Danıştay 9. Daire 2019/7166 Esas 2022/1709 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
DOKUZUNCU DAİRE
Esas No : 2019/7166
Karar No : 2022/1709

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Örme Sanayi ve Ticaret A.Ş.
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı-…
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi ... Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Davacının maliki olduğu, İstanbul İli, Zeytinburnu İlçesi, … Mahallesi, … Sokak, … ada … sayılı parselde bulunan taşınmazına ait 2018 yılı emlak vergisinin, 2017 yılında uygulanan birim değerinin %50’sini aştığı için tahakkukun iptali ve ihtirazi kayıtla ödenen 1. taksit tutarı olan 486.093,30-TL'nin iadesi istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; uyuşmazlıkta bina vergisinin ödendiği 31/05/2018 tarihi (öğrenme tarihi) esas alınmak suretiyle vergi değerinin kesinleşmesinden sonra asgari arsa metrekare birim değerinin tespitine ilişkin takdir komisyonu kararı esas alınarak yapılan emlak vergisi ve kültür varlıkları katkı payı tahakkukunun iptali istemi ile dava açıldığı, Zeytinburnu Belediye Başkanlığı Takdir Komisyonunun … tarih ve … no'lu kararına karşı, UYAP ortamında res'en yapılan araştırmada ve 28/11/2018 tarihli ara kararına davalı idarece verilen cevapta belirtildiği üzere, dava konusu taşınmazla ilgili arsa m² birim değerinin tespitine ilişkin takdir komisyonu kararına karşı süresinde veya süresinden sonra açılan herhangi bir dava bulunmadığı anlaşıldığından, süresinde dava açılmayarak kesinleşen arsa metrekare birim değeri üzerinden tahakkuk ettirilen dava konusu emlak vergisinde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir..
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu Vergi Mahkemesi kararının usul ve hukuka uygun olduğu belirtilerek, kararın kaldırılmasını gerektiren bir neden bulunmadığından istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Davalı belediyece Emlak Vergisi Kanunu geçici 23. maddeyle getirilen düzenlemenin yok sayıldığı, 2018 yılı için belirlenen birim değerinin 2017 yılında uygulanan birim değerden %300-400 oranda fazla olduğu iddialarıyla kararın bozulması istenilmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Yasal dayanaktan yoksun olan temyiz isteminin reddi gerektiği yolundadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan Bölge İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY: Davacının maliki olduğu, İstanbul İli, Zeytinburnu İlçesi, … Mahallesi, … Sokak, … ada … sayılı parselde bulunan taşınmazına ait 2018 yılı emlak vergisinin, 2017 yılında uygulanan birim değerinin %50’sini aştığı için tahakkukun iptali ve ihtirazi kayıtla ödenen 1. taksit tutarı olan 486.093,30-TL'nin iadesi istemine ilişkindir.
İLGİLİ MEVZUAT:
Emlak Vergisi Kanununun 28.11.2017 tarih ve 7061 sayılı Kanun'un 35. maddesi ile değiştirilen Geçici 23. maddesinde:
"Takdir komisyonlarınca 2017 yılında 2018 yılı için takdir edilen asgari ölçüde arsa ve arazi metrekare birim değerleri, 2017 yılı için uygulanan birim değerlerinin %50’sinden fazlasını aşması durumunda, 2018 yılına ilişkin bina ve arazi vergi değerlerinin hesabında, 2017 yılı için uygulanan asgari ölçüde arsa ve arazi metrekare birim değerlerinin %50 fazlası esas alınır. Takip eden 2019, 2020 ve 2021 yıllarında 29 uncu madde kapsamında bina ve arazi vergisi matrahları ile asgari ölçüde arsa ve arazi metrekare birim değerleri bu şekilde belirlenen değerler üzerinden hesaplanır.
Emlak vergi değeri veya asgari ölçüde arsa ve arazi metrekare birim değerleri esas alınarak uygulanan vergi, harç ve diğer mali yükümlülükler için de birinci fıkra hükümlerine göre belirlenen değerler dikkate alınarak uygulanır.
Bu maddenin uygulamasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir." hükümleri yer almaktadır.
