Danıştay 9. Daire 2019/5931 Esas 2022/1730 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
DOKUZUNCU DAİRE
Esas No : 2019/5931
Karar No : 2022/1730


TEMYİZ EDEN (DAVALI) : ... Vergi Dairesi Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. ...
KARŞI TARAF (DAVACI) : ..
İSTEMİN KONUSU :... Bölge İdare Mahkemesi .... Vergi Dava Dairesinin ..... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: ... Petrol Ür. Nak. Kimya San. ve Tic. Ltd. Şti'nin ödenmeyen vergi borçlarının tahsili amacıyla davacı adına; kanuni temsilci sıfatıyla düzenlenen .... tarih ve ... sayılı ödeme emirleri ile ortak sıfatıyla düzenlenen .... tarih ve ... sayılı ödeme emirlerinin iptali istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... Vergi Mahkemesinin ....tarih ve E:..., K:.... sayılı kararıyla; ... tarih ve ... takip numaralı ödeme emrinin; 2011/Ocak ila Aralık dönemlerine ait sahte fatura kullanımından dolayı kesilen vergi ziyaı cezasının bir katını aşan kısmı, 2011/Nisan dönemine ait bir kat ve üç kat vergi ziyaı cezalı gelir stopaj vergisi, 2010/Ocak ila Aralık dönemlerine ait sahte fatura kullanımından dolayı kesilen vergi ziyaı cezasının bir katını aşan kısmı, 2010 ve 2011 yıllarına ilişkin 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 353/1. maddesi uyarınca kesilen özel usulsüzlük cezası, yargı harçları ve bu kısımlara ilişkin gecikme faizleri, ... tarih ve ... takip numaralı ödeme emrinin; 2011/Ocak-Mart, Nisan-Haziran, 2010/Ekim-Aralık dönemlerine ait sahte fatura kullanımından dolayı geçici vergiye bağlı olarak kesilen vergi ziyaı cezalarının bir katını aşan kısmı ile 2011/Ocak ila Nisan dönemlerine ait ... tarih ve ... sayılı ... nolu vergi ceza ihbarnamelerinden kaynaklanan vergi ziyaı cezalı katma değer vergilerinin ve bu kısımlara ilişkin gecikme faizleri ile yargı harçlarına ilişkin kısmı, 30/03/2018 tarih ve 2018/4 takip numaralı ödeme emrinin; 2010/Ocak-Mart, Nisan-Haziran, Temmuz-Elül dönemlerine ait sahte fatura kullanımından dolayı geçici vergiye bağlı olarak kesilen vergi ziyaı cezalarının bir katını aşan kısmı ile bu kısımlara ilişkin gecikme faizleri ile yargı harçlarına ilişkin kısmı, dava konusu ... tarih ve ... takip numaralı ödeme emrinin; 2010/Mayıs dönemine ait 20/01/2017 tarih ve 2017/2 sayılı iki nolu vergi ceza ihbarnamesine ilişkin kısmı ile bu kısımlara ilişkin gecikme faizleri ile yargı harçlarına ilişkin kısmı yönünden, asıl borçlu şirket tarafından açılan davalarda verilen davanın kısmen kabul kısmen reddine ilişkin kararların kanun yolu incelemesinde kısmen bozulduğu, bu suretle anılan vergilerin şirket adına usulüne uygun kesinleştirilmediği gerekçesiyle ödeme emirlerinin anılan kısımlarında hukuka uygunluk bulanmadığı, ... tarih ve ... sayılı ödeme emirlerinin kalan kısımları ile ... tarih ve ... takip numaralı ödeme emirleri yönünden ise, davacının 26/10/2010-11/04/2011 tarihleri arasında ... Pet. Ür. Nak. Kimya San. ve Tic. Ltd. Şti.'nin kanuni temsilcisi ve %99,99 oranında hissedarı olduğu, şirkete ait vergi borçlarının şirket tüzelkişiliğinden tahsil edilememesi üzerine davacı adına kanuni temsilci olduğu dönemler dikkate alınarak 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 10. maddesi ile 6183 sayılı Kanun'un mükerrer 35. maddesi gereğince ve hisse devraldığı 26/10/2010 tarihi öncesine ilişkin olarak da müteselsilen sorumluluk kapsamında %99,99 oranındaki sermaye hissesi dikkate alınarak ödeme emirleri