Danıştay 9. Daire 2019/5739 Esas 2022/1789 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
DOKUZUNCU DAİRE
Esas No : 2019/5739
Karar No : 2022/1789


TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Vergi Dairasi Müdürlüğü

KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Davacı adına, bandrolsüz sigara bulundurduğunun tespit edildiğinden bahisle, Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu tarafından düzenlenen değerlendirme raporu ile tespit edilen emsal bedel dikkate alınarak 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 9/2. maddesi uyarınca takdir komisyonu kararına dayanılarak re'sen tarh edilen 2016/Ağustos dönemine ilişkin bir kat vergi ziyaı cezalı katma değer vergisinin kaldırılması istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … Vergi Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; dava konusu tarhiyatın, …, …, …, …, … marka sigaralardan kaynaklanan kısmı bakımından, davacının, söz konusu sigaraların imalatçısı olduğunun ya da imalatçıdan sigara satın aldığının kabulünün mümkün olmadığı, nakledilen gümrük kaçağı sigaraların, yasal olmayan yollardan ithal edilerek yurda sokulduğunun kabulünün zorunlu olduğu belirtildikten sonra, 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 182. maddesinde, ithalat vergilerine tabi eşyanın, bu Kanun'a aykırı şekilde Türkiye Gümrük Bölgesine girmesi ya da bir serbest bölgede bulunan ithalat vergilerine tabi eşyanın, bu Kanun'a aykırı olarak Gümrük Bölgesinin başka bir yerine gitmesi hâllerinde, gümrük yükümlülüğünün doğacağının düzenlendiği, hâl böyle olunca, 4760 sayılı Kanun'un 3. maddesi uyarınca, ithal edilerek yurda yasal olmayan yollardan, kaçak olarak sokulan sigaralardan kaynaklanan özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi bakımından gümrük yükümlülüğünün, eşyanın, Gümrük Kanunu'na aykırı şekilde Türkiye Gümrük Bölgesine girmesiyle doğduğu ve bu suretle vergiyi doğuran olayın gerçekleştiği, dolayısıyla uyuşmazlığa konu verginin, teslime bağlı olarak dahilde doğan ve Maliye İdaresince tarh ve tahsili mümkün olan bir vergi olmadığı, aksine, söz konusu vergi yükümlülüğü ile ilgili, aynı Kanun'un 16. maddesi hükmü uyarınca doğan bu vergiyi tarh etmek, bu vergiye bağlı ceza kesmek ve bu amme alacaklarını takip etmek yetkisinin, Gümrük İdaresinde olduğu sonucuna varıldığından, söz konusu vergi ve cezalarla ilgili işlem tesis etme yetkisi bulunmayan Maliye İdaresi bünyesinde teşkilatlanan davalı idarece yapılan tarhiyatta hukuka uyarlık bulunmadığı, dava konusu tarhiyatın, Toros 2005 marka sigaralardan kaynaklanan kısmı bakımından ise; söz konusu sigaraların yurt içinde imal edilmesi nedeniyle, imalinde katma değer vergisini doğuran olayın gerçekleştiği, mükellefin, imalatçı şirket … Sigara ve Tütüncülük Sanayi ve Ticaret A.Ş. olduğu, davacının ise TAPDK bandrolü, GİB logosu ve yasal uyarı bulunmayan bu sigaraları bulundurması nedeniyle, 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 9/2. maddesi uyarınca, "bulunduran" sıfatıyla, imal edenle birlikte müteselsilen sorumlu olduğu sonucuna varıldığı, ancak, davacı adına tarh edilen katma değer vergisinin asıl borçlusu olan … Sigara ve Tütüncülük Sanayi ve Ticaret A.Ş'nin, …/…'de yerleşik olması nedeniyle davalı idarenin mükellefi olmadığı anlaşıldığından, müteselsil sorumluluktan doğan tarhiyatla ilgili, adı geçen şirketin katma değer vergisi yönünden bağlı olduğu vergi dairesi müdürlüğünün yetkili olduğu, dolayısıyla davacı adına yapılan tarhiyatın bu kısmının da yetki yönünden hukuka aykırı olduğu sonucuna varıldığı gerekçesiyle davanın kabulüne, dava konusu cezalı tarhiyatın kaldırılmasına karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu Vergi Mahkemesi Kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve davalı idare tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI:Taraflarınca tesis edilen işlemde yetki unsuru açısından hukuka aykırılık bulunmadığı, ele geçirilen ve imalatçısı veya ithalatçısı tespit edilemeyen sigaralar dolayısıyla davacı adına yapılan tarhiyat, "bulunduran" sıfatını haiz olmasından kaynaklandığından yetkili idarenin kendileri olduğu, Mahkeme kararının uygulanmasının hukuken ve fiilen imkansız olduğu, yapılan tarhiyatta hukuka aykırılık bulunmadığı iddialarıyla kararın bozulması istenilmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan Bölge İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY:
Davacı adına, sürücüsü olduğu … plakalı araçta 20/08/2016 tarihinde, 171.500 paket bandrolsüz sigara bulundurduğunun tespit edildiğinden bahisle Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu tarafından düzenlenen değerlendirme raporu ile tespit edilen emsal bedel dikkate alınarak 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 9/2. maddesi uyarınca re'sen tarh edilen 2016/Ağustos dönemine ilişkin bir kat vergi ziyaı cezalı katma değer vergisinin kaldırılması istenilmektedir.
