Danıştay 9. Daire 2019/6387 Esas 2022/1725 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
DOKUZUNCU DAİRE
Esas No : 2019/6387
Karar No : 2022/1725

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : ...Vergi Dairesi Başkanlığı-...
(...Vergi Dairesi Müdürlüğü)
VEKİLİ : Av. ...

KARŞI TARAF (DAVACI) : ...
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ...Bölge İdare Mahkemesi .... Vergi Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: ... Petrol Ür. Nak. Kimya San. ve Tic. Ltd. Şti'nin ödenmeyen vergi borçlarının tahsili amacıyla davacı adına kanuni temsilci sıfatıyla düzenlenen ...tarih ve ...sayılı ödeme emirlerinin iptali istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: .... Vergi Mahkemesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı sayılı kararıyla; 30/03/2018 tarih ve ... sayılı ödeme emrinin, 2010/Ocak-Aralık dönemlerine ait sahte fatura kullanımı nedeniyle kesilen vergi ziyaı cezasının bir katını aşan kısmı ile 2010 yılı için 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 353/1. maddesi uyarınca kesilen özel usulsüzlük cezası ve bu kısımlara ilişkin gecikme faizleri ile 30/03/2018 tarih ve ...sayılı ödeme emrinin, 2010/Ocak-Mart, Nisan-Haziran, Temmuz Eylül, Ekim-Aralık dönemlerine ait sahte fatura kullanımı nedeniyle kesilen vergi ziyaı cezalarının bir katını aşan kısmı ve gecikme faizleri ile ilgi olarak, asıl borçlu şirket tarafından açılan davalarda ...Vergi Mahkemesinin ...tarih ve E:...,..., K:...,...sayılı davanın reddine ilişkin kararların Danıştay Dokuzuncu Dairesinin 30/10/2017 tarih ve E:2016/9163,9188, K:2017/7294,7300 sayılı kararlarıyla kısmen bozulduğu, davalı idare tarafından düzenlenen 2 no'lu vergi ceza ihbarnamelerinin ve ödeme emirlerinin, bozulan kısımlar nazara alınmadan yeniden düzenlenmediği anlaşıldığından, vergi borcunun tahsili amacıyla kanuni temsilci sıfatıyla düzenlenen ödeme emirlerinin anılan kısımlarında hukuka uygunluk bulunmadığı, ...tarih ve ...sayılı ödeme emirlerinin kalan kısımları yönünden, vergi borçlarının dayanağı tarhiyatlara karşı açılan davalarda verilen davanın reddi yolundaki kararlar üzerine ...No.lu vergi-ceza ihbarnamelerinin düzenlenerek tebliğ edildiği, şirket hakkında amme borçlarının ödenmemesi nedeniyle başlatılan takipte amme alacağının şirket tüzel kişiliğinden tahsiline imkan bulunmadığının tespit edilmesi sonucunda, amme alacağının tahsili amacıyla kanuni temsilcisi olan davacı adına düzenlenen ödeme emirlerinin anılan kısımlarında hukuka aykırılık bulunmadığı, 30/03/2018 tarih ve .. sayılı ödeme emri yönünden, asıl borçlu şirket tarafından ödeme emri dayanağı cezalı tarhiyatlara karşı açılan davada, ...Vergi Mahkemesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı davanın reddine ilişkin kararının, ...Bölge İdare Mahkemesi .... Vergi Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararı ile 2010/Haziran, Ağustos dönemleri vergi ziyaı cezalı katma değer vergileri ile 2010/Mayıs dönemi katma değer vergisinin 27.687,01-TL'yi aşan kısmı ve bu tutara ait vergi ziyaı cezasına ilişkin kısmı yönünden bozulduğu, kalan kısmının onandığı, davalı idare tarafından düzenlenen ...No.lu vergi ceza ihbarnamelerinin ve ödeme emirlerinin, bozulan kısım nazara alınarak düzenlendiği anlaşıldığından, bu suretle tarhiyat usulüne uygun bir şekilde kesinleştirildiğinden, anılan ödeme emrinde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın kısmen reddine, kısmen kabulüne, ...tarih ve ...takip numaralı ödeme emrinin, 2010/Ocak ila Aralık dönemlerine ait sahte fatura kullanımı nedeniyle kesilen vergi ziyaı cezasının bir katı aşan kısmı ile 2010 yılına ilişkin kesilen özel usulsüzlük cezası ve bu kısımlara ait gecikme faizlerine ilişkin kısmı ile 30/03/2018 tarih ve ... takip numaralı ödeme