Yargıtay 5. Hukuk Dairesi 2021/4677 Esas 2022/5736 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ : Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
İLK DERECE
MAHKEMESİ : Mersin 1. Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasında görülen davanın yapılan yargılaması sonucunda; ilk derece mahkemesince verilen kararın istinaf incelemesi üzerine bölge adliye mahkemesinin yukarıda gün ve sayıları yazılı hükmünün Yargıtay’ca incelenmesi davacı idare ve davalılardan ... vekillerince istenilmiş davacı ... vekili de temyiz dilekçesinde duruşma isteminde bulunmuş olmakla, duruşma için belirlenen 29.03.2022 günü usulüne göre çağrı kağıdı gönderilmesine rağmen gelmediklerinden taraf vekillerinin yokluklarında incelemenin evrak üzerinden yapılmasına karar verilerek, dosyadaki kağıtlar okunup uyuşmazlık anlaşıldıktan sonra gereği görüşülüp düşünüldü.

- K A R A R -

Dava, 4650 sayılı Kanunla değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun 10. maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazların davacı idare adına tescili istemine ilişkindir.
İlk derece mahkemesince davanın kabulüne ilişkin olarak verilen karara karşı, davalı Vasfi Lafçı vekili tarafından yapılan istinaf başvurusunun Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Daire’since 6100 sayılı HMK'nın 353/1-b-1 maddesi uyarınca esastan reddine, davacı idare vekilinin istinaf başvurusunun ise kabulü ile HMK'nın 353/1-b-2 maddesi uyarınca yeniden esas hakkında hüküm kurulmasına dair verilen karar davacı idare ve davalı Vasfi Lafçı vekilleri tarafından temyiz edilmiştir.
4650 sayılı Yasa ile değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun 14/3. maddesi uyarınca kamulaştırma davalarında paydaşlar arasında zorunlu dava arkadaşlığı yoktur.
Karar tarihinde yürürlükte bulunan 6100 sayılı HMK'nın 362/1-a maddesi gereğince miktar ve değeri her paydaş için 78.630,00-TL'yi geçmeyen davalara ilişkin olarak Bölge Adliye Mahkemesi kararları kesin olup bu kararlar aleyhine temyiz yoluna başvurulamaz.
Bu nedenle; davalı Vasfi Lafçı dışındaki davalılar bakımından davacı idare vekilinin temyiz dilekçesinin reddine karar verildikten sonra, davalı Vasfi Lafçı yönünden yapılan incelemede;
Dosyada bulunan kanıt ve belgelere, kararın dayandığı gerekçelere göre; arsa niteliğindeki Mersin İli, Toroslar İlçesi, Evcili Mahallesi, 306 ve 330 parsel sayılı taşınmazlara 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun 11/1-g maddesi uyarınca emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesine ilişkin ilk derece mahkemesinden verilen karara karşı davalı Vasfi Lafçı vekili tarafından yapılan istinaf başvurusunun Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi'nce 6100 sayılı HMK'nın 353/1-b-1 maddesi uyarınca esastan reddine, davacı idare vekilinin istinaf başvurusunun ise kabulü ile emsal olarak alınan taşınmazın İmar kanunun 15. ve 16. maddelerine istinaden yola terk işlemi yapılmış imar parseli olduğu anlaşıldığından, dava konusu taşınmazların bilirkişi raporunda belirlenen m2 birim fiyatından dava konusu taşınmazın bulunduğu bölgede imar uygulaması yapılması halinde kesilmesi gereken düzenleme ortaklık payı oranında indirim yapılmak suretiyle HMK'nın 353/1-b-2 maddesi uyarınca yeniden esas hakkında hüküm kurulduğu anlaşılmıştır.
