılan açık arttırma üzerine söz konusu ihaleye davacının 250.000,00 TL+KDV ile en uygun bedeli vererek ihalenin davacı üzerinde bırakıldığı, ihale komisyonu kararının itâ amirinin onayına sunulduğu, itâ amiri tarafından, ihalede yeterli rekabet ortamının oluşmadığı gerekçesiyle ihalenin onaylanmayarak iptal edildiği, ihale komisyonu kararının itâ amiri tarafından onaylanmaması üzerine bakılan davanın açıldığı anlaşılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun "Kapsam" başlıklı 1. maddesinde, genel bütçeye dâhil dairelerle katma bütçeli idarelerin, özel idare ve belediyelerin kira işlerinin bu Kanun'da yazılı hükümlere göre yürütüleceği; "İlkeler" başlıklı 2. maddesinde, bu Kanun'un yürütülmesinde, ihtiyaçların en iyi şekilde, uygun şartlarla ve zamanında karşılanması ve ihalede açıklık ve rekabetin sağlanmasının esas olduğu; "İhale kararlarının onayı veya iptal edilmesi" başlıklı 31. maddesinde ise, ihale komisyonları tarafından alınan ihale kararlarının, ita amirlerince karar tarihinden itibaren en geç 15 iş günü içinde onaylanacağı veya iptal edileceği, ita amirince karar iptal edilirse ihalenin hükümsüz sayılacağı kurala bağlanmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
İdare, 2886 sayılı Kanun'da yer alan ihalede açıklık, rekabetin sağlanması ve kamu kaynaklarının etkin ve verimli kullanılması ilkelerine göre ihaleyi gerçekleştirmek zorundadır. Yeterli rekabetin sağlanamaması hâlinde ihalenin ana amacının gerçekleşemeyeceği ve dolayısıyla ihaleden beklenen faydanın sağlanamayacağı açıktır.
2886 sayılı Kanun'un 31. maddesi ile, itâ âmirlerine 15 gün içinde ihaleyi onaylama ya da onaylamayarak iptal etme konusunda tanınan yetki, ihale işlemlerinin sadece mevzuata uygunluğunu denetlemeye yönelik olmayıp, aynı zamanda ihale konusu işin özelliklerini, benzer işlere ilişkin diğer ihalelerin sonuçlarını ve ihalede oluşan fiyatın piyasa şartlarına uygun olup olmadığını en iyi bilebilecek durumda bulunması nedeniyle itâ âmirinin yerindelik denetimi yaparak Hazine menfaatini koruması amacıyla düzenlenmiştir. Nitekim, ihaleye katılanlar arasında yapılan anlaşmalar veya bazı katılımcıların ihaleden çekilmeye zorlanmaları veya belli paylar karşılığında piyasa şartlarına uygun olmayan teklifler vermeye ikna edilmeleri yoluyla kamu kaynaklarının haksız biçimde özel kişi veya kuruluşlara aktarılması şeklinde gelişen olaylara ülkemizde rastlandığı bilinen bir husustur. Bütün bu gerçekleri göz önünde tutan kanun koyucu, son kez genel bir değerlendirme yaparak adeta bir sigorta işlevi görmek ve Hazine menfaatini kollamak üzere itâ âmirine sözü edilen yetkiyi tanımıştır.
Bu itibarla, hem hukuka uygunluk hem de yerindelik denetimi yapan itâ âmiri tarafından bu konuda alınan idari kararın yargısal denetiminin de özellik arz edeceği açıktır. Başka bir anlatımla, 2886 sayılı Kanun'un 31. maddesi ile itâ âmirine ihale komisyonu kararlarını onaylama zorunluluğu getirilmemesi nedeniyle, anılan madde ile itâ âmirine tanınan yetkinin ihaleyi onaylamama yönünde kullanılması hâlinde, bu yetkinin kamu yararına kullanıldığının ispatı bakımından, itâ âmirince hukuken kesin delil niteliği taşıyan belgelere dayanılması gibi bir zorunluluk bulunmamaktadır. Bu nedenle, ihaleyi onaylamama işleminin idari davaya konu edilmesi hâlinde gerek davalı idarenin mahkemeye yapacağı açıklamalar ve sunduğu belgeler ve gerekse mahkemece re'sen yapılacak araştırma sonucunda elde edilen bulgular, işlemde kamu yararına aykırılık bulunmadığını ortaya koyar nitelikte ise, idarece somut belge sunulmadığından bahisle ihaleyi onaylamama işleminin yargı yerince iptal edilmemesi gerekir.
İhale konusu öğrenci servisi olarak çalıştırılacak (J) plakanın yüksek bir bedelle satılması kamunun yararına olacağından, muhammen bedelin aşılmış olduğu durumlarda dahi, söz konusu plakanın daha yüksek bir fiyata satılabileceğinin itâ âmirince anlaşılması ve kamu yararı dışında subjektif nedenlerle hareket edildiğinin davacı tarafından ortaya konulamaması hâlinde, takdir yetkisinin ihalenin iptal edilmesi yolunda kullanılmasının hukuka aykırı sayılamayacağı açıktır.
Öte yandan, davalı idare tarafından ihaleye çıkarılan 5 (beş) adet (J) plakanın muhammen bedelinin 235.000,00.-TL+KDV olarak belirlendiği, dava konusu ihale ile aynı tarihte gerçekleştirilen 1 (bir) nolu (J) plakanın 285.000,00.-TL+KDV ve 2 (iki) nolu (J) plakanın 300.000,00.-TL+KDV ile satılmasına ilişkin ihale komisyonu kararlarının itâ amiri tarafından uygun bulunarak onaylandığı dikkate alındığında, dava konusu ihaleye katılan iki istekli tarafından sunulan tekliflerin muhammen bedele ve birbirlerine yakın olması hususları birlikte değerlendirildiğinde, ihalede rekabet ortamı ve sağlıklı fiyat yarışmasının sağlanamadığı ve bu hâliyle ihaleden beklenen kamu yararının gerçekleşmediği anlaşıldığından, dava konusu ihalenin itâ amiri tarafından onaylanmamasına ilişkin takdir yetkisinin kamu yararına ve hukuka uygun olarak kullanıldığı sonucuna ulaşılmaktadır.
Ayrıca, 4 (dört) nolu (J) plaka satış ihalesinin, ihale yetkilisi tarafından onaylanmayarak iptal edilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı işlemin iptaline ilişkin … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararı, Dairemizin 22/06/2017 tarih ve E:2017/1174, K:2017/2113 sayılı kararıyla bozularak davanın reddine karar verilmiştir.
Bu itibarla, ihalenin onaylanmamasına ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık, işlemin iptali yolundaki Mahkeme kararında ise hukukî isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. DAVANIN REDDİNE,
4. Ayrıntısı aşağıda gösterilen … .-TL ilk derece yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
5. ….-TL temyiz yargılama gideri ile Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca … .-TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,
6. Dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
7. 2577 sayılı Kanun'un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 27/04/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.