MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Sözleşmeden kaynaklanan teminat mektubunun hükümsüzlüğünün tespiti ve iadesi istemine ilişkin açılan davada, ... 4. Asliye Hukuk ile ... 14. Asliye Hukuk Mahkemelerince ayrı ayrı yetkisizlik kararı verilmesi nedeni ile dosyada son karar bölge adliye mahkemelerinin faaliyete geçmesinden sonra verilmiş ise de iki farklı bölge adliye mahkemesinin yargı çevresinde kalan mahkemelerce karşılıklı olarak yetkisizlik kararı verilmiş olması ve 5235 sayılı Kanunun 36/3. maddesi gereğince bölge adliye mahkemeleri hukuk dairelerinin görevinin yargı çevresi içerisinde bulunan adlî yargı ilk derece hukuk mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarını çözmek olduğundan yargı yerinin belirlenmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi, gereği düşünüldü:
K A R A R
Dava, sözleşmeden kaynaklanan teminat mektubunun hükümsüzlüğünün tespiti ve iadesi istemine ilişkindir.
... 14. Asliye Hukuk Mahkemesince davacı şirket ile davalılar arasında imzalanan ... 13. Noterliğinin 26.06.2000 tarih ve 38744 yevmiye sayılı sözleşmenin ihtilafların halli madde başlıklı 38. maddesinde "bu sözleşmenin uygulanmasından doğabilecek anlaşmazlıkların çözümünde ... Mahkemeleri ve İcra Daireleri yetkilidir." şeklindeki hükümden taraflar arasında usulüne uygun olarak yetki sözleşmesi imzalanmış olduğundan kesin yetki hali resen değerlendirildiği gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
Sakarya 4. Asliye Hukuk Mahkemesi ise taraflar arasında yapılan ve ... 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin kararına konu edilen 26.06.2000 tarihli sözleşmenin 38. maddesinde uyuşmazlıkların çözümünde yetkili mahkeme olarak Sakarya Mahkemelerinin gösterildiği anlaşılmaktadır. 6100 sayılı HMK"nın 17. maddesine göre taraflar arasındaki bu yetki şartı geçerlidir. HMK"nın 116/1-a maddesine göre kesin yetki kuralının bulunmadığı hallerde yetki itirazı ilk itirazdır. İlk itirazların hepsi cevap dilekçesinde ileri sürülmek zorundadır; aksi halde dinlenemez. İlk itirazlar, dava şartlarından sonra incelenir. İlk itirazlar, ön sorunlar gibi incelenir ve karara bağlanır (HMK md. 117). Yetkinin kesin olduğu davalarda, mahkeme yetkili olup olmadığını, davanın sonuna kadar kendiliğinden araştırmak zorundadır, taraflar da mahkemenin yetkisiz olduğunu her zaman ileri sürebilir. Yetkinin kesin olmadığı davalarda, yetki itirazının, cevap dilekçesinde ileri sürülmesi gerekir. Yetki itirazında bulunan taraf, yetkili mahkemeyi, birden fazla yetkili mahkeme varsa seçtiği mahkemeyi bildirir. Aksi takdirde yetki itirazı dikkate alınmaz. Mahkeme, yetkisizlik kararında yetkili mahkemeyi de gösterir. Yetkinin kesin olmadığı davalarda, davalı, süresi içinde ve usulüne uygun olarak yetki itirazında bulunmazsa, davanın açıldığı mahkeme yetkili hale gelir (HMK md. 19). Davalılar ayrı ayrı verdikleri cevap dilekçelerinde yetki ilk itirazında bulunmamışlar, ... 14. Asliye Hukuk Mahkemesince
resen kesin yetki hali bulunduğundan bahisle mahkememize yetkisizlik kararı verilmiştir. Ancak dosya kapsamında kesin yetki mevcut değildir. Taraflar arasında geçerli yetki sözleşmesi mevcut ise de davalılar yetki ilk itirazında bulunmadıklarından ... 14. Asliye Hukuk Mahkemesi yetkili hale geldiği gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun (HMK) 17. maddesinde "Tacirler veya kamu tüzel kişileri, aralarında doğmuş veya doğabilecek bir uyuşmazlık hakkında, bir veya birden fazla mahkemeyi sözleşmeyle yetkili kılabilirler. Taraflarca aksi kararlaştırılmadıkça dava sadece sözleşmeyle belirlenen bu mahkemelerde açılır." düzenlemesi yer almaktadır.
Yetki sözleşmesi tacirler veya kamu tüzel kişileri arasında yapıldığı takdirde HMK"nın 17. maddesi uyarınca geçerlidir. Yalnızca tacirler ve kamu tüzel kişileri, aralarında doğmuş veya doğabilecek uyuşmazlık hakkında bir veya birden fazla mahkemeyi yetkili kılabilir. Bu yeni düzenleme, 01.10.2011 tarihinden sonra açılacak davalar bakımından uygulanmakla birlikte, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun (HMK) 19. maddesinin 2. bendi “Yetkinin kesin olmadığı davalarda, yetki itirazının, cevap dilekçesinde ileri sürülmesi gerekir. Yetki itirazında bulunan taraf, yetkili mahkemeyi; birden fazla yetkili mahkeme varsa seçtiği mahkemeyi bildirir. Aksi takdirde yetki itirazı dikkate alınmaz.” hükmünü içermektedir.
Mahkemece re"sen yetkisizlik kararı verilebilecek haller, dava şartı olan, kesin yetki halleridir. HMK"nın 18. maddesi kesin yetkinin olduğu hallerde tarafların yetki sözleşmesi yapamayacaklarını açıkca düzenlemiştir. Bu nedenle yetki sözleşmesi kesin yetkinin olduğu hallerde yapılamaz. Yetki sözleşmesinin yapılmış olması da resen yetkisizlik kararı verilebilecek hallerden değildir. (11. HD 2016/15056 -2017/319 vb).
Somut olayda, kesin yetki durumu bulunmadığından ve taraflar yetki itirazlarında ""Sözleşmede gösterilen ... Mahkemelerin yetkili olduğunu"" ileri sürmediğinden, davanın ilk açıldığı ... 14. Asliye Hukuk Mahkemesi yetkili hale gelmiştir. Bu durumda uyuşmazlığın, davanın ilk açıldığı ... 14. Asliye Hukuk Mahkemesince görülüp çözümlenmesi gerekmektedir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle; 6100 sayılı HMK’nın 21 ve 22. maddeleri ve 5235 sayılı Kanunun 36/3. maddesi gereğince ... 14. Asliye Hukuk Mahkemesinin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE 12/03/2020 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.