Danıştay 9. Daire 2019/1068 Esas 2022/1812 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
DOKUZUNCU DAİRE
Esas No : 2019/1068
Karar No : 2022/1812

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Valiliği (… - … İl Bürosu)
(Kapatılan … A.Ş.)
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Vergi Dairesi Başkanlığı - …
…Vergi Dairesi Müdürlüğü
(… Vergi Dairesi Müdürlüğü)
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: 667 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Alınan Tedbirlere İlişkin Kanun Hükmünde Kararname hükümleri gereğince kapatılan … Dersanecilik Anonim Şirketi adına vergi inceleme raporuna dayanılarak re'sen tarh edilen bir kat vergi ziyaı cezalı 2012/Temmuz-2013/Haziran özel hesap dönemine ilişkin kurumlar vergisi ile 2013/Ocak-Mart, Nisan-Haziran dönemlerine ilişkin geçici verginin kaldırılması istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; olayda, … Dersanecilik Anonim Şirketi adına düzenlenen vergi inceleme raporunda, matrah farkının üç nedene dayalı olarak belirlendiği, matrah farkına ilişkin hususlar ayrı ayrı ele alınacak olursa, ilk olarak kayıt ve beyan dışı bırakılan faiz geliri bakımından; vergi inceleme raporunda, 100 kasa hesabında kalan bakiye tutarın günlük ortalama 368.748,70-TL olduğu ve bu tutarın 1.189.011,28-TL'ye kadar yükseldiği, kasa hesabından yapılan çıkış kayıtlarına göre davacı şirketin ortalama günlük çıkış tutarının 18.758,66 TL olduğu, şirketin iş hacmi ve şubelerinin bulunması göz önüne alınarak kasa hesabında 50.000,00-TL üzerinde yer alan bakiyelere ilişkin eleştiride bulunulduğu, bakiye tutarları ile gün sayısı ve Merkez Bankasının ilgili dönem avans faiz oranının çarpılması ve bulunan sonucun 36.500 rakamına bölünmesi suretiyle günlük faiz tutarına ulaşıldığı, buna göre davacı şirketin kasa cari hesabı nedeniyle kdv hariç 140.725,63 TL tutarında faiz gelirinden mahrum kaldığı, ortaklarına kullandırdığı nakdi varlıklar nedeniyle söz konusu faiz tutarına belge düzenlenmediği, söz konusu tutarın kurum kazancına eklenmesi gerektiği tespiti yapılmış ancak raporda, kasa mevcudunun ortaklara veya ilişkili kişilere kullandırıldığı yönünde bir tespit yapılmamış olup, dava konusu tarhiyatın eksik inceleme ile yapılan bu kısmında hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna ulaşıldığı, ikinci olarak ticari kazancın elde edilmesi ile ilgili olmayan giderler bakımından; vergi inceleme raporunda, 740 hizmet üretim maliyeti hesabına 2012 ve 2013 dönemine ilişkin et faturalarında yer alan tutarların kurumlar vergisi matrahının hesabında gider ve maliyet unsuru olarak dikkate alındığı, kdv tutarlarının ise ilgili dönem katma değer vergisi beyannamelerinde indirim konusu yapıldığı tespitlerine yer verilerek bir giderin ticari kazançtan indirilebilmesi için hem yapılan işle ilgili olması ve gelir getirici nitelikte olması hem de yapılan işin önemi ve genişliğiyle mütenasip olması gerektiği, konuya ilişkin mükellef kurum yetkililerinin beyanını destekleyen bilgilerin defter ve belge kayıtlarında mevcut olmadığı, bu durumun normal ve mutad kabul edilemeyeceği belirtilerek, karşılığında herhangi bir gelir elde edilmeyen faturalarda yer alan giderlerin kurum kazancının tespitinde gider olarak dikkate alınmasının mümkün olmayacağı, faturalarda yer alan toplam 424.453,80-TL'nin kurum kazancına ilave edilmesi gerektiği tespiti yapılmış olup, eleştiri konusu yapılan faturaların yüksek tutarlı olması, davacı şirketin faaliyet alanı ile ilgili olmaması ve gelir getirici nitelikte olmaması karşısında dava konusu tarhiyatın bu kısmında hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna ulaşıldığı, üçüncü olarak amortisman yoluyla giderleştirilmesi gereken alımlar bakımından; vergi inceleme raporunda, 740 hizmet