Danıştay 6. Daire 2020/2149 Esas 2022/5625 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2020/2149
Karar No : 2022/5625

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Bakanlığı - ANKARA
VEKİLİ : …, Hukuk Müşaviri

KARŞI TARAF : … Ltd.Şti.
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Zonguldak İli, Karadeniz Ereğlisi İlçesi, … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmaz üzerindeki … YİBF numaralı yapıyı 4708 sayılı Yapı Denetimi Kanununun 2. maddesinin 4. fıkrasının (c) ve (g) bentlerinde öngörülen esaslara göre denetlemediği gerekçesiyle davacı … Ltd.Şti.'ye aynı Kanunun 8. maddesi uyarınca 1 (bir) yıl süre ile yeni iş almaktan men cezası verilmesine ilişkin … Bakanlığı'nın … tarih ve … sayılı işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; uyuşmazlık konusu olayda, anılan parselde bulunan … YİBF numaralı yapıda davacı yapı denetim şirketi tarafından 29/02/2016 tarihli mimari projesine aykırı olarak istinat duvarı imalatının yapılmadığının ve zemin kotunun 71,80 kotuna düşürülmediğinin bildirilmediği, imalatı yapılmayan istinat duvarına ilişkin olarak davacı şirketçe hakediş belgesi düzenlendiği hususları 28/09/2017 tarihli inceleme ve araştırma ile sabit bulunduğu, dolayısıyla "yapının, ruhsat ve ekleri ile mevzuata uygun olarak yapılmasını denetlemek" görevinin yerine getirilmediği anlaşılmış ise de, idarece, 4708 sayılı Kanunun 2. maddesinin 4. fıkrasının (c) ve (g) bentlerinde öngörülen esaslara aykırılığın yapının taşıyıcı sistemini etkileyip etkilemediği noktasında bir değerlendirme yapılmaksızın dava konusu işlemin tesis edildiği görüldüğünden, davacı yapı denetim şirketinin denetim sorumluluğunda olan yapının ruhsat ve ekleri ile mevzuata uygun olarak yapılmasının denetlenmemesi sonucu ortaya çıkan aykırılıkların yapının taşıyıcı sistemini etkilediği ortaya konulmadan tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle, dava konusu işlem hukuka aykırı bulunarak dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve istinaf dilekçelerinde ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Ruhsat eki statik projesinde "betonarme istinat duvarı" yer almakta iken, statik projesine aykırı olarak "yığma bahçe duvarı" yapıldığı, istinat duvarının taşıyıcı nitelikte olduğu, zemin etüt raporunda da arazinin eğimli bir alan olduğu, hafriyat kazılarının kontrollü yapılması ve şevlerin istinat duvarı ile desteklenmesi gerektiği, 3 cephede istinat duvarı yapılmasının öngörüldüğü, zemin etüt raporuna göre kazılması gereken 3 metre derinlikteki toprak yükünün istinat duvarı ile desteklenmeden durağan kalmasının mümkün bulunmadığı hususları ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …NIN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, 29/10/2021 günlü, 31643 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 85 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 1. maddesi uyarınca, 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin Altıncı Kısmının Dördüncü Bölümünün başlığı "Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği" şeklinde değiştirildiğinden, husumetin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı yerine Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığına yöneltilmesine karar verilerek, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY : Zonguldak İli, Karadeniz Ereğlisi İlçesi, … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmaz üzerindeki … YİBF numaralı, davacı … Ltd.Şti.'nin yapı denetimi sorumluluğundaki yapıda 28/09/2017 tarihinde … İl Müdürlüğü personelince yapılan denetim sonucunda düzenlenen 15/11/2017 tarihli Teknik İnceleme Raporunda; 29/02/2016 onay tarihli mimari projesine aykırı olarak istinat duvarı imalatının yapılmadığı, zemin kotunun 71,80 kotuna düşürülmediği, yapıya ait tutulması gereken form ve tutanakların tutulmadığı, imalatı yapılmayan istinat duvarına ilişkin olarak davacı şirketçe hakediş düzenlendiği tespitlerine yer verilmesi üzerine, … İl Yapı Denetim Komisyonu'nun … tarih ve … sayılı kararı ile yapılan değerlendirme sonucunda davacı şirkete "yeni iş almaktan men" cezası verilmesinin teklif edildiği, bunun üzerine anılan parselde bulunan yapının 4708 sayılı Kanunun 2. maddesinin 4. fıkrasının (c) ve (g) bentlerinde öngörülen esaslara göre denetlenmediği, belirlenen görev ve sorumlulukların yerine getirilmediğinden bahisle davacı şirkete aynı Kanunun 8. maddesi gereğince 1 (bir) yıl süreyle yeni iş almaktan men cezası verilmesine ilişkin 01/02/2018 tarihli ve 30319 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan … tarih ve … sayılı işlemin tesis edildiği, bunun üzerine bakılan davanın açıldığı anlaşılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
23/04/2015 tarih ve 29335 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 6645 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu İle Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 32. maddesi ile değişik dava konusu işlem tarihinde yürürlükte bulunan 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanunun 8. maddesinde, "Yapı denetim kuruluşlarından bu Kanunda ve ilgili mevzuatta öngörülen esaslara göre denetim görevini yerine getirmedikleri tespit edilenlere, tespit edilen fiil ve hâllerin durumuna göre, aşağıdaki idari yaptırımlar uygulanır.