İLGİLİ MEVZUAT:
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu'nun "Vergi sorumlusu" başlıklı 9/2. maddesinde, "Fiili ya da kaydi envanter sırasında belgesiz mal bulundurulduğu veya belgesiz hizmet satın alındığının tespiti halinde, bu alışlar nedeniyle ziyaa uğratılan katma değer vergisi, belgesiz mal bulunduran veya hizmet satın alan mükelleften aranır. Belgesiz mal bulundurdukları veya hizmet satın aldıkları tespit edilen mükelleflere, bu mal ve hizmetlere ait alış belgelerinin ibrazı için tespit tarihinden itibaren 10 günlük bir süre verilir. Bu süre içinde alış belgelerinin ibraz edilememesi halinde, belgesi ibraz edilemeyen mal ve hizmetlerin tespit tarihindeki emsal bedeli üzerinden hesaplanan katma değer vergisi, alışlarını belgeleyemeyen mükellef adına re'sen tarh edilir. Bu tarhiyata vergi ziyaı cezası uygulanır. Ancak belgesiz alınan mal ve hizmetleri satanlara, bu satışlarla ilgili olarak, vergi inceleme raporuna dayanılarak katma değer vergisi tarhiyatı yapıldığı takdirde, ziyaa uğratılan vergi ve buna ilişkin ceza ayrıca alıcılardan aranmaz." düzenlemesi yer almaktadır.
213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 4. maddesinde vergi dairesi; mükellefi tespit eden, vergiyi tarh eden, tahakkuk ettiren ve tahsil eden daire olarak tanımlanmış ve vergi dairelerinin yetki alanı ile vergi türleri, meslek ve iş grupları itibarıyla mükelleflerin bağlı olacakları vergi dairelerini belirlemeye Hazine ve Maliye Bakanlığının yetkili olduğu düzenlenmiştir.
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu'nun "Tarh yeri" başlıklı 43. maddesinde, katma değer vergisinin; mükellefin iş yerinin bulunduğu yer vergi dairesince tarholunacağı; mükellefin, ayrı ayrı vergi dairelerinin faaliyet bölgelerinde iş yerleri varsa, gelir veya kurumlar vergisi yönünden bağlı olduğu vergi dairesi tarafından tarholunacağı, gayrimenkul teslimlerinde mükellefin istemi halinde, beyan üzerine, gayrimenkulün bulunduğu yer vergi dairesince tarholunacağı belirtildikten sonra, ithalde alınan katma değer vergisinin ilgili gümrük idaresince tarholunacağı belirtilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın incelenmesinden; davacının kullandığı … plakalı araçta yapılan aramada, kaçak tütün mamulünün ele geçirilmesi üzerine, durumun emniyet görevlilerince düzenlenen 20/08/2016 tarihli tutanak ile kayıt altına alındığı ve ele geçirilen sigaralar nedeniyle, her bir sigara için tespit tarihindeki özel tüketim vergisi dahil emsal bedel nazara alınarak hesaplanan katma değer vergisinin, 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 9/2. maddesi uyarınca, takdir komisyonu kararıyla davacı adına salındığı anlaşılmaktadır.
Eşyanın ithal edilmesi veya imal edenler tarafından teslimi nedeniyle değil, belgesiz mal bulundurulduğundan bahisle 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 9/2. maddesi uyarınca yapılan dava konusu tarhiyatta, yukarıda değinilen yetki kuralları çerçevesinde yetkili idarenin vergi dairesi olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Diğer yandan, katma değer vergisi tarhiyatının mükellefin iş yerinin bulunduğu yer vergi dairesince yapılmasına ilişkin genel yetki kuralına ve vergi dairelerinin yetki alanı ile vergi türleri, meslek ve iş grupları itibarıyla mükelleflerin bağlı olacakları vergi dairelerini belirleme konusunda verilen yetkiye uygun olarak, … Vergi Dairesi Müdürlüğünün … vergi kimlik numaralı mükellefi olduğu belirtilen davacı adına, belgesiz mal bulundurduğundan bahisle yapılan dava konusu tarhiyatın, mükellefi olduğu davalı idare tarafından yapılmasında yetki yönünden hukuka aykırılık görülmemiştir.
Bu durumda, davacı adına re'sen tarh edilen katma değer vergisinin kaldırılması istemiyle açılan davada, 3065 sayılı verilen Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 9/2. maddesinde belirlenen şartların gerçekleşip gerçekleşmediği hususunda yapılacak değerlendirme sonucuna göre bir karar verilmesi gerektiğinden, dava konusu verginin davalı idarece tarh ve takip edilmesinde yetki yönünden hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle davayı kabul eden Vergi Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunu reddeden Bölge İdare Mahkemesi kararında isabet görülmemiştir.


KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin kabulüne,
2. … Bölge İdare Mahkemesi Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi Vergi Dava Dairesine gönderilmesine, 12/05/2022 tarihinde, kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.