Danıştay 5. Daire 2021/2102 Esas 2022/3028 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
BEŞİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/2102
Karar No : 2022/3028

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : ...
VEKİLİ : Av. ...
KARŞI TARAF (DAVALI) : ... Bakanlığı
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ... Bölge İdare Mahkemesi .... İdare Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davalı idare bünyesinde görev yapmakta iken 672 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile kamu görevinden çıkarılan davacı tarafından, OHAL İşlemleri İnceleme Komisyonuna yapılan başvurunun reddine dair ... tarih ve ... sayılı işlemin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: .... İdare Mahkemesinin .... tarih ve E:..., K:... sayılı kararında; davacının, FETÖ/PDY'nin örgüt içi haberleşme programı olan ByLock programını kullandığı, örgüt liderinin talimatı doğrultusunda Bank Asya'ya para yatırdığı, FETÖ/PDY’ye aidiyeti, iltisakı veya irtibatı olduğu gerekçesiyle kapatılan sendikaya üye olduğu sabit olduğundan kamu görevine iade edilmesi talebiyle Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu'na yaptığı başvurunun reddine ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır. Belirtilen gerekçelerle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: Davacının istinaf başvurusunda bulunması üzerine ... Bölge İdare Mahkemesi .... İdare Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararıyla; Komisyon kararının iptali istemiyle açılan davanın dava açma süresi geçirildikten sonra açıldığı gerekçesiyle davanın süre aşımı nedeniyle reddine karar verilmesi gerekirken İdare Mahkemesince uyuşmazlığın esası hakkında karar verilmesinde hukuki isabet bulunmadığı, ancak istinaf istemine konu kararın sonucu itibarıyla yerinde olduğu ve kaldırılmasını gerektiren bir neden bulunmadığı belirtilerek istinaf isteminin belirtilen gerekçe ile reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından; Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu kararının haricen öğrenildiği, davanın süresinde açıldığı, ByLock programını kullandığı hususunun somut olarak tespit edilemediği, savunması alınmadan ihraç edildiğinden adil yargılanma hakkının ihlal edildiği, dava konusu işlemin yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından; Bölge İdare Mahkemesi kararında usul ve esas bakımından hukuka aykırılık bulunmadığı belirtilerek temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ....'İN DÜŞÜNCESİ : Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Beşinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 334. maddesi uyarınca adli yardım talebi ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E:.... sayılı kararıyla kabul edilmiş olan davacının, aynı Kanun'un 335. maddesinin 3. fıkrasında yer alan "adli yardım, hükmün kesinleşmesine kadar devam eder." düzenlemesi gereğince temyiz aşamasındaki adli yardım talebi hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilerek gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
672 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Kamu Personeline İlişkin Alınan Tedbirlere Dair Kanun Hükmünde Kararname ekli listesinde ismine yer verilmek suretiyle kamu görevinden çıkarılan davacı tarafından, kamu görevine iade edilmesi talebiyle Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonuna yaptığı başvurunun reddedilmesine ilişkin ... tarih ve .... sayılı komisyon kararının iptali istemiyle açılan davada, .... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararıyla davanın reddine karar verilmiştir.
... Bölge İdare Mahkemesi .... İdare Dava Dairesinin .... tarih ve E:..., K:.... sayılı kararıyla; dava konusu işlemin, davacının aynı konutta oturan eşine 7201 sayılı Tebligat Kanunu'nun 16. maddesine uygun olarak 17/10/2018 tarihinde tebliğ edildiği, 60 günlük dava açma süresinin son günü olan (hafta sonuna müteakip) 17/12/2018 (Pazartesi) günü itibarıyla açılması gereken istinaf istemine konu davanın, bu tarih geçirildikten yaklaşık 1 ay sonra 17/01/2019 tarihinde açıldığı anlaşıldığından, İdare Mahkemesince davanın süre aşımı nedeniyle reddine karar verilmesi gerekirken, uyuşmazlığın esası hakkında karar verilmesinde hukuki isabet bulunmamasına karşılık, verilen karar sonucu itibarıyla yerinde olduğundan ve kaldırılmasını gerektiren bir neden bulunmadığından, istinaf isteminin yukarıda belirtilen gerekçe ile reddine karar verilmiştir.

İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 14. maddesinin 3. fıkrasında; dava dilekçelerinin görev ve yetki, idari merci tecavüzü, ehliyet, idari davaya konu olacak kesin ve yürütülmesi gereken bir işlem olup olmadığı, süre aşımı, husumet ve 3 ve 5. maddelere uygun olup olmadıkları yönlerinden sırasıyla inceleneceği; 6. fıkrasında, ilk inceleme hususlarına ilişkin bir noksanlığın ilk incelemeden sonra tespiti halinde davanın her safhasında 15. maddede belirtilen kararların verileceği; "İlk inceleme üzerine verilecek karar" başlıklı 15. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinde, Kanunun 14. maddesi uyarınca yapılan ilk incelemede “süre aşımı” bulunması halinde davanın reddine karar verileceği hükümlerine yer verilmiştir.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 6545 sayılı Kanun'un 19. maddesiyle değişik 45. maddesinin 2. fıkrasında, istinafın temyizin şekil ve usullerine tabi olduğu; 3. fıkrasında, bölge idare mahkemesinin, yaptığı inceleme sonunda ilk derece mahkemesi kararını hukuka uygun bulursa istinaf başvurusunun reddine karar vereceği, karardaki maddi yanlışlıkların düzeltilmesi mümkün ise gerekli düzeltmeyi yaparak aynı kararı vereceği; 4. fıkrasında, bölge idare mahkemesinin, ilk derece mahkemesi kararını hukuka uygun bulmadığı takdirde istinaf başvurusunun kabulü ile ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına karar vereceği, bu halde bölge idare mahkemesinin işin esası hakkında yeniden bir karar vereceği kurala bağlanmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
İdari yargılama sürecinin ilk safhasında Mahkemelerce, uyuşmazlığın esası incelenmeye geçilmeden önce, dava dilekçeleri, ilk inceleme konuları bakımından sırasıyla incelenir. İlk inceleme konuları bakımından herhangi bir hukuka aykırılık tespit edilmez ise esas bakımından incelemeye geçilir. Esas bakımından inceleme uyuşmazlık konusu idari işlemin veya eylemin hukuka uygun olup olmadığı yönünden yapılan incelemedir. Bununla birlikte, davanın herhangi bir aşamasında ilk incelemeye ilişkin konularda kanuna aykırılığın saptanması halinde 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 15’inci maddesinde öngörülen kararlar verilebilir.
Dava dosyasının incelenmesinden, Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu işleminin iptali istemiyle açılan davada, İdare Mahkemesince işin esasına girilmek suretiyle davanın reddine karar verildiği; anılan karara karşı yapılan istinaf incelemesinde ise Bölge İdare Mahkemesince ilk inceleme hususlarına ilişkin bir kanuna ayrılık sebebinin saptandığı görülmektedir.
Bu durumda, davanın süresinde açılmadığına ilişkin aykırılığın gerekçenin değiştirilmesi suretiyle giderilebilmesi mümkün olmadığından, yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri uyarınca, ilk derece mahkemesinin esastan verdiği kararı hukuka uygun bulmayan Bölge İdare Mahkemesinin ilk derece mahkemesi kararını kaldırması ve yeniden bir karar vermesi gerekmektedir.
Bu itibarla, davanın reddi yönündeki İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun gerekçeli olarak reddi yolundaki temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. ... Bölge İdare Mahkemesi .... İdare Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının BOZULMASINA,
2. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın ... Bölge İdare Mahkemesi ..... İdare Dava Dairesine gönderilmesine, 11/05/2022 tarihinde oybirliğiyle kesin olarak karar verildi.