düzenlendiği, davacının hisse devraldığı 26/10/2010 tarihi öncesine ilişkin şirket borçlarından 6183 sayılı Kanun hükümleri uyarınca sermaye hissesi oranında müteselsilen sorumlu tutulabileceği, şirket hakkındaki takip muamelelerine bakıldığında da alacağın şirket tüzelkişiliğinden tahsil edilemeyeceğinin anlaşıldığı, takip yollarının usulüne uygun bir şekilde tüketildiği, dolayısıyla davacının temsil yetkisine haiz olduğu dönemler için kanuni temsilci sıfatıyla, hisse devraldığı tarih öncesine ilişkin olarak ise şirket ortağı sıfatıyla sorumlu tutularak düzenlenen dava konusu ödeme emirlerinin bu kısımlarında hukuka aykırılık bulunmadığından, davanın kısmen reddine, kısmen kabulüne, ... tarih ve ... takip numaralı ödeme emrinin; 2011/Ocak ila Aralık dönemlerine ait sahte fatura kullanımı nedeniyle kesilen vergi ziyaı cezasının bir katını aşan kısmı, 2011/Nisan dönemine ait bir kat ve üç kat vergi ziyaı cezalı gelir stopaj vergisi, 2010/Ocak ila Aralık dönemlerine ait sahte fatura kullanımından dolayı kesilen vergi ziyaı cezasının bir katını aşan kısmı, 2010 ve 2011 yıllarına ilişkin 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 353/1. maddesi uyarınca kesilen özel usulsüzlük cezası, yargı harçları ve bu kısımlara ilişkin gecikme faizleri, ... tarih ve ... takip numaralı ödeme emrinin; 2011/Ocak-Mart, Nisan-Haziran, 2010/Ekim-Aralık dönemlerine ait sahte fatura kullanımından dolayı geçici vergiye bağlı olarak kesilen vergi ziyaı cezalarının bir katını aşan kısmı ile 2011/Ocak ila Nisan dönemlerine ait ... tarih ve ... ilâ 17 sayılı 2 No.lu vergi ceza ihbarnamelerinden kaynaklanan vergi ziyaı cezalı katma değer vergilerinin ve bu kısımlara ilişkin gecikme faizleri ile yargı harçlarına ilişkin kısmı, ... tarih ve ... takip numaralı ödeme emrinin; 2010/Ocak-Mart, Nisan-Haziran, Temmuz-Eylül dönemlerine ait sahte fatura kullanımı nedeniyle geçici vergiye bağlı kesilen vergi ziyaı cezalarının bir katını aşan kısmı ile bu kısımlara ilişkin gecikme faizleri ile yargı harçlarına ilişkin kısmı, dava konusu ... tarih ve ... takip numaralı ödeme emrinin; 2010/Mayıs dönemine ait ... tarih ve ... sayılı iki No.lu vergi ceza ihbarnamesine ilişkin kısmı ile bu kısımlara ilişkin gecikme faizleri ile yargı harçlarına ilişkin kısımlarının iptaline, kalan kısımlar yönünden davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti:Davalı idarece asıl borçlu şirket hakkında yapılan mal varlığı araştırmasında şirket adına tescilli .... ve ... plaka numaralı iki adet araç bulunduğu tespit edilmesine karşın, kamu alacağının şirketten tahsil edilemediğinden bahisle şirketin kanuni temsilcisi sıfatıyla davacının sorumluluğuna başvurulduğunun anlaşıldığı, olayda asıl borçlu şirket adına tescilli araçlar satılarak kamu alacağını tamamen veya kısmen karşılamadığı hususunun açıklığa kavuşturulmasından sonra şirketin kanuni temsilcisi ve ortağı sıfatıyla davacının takibi gerekirken, bu yapılmaksızın alacağın tahsili amacıyla şirketin kanuni temsilcisi sıfatıyla davacı adına düzenlenen ödeme emirlerinde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle, mahkeme kararının davanın kısmen kabulü yolundaki hüküm fıkrasına yönelik davalı idare istinaf başvurusunun yukarıda belirtilen gerekçeyle reddine, davacının istinaf başvurusunun kabulüne, Mahkeme kararının davanın kısmen reddi yolundaki hüküm fıkrasının kaldırılmasına, bu kısım yönünden davanın kabulüne karar verelmiştir.