1- Yapılan incelemede; dava konusu Mersin İli, Toroslar İlçesi, Evcili Mahallesi, 306 parsel sayılı taşınmazın 1/1000 ölçekli uygulama imar planı içinde kaldığı anlaşıldığından arsa olarak kabulü ile emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesinde yöntem itibari ile bir isabetsizlik görülmediği gibi, 330 parsel sayılı taşınmaz bakımından yapılan incelemede ise ;aynı bölgeden intikal eden dava konusu taşınmaza bitişik konumda bulunup, imar sınırına aynı mesafede bulunan ve Dairemizin 2021/593 E 2021/10044 K sayılı ilamı ile onanmak suretiyle denetimden geçen Mersin 3.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2015/491 Esas sayılı dava dosyasında, 313 parsel sayılı taşınmaz kapama meyve bahçesi kabul edilerek Mart 2015 değerlendirme tarihi itibariyle 125,00 TL/m2, 329 parsel sayılı taşınmazın ise kapama bağ niteliğinde kabulü ile 87,36-TL /m2, Dairemizin: 2021/1350 E 2021/11040 K sayılı dosyası ile onanarak denetimden geçen Mersin 4. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 2018/234 Esas sayılı dava dosyasında ise Eylül 2015 değerlendirme tarihi itibari ile kapama şeftali bahçesi niteliğindeki 314 parsel sayılı taşınmaza 144,00-TL/m2, arazi niteliğindeki 315 parsel sayılı taşınmaza ise 122,00-TL/m2 değer biçildiği gözetildiğinde, 330 parsel sayılı taşınmazın arsa olarak kabulü doğru bulunmadığı gibi, dava konusu arsa niteliğindeki 306 parsel sayılı taşınmaz bakımından da, denetimden geçen dosyalarda bulunan parsellerin bu taşınmaza yakınlığı gözetildiğinde Eylül 2015 değerlendirme tarihi itibari ile dava konusu taşınmazlara 74,58-TL/m2 ile 67,98-TL/m2 birim fiyatları belirlenmesi inandırıcı bulunmamıştır.
Bu itibarla, mahkemece, dava konusu 330 parsel sayılı taşınmazın arsa niteliği taşımadığı hususu ve idare tarafından düzenlenen kıymet takdir raporunda taşınmazın kapama şeftali bahçesi niteliğinde kabul edilerek değerlendirme yapıldığı gözetilerek, dava tarihi itibari ile İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü verileri getirtilerek verilere uygun şekilde net gelir metodu esas alınarak, gerekirse objektif değer artırıcı unsur da uygulanarak değer belirlenemesi, arsa niteliğindeki 306 parsel sayılı taşınmaz bakımından ise; taraflara, dava konusu taşınmaza yakın bölgelerden ve yakın zaman içinde satışı yapılan benzer yüzölçümlü satışları bildirmeleri için imkan tanınması, lüzumu halinde re'sen emsal celbi yoluna gidilmesi, taşınmazın, değerlendirme tarihi itibariyle, emsal alınacak taşınmazın ise satış tarihi itibariyle imar ya da kadastro parselleri olup olmadığı ilgili Belediye Başkanlığı ve Tapu Müdürlüğünden sorulması, ayrıca dava konusu taşınmazın; imar planındaki konumu, emsallere ve değerini etkileyen merkezi yerlere olan uzaklığını da gösterir krokisi ve dava konusu taşınmaz ile emsal taşınmazların resen belirlenen vergi değerleri ve emsal taşınmazların satış akit tablosu getirtilerek, dava konusu taşınmazın değerlendirmeye esas alınacak emsallere göre ayrı ayrı üstün ve eksik yönleri ve oranları açıklanmak suretiyle karşılaştırma yapılarak hüküm kurulması gerekirken, bu yönteme uyulmadan, inadırıcı ve hüküm kurmaya elverişli olmayan bilirkişi raporu doğrultusunda, yazılı şekilde karar verilmesi,
Doğru olmadığı gibi;
2-Anayasa Mahkemesi'nin 27/11/2020 gün 31317 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 16/07/2020 tarih 2018/104 Esas 2020/39 Karar sayılı kararı ile 7139 sayılı Kanunla Değişik Kamulaştırma Kanunun 10/8. fıkrasının dördüncü cümlesinin; “idarenin kıymet takdir komisyonunca tespit edilen bedelden az olması durumunda hâkim tarafından tespit edilen bedel, fazla olması durumunda idarenin kıymet takdir komisyonunca tespit ettiği bedel, peşin ve nakit olarak hak sahibi adına, kalanı ise bedele ilişkin kararın kesinleşmesine kadar üçer aylık vadeli hesapta nemalandırılmak ve kesinleşen karara göre hak sahibine verilmek üzere” bölümü ile yedinci cümlesinde yer alan “idarenin kıymet takdir komisyonunca tespit ettiği bedelden fazla olması halinde fazla olan tutarın bloke edildiğine” ibaresinin Anayasa’ya aykırı olduğu ve iptal edildiği nazara alınarak hüküm kurulması gerektiğinden,
Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi hükmünün yukarıda açıklanan gerekçelerle davacı idare ve davalı Vasfi Lafçı vekillerinin temyiz istemlerinin kabulü ile BOZULMASINA, davalı ...'dan peşin alınan temyiz harcının istenildiğinde iadesine, 29/03/2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.