Danıştay İdare Dava Daireleri Kurulu 2021/3142 Esas 2022/1669 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2021/3142
Karar No : 2022/1669

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : ... Odası
VEKİLİ : Av. ...
KARŞI TARAF (DAVALI) : ... Bakanlığı
VEKİLİ : Hukuk Müşaviri ...

İSTEMİN KONUSU : Danıştay Altıncı Dairesinin 02/06/2021 tarih ve E:2020/2298, K:2021/7628 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: 26/12/2019 tarih ve 30990 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 18. ve 22. maddelerinin iptali istenilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Altıncı Dairesinin 02/06/2021 tarih ve E:2020/2298, K:2021/7628 sayılı kararıyla;
Dairelerince verilen yürütmenin durdurulması isteminin reddine ilişkin ... tarih ve E:... sayılı karara karşı davacı tarafından yapılan itirazın, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun ... tarih ve YD İtiraz No:... sayılı kararıyla kabul edilerek;
Dava konusu Yönetmeliğin 18. maddesinin, Atık Yönetimi Yönetmeliği'nin EK-4 atık listesinden dip taraması sonucu elde edilen malzemenin tehlikesiz atık olabileceği gibi tehlikeli atık da olabileceği anlaşıldığından, tehlikeli olabilecek atıkların teste tabi tutulmaksızın tehlikesiz atıkların depolandığı ve tehlikeli atıklar için gerekli çevresel koruma tedbirlerinin yeterince alınmadığı II. sınıf depolama tesislerinde depolanmasında, insan ve çevre sağlığı açısından hukuka uygunluk bulunmadığı, öte yandan Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmeliğin, EK-2 Atık Kabul Kriterleri başlığı altında düzenlenen, "II. sınıf depolama tesisine teste tabi tutulmaksızın kabul edilecek atıklar" kısmında, dip taraması sonucu elde edilen malzemeye yer verilmediği hususu göz önünde bulundurulduğunda, dava konusu düzenlemenin, hem Anayasa ve 2872 sayılı Çevre Kanunu ile teminat altına alınan sağlıklı bir çevrede yaşama hakkına aykırı bir düzenleme olduğu, hem de dava konusu Yönetmeliğin kendi içerisinde çelişkiye düşüldüğü gerekçesiyle,
Dava konusu Yönetmeliğin 22. maddesinin ise, Çevre İzin ve Lisans Yönetmeliği gereğince alınması gereken "çevre izin" ve "çevre izin ve lisans belgesi" için aranan akademik raporun, içeriğinin ne olacağı, hangi yetkinliğe sahip kişilerce verileceği, raporun kimler tarafından hangi kıstaslar göz önünde bulundurularak onaylanacağı konusunda gerekli ve yeterli açıklık bulunmadığı, ayrıca, dava konusu kuralın, Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmeliğin geçici 3. maddesinde düzenlendiği, geçici maddelerin, özü itibarıyla, belli bir geçiş dönemine özgü, bu geçiş dönemine ilişkin süre sona erdikten veya şartlar değiştikten sonra yürürlükten kalkarak hukuk aleminde hüküm ifade etmeyecek olan maddeler olduğu, dava konusu geçici 3. maddenin ise geçici madde unsurlarını barındırmadığı, kullanımına ilişkin belli bir süre veya şart öngörülmediği, geçici madde olmasına rağmen, düzenleniş şekli ve getirdiği hukuk normu açısından adeta genel bir düzenleme niteliğinde olduğu, bunun da mevzuat yapım tekniğine uygun olmadığı gerekçesiyle,
yürütülmelerinin durdurulmasına karar verildiği,
Dava konusu Yönetmeliğin 18 ve 22. maddeleriyle değiştirilen Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmeliğin 30. maddesinin üçüncü fıkrası ile geçici 3. maddesinin, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun yürütmenin durdurulması yolundaki yukarıda belirtilen kararı sonrasında 19/03/2021 tarih ve 31428 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 1. ve 3. maddeleriyle yürürlükten kaldırıldığı, bu nedenle, konusu kalmayan davanın esası hakkında karar verilmesine olanak bulunmadığı,
gerekçesiyle, konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, 19/03/2021 tarih ve 31428 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile dava konusu düzenlemelerin yürürlükten kaldırıldığı ancak geri alınmadığı, başka bir deyişle geçmişe dönük sonuç doğurucu bir işlem yapılmadığı, dava konusu düzenlemelerin yürürlükte olduğu süre zarfında kapsam alanında olan iş ve işlemlere uygulanmasını engelleyecek herhangi bir kuralın bulunmadığı, bu nedenle hukuka aykırılığı Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun kararıyla ortaya konulan dava konusu düzenlemelerin iptalini teminen, hukukun genel ilkelerine aykırı olarak verilen Daire kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Danıştay Altıncı Dairesince verilen kararın usul ve hukuka uygun bulunduğu ve temyiz dilekçesinde öne sürülen nedenlerin, kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı belirtilerek temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Daire kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
Üye ...'in; Anayasa'nın 135. maddesine göre kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve üst kuruluşlarının, belli bir mesleğe mensup olanların müşterek ihtiyaçlarını karşılamak, mesleki faaliyetlerini kolaylaştırmak, mesleğin genel menfaatlere uygun olarak gelişmesini sağlamak, meslek mensuplarının birbirleri ile ve halk ile olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hakim kılmak üzere meslek disiplini ve ahlakını korumak maksadı ile kanunla kurulan kamu tüzel kişilikleri olduğu ve bu meslek kuruluşlarının, kuruluş amaçları dışında faaliyette bulunamayacağı esasları göz önünde bulundurulduğunda, davacı Odanın, dava konusu düzenlemelerin iptalini istemekte hukuken korunması gereken bir menfaatinin bulunmadığı yönündeki ayrışık oyuna karşılık, davacı Odanın ehliyetli olduğuna oyçokluğu ile karar verilerek, temyiz isteminin esastan incelenmesine geçildi.

