Yargıtay 5. Hukuk Dairesi 2021/14974 Esas 2022/6669 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi


Taraflar arasında görülen davanın yapılan yargılaması sonucunda; ilk derece mahkemesince davanın kabulüne ilişkin verilen yukarıda gün ve sayıları yazılı hükmünün Yargıtay’ca incelenmesi davacı, davalılardan ... A.Ş. Genel Müdürlüğü ve ... Holding Aş. Genel Müdürlüğü vekillerince istenilmiş, davalılardan ... A.Ş. Genel Müdürlüğü ile ... Holding A.Ş. Genel Müdürlüğü vekilleri de temyiz dilekçesinde duruşma isteminde bulunmuş olmakla, duruşma için belirlenen 07.04.2022 günü temyiz eden davacılar, davalılardan ... A.Ş. Genel Müdürlüğü ve ... Holding A.Ş. Genel Müdürlüğü vekilleri ile aleyhine temyiz olunan Maliye Hazinesi ve Bilim ... vekillerinin yüzüne karşı duruşmaya başlanarak gelen vekillerin sözlü açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler okunup uyuşmazlık anlaşıldıktan sonra gereği görüşülüp düşünüldü.
- K A R A R -
Dava, kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkindir.
Mahkemece bozma ilamına uyularak hüküm kurulmuş, karar taraf vekillerince temyiz edilmiştir.
Dosya içindeki bilgi ve belgelerden; ... parsel sayılı, 26.400 m² yüzölçümlü taşınmazın 1964 yılında yapılan Kadastro çalışmalarına 2/5 payının ..., 3/5 payının ... adına tespit edildiği, yapılan tespite dava dışı şahıslarca itiraz edildiği, Kadastro Mahkemesi'nin 1999/1. Esas sayılı davasında itirazın reddedilerek tespit gibi tesciline karar verildiği, 03.02.1968 tarih ve 1175 sayılı olurla Türkiye Demir ve Çelik İşletmeleri Genel Müdürlüğü'nce kamulaştırılmasına karar verildiği, kamulaştırma evrakının 11.05.1968 tarihinde ...'a tebliğ edildiği, kamulaştırmayı yapan idarece açılan mülga 17. maddeye dayalı tescil davasında 19.10.1977 tarih ve 1977/264 Esas- 1977/505 Karar sayılı ilam ile taşınmazın davacı idare adına tesciline karar verildiği anlaşılmış olup, tebligatın yapıldığı tarihte yürürlükte bulanan Tebligat Kanunu'nun 16. maddesi, "Kendisine tebliğ yapılacak şahıs adresinde bulunmazsa tebliğ kendisi ile aynı konutta oturan aile efradından veya hizmetçilerden birine yapılır." şeklinde düzenlenmiş olup, bu maddeye göre tebligatın üzerinde kendisine tebliğ yapılacak kişinin evde bulunmama sebebinin belirtilmesi gerekli olup, yapılan tebligatta muhatabın adreste bulunmama sebebi yazılmadığı anlaşıldığından, yapılan tebligat geçersiz olmakla,
Bu itibarla kesinleşmiş bir kamulaştırma işleminin varlığından söz edilemez.
1)21.12.2019 tarihinde kabul edilerek 24.12.2019 gün ve 30988 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 7201 sayılı Kanun'un 5.,6. ve 7. maddesi ile 2942 sayılı Kanun'a eklenen Ek madde 3 ve Geçici 15. maddesi ile;
Ek madde 3: Mülga 31/08/1956 tarihli ve 6830 sayılı İstimlâk Kanunu'nun 16. ve 17. maddeleri ile bu Kanunun mülga 16. ve 17. maddeleri uyarınca kesinleşmiş mahkeme kararlarına istinaden idareler adına tescil edilen taşınmazların eksi malikleri adına kamu bankalarına yatırılan ancak hak sahiplerine ödenmediği tespit edilen kamulaştırma bedelleri nedeniyle idareler aleyhine açılacak her türlü davada değer; taşınmazın idare adına tescil edildiği tarih, değerleme tarihi olarak esas alınmak ve o tarihteki nitelikleri gözetilmek suretiyle tespit edilir. Tespit edilen bu bedel, Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan Yurt İçi Üretici Fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) tablosundaki aylık değişim oranları esas alınmak suretiyle dava tarihi itibarıyla güncellenir ve ortaya çıkan bedel hak sahibine ödenir." hükmü getirilmiştir.
Yine 09.06.2021 tarihinde kabul edilerek 19.06.2021 gün ve 31516 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 7327 sayılı Kanun'un 20. maddesi ile 2942 sayılı Kanunun Ek.3. maddesine; "Bu hüküm, tebliği dâhil, eksik veya hatalı kamulaştırma işlemleri bulunmasına rağmen idare adına tescil edilmiş olan taşınmazlar hakkında da uygulanır." cümlesi eklenmiştir. Aynı Kanunun 22. maddesi ile eklenen Geçici 17. maddesi ile de" bu maddeyi ihdas eden Kanunla, bu Kanunun Ek 3. maddesine eklenen cümle, bu cümleyi ihdas eden kanunun yürürlüğe girdiği tarihte kanun yolu incelenmesindekiler dâhil görülmekte olan davalarda da uygulanır." hükmü getirmiştir.
Bu durumda yukarıda açıklanan yöntemle kamulaştırmasız el atmaya dayanan bedelin tespiti için rapor alınarak sonucuna göre karar verilmesi gerektiğinin gözetilmemesi,
2) Dava konusu taşınmazların değeri, asıl dava tarihi itibarıyla belirlendiğine göre hükmedilen tüm bedele asıl dava tarihinden itibaren yasal faiz işletilmesi gerektiği düşünülmeden, birleştirilen ek dava ile talep edilen bedele ek dava tarihinden itibaren faiz hükmedilmesi,
Doğru görülmemiştir.
Taraf vekillerinin temyiz itirazları yerinde olduğundan hükmün açıklanan nedenle BOZULMASINA, taraflardan peşin alınan temyiz harçlarının istenildiğinde iadesine, temyiz eden taraflara karşılıklı olarak Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince 3.815,00-TL vekalet ücreti verilmesine, 07/04/2022 gününde oyçokluğu ile karar verildi.