a) Denetim personelinin görevi başında bulunmaması veya yapı denetim kuruluşunun denetim personeline görevi ile ilgili yazılı olarak bilgi vermediğinin anlaşılması,
b) Mevzuatın öngördüğü evrakın tanziminde eksiklik veya kusur bulunması,
c) 2 nci maddenin dördüncü fıkrasının (b) veya (f) bendinde belirtilen görevlerin yerine getirilmemesi, hâllerinde, tespite konu yapının yapı denetimi hizmet sözleşmesi bedelinin %10’u kadar idari para cezası,
ç) Hataların yapının taşıyıcı sistemini etkilememesi kaydı ile, 2 nci maddenin dördüncü fıkrasının (a) veya (c) ile (g) bentlerinde belirtilen görevlerin yerine getirilmediğinin tespiti hâlinde, tespite konu olan yapı denetimi hizmet sözleşmesi bedelinin %20’si kadar idari para cezası verilir.
d) 2 nci maddenin dördüncü fıkrasının (d) veya (e) veya (h) veya (ı) bentlerinde belirtilen görevlerin yerine getirilmediğinin tespiti hâlinde, tespite konu yapının yapı denetimi hizmet sözleşmesi bedelinin %30’u kadar idari para cezası verilir.
Yapı denetim kuruluşlarına denetim sorumluluğunu üstlendiği bir işe yönelik yapılacak tespitler doğrultusunda yukarıdaki bentlerde belirtilen idari müeyyidelerden birden fazla cezanın verilmesinin gerekmesi hâlinde o işe ait yapı denetim hizmet sözleşmesinin en fazla %50’si kadar idari para cezası verilir.
e) Aşağıda belirtilen;
1) Denetim hizmetinin bu Kanunda yazılı asgari hizmet bedelinden düşük bir bedel ile üstlenildiğinin tespit edilmesi,
2) Yapı sahibinden veya vekilinden, yapı denetim hesabına yatırılmaksızın yapı denetimi hizmet bedeli alındığının tespit edilmesi, hâllerinde, üstlenilen denetim işlerinin tamamına ait yapı denetimi hizmet sözleşmesi bedelleri toplamının %3’ü kadar idari para cezası verilir.
f) 6 ncı maddenin birinci fıkrası hükmüne aykırı hareket edilmesi hâlinde üstlenilen denetim işlerinin tamamına ait yapı denetimi hizmet sözleşmesi bedelleri toplamının %2’si kadar idari para cezası verilir.
g) Aşağıda belirtilen;
1) Hataların yapının taşıyıcı sistemini etkilemesi hâlinde 2 nci maddenin dördüncü fıkrasının (a) veya (c) ile (g) bentlerinde belirtilen görevlerin yerine getirilmemesi,
2) 3 üncü maddenin beşinci fıkrasının birinci cümlesi hükmüne aykırı hareket edilmesi,
3) Yapı denetim kuruluşuna son bir yıl içinde üç defa idari para cezası uygulanması, hâllerinde, cezayı gerektiren fiil ve hâlin, yetkililer tarafından yapılan inceleme ve denetimlerle tespit edilip öğrenilmesinden veya son idari para cezasının tebliğinden itibaren İl Yapı Denetim Komisyonunun teklifi üzerine Bakanlıkça bir yıl yeni iş almaktan men cezası verilir.
h) Yeni iş almaktan men yönünde verilen ilk cezanın ilan edilmesinden sonra, yeni iş almaktan men yönünde cezayı gerektiren ikinci bir fiilin işlenmesi ve bundan dolayı ceza verilip ilan edilmesinden sonra üçüncü defa yeni iş almaktan men yönünde ceza vermeyi gerektiren bir fiilin işlenmesi ve bundan dolayı da ceza verilip ilan edilmesi hâlinde, son ilan tarihinden itibaren Merkez Yapı Denetim Komisyonunun teklifi üzerine Bakanlıkça yapı denetim kuruluşunun izin belgesi iptal edilerek faaliyetine son verilir ve teminatı irat kaydolunur.
