Danıştay 9. Daire 2019/4887 Esas 2022/1734 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
DOKUZUNCU DAİRE
Esas No : 2019/4887
Karar No : 2022/1734

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : ... Vergi Dairesi Başkanlığı
VEKİLİ : Av. ...
KARŞI TARAF (DAVACI) : ... Sanayi ve İnşaat A.Ş.
İSTEMİN KONUSU : ... Bölge İdare Mahkemesi ..... Vergi Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: ... Teftiş Kurulu Başkanlığı Kurul Başmüfettişliğinin yazısıyla, davacı şirket ile ... İnşaat Taahhüt İthalat Hurda Otomotiv Emlak Kuyumculuk Turizm Ticaret A.Ş. arasında 19/11/2010 tarihinde imzalanan inşaat yapım sözleşmesine ilişkin damga vergisinin ödenmediğinin bildirilmesi üzerine takdir komisyonu kararına dayanılarak 2012/Şubat dönemi için re'sen tarh edilen danga vergisi ile tekerrür hükümleri uygulanmak suretiyle kesilen bir kat vergi ziyaı cezasının kaldırılması istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: .... Vergi Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K:.... sayılı kararıyla; davacının zamanaşımı itirazının, davacı tarafından .... Asliye Hukuk Mahkemesinin ... D.İş sayılı dosyasında sözleşmede yer alan hak ve yükümlülüklere dayanarak tespit isteminde bulunulduğu, netice de sözleşmenin resmi makamlara ibraz edilip hukuki bir netice alındığı ortada olduğundan yerinde görülmediği; 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu uyarınca, damga vergisine tabi bir kağıdın, nispi oranda vergilendirilebilmesi için kağıda bağlanan işlem bedelinin kağıtta açıkça belirtilmesi ya da bu bedelin matematiksel olarak hesaplanmasına olanak sağlayan rakamların kağıtta yer alması gerektiği, uyuşmazlığa konu 19/11/2010 tarihinde imzalanan inşaat yapım sözleşmesi incelendiğinde ise sözleşme bedelinin ya da bedelin belirlenmesine ilişkin verilerin sözleşmede yer almadığı görüldüğünden ve 488 sayılı Kanununa ek (1) sayılı tabloda damga vergisine tabi olduğu belirtilen belli parayı ihtiva etmeyen kağıtlar kısmında da söz konusu sözleşmenin yer almadığı anlaşıldığından, mevzuat uyarınca davacı tarafından imzalanan sözleşmenin Kanunda maktu oranda vergiye tabi olan kağıtlar kısımda sayma yolu ile sıralananlar arasında yer almaması, nispi oranda vergiye tabi olanlar kısmın uygulanması için ise basit bir matematik hesabı ile bulunabilecek miktarı içermemesi sebebi ile dava konusu cezalı tarhiyatta hukuka uyarlık görülmediği gerekçesiyle davanın kabulüne, dava konusu tarhiyatın kaldırılmasına karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: Olayda, ... Asliye Hukuk Mahkemesinin işlemleri üzerinde Kurul Müfettişinin yaptığı inceleme sonucu vergi dairesine gönderdiği yazı dikkate alınarak verilen takdir komisyonu kararı esas alınmak suretiyle tarhiyat yapıldığının anlaşıldığı, damga vergisinin talep edilebilmesi için Kanunun aradığı şartların gerçekleşip gerçekleşmediği, belgenin mahiyetinin Damga Vergisi Kanunu Ek-1 sayılı tablodaki hangi belge kapsamında olduğu, maktu mu yoksa nisbi mi vergilendirilmesi gerektiği, nisbi ise matrahın neye göre tespit edilmesi gerektiği gibi hususlarının tespiti yönünde, 213 sayılı Kanuna göre vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlar tarafından, bir inceleme ve araştırma yapılmadan doğrudan kurul müfettişinin ... Asliye Hukuk Mahkemesinin işlemleri üzerinde yaptığı inceleme sonucu yazdığı yazı esas alınarak verilen takdir komisyonu kararı üzerine salınan damga vergisi ve kesilen vergi ziyaı cezasında hukuka uyarlık bulunmadığı anlaşıldığından, Vergi Mahkemesi kararında sonucu itibarıyla hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davalı idarenin istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Olayda tarh zamanaşımının söz konusu olmadığı, takdir komisyonunca matrah takdir edilirken iş nevi, işyeri mevkii ve verilen beyannamelerin göz önünde bulundurulduğu, yasal düzenlemelerin karşılığı olan yaptırımların tüm unsurları oluştuğu halde uygulanmamasının hukukun etkinliğini azalatabileceği gibi, vergide adalet ilkesinin zedelenmesine sebep olabileceği, yapılan iş ve işlemlerin hukuka uygun olduğu iddialarıyla kararın bozulması istenilmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Yasal dayanaktan yoksun olan temyiz isteminin reddi gerektiği yolundadır.

