Danıştay İdare Dava Daireleri Kurulu 2021/2378 Esas 2022/1721 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2021/2378
Karar No : 2022/1721

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : … A.Ş.

VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : Danıştay Onikinci Dairesinin 15/12/2020 tarih ve E:2018/3640, K:2020/4312 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası A.Ş.'de, mühendis olarak göreve başlayan, 17/04/2001 tarihinde idare merkezi müdür yardımcısı olarak atanan ve bu kadroda (XIII/32 ödenek derece/basamağında) görev yapmakta iken, Banka Meclisince müdür yardımcısı kadrosunun mühendis kadrosuna dönüştürülmesine karar verilmesi üzerine,11/02/2015 tarihinde isteği üzerine yeniden mühendis kadrosuna (XIII/32 ödenek derece/basamağına) atanan davacı tarafından;
1- Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Memurları Atama İlkelerinin “Atamalarda ödenek” başlıklı 55. maddesinin iptaline,
2- Ödenek derece/basamağının XIII/32’den XIII//40’a yükseltilmesi talebiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin … tarih ve … sayılı işlemin iptaline,
3- 11/02/2015 tarihinden itibaren yoksun kalınan parasal hakların gecikme faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istenilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Onikinci Dairesinin 15/12/2020 tarih ve E:2018/3640, K:2020/4312 sayılı kararıyla;
Davalı idarenin usule ilişkin itirazı yerinde görülmeyerek işin esasına geçilmiş,
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 237. maddesinin (d) bendi, 1211 sayılı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanunu'nun 32. maddesinin 4. fıkrası, 33. maddesinin 1. ve 3. fıkraları, 22. maddesinin (k) ve (n) bentleri, 16. maddesİ, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Anonim Şirketi Esas Mukavelesi'nin 32. maddesinin 4. fıkrası ve 33. maddesinin 4. fıkrası, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Memurları Yönetmeliği'nin 13. maddesi ve 15. maddesinin 1. fıkrası hükümlerine yer verilerek,
Banka Meclisinin 15/08/1988 tarih ve 5467/15066 sayılı kararıyla; banka personelinin görev gruplarına göre sorumluluk dereceleri, mesleki bilgi, kıdem, tecrübe ve becerileri nazara alınarak yaptıkları iş, verim dereceleri ve yeteneklerine göre ödenek alabilmelerini teminen, 24 dereceli ve 40 basamaklı bir ödenek tablosu oluşturulmasının uygun görüldüğü,
Banka Meclisinin 14/02/2002 tarih ve 8243/17842 sayılı kararının 10/b maddesinde, "...aldıkları basamaklarla bulundukları derecelerin (40.) basamağını aşma durumuna gelenlerin önce derecelerinin (40.) basamağına getirilmesi, bu basamak tutarının üst derecede eşiti veya en yakın üst tutarına tekabül eden basamak bulunduktan sonra artan basamağın eklenerek yeni derecelerindeki basamaklarının belirlenmesi"nin karara bağlandığı; ayrıca anılan Karara ekli Ödenek Tablosunda da, mühendislerin (14 yıldan fazla hizmeti olanların) XIII. ödenek derecesinden, idare merkezi müdür yardımcılarının XII. ödenek derecesinden yararlandırılmasının öngörüldüğü,
Bu defa, Banka Meclisinin 22/12/2006 tarih ve 8832/18431 sayılı kararıyla; "I-... b) Genel ilke olarak, hiçbir çalışanın ödeneğini, unvanının bulunduğu ödenek derecesinin (40) basamağını geçememesi, c) Unvanının ait olduğu ödenek derecesinin üstünde derecelerden ödenek alan çalışanların, bulundukları derece ve basamak üzerinden ödenek almaya devam etmeleri, ancak ödeneklerine her yıl (1) basamak ilave edilmesi uygulamasından yararlandırılmamaları"na karar verildiği,