TEMYİZ EDENİN İDDİALARI:Asıl borçlu şirket adına kayıtlı 1998 model iki adet araç bulunduğu ve araçların satılması durumunda da vergi borcunun şirketten karşılanamayacağının açık olduğu iddiasıyla kararın bozulması istenilmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...'İN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan Bölge İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY:
... Petrol Ür. Nak. Kimya San. ve Tic. Ltd. Şti'nin ödenmeyen vergi borçlarının tahsili amacıyla davacı adına; kanuni temsilci sıfatıyla düzenlenen ... tarih ve ...,... sayılı ödeme emirleri ile ortak sıfatıyla düzenlenen .... tarih ve ....,...sayılı ödeme emirlerinin iptali istenilmektedir.
İLGİLİ MEVZUAT:
213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 10. maddesinde, tüzel kişilerle küçüklerin ve kısıtlıların, vakıflar ve cemaatler gibi tüzelkişiliği olmayan teşekküllerin mükellef veya vergi sorumlusu olmaları hâlinde bunlara düşen ödevlerin kanuni temsilcileri, tüzelkişiliği olmayan teşekkülleri idare edenler ve varsa bunların temsilcileri tarafından yerine getirileceği; yukarıda yazılı olanların bu ödevleri yerine getirmemeleri yüzünden mükelleflerin veya vergi sorumlularının varlığından tamamen veya kısmen alınamayan vergi ve buna bağlı alacakların, kanuni ödevleri yerine getirmeyenlerin varlıklarından alınacağı hüküm altına alınmıştır.
6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’un "Kanundaki terimler" başlıklı 3. maddesinde; Amme borçlusu veya borçlu terimi; amme alacağını ödemek mecburiyetinde olan hakiki ve hükmi şahısları ve bunların kanuni temsilci veya mirasçılarını ve vergi mükelleflerini, vergi sorumlusunu, kefili ve yabancı şahıs ve kurumlar temsilcilerini, tahsil edilemeyen amme alacağı teriminin, amme borçlusunun bu Kanun hükümlerine göre yapılan mal varlığı araştırması sonucunda haczi kabil herhangi bir mal varlığının bulunmaması, haczedilen mal varlığının satılarak paraya çevrilmesine rağmen satış bedelinin amme alacağını karşılamaması gibi nedenlerle tahsil edilemeyen amme alacaklarını; tahsil edilemeyeceği anlaşılan amme alacağı teriminin, amme borçlusunun haczedilen mal varlığına bu Kanun hükümlerine göre biçilen değerlerin amme alacağını karşılayamayacağının veya hakkında iflas kararı verilen amme borçlusundan aranılan amme alacağının iflas masasından tahsil edilemeyeceğinin anlaşılması gibi nedenlerle tahsil dairelerince yürütülen takip muamelelerinin herhangi bir aşamasında amme borçlusundan tahsil edilemeyeceği ortaya çıkan amme alacaklarını ifade ettiği, 35. maddesinde, limited şirket ortaklarının şirketten tamamen veya kısmen tahsil edilemeyen veya tahsil edilemeyeceği anlaşılan amme alacağından sermaye hisseleri oranında doğrudan doğruya sorumlu olacakları ve bu Kanun hükümleri gereğince takibe tabi tutulacakları, 54. maddesinde, müddeti içinde ödenmeyen amme alacağının tahsil dairesince cebren tahsil edileceği, 55. maddesinde tarihinde amme alacağını vadesinde ödemeyenlere 15 gün içinde borçlarını ödemeleri veya mal bildiriminde bulunmaları lüzumunun bir ödeme emri ile tebliğ olunacağı, 58. maddesinde de kendisine ödeme emri tebliğ olunan şahsın, böyle bir borcu olmadığı veya kısmen ödediği veya zamanaşımına uğradığı hakkında tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde vergi mahkemesi nezdinde dava açabileceği belirtilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinin değerlendirilmesinden, tüzel kişiliğe sahip şirketlerin vergi borçları nedeniyle öncelikle o şirket adına tarh ve tahakkuk işlemi yapılacağı, borç ödenmediği takdirde şirket adına ödeme emri düzenleneceği ve kamu alacağının şirketten tahsil edilmesi için idarece 6183 sayılı Kanunda sayılan tüm takip yollarının tüketileceği ve buna rağmen borç şirketten tahsil edilemezse şirket kanuni temsilcisi hakkında takip yollarına başvurulacağı, şirket ortağı sıfatıyla ilgili kişilerin takip edilebilmesi için ise amme alacağının vergi borçlusundan kısmen veya tamamen tahsil imkanının bulunmadığının somut bir biçimde ortaya konulması gerektiği anlaşılmaktadır.