DANIŞTAY TETKİK ...'İN DÜŞÜNCESİ: Uyuşmazlığa konu sözleşmeye ilişkin damga vergisi alacağının, sözleşmenin imzalanmasıyla 19/11/2010 tarihinde doğduğu, 31/12/2015 tarihine kadar tarh ve tebliğ edilmesi gerekirken 2017 yılında tarh ve tebliğ edildiği, zamanaşımına uğradıktan sonra evrakın hükmünden faydalanıldığında dair bir bilgi bulunmadığı, sadece zamanaşımı süresi içerisinde 2012 yılında ... Asliye Hukuka Mahkemesine ibraz edildiği görüldüğünden 2010 yılında imzalanan sözleşmeden kaynaklanan damga vergisinin en geç 31/12/2015 tarihine kadar tarh ve tebliği gerekirken, bu süre aşıldıktan sonra yapılan tarhiyatta zamanaşımı nedeniyle hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle temyiz isteminin reddi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY: ... Teftiş Kurulu Başkanlığı Kurul Başmüfettişliğinin yazısıyla, davacı şirket ile ... İnşaat Taahhüt İthalat Hurda Otomotiv Emlak Kuyumculuk Turizm Ticaret A.Ş. arasında 19/11/2010 tarihinde imzalanan inşaat yapım sözleşmesine ilişkin damga vergisinin ödenmediğinin bildirilmesi üzerine takdir komisyonu kararına dayanılarak 2012/Şubat dönemi için re'sen tarh edilen danga vergisi ile tekerrür hükümleri uygulanmak suretiyle kesilen bir kat vergi ziyaı cezasının kaldırılması istenilmektedir.
İLGİLİ MEVZUAT: 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 114. maddesinin 1. fıkrasında, vergi alacağının doğduğu takvim yılını takip eden yılın başından başlıyarak beş yıl içinde tarh ve mükellefe tebliğ edilmeyen vergilerin zamanaşımına uğrayacağı, 4. fıkrasında ise, damga vergisine tabi olup vergi ve cezası zamanaşımına uğrayan evrakın hükmünden tarh zamanaşımı süresi dolduktan sonra faydalanıldığı takdirde mezkür evraka ait vergi alacağının yeniden doğacağı hükme bağlanmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın incelenmesinden, davacı ile ... İth. Hr. Oto. Eml. Kuy. Tur. Tic. A.Ş. arasında 19/11/2010 tarihli inşaat yapım sözleşmesi imzalandığı, buna ilişkin vergi dairesine bir beyanname verilmediği, davacı tarafından ... Asliye Hukuk Mahkemesinin ....Değişik İş sayılı dosyasında sözleşmede yer alan hak ve yükümlülüklere dayanarak tespit isteminde bulunulduğu, ... Yüksek Kurulu Teftiş Başkanlığı Kurul Başmüfettişliğinin ... Asliye Hukuk Mahkemesinin işlemleri üzerinde yaptığı inceleme sonucunda .... Vergi Dairesi Müdürlüğüne gönderdiği ... tarihli yazısı ile anılan sözleşmeye ilişkin damga vergisinin ödenmediğinin belirlendiğinin bildirildiği, bunun üzerine idarece konuya ilişkin araştırma yapılarak takdir komisyonuna sevk yapıldığı, takdir komisyonunca 21/11/2017 tarihli karar ile belirlenen matrah üzerinden dava konusu cezalı tarhiyatın yapıldığı ve 03/12/2017 tarihinde davacıya tebliğ edildiği görülmektedir.
Yukarıdaki mevzuatın değerlendirilmesinden, vergi alacağının, doğduğu yılı takip eden beş yıl içinde tarh ve tebliğ edilememesi halinde tarh
zamanaşımına uğrayacağı, damga vergisine tabi evrakın vergi ve cezası zamanaşımına uğrasa da evrakın hükmünden faydalanıldığı takdirde verginin talep edilebileceği anlaşılmaktadır.
Bu kapsamda, uyuşmazlığa konu sözleşmeye ilişkin damga vergisi alacağının, sözleşmenin imzalanmasıyla 19/11/2010 tarihinde doğduğu, 31/12/2015 tarihine kadar tarh ve tebliğ edilmesi gerekirken 2017 yılında tarh ve tebliğ edildiği, zamanaşımına uğradıktan sonra evrakın hükmünden faydalanıldığında dair bir bilgi bulunmadığı, sadece zamanaşımı süresi içerisinde 2012 yılında .. Asliye Hukuka Mahkemesine ibraz edildiği görüldüğünden 2010 yılında imzalanan sözleşmeden kaynaklanan damga vergisinin en geç 31/12/2015 tarihine kadar tarh ve tebliği gerekirken, bu süre aşıldıktan sonra yapılan tarhiyatta zamanaşımı nedeniyle hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Bu durumda, davalı idarenin, Vergi Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurusunu, 213 sayılı Kanuna göre vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlar tarafından, bir inceleme ve araştırma yapılmadan doğrudan kurul müfettişinin Manavgat 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin işlemleri üzerinde yaptığı inceleme sonucu yazdığı yazı esas alınarak verilen takdir komisyonu kararı üzerine salınan damga vergisi ve kesilen vergi ziyaı cezasında hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle reddeden Bölge İdare Mahkemesi kararında sonucu itibarıyla hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1.Davalının temyiz isteminin reddine,
2.... Bölge İdare Mahkemesi .... Vergi Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının yukarıda yazılı gerekçeyle ONANMASINA,esasta oybirliği gerekçede oyçokluğuyla,
3.2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 50. maddesi uyarınca, kararın taraflara tebliğini ve bir örneğinin de Konya Bölge İdare Mahkemesi 1. Vergi Dava Dairesine gönderilmesini teminen dosyanın ... Vergi Mahkemesine gönderilmesine, 09/05/2022 tarihinde kesin olarak karar verildi.