Yapı denetim kuruluşunun, 3 üncü maddenin beşinci fıkrasının ikinci cümlesi hükmüne aykırı hareket eden veya yapı denetim kuruluşunda görevli iken laboratuvar kuruluşlarında da görev alan mimar ve mühendislerine İl Yapı Denetim Komisyonunun teklifi üzerine Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünce 5.000 Türk Lirası idari para cezası verilir.
İdari para cezası, cezayı gerektiren fiil ve hâlin, yetkililer tarafından yapılan inceleme ve denetimlerle tespit edilmesini müteakip yapı denetim kuruluşunun ve ilgililerin savunmaları alınarak verilir ve yazılı olarak tebliğ edilir.
İdari para cezasına karşı on beş gün içinde yetkili idare mahkemesine itiraz edilebilir. Bu süre içinde itiraz yoluna başvurulmaması hâlinde idari para cezası kesinleşir. İtirazlar, zaruret olmayan hâllerde evrak üzerinde incelenerek en kısa süre içinde karara bağlanır. İtiraz üzerine verilen mahkeme kararları kesindir.
Yeni iş almaktan men ve faaliyetine son verme cezalarına dair işlemler, Resmî Gazete’de ilan edilir.
Yeni iş almaktan men cezası, yapı denetim kuruluşunun denetimindeki diğer işlerin devamına mani değildir. Ancak, yapı denetim kuruluşuna yeni iş almaktan men cezası verilmesine esas olan yapım işinin devam edebilmesi için, yapı sahibi tarafından başka bir yapı denetim kuruluşu görevlendirilmedikçe, ilgili idare tarafından işin devamına izin verilmez. Faaliyete son verme cezası verilen hâllerde de, yapı denetim kuruluşunun denetimini üstlendiği yapıların devamına, yeni yapı denetim kuruluşu görevlendirilmedikçe ilgili idare tarafından izin verilmez.
Yeni iş almaktan men cezası alan yapı denetim kuruluşunun ortakları, ceza süresi içinde; faaliyete son verme cezası alan yapı denetim kuruluşunun ortakları ise, üç yıl süre içinde herhangi bir yapı denetim veya laboratuvar kuruluşunda idari veya teknik bir görev alamaz ve başka bir yapı denetim veya laboratuvar kuruluşunun ortağı da olamaz.
Yapı denetim kuruluşuna üç defa idari para cezası verilmesine sebep olduğu anlaşılan denetçi mimar ve denetçi mühendislerin belgeleri, Merkez Yapı Denetim Komisyonunun kararı ile iptal edilir. Bu suretle belgesi iptal edilen denetçi mimar ve denetçi mühendisler, üç yıl süre ile herhangi bir yapı denetim veya laboratuvar kuruluşunda idari veya teknik bir görev alamaz ve başka bir yapı denetim veya laboratuvar kuruluşunun ortağı da olamaz.
Yapı denetim kuruluşuna üç defa idari para cezası verilmesine sebep olduğu anlaşılan teknik personel, üç yıl süre ile herhangi bir yapı denetim veya laboratuvar kuruluşunda idari veya teknik bir görev alamaz ve başka bir yapı denetim veya laboratuvar kuruluşunun ortağı da olamaz..." hükmü yer almaktadır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda yer verilen dava konusu işlem ve eylem tarihlerinde yürürlükte bulunan mevzuat hükümlerinden; yapı denetim şirketine 4708 sayılı Kanunun 2. maddesinin dördüncü fıkrasının (a) veya (c) ile (g) bentlerinde belirtilen görevlerin yerine getirilmediğinin tespiti hâlinde, hataların yapının taşıyıcı sistemini etkilememesi kaydı ile tespite konu olan yapı denetimi hizmet sözleşmesi bedelinin %20’si kadar idari para cezası verileceği, hataların yapının taşıyıcı sistemini etkilemesi hâlinde bir yıl yeni iş almaktan men cezası verileceği düzenlenmiştir.
20.02.2020 tarihinde yapılan değişiklikle yapı denetim şirketine uygulanacak yaptırımlar için bazı fiilere ilişkin idari para cezalarının miktarları ve oranlarının artırıldığı, taşıyıcı sistemin etkilenmesi şartının statik projeye aykırılık olarak değiştirildiği ve bir yıl içinde üç defa idari para cezası alınması halinde bir yıl yeni iş almaktan men cezasının öngörüldüğü hükmün kaldırıldığı anlaşılmıştır. Bununla beraber, 4708 sayılı Kanunun 2. maddesinin dördüncü fıkrasının (a), (c) ve (g) bentlerinde belirtilen görevlerin yerine getirilmediğinin tespit edilmesi veya Kanunun 3. maddesinin beşinci fıkrasının birinci cümlesine aykırı hareket edilmesi hallerinde bir (1) yıl yeni iş almaktan men cezası verileceği düzenlemesi devam ettirilmiştir.