Banka Meclisinin 25/04/2013 tarih ve 9822/19421 sayılı kararının A.2.3 maddesinde, "İdare Merkezi Müdür Yardımcılığının birim bazında kademeli olarak kaldırılabilmesi amacıyla, İdare Merkezi Müdür Yardımcısı kadrolarının 2/XII kadro/ödenek dereceli uzman veya daha önce mühendis olarak görev yapmış olmak şartıyla I/XIII kadro/ödenek dereceli mühendis kadrolarına dönüştürülebilmesi, ... hususlarında Yönetim Komitesine yetki verilmesi"; A.3.6 maddesinde, "...4 yıllık yüksek öğrenim mezunu olmak şartıyla İdare Merkezi Müdür Yardımcılarının 2/XII ödenek dereceli Uzman veya daha önce Mühendis olarak görev yapmış olmak şartıyla 1/XIII kadro/ödenek dereceli Mühendis kadrolarına atanabilmeleri"; A.4.6. maddesinde, "Tüm atamalarda çalışanların, atandıkları kadronun ödenek derecesine mevcut basamaklarıyla geçmeleri"nin karara bağlandığı,
Öte yandan, 1211 sayılı Kanun ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Esas Mukavelesine dayanılarak hazırlanan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Memurları Atama İlkeleri'nin "Farklı unvanlı bir kadroya atama" başlıklı 47. maddesinde, "(1) Memurlar açık kadro bulunması şartıyla; a) Kendi talepleri, b) Banka ihtiyacı ve yararı gözetilerek iş gerekleri ... dikkate alınmak suretiyle mevcut kadro/ödenek derecelerinin eşiti veya daha altında farklı unvan ve kadro/ödenek dereceli kadrolara atanabilirler." kuralı ve işbu davayla iptali istenilen "Atamalarda ödenek" başlıklı 55. maddesinde de, "Memurlar, atandıkları kadroların ödenek derecelerine mevcut basamaklarıyla geçerler." kuralına yer verildiği,
Dava konusu düzenleyici işlem yönünden;
657 sayılı Kanun'un 237. maddesiyle, Merkez Bankası personelinin, anılan Kanun kapsamı dışında bırakıldığı; 1211 sayılı Kanun'un 32. maddesiyle de, Banka personelinin bu Kanun ile Banka Meclisince düzenlenecek statü hükümlerine tabi olacağının kurala bağlandığı,
Ayrıca, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Anonim Şirketi Esas Mukavelesinin 32/4. ve 33/4. maddelerinde; Banka personelinin, 1211 sayılı Kanun ile Banka Meclisince düzenlenecek Yönetmelik hükümlerine tabi olacağı ve bu personelin mali ve sosyal haklarının aynı Yönetmelikle düzenleneceğinin belirtildiği,
Bu düzenlemelere istinaden yürürlüğe konulan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Memurları Yönetmeliği'nin 13. maddesiyle, Banka memurlarının ücretlerinin "aylık, ödenek ve tazminatlar"dan oluşacağı; ödenek ve tazminatların ise memurlar için kazanılmış hak teşkil etmeyeceği kuralının yer aldığı,
Aynı Yönetmeliğin 15. maddesiyle, memurlara; bulundukları görevler ile ilgili bilgi, kıdem, beceri ve sorumlulukları göz önünde bulundurularak, Banka Meclisince belirlenecek usul ve esaslara göre ödenek verilebileceği öngörülmüş olup; Banka Meclisinin 15/08/1988 tarih ve 5467/15066 sayılı kararıyla da; 24 dereceli ve 40 basamaklı bir ödenek tablosu oluşturulmasının uygun görüldüğü,
Banka Meclisinin 14/02/2002 tarih ve 8243/17842 sayılı kararına ekli Ödenek Tablosunda, mühendislerin (14 yıldan fazla hizmeti olanların) XIII. ödenek derecesinden, idare merkezi müdür yardımcılarının ise XII. ödenek derecesinden yararlandırılmalarının öngörüldüğü,
Ayrıca, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Memurları Atama İlkelerinin 47. maddesiyle, banka memurlarının kadro/ödenek derecelerinin eşiti veya daha altında farklı unvan ve kadro/ödenek dereceli kadrolara atanabilmelerine olanak sağlandığı; işbu davayla iptali istenen 55. maddesiyle de, memurların atandıkları kadroların ödenek derecelerine mevcut basamaklarıyla geçmelerinin kurala bağlandığı,
