Danıştay 6. Daire 2019/2212 Esas 2022/5394 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/2212
Karar No : 2022/5394

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : ...Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. ...

KARŞI TARAF (DAVACI) : ...
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Gaziantep İli, Şahinbey İlçesi, ...Mahallesi, ...ada, ...parsel sayılı taşınmazın da bulunduğu alanda nazım imar planı revizyonu yapılmasına ilişkin ...tarih ve ...sayılı Gaziantep Büyükşehir Belediye Meclis kararının ve bu işleme yönelik itirazın reddine ilişkin ...tarih ve ...sayılı belediye meclis kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: .... İdare Mahkemesince verilen ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararda; dosyada mevcut bilgi ve belgeler ile Mahkemenin E:...sayılı dosyasında mahallinde gerçekleştirilen keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda hazırlanan bilirkişi raporu bir arada değerlendirildiğinde; her ne kadar bilirkişi raporunda önceki plandan gelen spor alanının bütünüyle kaldırılarak konut alanına çevrildiği gerekçesiyle olumsuz görüş beyan edilmiş ise de, dava konusu 1/25000 ve 1/5000 ölçekli revizyon nazım imar planının, söz konusu alanın yürürlükte bulunan 1/100000 ölçekli çevre düzeni planında büyük kentsel yeşil alana bitişik kentsel yerleşim alanı sınırları içerisinde yer aldığı ve 1/100000 ölçekli çevre düzeni planında öngörülen arazi kullanım kararıyla uyumlu olduğu dikkate alındığında, dava konusu alanın etrafında yer alan alanlarda imar uygulaması yapılmış olmasına rağmen söz konusu alanın uygulama dışı bırakılmasından kaynaklı sıkıntıların önlenmesi amacıyla ve kentin gelişmesi de gözönünde tutularak bölgenin sosyal ve teknik altyapıya ilişkin donatı alanlarına yönelik ihtiyaç durumu dikkate alınmak suretiyle ve planlar arası alt üst ölçekler arası tutarlılığa uyumlu bir şekilde, planlamaya konu bölgedeki kentsel işlevler ile sosyal ve kültürel gereksinimleri sağlanabilecek olanaklar ölçüsünde en iyi biçimde yerine getirmek ve belde halkına iyi bir yaşama düzeni ve koşulları sağlamak ve aynı zamanda mülkiyet hakkının en iyi şekilde kullanılmasına imkan tanımak amacıyla gerçekleştirildiği anlaşıldığından, dava konusu meclis kararı ile onaylanan imar planı revizyonunun, şehircilik ilkelerine, planlama teknikleri ve kamu yararına ve hukuka uygun olduğu sonucuna varıldığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İdari Dava Dairesince verilen kararda; davalı idarenin plana konu alanın kaçak ve kontrolsüz yapılaşma baskısından kurtarma amacıyla 1/5000 ölçekli nazım imar planında revizyona gidildiğinin belirttiği, plan açıklama raporunun da bu doğrultuda olduğu, ancak yalnızca bahse konu durumun revizyon nazım imar planı yapılmasını gerektirecek bir durum olarak kabulünün mümkün olmadığı, diğer taraftan; imar plan değişikliklerinde analiz, sentez, plan kararlarını oluşturma aşamalarından oluşan planlama sürecinin takip edilmesi, değişiklik gerekçesi ve yapılan gereklilik analizlerini ayrıntılı şekilde açıklayan plan raporunun hazırlanmasının zorunlu olmasına karşın, dava konusu revizyon nazım imar planında bu kapsamda bir çalışma yapılmadan açıklama raporunun hazırlandığı, dosya içerisinde mevcut olan açıklama raporunun ise mevzuatta öngörülen koşullara uygun hazırlanmadığından kabulünün de mümkün olmadığı, bununla birlikte; uyuşmazlıkta, dava konusu işlem ile "spor alanı " kullanımı değiştirilerek "düşük yoğunluklu konut alanı" kullanımı getirilirken, uyuşmazlığa konu adanın tümünün yapılaşma koşullarında değişikliğe gidildiği ve bu nedenle yoğunluk artışına neden olunduğu, ancak yoğunluk artışı yapılırken bölgeye ilave olması planlanan nüfus için yönetmelik hükümleri uyarınca ayrılması gereken kentsel, sosyal ve teknik altyapı alanlarının ayrılıp ayrılmadığı, kentsel teknik altyapıya yönelik etkilerin belirlenmesi ve gerekli önlemlerin alınması amacıyla kentsel teknik altyapı etki değerlendirmesi raporu veya analizi hazırlandığına ilişkin bir belirleme bulunmadığı görüldüğünden dava konusu işlemde bu yönüyle de şehircilik ilkeleri ve planlama esaslarına ve mevzuata uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesinin 4. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun kabulüne, davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararı kaldırılarak dava konusu işlemlerin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Dava konusu 1/25000 ve 1/5000 ölçekli nazım imar planı revizyonlarının üst ölçekli çevre düzeni planına uygun olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ ...DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
Gaziantep İli, Şahinbey İlçesi, ...Mahallesi, ...ada, ...parsel sayılı uyuşmazlık konusu taşınmazı da kapsayan alanın mevcut 1/25000 ölçekli nazım imar planında park ve 1/5000 ölçekli nazım imar planında spor alanı olarak öngörüldüğü, Gaziantep Büyükşehir Belediye Meclisinin ...tarih ve ...sayılı kararıyla, bahsi geçen alanın 100. Yıl Atatürk Kültür Parkı'nın güneyinde konut alanlarının içerisinde henüz imar uygulaması yapılmamış alan niteliğinde kaçak ve kontrolsüz yapılaşma baskısı altında olan bir bölge olduğu, söz konusu alanda mevcut sorunlara çözüm getirmek amacıyla fiziki dokuya ve yakın çevrenin karakteristik özelliğine uygun olduğundan bahisle düşük yoğunluklu konut alanı olarak yapılan nazım imar planı revizyonunun kabul edildiği, davacı tarafça bu işleme yönelik itirazın ...tarih ve ...sayılı Meclis kararı ile reddedilmesi üzerine bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
Dava konusu işlemlerin tesis edildiği tarihte yürürlükte olan haliyle 3194 sayılı İmar Kanununun 5. maddesinde, nazım imar planı, “Varsa bölge veya çevre düzeni planlarına uygun olarak halihazır haritalar üzerine, yine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve arazi parçalarının; genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları göstermek ve uygulama imar planlarının hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen, detaylı bir raporla açıklanan ve raporuyla beraber bütün olan plandır.” şeklinde tanımlanmıştır.
Aynı Kanunun "İmar planlarının hazırlanması ve yürürlüğe konulması" başlıklı 8.maddesinin (b) bendinde; imar planlarının nazım imar planı ve uygulama imar planlarından meydana geldiği, mevcut ise bölge ve çevre düzeni plan kararlarına uygunluğu sağlanarak, belediye sınırları içinde kalan yerlerin nazım ve uygulama imar planlarının ilgili belediyelerce yapılacağı veya yaptırılacağı, planların belediye meclisince onaylanarak yürürlüğe gireceği, onay tarihinden itibaren belediye başkanlığınca tesbit edilen ilan yerlerinde bir ay süre ile ilan edileceği, bir aylık ilan süresi içinde planlara itiraz edilebileceği, belediye başkanlığınca belediye meclisine gönderilen itirazların 15 gün içerisinde incelenerek kesin karara bağlanacağı, onaylanmış planlarda yapılacak değişikliklerin de yukarıdaki usullere tabi olduğu hükme bağlanmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
İmar planları insan, toplum, çevre ilişkilerinde kişi ve aile mutluluğu ile toplum hayatını yakından etkileyen fiziksel çevreyi sağlıklı bir yapıya kavuşturmak, yatırımların yer seçimlerini ve gelişme eğilimlerini yönlendirmek ve toprağın koruma kullanma dengesini en rasyonel biçimde belirlemek amacıyla hazırlanır.
İmar planları ülke, bölge ve kent verilerine göre kentsel işlevler arasında var olan ya da sağlanabilecek olanaklar ölçüsünde en iyi çözüm yollarını bulmak, belde halkına iyi yaşama düzeni ve koşulları sağlamak amacıyla kentin kendine özgü, yaşayış biçimi ve karakteri, nüfus planı ve yapı ilişkileri, yörenin gerek çevresiyle ve gerekse çeşitli alanları arasında olan bağlantıları, halkın sosyal ve kültürel gereksinimleri, güvenlik ve sağlığı ile ilgili konular gözönüne alınarak hazırlanır ve koşulların zorunlu kıldığı biçim ve zamanda mevzuatta öngörülen yöntemlerle değiştirilebilir.