26.12.2017 tarih ve 30282 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 72 Seri No'lu Emlak Vergisi Kanunu Genel Tebliği'nin 6. maddesinin 2. fıkrasında, arsa ve arazinin herhangi bir sebeple takdir dışı kalması veya yeni cadde ve sokak oluşması gibi nedenlerle 2017 yılına ilişkin ait birimin bulunmaması halinde bu arsa ve araziler için 2018 yılına ilişkin takdir komisyonunca belirlenen birim değerinin esas alınacağı düzenlenmiştir.
72 Seri No'lu Emlak Vergisi Kanunu Genel Tebliği'nin;
"Amaç ve kapsam" başlıklı 1. maddesinde: bu tebliğin amacının, Emlak Vergisi Kanununa eklenen geçici 23 üncü maddenin uygulamasına yönelik hususları açıklamak olduğu,

"Belediyelerce 2018 yılı emlak vergi değerinin hesabında yapılacak işlemler" başlıklı 5. maddesinde :
(1) 2017 yılında, takdir komisyonlarınca 2018 yılı için asgari ölçüde arsa ve
Arazi metrekare birim değerlerine ilişkin takdirler yapıldığı
(2) 7061 sayılı Kanunla 1319 sayılı Kanuna eklenen geçici 23 üncü madde hükmü gereği;
a) Takdir komisyonlarınca 2017 yılında 2018 yılı için takdir edilen asgari ölçüde arsa ve arazi metrekare birim değerleri, belediyeler tarafından 2017 yılında uygulanan birim değerlerle karşılaştırılacağı
b) 2018 yılı için takdir edilen birim değerler, 2017 yılında uygulanan birim değerlerin
%50’sinden fazlasını aşıyorsa, 2018 yılına ilişkin bina ve arazi vergi değerlerinin hesabında, 2017 yılında uygulanan birim değerlerin %50 fazlasının esas alınacağı,
c) İlgili belediyelerce bu değerler esas alınarak Tebliğde yer verilen açıklamalar
çerçevesinde emlak vergi değeri hesaplanacağı
(3) İkinci fıkrada belirtilen işlemler 2017 yılında takdir komisyonlarınca takdir edilen birim değerler üzerinden yapılacak olup ayrıca takdir komisyonlarınca yeni bir takdir işlemi yapılmayacağı
(4) Arsa takdir komisyonunca 2017 yılında 2018 yılı için takdir edilen asgari ölçüde arsa metrekare birim değeri 2017 yılında uygulanan birim değerin %50’sinden fazlasını aşıyorsa, 2018yılına ilişkin arsa metrekare birim değeri geçici 23 üncü madde hükmü gereğince aşağıda yer alan örnekteki gibi hesaplanacağı belirtilmiştir.
"Diğer hususlar" başlıklı 6. maddesinde ise;
(1) Takdir komisyonlarınca 2018 yılı için takdir edilen asgari ölçüde arsa ve
arazi metrekare birim değerlerine karşı açılan davalar neticesinde, mahkemelerce takdir komisyonu kararlarıyla belirlenen metrekare birim değerlerin;
a) İptal edilmesi sonucu takdir komisyonları tarafından yeni bir değer belirlenmesi,
b) Kısmen iptal ve kısmen tasdik edilmesi,
c) Tasdik edilmesi,
halleri sonucu oluşan bu değerler 2017 yılında uygulanan birim değerlerin %50’sinden
fazlasını aşıyorsa, 2018 yılına ilişkin bina, arsa ve arazi vergi değerlerinin hesabında, 2017 yılında uygulanan asgari ölçüde arsa ve arazi metrekare birim değerlerinin %50 fazlası esas alınarak emlak vergi değerleri ilgili belediyelerce bu Tebliğde açıklanan esaslar çerçevesinde hesaplanacağı
(2) Arsa veya arazinin herhangi bir sebeple takdir dışı kalması veya yeni cadde ve sokak oluşması gibi nedenlerle 2017 yılına ait birim değerin bulunmaması halinde bu arsa ve araziler için 2018 yılına ilişkin takdir komisyonlarınca belirlenen birim değerlerin esas alınacağı,
(3) Emlak vergi değeri veya asgari ölçüde arsa ve arazi metrekare birim değerleri esas