üretim maliyeti hesabına ve 770 genel yönetim giderleri hesabına özel maliyet bedelleri ile ilgili olabilecek faturalar ile amortisman mevzuuna giren alet edevat ve demirbaşları içeren faturaların birlikte kaydedildiği belirtilerek tek seferde gider olarak kaydedilen ancak 2013 yılı için belirlenen direk gider yazma sınırı 800,00-TL'nin üzerinde olan ve faydalı ömürleri Maliye Bakanlığı'nca belirlenen demirbaş niteliğindeki toplam 83.398,37-TL tutarındaki alımların gider hesaplarından çıkarılması gerektiği tespiti yapılmış olup, amortismana tabi kıymetlerin direk gider yazılmasının mümkün olmaması karşısında dava konusu tarhiyatın bu kısmında hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna ulaşıldığı, 2012/Temmuz-2013/Haziran özel hesap dönemi bir kat vergi ziyaı cezalı kurumlar vergisi tarhiyatı ile 2013/Ocak-Mart, Nisan-Haziran dönemi aslı tahakkuk ettirilmeyecek olan bir kat vergi ziyaı cezalı geçici vergi tarhiyatı aynı olay ve matrah farkından kaynaklandığından, aslı aranmayacak geçici vergi üzerinden kesilen vergi ziyaı cezasına ilişkin olarak aynı neden ve gerekçelerle karar vermek gerektiği gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne, kısmen reddine, cezalı tarhiyatın kurumlar vergisi matrahına eklenen 140.725,63-TL üzerinden yapılan kısmının kaldırılmasına karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: Maliye Bakanlığının teşkilatı içinde, aynı tüzel kişilik içinde yer alan İzmir Defterdarlığı ve İzmir Vergi Dairesi Başkanlığı'nın aynı davada hem davacı hem davalı taraf olamayacağı, 667 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Alınan Tedbirlere İlişkin Kanun Hükmünde Kararname hükümleri gereğince kapatılan Karşıyaka Özel Dersanecilik Anonim Şirketi'nin her türlü mal varlığı, alacak ve hakkı ile Hazineye devredildiği, söz konusu Kanun Hükmünde Kararnamede kapatılan şirketin her türlü borçlarından dolayı hiçbir şekilde Hazineden bir hak ve talepte bulunulamayacağının kurala bağlandığı dikkate alındığında; tüzel kişiliği sona eren şirketin mal varlığının Hazineye devredildiği gerekçesiyle bakılan davanın esasını incelemede hukuki yarar bulunmadığı sonucuna varıldığından, Vergi Mahkemesinin davanın kısmen kabulü, kısmen reddi yolunda verilen kararının kaldırılmasına ve davanın incelenmeksizin reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: … Dersanecilik Anonim Şirketi'nin 667 ve 670 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Alınan Tedbirlere İlişkin Kanun Hükmünde Kararname hükümleri gereğince kapatılarak ticaret sicil kaydının silindiği, anılan Kanun Hükmünde Kararnameler uyarınca kapatılan kurumların hak ve alacaklarıyla birlikte hazineye devredildiği, devralınan şirket tarafından açılan davaya Maliye Hazinesi olarak devam edildiği, kapatılan kurumun borçlarının da 670 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 5/5. maddesindeki sıralamaya göre Hazine tarafından ödeneceği, borçların ödenmesinde "devralınan varlıkların değerini geçmeme ve ek mali külfet getirmeme" ölçütlerinin getirildiği, Hazine zararına sebebiyet vermemek adına davaya devam etmekte kamu yararı bulunduğu, davanın esası incelenerek bir karar verilmesi gerektiği iddialarıyla kararın bozulması istenilmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan Bölge İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY:
667 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Alınan Tedbirlere İlişkin Kanun Hükmünde Kararname hükümleri gereğince kapatılan … Dersanecilik Anonim Şirketi adına vergi inceleme raporuna dayanılarak re'sen tarh edilen bir kat vergi ziyaı cezalı 2012/Temmuz-2013/Haziran özel hesap dönemine ilişkin kurumlar vergisi ile 2013/Ocak-Mart, Nisan-Haziran dönemlerine ilişkin geçici verginin kaldırılması istemine ilişkindir.