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
26/12/2019 tarih ve 30990 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 18. ve 22. maddelerinin iptali istemiyle temyizen incelenen dava açılmıştır.
Danıştay Altıncı Dairesinin yürütmenin durdurulması isteminin reddine ilişkin 30/06/2020 tarih ve E:2020/2298 sayılı kararına karşı davacı tarafından yapılan itiraz, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 11/11/2020 tarih ve YD İtiraz No:2020/339 sayılı kararıyla kabul edilerek, dava konusu düzenlemelerin yürütülmelerinin durdurulmasına karar verilmiştir.
Bunun üzerine, 19/03/2021 tarih ve 31428 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 1. ve 3. maddeleriyle dava konusu düzenlemeler yürürlükten kaldırılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT :
Anayasa'nın 138. maddesinin son fıkrasında, "Yasama ve yürütme organları ile idare, mahkeme kararlarına uymak zorundadır; bu organlar ve idare, mahkeme kararlarını hiç bir suretle değiştiremez ve bunların yerine getirilmesini geciktiremez." hükmü yer almaktadır.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 28. maddesinin birinci fıkrasında ise; "Danıştay, bölge idare mahkemeleri, idare ve vergi mahkemelerinin esasa ve yürütmenin durdurulmasına ilişkin kararlarının icaplarına göre idare, gecikmeksizin işlem tesis etmeye ve eylemde bulunmaya mecburdur." hükmüne yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Anayasa ve 2577 sayılı Kanun hükümleri gereğince, idarelerin, maddi ve hukuki koşullara göre uygulanabilir nitelikte olan bir yargı kararını "aynen" ve "gecikmeksizin" uygulamak zorunda oldukları açıktır.
Öte yandan, yürütmenin durdurulması kararlarının işlemin yürürlüğünü askıya alan, geçici nitelikte kararlar olması sebebiyle, yürütmenin durdurulmasına karar verilen dava konusu işlemlerin halen mevcut olduklarının ve davanın esası hakkında karar verilmesiyle son bulacaklarının kabulü gerekmektedir.
Somut uyuşmazlıkta, Danıştay Altıncı Dairesinin 30/06/2020 tarih ve E:2020/2298 sayılı kararıyla dava konusu maddelerin yürütülmesinin durdurulması isteminin reddine karar verildiği, davacı tarafından bu karara yapılan itirazın Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 11/11/2020 tarih ve YD İtiraz No:2020/339 sayılı kararı ile kabulüne karar verilerek, dava konusu düzenlemelerin hukuka aykırı olduğu gerekçesiyle yürütülmelerinin durdurulduğu, davalı idarece söz konusu yargı kararının uygulanması amacıyla 19/03/2021 tarih ve 31428 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 1. ve 3. maddeleriyle dava konusu düzenlemelerin yürürlükten kaldırıldığı görülmektedir.
Bu durumda, yürütme aşamasında verilen ve işlemin yürürlüğünü askıya alan yürütmenin durdurulmasına ilişkin yargı kararının yerine getirilmesi amacıyla, anayasal ve yasal zorunluluk nedeniyle dava konusu Yönetmelik'te değişiklik yapıldığı ve dava konusu düzenlemelerin yürürlükten kaldırıldığı anlaşıldığından, açıkça hukuka aykırılığı tespit edilen dava konusu düzenlemeler hakkında nihai aşamada da, işin esasına girilerek bir karar verilmesi gerekmekte olup, Dairece davanın konusuz kaldığından bahisle karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesinde hukuki isabet görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin KABULÜNE;
2. Konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına ilişkin Danıştay Altıncı Dairesinin temyize konu 02/06/2021 tarih ve E:2020/2298, K:2021/7628 sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın Danıştay Altıncı Dairesine gönderilmesine,
4. Kesin olarak, 28/04/2022 tarihinde usulde ve esasta oyçokluğu ile karar verildi.
KARŞI OY

X- Temyiz edilen kararla ilgili dosyanın incelenmesinden; Danıştay Altıncı Dairesince verilen kararın usul ve hukuka uygun bulunduğu, dilekçelerde ileri sürülen temyiz nedenlerinin kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı anlaşıldığından, temyiz isteminin reddi ile temyize konu kararın onanması gerektiği oyuyla, karara katılmıyoruz.