emrinin, 2010/Ocak-Mart, Nisan-Haziran, Temmuz Eylül, Ekim-Aralık dönemlerine ait sahte fatura kullanımından dolayı kesilen vergi ziyaı cezalarının bir katı aşan kısmı ile gecikme faizine ilişkin kısımlarının iptaline, karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti:Davalı idarece asıl borçlu şirket hakkında yapılan mal varlığı araştırmasında şirket adına tescilli ...ve ...plaka numaralı iki adet araç bulunduğu tespit edilmesine karşın, kamu alacağının şirketten tahsil edilemediğinden bahisle şirketin kanuni temsilcisi sıfatıyla davacının sorumluluğuna başvurulduğunun anlaşıldığı, olayda asıl borçlu şirket adına tescilli araçlar satılarak kamu alacağını tamamen veya kısmen karşılamadığı hususunun açıklığa kavuşturulmasından sonra şirketin kanuni temsilcisi ve ortağı sıfatıyla davacının takibi gerekirken, bu yapılmaksızın alacağın tahsili amacıyla şirketin kanuni temsilcisi sıfatıyla davacı adına düzenlenen ödeme emirlerinde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle, Mahkeme kararının davanın kısmen kabulü yolundaki hüküm fıkrasına yönelik davalı idare istinaf başvurusunun yukarıda belirtilen gerekçeyle reddine, davacının istinaf başvurusunun kabulüne, Mahkeme kararının davanın kısmen reddi yolundaki hüküm fıkrasının kaldırılmasına, anılan kısım yönünden davanın kabulüne karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI:Asıl borçlu şirket adına kayıtlı 1998 model iki adet araç bulunduğu ve araçların satılması durumunda da 6.586.116,54-TL vergi borcunun karşılanamayacağının açık olduğu iddiasıyla kararın bozulması istenilmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan Bölge İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY:
... Pet. Ür. Nak. Kimya San. ve Tic. Ltd. Şti'nin ödenmeyen vergi borçlarının tahsili amacıyla davacı adına kanuni temsilci sıfatıyla düzenlenen ...tarih ve ...sayılı ödeme emirlerinin iptali istenilmektedir.
İLGİLİ MEVZUAT:
213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 10. maddesinde, tüzel kişilerle küçüklerin ve kısıtlıların, vakıflar ve cemaatler gibi tüzelkişiliği olmayan teşekküllerin mükellef veya vergi sorumlusu olmaları hâlinde bunlara düşen ödevlerin kanuni temsilcileri, tüzelkişiliği olmayan teşekkülleri idare edenler ve varsa bunların temsilcileri tarafından yerine getirileceği; yukarıda yazılı olanların bu ödevleri yerine getirmemeleri yüzünden mükelleflerin veya vergi sorumlularının varlığından tamamen veya kısmen alınamayan vergi ve buna bağlı alacakların, kanuni ödevleri yerine getirmeyenlerin varlıklarından alınacağı hüküm altına alınmıştır.
6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’un "Kanundaki terimler" başlıklı 3. maddesinde; Amme borçlusu veya borçlu terimi; amme alacağını ödemek mecburiyetinde olan hakiki ve hükmi şahısları ve bunların kanuni temsilci veya mirasçılarını ve vergi mükelleflerini, vergi sorumlusunu, kefili ve yabancı şahıs ve kurumlar temsilcilerini, tahsil edilemeyen amme alacağı teriminin, amme borçlusunun bu Kanun hükümlerine göre yapılan mal varlığı araştırması sonucunda haczi kabil herhangi bir mal varlığının bulunmaması, haczedilen mal varlığının satılarak paraya çevrilmesine rağmen satış bedelinin amme alacağını karşılamaması gibi nedenlerle tahsil edilemeyen amme alacaklarını; tahsil edilemeyeceği anlaşılan amme alacağı teriminin, amme borçlusunun haczedilen mal varlığına bu Kanun hükümlerine göre biçilen değerlerin amme alacağını karşılayamayacağının veya hakkında iflas kararı verilen amme borçlusundan aranılan amme alacağının iflas masasından tahsil edilemeyeceğinin anlaşılması gibi nedenlerle tahsil dairelerince yürütülen takip muamelelerinin herhangi bir aşamasında amme borçlusundan tahsil edilemeyeceği ortaya çıkan amme alacaklarını ifade ettiği belirtilmiştir.