İLGİLİ MEVZUAT:
23/07/2016 tarih ve 29779 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 667 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Alınan Tedbirlere İlişkin Kanun Hükmünde Kararname'nin 2. maddesinin 1. fıkrasında, ekli (II) sayılı listede yer alan özel eğitim kurum ve kuruluşlarının kapatıldığı hükme bağlandıktan sonra, 2. fıkrasında, kapatılan kurum ve kuruluşlara ait olan taşınırlar ile her türlü mal varlığı, alacak ve haklar, belge ve evrakın Hazineye bedelsiz olarak devredilmiş sayılacağı, bunlara ait taşınmazların tapuda resen Hazine adına, her türlü kısıtlama ve taşınmaz yükünden ari olarak tescil edileceğinin belirtildiği, 17/08/2016 tarih ve 29804 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 670 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Alınan Tedbirlere İlişkin Kanun Hükmünde Kararname'nin 5. maddesinin 1. fıkrasında, 20/7/2016 tarihli ve 2016/9064 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla ülke genelinde ilan edilen olağanüstü hal kapsamında yürürlüğe konulan Kanun Hükmünde Kararnameler gereğince kapatılan ve Vakıflar Genel Müdürlüğüne veya Hazineye devredilen kurum, kuruluş, özel radyo ve televizyonlar, gazete, dergi, yayınevi ve dağıtım kanallarının her türlü taşınır, taşınmaz, malvarlığı, alacak ve hakları ile belge ve evraklarının (devralınan varlık); her türlü tespit işlemini yapmaya, kapsamını belirlemeye, idare etmeye, avans dahil her türlü alacak, senet, çek ve diğer kıymetli evraka ilişkin olarak dava ve icra takibi ile diğer her türlü işlemi yapmaya, devralınan varlıklarla ilgili olup kanaat getirici defter, kayıt ve belgelerle tevsik edilen borç ve yükümlülükleri tespite ve hiçbir şekilde devralınan varlıkların değerini geçmemesi, ek mali külfet getirmemesi, kefaletten doğmaması ve Fethullahçı Terör Örgütü (FETÖ/PDY)’ne aidiyeti, iltisakı veya irtibatı olmayan kişilerle gerçek mal veya hizmet ilişkisine dayanması şartıyla bu varlıkların değerlendirilmesi suretiyle bunları uygun bir takvim dahilinde ödemeye, kapatılan kurum ve kuruluşların taahhüt ve garanti ettiği ancak vermediği mal ve hizmet bedellerinin ödemesini durdurmaya veya ödemeye, tahsili mümkün olmadığı anlaşılan veya tahsilinde ve takibinde yarar bulunmayan hak ve alacaklar ile taahhüt ve garantilerin tahsilinden vazgeçmeye, her türlü sulh işlemini yapmaya, devralınan varlıklarla ilişkili kredi veya gerçek bir mal veya hizmet ilişkisine dayanan borçlar nedeniyle konulmuş ve daha önce kaldırılmış takyidatları kredinin veya borcun ödenebilmesini sağlamak amacıyla kaldırıldığı andaki koşullarla tekrar koydurmaya ve ihyaya, menkul rehinleri dikkate almaya, devralınan varlıklara konulan takyidatların sınırlarını belirlemeye ve kaldırmaya, finansal kiralama dahil sözleşmelerin feshine veya devamına karar vermeye, devralınan varlıkların idaresi, değerlendirilmesi, elden çıkarılması için gerekli her türlü tedbiri almaya, gerektiğinde devralınan varlıkların tasfiyesi veya satışı amacıyla uygun görülen kamu kurum ve kuruluşlarına devretmeye, devir kapsamında olmadığı belirlenen varlıkları iadeye, kapatılanların gerçek kişiye ait olması halinde devralınacak varlıkların kapsamını belirlemeye, tereddütleri gidermeye, uygulamaları yönlendirmeye, bütün bu işlemleri yapmak amacıyla usul ve esasları belirlemeye, vakıflar yönünden Vakıflar Genel Müdürlüğü, diğerleri yönünden Maliye Bakanlığının yetkili olduğu hükme bağlandıktan sonra 2. fıkrasında, bu madde kapsamında devralınan varlıklardan nakit ve diğer hazır değerlerin emanet, diğer varlıklar ise nazım hesaplarda izleneceği, nazım hesaplarda izlenen varlıklardan elden çıkarılanların tutarının emanet hesaplarına alınacağı, ödenmesine karar verilen borçların bu emanetlerden ödenerek kalan tutarın bütçeye gelir kaydedileceği, 3. fıkrasında ise, kapatılan kurum, kuruluş, özel radyo ve televizyonlar, gazete, dergi, yayınevi ve dağıtım kanallarının bağlı oldukları şirketlerin faaliyetleri sonlandırılarak ticari sicil kayıtlarının resen terkin edileceği, bunların devralınan varlıkları dışındaki varlıklarının da Hazineye bedelsiz devredilmiş sayılacağı, bu durumda şirketlere daha önce atanmış kayyımların tasfiye memuru olarak görevlendirilebileceği veya bu şirketlere tasfiye memuru atanabileceği, bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye ve birinci fıkrada yer alan hususları