MUHALEFET ŞERHİ

Dava, kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkindir.
İlk derece mahkemesince davanın kabulüne dair verilen kararın Dairenin çoğunluk görüşü doğrultusunda 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun Ek-Madde 3 gereğinin yerine getirilmesi yönünden hükmün bozulmasına karar verilmiş ise de, bu görüşe katılmamaktayım. Şöyle ki;
Dairenin yerleşmiş uygulamalarına göre 6450 Sayılı Kanunla yapılan değişiklikten önce 2942 Sayılı Kamulaştırma Kanunu’na göre yapılan kamulaştırmalarda malikin kamulaştırma tebliğinden veya ferağdan itibaren 30 günlük süre içerisinde bedele karşı dava açabilmesi mümkün iken (AYM’nin E. 2002/112, K. 2003/3-KT 10/04-2003) (AYM 2019/3667 E. 10.06.2015 tarihli kararlarında) kesinleşmiş kamulaştırma işleminde hak düşürücü sürelerin geçmesiyle malikin her türlü dava açma hakkının engellenmesi ve taşınmazın hiçbir karşılık ödenmeden idareye geçmesi mülkiyeti hakkının sınırlarını aşan, hakkın özünü zedeleyen ve Anayasanın 35. maddesinin ihlali niteliğinde bir durum olduğunun kabulü ile bankaya bloke edilen ihtilafsız kamulaştırma bedelinin ödenmesi yönünden açılan davalarda da kamulaştırmasız el atma olgusunun kabul edildiği gözetildiğinde 21.12.2019 tarihinde kabul edilerek 24.12.2019 gün 30988 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 7201 sayılı Kanun'un 6. ve 7. maddesi ve 09.06.2021 tarihinde kabul edilerek 19.06.2021 gün 31516 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 7327 sayılı Kanunun 20. ve 27. maddeleri ile 2942 sayılı Yasaya eklenen Ek-3 ve Geçici 15. maddeleri ile getirilen düzenlemenin;
Mülga 31.08.1956 tarihli 6830 sayılı İstimlâk Kanununun 16. ve 17. maddeleri ile 2942 sayılı Kanun'un Mülga 16. ve 17. maddeleri uyarınca kesinleşmiş mahkeme kararlarına istinaden idareler adına tescil edilen taşınmazların, eski malikleri tarafından; idareler aleyhine kamu bankalarına bloke edilen ancak kendilerine ödenmediği tespit edilen kamulaştırma bedellerinin ödenmesi talebi ile açacakları davalarda uygulanması gereken hesaplama yöntemine ilişkin olduğunu kabulü gerekir.
Aynı maddenin sonuna 09.06.2021 tarih ve 7327 sayılı Yasanın 20. maddesi ile getirilen ek cümle de “Bu hüküm” sözcükleri ile başlamakta olup ilk fıkrasına atıfta bulunarak kamu bankalarına bloke edilen ancak malike ödenmeyen ihtilafsız kamulaştırma bedeline ilişkin olduğu açıktır.
Bu durumda sözü edilen ek maddenin 16. ve 17. maddelere istinaden tescil edilen taşınmazlara ait ihtilafsız kamulaştırma bedeline ilişkin olduğunda şüphe yoktur. Bundan ayrı malike yapılan tebliğatın usulsüz olması gibi malikten kaynaklanmayan ve malike kusur izafe edilmesi de mümkün olmayan sebeplerle malikin kamulaştırma işlemlerinden haberdar olmaması mümkündür. (Eldeki davada olduğu gibi). Usulsüz tebligatlar geçerli kabul edilerek Kamulaştırma Kanunu'nun 16. ve 17. maddeleri uyarınca taşınmazın idare adına tescil edilmesi yolsuz tescil niteliğindedir ve malik her her zaman tapu kaydının iptali ile adına tescil isteme hakkına sahiptir. Kaldı ki eldeki dosyada Kamulaştırma Kanununun 17. maddesine dayalı tescil dosyası getirtilmemiş ve kararın usul ve yasaya uygun olarak kesinleştiği saptanmamış olup bu hususun araştırılması gerekir.
Bu durumda idare adına Kamulaştırma Kanunu'nun 17. md. tescil edilen taşınmazla ilgili olarak açılan ve ihtilafsız kamulaştırma bedelinin tahsiline ilişkin olmayan, kaldı ki Kamulaştırma Kanunu'nun 17. Maddesine dayalı tescil kararının usul ve yasaya uygun şekilde kesinleştiği tespit edilmeden Kamulaştırma Kanununun eklenen Ek-3 maddenin uygulanması yönündeki çoğunluk görüşüne katılmıyorum.