KARŞI OY :
213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 114. maddesinin 1. fıkrasında, vergi alacağının doğduğu takvim yılını takip eden yılın başından başlıyarak beş yıl içinde tarh ve mükellefe tebliğ edilmeyen vergilerin zamanaşımına uğrayacağı, 4. fıkrasında ise, damga vergisine tabi olup vergi ve cezası zamanaşımına uğrayan evrakın hükmünden tarh zamanaşımı süresi dolduktan sonra faydalanıldığı takdirde mezkür evraka ait vergi alacağının yeniden doğacağı hükme bağlanmıştır.
Anılan düzenleme uyarınca, vergi alacağının, doğduğu yılı takip eden beş yıl içinde tarh ve tebliğ edilememesi halinde tarh
zamanaşımına uğrayacağı, damga vergisine tabi evrakın vergi ve cezası zamanaşımına uğrasa da evrakın hükmünden faydalanıldığı takdirde verginin talep edilebileceği, daha açık bir ifadeyle damga vergisine tabi bir evrakın, tarh zamanaşımı dolmuş olsa dahi, hükmünden faydalanılması durumunda ilgili evraka ilişkin damga vergisinin yeniden doğacağının öngörüldüğü anlaşılmaktadır.
Bu kapsamda, zamanaşımına uğrayan damga vergisinin bile yeniden canlanmasının öngörülmüş olması karşısında, damga vergisine tabi evrakın hükmünden faydalanıldığı tarh zamanaşımı içerisinde takdirde zamanaşımının kesilerek zamanaşımı süresinin yeniden işlemeye başlayacağının evleviyetle kabulü gerekmektedir.
Dosyanın incelenmesinden, davacı ile .... Taah. İth. Hr. Oto. Eml. Kuy. Tur. Tic. A.Ş. arasında ... tarihli inşaat yapım sözleşmesi imzalandığı, davacı tarafından .... Asliye Hukuk Mahkemesinin ... Değişik İş sayılı dosyasında sözleşmede yer alan hak ve yükümlülüklere dayanarak tespit isteminde bulunulduğu, dava konusu cezalı tarhiyatın da 03/12/2017 tarihinde,yani sözleşmenin hükmünden faydalanılmak üzere 2012 yılında ... Asliye Hukuk Mahkemesine ibrazı üzerine yeniden işlemeye başlayan tarh zamanaşımı süresinin dolduğu 31/12/2017 tarihinden önce davacıya tebliğ edildiği anlaşılmaktadır.
Anılan sözleşmenin,"Yapılacak İşin Bedeli ve Ödeme Şartları" başlıklı 4. maddesinde; açıkça işin özelliği nedeniyle toplam bir bedelin belirlenmediği, sözleşme konusu işlerin yapımında ve bedellerin hesaplanmasında sözleşmede belirlenen birim fiyatların uygulanacağı, yüklenici imalatının aylık hakedişler halinde ve her ay yapılan işler ölçüsünde olacağının öngörüldüğü, takdir komisyonunca da matrahın davacı şirkete yapılan hakediş ödemelerinin toplamı üzerinden matrah belirlendiği görülmektedir.
Bu durumda, dava konusu damga vergisinin zamanaşımına uğradığının kabulü mümkün olmamakla birlikte, damga vergisinde, vergiyi doğuran olay, 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu'na ekli (1) sayılı tabloda yer alan ve herhangi bir hususu ispat veya belli etmek için ibraz edilebilecek olan kağıtların yazılıp imzalanması ya da imza yerine geçen bir işaret konulması anında meydana gelmekte olup olayda imzalanarak tekemmül ettiği anda bedel içermemesi nedeniyle damga vergisine tabi olmadığı anlaşılan inşaat sözleşmesine ilişkin olarak sonradan yapılan hakediş ödemeleri esas alınmak suretiyle takdir komisyonu kararına dayanılarak re'sen tarh edilen bir kat vergi ziyaı cezalı damga vergisinde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, Vergi Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurusunu, 213 sayılı Kanuna göre vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlar tarafından, bir inceleme ve araştırma yapılmadan doğrudan kurul müfettişinin yazısı esas alınarak verilen takdir komisyonu kararı üzerine salınan damga vergisi ve kesilen vergi ziyaı cezasında hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle reddeden Bölge İdare Mahkemesi kararında sonucu itibarıyla hukuka aykırılık bulunmadığından, Bölge İdare Mahkemesi kararının yukarıda yazılı gerekçeyle onanması gerektiği oyuyla Daire kararının gerekçesine katılmıyorum.