Buna göre, dava konusu düzenlemeyle, tüm Banka memurlarının, yeni atandıkları kadrolara ait ödenek basamağının, önceki kadrolara ait ödenek basamağıyla aynı olması öngörülmek suretiyle, önceki kadrolarda kariyerlerine uygun olarak elde ettikleri ödenek basamağının kazanılmış hak olarak korunmasının amaçlandığı dikkate alındığında; söz konusu düzenlemenin kazanılmış hak ve eşitlik ilkeleri ile Banka memurların kıdem ve kariyerleri gözetilerek yürürlüğe konulan genel ve objektif nitelikte bir kural olduğu sonucuna ulaşıldığı,
Bu durumda, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Memurları Atama İlkelerinin 55. maddesinde, dayanağı olan üst hukuk normlarına ve hukuka aykırılık bulunmadığı,
Dava konusu bireysel işlemin iptali ile yoksun kalınan parasal hakların yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi yönünden;
Yukarıda ayrıntılı olarak izah edildiği üzere, işbu kararla, dava konusu düzenleyici işlemin hukuka uygun olduğu saptandığından; müdür yardımcısı kadrosunda (XIII/32 ödenek derece/basamağında) görev yapmakta iken, mühendis kadrosuna atanan davacının ödenek basamağının, dava konusu düzenleme uyarınca, XIII/32'den XIII/40'a yükseltilmesinin mümkün bulunmadığı sonucuna ulaşıldığı,
Diğer taraftan, her ne kadar davacı tarafından, kendisiyle aynı tarihte göreve başlayan ve müdür yardımcısı kadrosuna atanmamış olan emsali mühendislerin XIII/40 ödenek derece/basamağından faydalandırıldığı halde, kendisinin XIII/32 ödenek derece/basamağından yararlandırıldığı; terfian idare merkezi müdür yardımcısı kadrosuna atanması nedeniyle, emsali mühendislerin gerisinde kaldığı, Banka Meclisinin 14/02/2002 tarihli kararıyla mühendisler için getirilen intibak hükümlerinden yararlandırılmadığı, bu durumun eşitlik, liyakat ve kariyer ilkelerine aykırı olduğu ileri sürülmüş ise de; kamu görevlilerinin özlük haklarının kural olarak kadro esasına göre belirlenmesi nedeniyle, Banka Meclisi kararıyla mühendis kadrosunda bulunan personel için getirilen intibaka yönelik düzenlemelerden, söz konusu tarihte müdür yardımcısı kadrosunda bulunan davacının yararlandırılmasının mümkün olmadığı sonucuna ulaşıldığından, davacının bu iddiasına da itibar edilmediği,
Bu durumda, idare merkezi müdür yardımcısı olarak (XIII/32 ödenek derece/basamağında) görev yapmakta iken, 11/02/2015 tarihinde isteği üzerine yeniden mühendis kadrosuna (XIII/32 ödenek derece/basamağına) atanan davacının, ödenek derece/basamağının XIII/32’den XIII//40’a yükseltilmesi talebiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin 08/05/2015 tarih ve 3602 sayılı işlemde hukuka aykırılık görülmediği,
Öte yandan, dava konusu bireysel işlemde hukuka aykırılık görülmediğinden, ortada tazmini gereken parasal bir hak da bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI :Davacı tarafından, dava konusu Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Memurları Atama İlkelerinin “Atamalarda ödenek” başlıklı 55. maddesi hukuka uygun bir şekilde kaleme alınmadığından kendisinden 5-6 yıl kıdemsiz olanların bu düzenleme nedeniyle kıdem olarak önüne geçtiği, aynı şekilde bireysel işlem yönünden de davalı idare yetkisi dahilinde kendisini 8 basamak ilerletmesi gerekirken iyi niyet kurallarına aykırı olarak bu ilerlemeyi yapmadığı, bu şekilde ödeneğin kıdeme göre belirlenmesi prensibinin çiğnendiği belirtilerek davanın reddi yolundaki temyize konu Daire kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, dava konusu olan 55. maddenin eşitlik, liyakat ve kariyer ilkeleri gözetilerek düzenlendiği, söz konusu düzenlemenin tüm Banka personeli için eşit ve aynı