Dosyanın incelenmesinden; davacının kanuni temsilcisi olduğu ... Pet. Ür. Nak. Kimya San. ve Tic. Ltd. Şti. adına cezalı tarhiyatlar yapıldığı ve düzenlenen vergi ceza ihbarnamelerine karşı açılan davalar sonucu 2 No'.u vergi ceza ihbarnamelerinin düzenlendiği ve şirkete tebliğ edildiği, şirket tarafından vergi borçlarının ödenmemesi üzerine şirket adına ödeme emirleri düzenlenerek tebliğ edildiği, yapılan mal varlığı araştırmasında, şirket adına tescilli 1998 model .... ve .... plaka numaralı iki adet kamyonet bulunduğunun tespit edildiği ve kamyonetler üzerine yakalamalı haciz konulduğu, araçlar yakalanamadığı için satış yapılamadığı, şirket işyerinde tespit edilen şirkete ait mallara haciz uygulandığı ve malların değerinin 110.000,00-TL olduğu, bankada bulunan az bir miktar paraya haciz uygulandığı fakat banka hesabında bulunan paranın banka tarafından rehinli olduğu, haciz uygulanan şirkete ait mallar ile araçlar satılsa dahi kısmen de olsa vergi borcunun karşılanamayacağının anlaşılması üzerine davacı adına ortak ve kanuni sıfatıyla ve dava konusu ödeme emirlerinin düzenlendiği anlaşılmıştır.
Asıl borçlu şirketin haciz uygulanan ve yakalanamayan iki araç ile işyerindeki 110.000,00-TL'lik mal varlığı dışında herhangi bir mal varlığının olmadığı, haciz uygulanan iki aracın da 1998 kamyonet olduğu, banka hesaplarında haciz konulan miktarın az bir miktar olduğu ve banka tarafından rehin konulduğu, ortak sıfatıyla düzenlenen ödeme emirlerine konu borç tutarının 5.141.751,81-TL, kanuni temsilci sıfatıyla düzenlenen ödeme emirlerine konu borç tutarının da 10.048.306,90-TL olduğu dikkate alındığında iş yerindeki hacizli mallar ile kamyonetlerin yakalanıp satılmaları durumunda dahi kamu alacağının asıl borçlu şirketten tahsil edilemeyeceği anlaşılmaktadır.
Bu durumda, ödeme emri içeriği kamu alacağının asıl borçlu şirketten tahsil edilemediği anlaşılmış olup, davacının şirketin kanuni temsilci ve ortağı olduğu dönemlere ait vergi borcundan ortak ve kanuni temsilci sıfatıyla sorumlu olduğu, hisse devri öncesi vergi borçlarından da müteselsil olarak sorumlu olduğu açık olması karşısında, davacı adına ortak ve kanuni temsilci sıfatıyla ödeme emri düzenlenmesinde hukuka aykırılık bulunmadığından Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerekmektedir.
Öte yandan, ödeme emirleri dayanağı, asıl borçlu şirket adına yapılan cezalı tarhiyatlara karşı açılan davalar sonucu cezalı tarhiyatların kaldırılan kısımları da dikkate alınmak suretiyle karar verileceği tabidir.



KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin kabulüne,
2. ... Bölge İdare Mahkemesi .... Vergi Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın ... Bölge İdare Mahkemesi .... Vergi Dava Dairesine gönderilmesine, 28/04/2022 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.