Aynı Kanun'un 55. maddesinde, amme alacağını vadesinde ödemeyenlere, 15 gün içinde borçlarını ödemeleri veya mal bildiriminde bulunmaları lüzumunun "bir ödeme emri" ile tebliğ olunacağı; 58. maddesinde de kendisine ödeme emri tebliğ olunan şahsın, böyle bir borcu olmadığı, kısmen ödediği veya zamanaşımına uğradığını ileri sürerek 15 gün içerisinde vergi mahkemesinde dava açabileceği hüküm altına alınmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinin değerlendirilmesinden, tüzel kişiliğe sahip şirketlerin vergi borçları nedeniyle öncelikle o şirket adına tarh ve tahakkuk işlemi yapılacağı, borç ödenmediği takdirde şirket adına ödeme emri düzenleneceği ve kamu alacağının şirketten tahsil edilmesi için idarece 6183 sayılı Kanunda sayılan tüm takip yollarının tüketileceği ve buna rağmen borç şirketten tahsil edilemezse şirket kanuni temsilcisi hakkında takip yollarına başvurulacağı sonucuna ulaşılmaktadır.
Dosyanın ve Dairemizin E:2019/4559 sayılı dosyasının birlikte incelenmesinden; davacının kanuni temsilcisi olduğu ... Petrol Ür. Nak. Kimya San. ve Tic. Ltd. Şti. adına cezalı tarhiyatlar yapıldığı ve düzenlenen vergi ceza ihbarnamelerine karşı açılan davalar sonucu ...No.lu vergi ceza ihbarnamelerinin düzenlenip şirkete tebliğ edildiği, şirket tarafından vergi borçlarının ödenmemesi üzerine şirket adına ödeme emirleri düzenlenerek tebliğ edildiği, yapılan mal varlığı araştırmasında, şirket adına tescilli 1998 model ...ve ...plaka numaralı iki adet kamyonet bulunduğunun tespit edildiği ve kamyonetler üzerine yakalamalı haciz konulduğu, araçlar yakalanamadığı için satış yapılamadığı, şirket işyerinde tespit edilen şirkete ait mallara haciz uygulandığı ve malların değerinin 110.000,00-TL olduğu, bankada bulunan az bir miktar paraya haciz uygulandığı fakat banka hesabında bulunan paranın banka tarafından rehinli olduğu, şirketin anılan ödeme emirleri nedeniyle vergi borcunun 6.587.116,54-TL olması sebebiyle, haciz uygulanan şirkete ait mallar ile araçlar satılsa dahi kısmen de olsa vergi borcunun karşılanamayacağının anlaşılması üzerine davacı adına kanuni temsilci sıfatıyla dava konusu ödeme emrinin düzenlendiği anlaşılmıştır.
Olayda, asıl borçlu şirketin haciz uygulanan ve yakalanamayan iki araç ile iş yerindeki 110.000,00-TL'lik mal varlığı dışında herhangi bir mal varlığının olmadığı, haciz uygulanan iki aracın da 1998 kamyonet olduğu, banka hesaplarında haciz konulan miktarın az bir miktar olduğu ve banka tarafından rehin konulduğu, ödeme emri borç tutarının da 6.587.116,54-TL olduğu dikkate alındığında iş yerindeki hacizli mallar ile kamyonetlerin yakalanıp satılmaları durumunda dahi kamu alacağının asıl borçlu şirketten tahsil edilemeyeceği anlaşılmaktadır.
Bu durumda, ödeme emri içeriği kamu alacağının asıl borçlu şirketten tahsil edilemediği anlaşılmış olup, kanuni temsilci olan davacının vergi borcundan sorumlu olduğu açık olması karşısında, davacı adına kanuni temsilci sıfatıyla ödeme emri düzenlenmesinde hukuka aykırılık bulunmadığından Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerekmektedir.
Öte yandan, ödeme emri dayanağı, asıl borçlu şirket adına yapılan cezalı tarhiyatlara karşı açılan davalar sonucu cezalı tarhiyatların kaldırılan kısımları da dikkate alınmak suretiyle karar verileceği tabidir.


KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin kabulüne,
2. ...Bölge İdare Mahkemesi .... Vergi Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın ...Bölge İdare Mahkemesi .... Vergi Dava Dairesine gönderilmesine, 28/04/2022 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.