bu şekilde devralınan varlıklar için de uygulamaya Maliye Bakanlığı yetkili olduğu kuralına yer verilmiş, (06/01/2017 tarih ve 29940 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 679 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Alınan Tedbirlere İlişkin Kanun Hükmünde Kanun Hükmünde Kararnamenin 6. maddesi ile değişik) 5. fıkrasında da, borçların ödenmesinde, kamu idarelerine ödenmesi gereken vergi, resim, harç, fon kesintisi, pay gibi borçlar, çalışanların sigorta primleri, rehinli alacaklar, enerji, iletişim ve su kullanım borçları, çeşidine bakılmaksızın beşyüz Türk Lirasını geçmeyen borçlar ve diğerleri şeklinde sıralamanın esas alınacağı hükmü yer almıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın incelenmesinden, … Dersanecilik Anonim Şirketi'nin hesap ve işlemlerinin incelenmesi sonucunda … tarih ve … sayılı vergi inceleme raporlarına dayanılarak şirket adına dava konusu cezalı tarhiyatın yapıldığı, şirket tarafından dava açma süresi içinde 14/04/2016 tarihinde Vergi Mahkemesi kayıtlarına giren dilekçe ile dava açıldığı, ardından anılan şirketin 2016/9064 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile ülke genelinde ilan edilen olağanüstü hal kapsamında 23/07/2016 tarihinde yürürlüğe giren 667 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Alınan Tedbirlere İlişkin Kanun Hükmünde Kararnamenin 2. maddesinin 1. fıkrasına istinaden kapatıldığı, anılan şirkete ait taşınırlar ile her türlü mal varlığı, alacak ve haklar, belge ve evrakın Hazineye bedelsiz olarak devredilmiş sayıldığı, kapatılan şirketin ticaret sicil kayıtlarının 19/09/2016 tarihinde re'sen silindiğinin 28/09/2016 tarih ve 9164 sayılı Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi'nde tescil ve ilan edildiği anlaşılmaktadır.
Vergi Mahkemesi tarafından, 08/06/2017 tarihinde verilen karar ile, davacı şirketin 667 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Alınan Tedbirlere İlişkin Kanun Hükmünde Kararname uyarınca kapatıldığından bahisle davayı takip hakkı kendisine geçen Hazineyi temsilen ilgili kurumun başvurmasına kadar 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 26/1. maddesi uyarınca dosyanın işlemden kaldırılmasına karar verildiği, ardından İzmir Defterdarlığı tarafından verilen 21/12/2017 tarihli dilekçe ile Hazineyi temsilen davaya devam etmek istemiyle başvuruda bulunulduğu, bu istemin kabulüyle davacı konumuna İzmir Defterdarlığı alınarak davaya devam edildiği görülmüştür.
Uyuşmazlıkta; Bölge İdare Mahkemesince, davacı ve davalı konumunda bulunan Defterdarlık ve Vergi Dairesi Başkanlığının aynı tüzel kişilik içinde yer alması nedeniyle, taraf birleşmesi bulunduğundan bahisle davanın esasının incelenemeyeceği gerekçesiyle davanın incelenmeksizin reddine karar verilmiş ise de; yukarıda metnine yer verilen mevzuat hükümleri ve somut olay birlikte değerlendirildiğinde, kapatılan şirkete ait taşınırlar ile her türlü mal varlığı, alacak ve haklar, belge ve evrakın Hazineye bedelsiz olarak devredilmiş sayıldığı, Hazinenin kapatılan şirketin borç ve yükümlülüklerini tespit etme ve devralınan varlıkların değerini geçmemesi, ek mali külfet getirmemesi şartıyla bu borçları uygun bir takvim dahilinde ödeme yükümlülüğün bulunduğu, bu yükümlülük yerine getirilirken kamu idarelerine ve üçüncü kişilere olan borçların belli bir sıralama dahilinde ödenmesinin düzenlendiği görülmüş olup, somut olayda Defterdarlığın amme borçlusu olan kapatılan şirketi temsilen davaya katıldığı, alacaklı konumunda ise davalı Vergi Dairesi Başkanlığının bulunduğu, dava konusu vergilendirme işleminin hukuka uygun olup olmadığı konusunda çıkarılan uyuşmazlıkta Defterdarlığın kapatılan şirketi temsil etmesinin Kanun Hükmünde Kararname hükümleri uyarınca üzerine yüklenen yükümlülükler gereği olduğu, kullandığı yetkinin ise kapatılan şirketi temsil yetkisiyle görevlendirilmesinden ibaret bir taraf yetkisi olduğu anlaşıldığından, olayda taraf birleşmesinin söz konusu olmadığı, usulüne uygun olarak açılan ve devam ettirilen davada esasa ilişkin bir değerlendirme yapılarak karar verilmesi gerekirken, davanın incelenmeksizin reddi yolunda verilen Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. … Bölge İdare Mahkemesi …Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesine gönderilmesine, 12/05/2022 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.