şekilde uygulandığı, çalışanların sınıfları içerisinde en yüksek derecelerine yükselmesine engel teşkil edecek bir durumun bulunmadığı; Banka personeline ödenen ödeneğin kazanılmış bir hak olmadığı, davacının ödenek derece ve basamağının en son 01.01.2007 tarihinde XIII/32'ye yükseltiği, idare merkezi müdür yardımcısı olarak (XIII/32 ödenek derece/basamağında) görev yapmakta iken, 11/02/2015 tarihinde isteği üzerine yeniden mühendis kadrosuna (XIII/32 ödenek derece/basamağına) atandığı, bu kadroya mevzuat uyarınca bulunduğu kadronun ödenek derecesi ve mevcut basamağı ile geçirildiği, bu doğrultuda tesis edilen işlemlerde herhangi bir hukuka aykırılık bulunmadığı; Danıştay Onikinci Dairesince verilen kararın usul ve hukuka uygun bulunduğu ve temyiz dilekçesinde öne sürülen nedenlerin, kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı belirtilerek temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ :Temyiz isteminin kabulü ile Daire kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan;
"a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması,
b) Hukuka aykırı karar verilmesi,
c)Usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması" sebeplerinden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin reddine,
2.Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin Danıştay Onikinci Dairesinin temyize konu 15/12/2020 tarih ve E:2018/3640, K:2020/4312 sayılı kararının ONANMASINA,
3. Kesin olarak, 12/05/2022 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.


KARŞI OY
X- Dava, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankasında mühendis olarak görev yapan davacı tarafından, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Memurları Atama İlkeleri'nin 55. maddesinin ve ödeneğinin XIII. derecenin 40. basamağına yükseltilmesi talebinin reddine ilişkin 08/05/2015 tarih ve 3602 sayılı işlemin iptali ile 11/02/2015 tarihinden itibaren oluşacak ödenek farklarının faizi ile birlikte ödenmesine karar verilmesi istemiyle açılmıştır.
1211 sayılı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanunu ile Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Esas Mukavelesi'ne dayanılarak hazırlanan Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Memurları Atama İlkeleri'nin iptali istenilen 55. maddesinde, "Memurlar, atandıkları kadroların ödenek derecelerine mevcut basamaklarıyla geçerler." kuralına yer verilmiştir.
Dava dosyasının içeriğinde yer alan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın personeline ilişkin mevzuatın birlikte incelenmesinden; Banka memurlarının ücretlerinin "aylık", "tazminat" ve "ödenek" unsurlarından oluştuğu; ödeneklerinin ise 24 derece ve 40 basamaktan oluşan ödenek tablosuna göre belirlendiği ve kural olarak müdür yardımcılarının XII., mühendislerin ise XIII. ödenek derecesinden yararlandırıldığı ve personelin kendi ödenek derecesinin son basamağı olan 40. basamağını aşmamasının öngörüldüğü; bu kapsamda müdür yardımcılarının en son XII/40, mühendislerin ise XIII/40 ödenek derece/basamağına yükselebildiği anlaşılmıştır.
Banka Meclisinin 14/02/2002 tarih ve 8243/17842 sayılı kararının 10/b maddesiyle, personelin kendi ödenek derecesinin son basamağı olan 40. basamağını aşabilmelerine ve yeni ödenek derecelerinden yararlanabilmelerine imkan sağlanmış; böylece müdür yardımcılarının XII/40 ödenek derece/basamağından sonra, XIII. dereceye yükselebilmeleri mümkün hale gelmiştir. Bu kapsamda müdür yardımcısı kadrosunda bulunan davacının ödenek derece/basamağı, 01/01/2006 tarihinde terfian XII/39'dan XIII/32'ye yükseltilmiştir.