Uyuşmazlıkta, İdare Mahkemesince, karara esas alınan bilirkişi raporu ile ek raporunda alanın her iki ölçekli planda da konut alanına dönüştürüldüğü ve planların birbiriyle örtüştüğü, plan kademelenmesi ilkesine aykırılık teşkil etmediği, 1/100.000 ölçekli çevre düzeni planında dava konusu alanın büyük kentse yeşil alan kullanımının çeperinde "kentsel yerleşim alanı" içerisinde yer aldığı, dava konusu 1/25000 ölçekli plan değişikliği üst kademesindeki 1/100.000 ölçekli çevre düzeni planına aykırılık taşımadığı, dava konusu değişiklik öncesi öngörülen 3.75 ha.lık spor alanının 100. Yıl Atatürk Kültür Parkı gibi büyük bir kentsel rekreasyon koridorunun çeperinde gereğinden büyük bir kamu kaynağı harcamasına yol açacağı ve dolayısıyla sosyal donatıya daha çok ihtiyaç duyan yerlere yatırılabilecek kamu kaynağının, sosyal donatıların en geniş oranlarda sağlandığı bir bölgeye ayrılmasına yol açacağı için sosyal donatı dağılımının daha dengeli sağlanmasının önüne geçeceği, bu bakımdan söz konusu spor alanının küçültülmesine yönelik bir plan değişikliğinin şehircilik ilkeleri ve kamu yararı açısından aykırılık teşkil etmeyeceği değerlendirmelerine yer verilmiş ve buna karşın Bölge İdare Mahkemesince de verilen temyize konu iptal kararının gerekçesinde genel ifadelere yer verildiği, somut verilere yer verilmediğinden dava konusu işlemde hukuka aykırılık görülmemiştir.
Ayrıca, Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliğinin 26.maddesinin 1.fıkrasında, "İmar planı değişikliği; plan ana kararlarını, sürekliliğini, bütünlüğünü, sosyal ve teknik altyapı dengesini bozmayacak nitelikte, kamu yararı amaçlı, teknik ve nesnel gerekçelere dayanılarak yapılır.
" düzenlemesi yer almakta iken dava konusu işlemlerin tesis edildiği tarihten sonra yürürlüğe giren 14/2/2020 tarih ve 7221 sayılı Yasanın 12.maddesiyle 3194 sayılı İmar Kanununa eklenen Ek-8.maddesinde, "Plan değişiklikleri, plan ana kararlarını, sürekliliğini, bütünlüğünü sosyal ve teknik altyapı dengesini bozmayacak şekilde ve teknik gerekçeleri sağlamak şartıyla yerleşmenin özelliğine uygun olarak yapılır. Plan değişikliği tekliflerinde ihtiyaç analizini içeren sosyal ve teknik altyapı etki değerlendirme raporu hazırlanarak planı onaylayacak idareye sunulur." hükmüne yer verilmiştir. Dava dosyası ve bilirkişi raporunun incelenmesinden; plan açıklama raporunda kentsel teknik altyapı etki değerlendirmesine ilişkin yeterli açıklamalara yer verildiği görüldüğünden, Bölge İdare Mahkemesinin kentsel teknik altyapı etki değerlendirme raporu bulunmadığı gerekçesine itibar edilmemiş olup bu husus dava konusu işlemleri kusurlandırır nitelikte görülmemiştir.
Öte yandan, TMMOB Mimarlar Odası tarafından dava konusu nazım imar planının bütününün iptali istemiyle açılan davanın reddi yolunda .... İdare Mahkemesince verilen ...tarih ve E:..., K:...sayılı karara karşı yapılan istinaf başvurusunun ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararı ile kabulüyle karar kaldırılarak dava konusu işlemin iptali yolunda karar verilmişse de, anılan karar Dairemizin 09/05/2022 tarihli, E:2019/2205, K:2022/5393 sayılı kararı ile bozulmuştur.
Bu itibarla, davanın reddi gerekmekte iken dava konusu işlemlerin iptaline ilişkin temyize konu Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararında isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalının temyiz isteminin kabulüne,
2. Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun kabulü ile anılan kararının kaldırılarak yukarıda özetlenen gerekçeyle dava konusu işlemin iptali yolundaki temyize konu ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 09/05/2022 tarihinde, kesin olarak, oybirliğiyle karar verildi.