alınarak uygulanan vergi, harç ve diğer mali yükümlülükler için de 1319 sayılı Kanunun geçici 23. maddesine göre hesaplanan değerlerin esas alınacağı düzenlenmiştir

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarda hükümlerine yer verilen Emlak Vergisi Kanunu ile bu Kanunun uygulanması amacıyla hazırlanan anılan Tebliğ hükümlerinin incelenmesinden; Emlak Vergisi Kanunu'nun geçici 23. maddesiyle getirilen düzenlemeyle, kanun koyucu tarafından, takdir komisyonlarınca her dört yılda belirlenen arsa metrekare birim değerlerinin fahiş olarak artırılmasına bir sınırlama getirilmek istenildiği ve bununda 2017 yılında uygulanmış birim değeri varsa bu değerin %50'sini geçemeyeceği yönünde emredici kural konularak sağlanmaya çalısıldığı, buna göre takdir komisyonları tarafından 2018 yılı emlak vergisine esas olmak üzere belirlenen asgari ölçüde arsa ve arazi metrekare birim değerlerindeki artışın, 2017 yılı için uygulanan birim değerinin %50'sinden fazlasını aştığı takdirde, 2018 yılı emlak vergisinin hesabında 2017 yılı için uygulanan birim değerinin %50 fazlasının esas alınması gerektiği açıktır.
Dosyanın incelenmesinden, davacı tarfından 29.12.2016 yılında iktisap edilen taşınmazına ilişkin verilen emlak vergisi bildiriminde, askeri fırın sokak olarak bildirim verildiği, davalı idarecede bu sokak için 2014 yılında belirlenen 3500 TL birim değerinin 2017 yılı yeniden değerleme oranı uygulanması suretiyle bulunan 3924,28 TL birim değeri esas alınarak 2017 yılı emlak vergisinin hesaplandığı, aynı taşınmaz için Zeytinburnu Belediye Başkanlığı Takdir Komisyonunun … tarih ve … no'lu kararı ile 2018 yılında uygulanmak üzere "… ada/… parsel …" adıyla 11.000 TL arsa metrekare birim değeri takdir edildiği, davacı tarafça 2014 yılı birim değeri ile 2018 yılı birimdeğeri arasında yaklaşık %400 civarında bir artış yapıldığından bahisle fazlaya ilişkin tahakkukukn iptali ve ihtirazi kayıtla ödenen 2018 yılı birinci taksidinin iptali istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Her ne kadar vergisi ihtilaflı taşınmaz için "… ada/… parsel …" adıyla 2018 yılından itibaren uygulanmak üzere yeni bir değer belirlenmiş ise de, 2017 yılında uygulanmış birim değeri bulunan vergisi ihtilaflı taşınmazda, yukarda hükümlerine yer verilen yasa maddesi ile Tebliğ hükümlerine göre, taşınmaz için 2017 yılında uygulanmış bir vergi değeri bulunması halinde, 2018 ve sonraki yıllar için yapılacak artışın, 2017 yılı için uygulanan birim değerinin %50' sini aşamayacağı ve bu hükmünde 2018 genel takdir döneminden başlamak üzere 4 yıl süreyle uygulanacağının açık ve kesin olarak belirtilmiş olması karşısında, davalı belediyece çeşitli yöntemlerle, yasada oransal olarak ve geçici süreyle getirilen bu düzenlemenin uygulanmaması suretiyle gerçekleştirilen tahakkukta ve bu tahakkuk esas alınarak ödenen tutarın iade edilmemesi yönünde tesis edilen işlemde hukuka uyarlık bulunmadığından aksi yönde verilen kararda isabet bulunmamaktadır.
Öte yandan yeniden verilecek kararda, davacının iade istemi yönünden 2017 yılı birim değerinin %50'sini aşan kısım belirlenerek, buna göre bir karar verilmesi gerekmektedir..

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi ... Vergi Dava Dairesine gönderilmesine, 28/04/2022 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.