Bu defa Banka Meclisinin 22/12/2006 tarih ve 8832/18431 sayılı kararıyla da, "hiçbir çalışanın ödeneğinin, unvanının bulunduğu ödenek derecesinin 40. basamağını geçmemesi" ilkesi getirilmiş, 14/02/2002 tarihli kararla öngörülen "kadrosunun bir üst derecesine yükselme" uygulaması yürürlükten kaldırılmış; bununla birlikte, 14/02/2002 tarihli karar uyarınca, unvanın ait olduğu ödenek derecesinin üstündeki derecelerden ödenek alanların, bulundukları derece ve basamak üzerinden ödenek almaya devam etmelerine, ancak ödeneklerine her yıl (1) basamak ilave edilmesi uygulamasından yararlandırılmamalarına karar verilmiştir. Bu düzenleme uyarınca, kadrosuna ait ödenek derecesinin (XII/40) üstündeki dereceden (XIII/32) ödenek alan davacının ödenek derece/basamağı, 01/01/2007 tarihinden itibaren XIII/32'de sabitlenmiş ve bu tarihten itibaren basamak ilerlemesinden yararlandırılmadığı anlaşılmıştır.
Son olarak da Banka Meclisinin 25/04/2013 tarih ve 9822/19421 sayılı kararıylada, müdür yardımcısı kadrolarının kademeli olarak kaldırılması amaçlanmış ve daha önce mühendis olarak görev yapılmış olması kaydıyla, (XII) ödenek dereceli müdür yardımcısı kadrolarının, (XIII) ödenek dereceli mühendis kadrolara dönüştürülmesi hususunda Yönetim Komitesine yetki verilmiş ve (XII) ödenek dereceli müdür yardımcısı kadrolarında görev yapanların, (XIII) ödenek dereceli mühendis kadrolarına atanabilmeleri yönünde karar alınmıştır.
Bu karar kapsamda, davacının isteği üzerine, 11/02/2015 tarihinde, Genel İdare Hizmetler Sınıfındaki 2. dereceli müdür yardımcısı kadrosundan (XIII/32 ödenek derece/basamağından), Teknik Hizmetler Sınıfındaki 1. dereceli mühendis kadrosuna (XIII/32 ödenek derece/basamağına) atandığı ancak, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Memurları Atama İlkelerinin dava konusu olan 55. maddesindeki, "Memurlar, atandıkları kadroların ödenek derecelerine mevcut basamaklarıyla geçerler." kuralı uyarınca, XIII/32 olan ödenek basamağında değişiklik yapılmadığı anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlıkta her ne kadar dava konusu düzenlemeyle, davalı idare bünyesinde istihdam edilen memurların atandıkları yeni kadrolara, mevcut ödenek basamaklarıyla geçmeleri öngörülmek suretiyle, memurların ödenek basamaklarının kazanılmış bir hak olarak korunması amaçlanmış ise de; dava konusu düzenlemeden daha önce yürürlüğe konulan Banka Meclisinin 14/02/2002 tarihli kararı kapsamında terfi etmiş personelin kazanılmış haklarının korunması yönünde bir düzenlemeye yer verilmediği görülmektedir. Şöyle ki dava konusu olan 55. madde kapsamında, Banka Meclisinin 14/02/2002 tarihli kararından istifade ederek müdür yardımcısı kadrosunda XII/40 ödenek derece/basamağından XIII/32 basamağına yükselen bir personel, 11/02/2015 tarihinde mühendis kadrosuna atandığında, ödenek derece/basamağında (XIII/32) herhangi bir değişiklik yapılmaz iken; Banka Meclisinin anılan kararından yararlanamayan ve XII/40 ödenek derece/basamağında müdür yardımcısı kadrosuna bulunan daha kıdemsiz bir personel, 11/02/2015 tarihinde mühendis kadrosuna atandığında, XIII/40 ödenek derece/basamağına yükseltilebildiği anlaşılmıştır.
Bu durumda, dava konusu Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Memurları Atama İlkelerinin 55. maddesiyle, daha önce yürürlüğe konulan Banka Meclisinin 14/02/2002 tarihli kararı kapsamında terfi etmiş personelin kazanılmış haklarının korunması yönünde bir düzenlemeye yer verilmediği anlaşılmakta olup, bu husus gözetilmeden yapılan dava konusu düzenlemede ve bu düzenlemeye dayanılarak tesis edilen bireysel işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Bu itibarla davacının yoksun kalınan parasal haklarının da 11/02/2015 tarihinden itibaren yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenle, Daire kararının bozulması gerektiği oyuyla karara katılmıyorum.