Uyuşmazlıkta, davacı yapı denetim şirketine bir yıl süreyle yeni iş almaktan men cezasının verilme şartlarının oluşup oluşmadığının incelenmesi gerekmektedir.
Dosyanın incelenmesinden; Zonguldak İli, Karadeniz Ereğlisi İlçesi, … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmaz üzerindeki … YİBF numaralı, davacı … Denetim Ltd.Şti.'nin yapı denetimi sorumluluğundaki yapıda … İl Müdürlüğü personelince 28/09/2017 tarihinde yapılan denetim sonucunda düzenlenen 15/11/2017 tarihli Teknik İnceleme Raporunda; 29/02/2016 onay tarihli mimari projesine aykırı olarak istinat duvarı imalatının yapılmadığı, zemin kotunun 71,80 kotuna düşürülmediği, yapıya ait tutulması gereken form ve tutanakların tutulmadığı, imalatı yapılmayan istinat duvarına ilişkin olarak davacı şirketçe hakediş düzenlendiği tespitlerine yer verilmesi üzerine, … İl Yapı Denetim Komisyonunun … tarih ve … sayılı kararı ile, yapılan değerlendirme sonucunda davacı şirkete "yeni iş almaktan men" cezası verilmesinin teklif edildiği, bunun üzerine anılan parselde bulunan yapının 4708 sayılı Kanunun 2. maddesinin 4. fıkrasının (c) ve (g) bentlerinde öngörülen esaslara göre denetlenmediği, belirlenen görev ve sorumlulukların yerine getirilmediğinden bahisle davacı şirkete aynı Kanunun 8. maddesi gereğince 1 (bir) yıl süreyle yeni iş almaktan men cezası verilmesine ilişkin 01/02/2018 tarihli ve 30319 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın … tarih ve … sayılı işlemin tesis edildiği edildiği anlaşılmaktadır.
4708 sayılı Kanunun 2. maddesinin dördüncü fıkrasının (a), (c) ve (g) bentlerinde belirtilen görevlerin yerine getirilmemesi sonucu yapının taşıyıcı sisteminin etkilenmesi durumunda, yapı denetim kuruluşuna bir yıl yeni iş almaktan men cezası verilmesi mümkündür.
Bu itibarla, uyuşmazlık konusu aykırılıkların yapının taşıyıcı sistemini etkileyip etkilemediğini dosyadaki bilgi ve belgelere (… İl Müdürlüğünün … tarihli ve … sayılı teknik bilgiler içeren yazısı da incelenerek) göre değerlendirecek olursak; ruhsat eki statik projesinde "betonarme istinat duvarı" öngörülmekte iken, onaylı statik projesine aykırı olarak mahallinde "yığma bahçe duvarı" yapıldığı, projesinde belirtilmesine karşın betonarme istinat duvarının yapılmaması ve tabii zemin kotunun 71,80 seviyesine düşürülmemesi, ayrıca; zemin etüt raporunda arazinin eğimli bir alan olduğu, hafriyat kazılarının kontrollü yapılması ve şevlerin istinat duvarı ile desteklenmesi gerektiği, 3 cephede istinat duvarı yapılmasının projelendirildiği, zemin etüt raporuna göre yaklaşık 3 metre derinliğinde yapılacak kazı sonucu oluşacak toprak yükünün istinat duvarı ile desteklenmesinin gerektiği yönündeki teknik bilgiler birlikte dikkate alındığında, anılan aykırılıkların yapının taşıyıcı sistemini olumsuz olarak etkileyeceğini açıkça ortaya çıkardığı, davacı şirketin 4708 sayılı Kanunda belirtilen yapıdaki aykırılıklara ilişkin denetim ve bildirim yükümlülüklerini yerine getirmediği sonucuna varılmıştır.
Bu durumda, dava konusu işlemin iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddine ilişkin temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalının temyiz isteminin kabulüne,
2. Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 12/05/2022 tarihinde, kesin olarak oyçokluğuyla karar verildi.


KARŞI OY (X):
Temyize konu edilen … Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı karar ve dayandığı gerekçe hukuk ve usule uygun olup bozulmasını gerektirecek bir sebep bulunmadığından, anılan kararın onanması gerektiği oyuyla çoğunluk kararına katılmıyorum.