Danıştay 6. Daire 2020/5093 Esas 2022/5534 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2020/5093
Karar No : 2022/5534

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı - …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararın temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Avcılar İlçesi, … Mahallesi, … Sokak, No:… sayılı yerde bulunan davacıya ait binada ruhsata aykırı inşai faaliyet yapıldığından bahisle, Avcılar Belediye Encümeni'nin … tarih ve … sayılı encümen kararı ile İmar Kanunu'nun 42. maddesi uyarınca 829.610,18-TL para cezası verilmesine ilişkin işlemin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; Mahkemece yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen raporda; "dava konusu yapıda tespiti yapılan aykırılıkların yapının tamamını etkilemekte olduğu, inşaat alanı üzerinden hesaplanması mümkün olmayan bir aykırılık tespit edilemediği, yapının tamamının ve yapıya daha sonradan projesine aykırı olarak ilave edilen bölümlerin alanlarının toplamı olarak 2553,68 m² belirlenmesinin uygun olduğu, söz konusu cezaya 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 42. maddesinin 2. fıkrasının (c) bendinin 5. ve 10. alt bentlerinden artırım yapılmasının yerinde olduğu kanaatine varılmış olup, yapılan tespitler sonucunda ceza miktarının 212.076,49 TL olarak hesaplandığı görüşüne yer verilmiş, bunun üzerine Mahkemece dosyadaki bilgi ve belgelerle bilirkişi raporunun birlikte değerlendirilmesi sonucunda, dava konusu encümen kararının 212.076,49-TL’lik kısmının hukuka uygun olduğu, bu tutarı aşan 617.533,69-TL'lik kısmında ise hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu encümen kararının 617.533,69-TL'ye ilişkin kısmının iptaline, 212.076,49-TL'ye ilişkin kısmı yönünden ise davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İdari Dava Dairesince verilen kararda; davacı tarafından yapılan istinaf talebinin; olayda, 4 adet konut bloğun ve sosyal tesis olarak ruhsatlandırılmış yapının sosyal tesis alanının okula dönüştürülmesi nedeniyle yapılan değişikliklerin ve ilavelerin yapının tüm alanlarını etkilediğinin sabit olduğu dikkate alındığında, temel para cezasının 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendi uyarınca hesaplanması gerekirken, davalı idarece metre kare olarak yapılan ilavelerin alanı belirlendikten sonra mevzuata aykırılığı yapı inşaat alanı üzerinden hesaplanması mümkün olmayan alan kabul edilerek 3194 sayılı İmar Kanununun 42/2-b maddesi ve ruhsatlı kısımlarda yapılan fonksiyon değişikliği için 42/2-a bendi uyarınca ceza verilmesinde hukuka uyarlık bulunmadığı, diğer yandan hesaplama tablosunda yer alan 3.282,51-TL'nin davacıya 42. maddenin hangi fıkrasına dayalı olarak para cezası verildiğinin encümen kararında gösterilmediği, 42.maddenin 3.fıkrası uyarınca ilgililere para cezası verilebilmesi için maddede belirtilen mükellefiyetlerin verilen süre içerisinde yerine getirilmemiş olması gerektiği dikkate alındığında davalı idarece imara aykırılığın 09/06/2017 tarihli yapı tatil tutanağı ile tespiti üzerine aykırılığın giderilmesi için süre verildiğine ve verilen süreye rağmen aykırılığın giderilmediğine ilişkin herhangi bir bilgi ve belgenin ve tespitin bulunmadığı anlaşılmakta olup, 09/06/2017 tarihli yapı tatil tutanağı ile aykırılığın tespiti üzerine 3194 sayılı Kanunun 32.maddesinde yer alan mükellefiyetin verilen süreye rağmen yerine getirilmediği yönünde bir tespit olmaksızın ve ihtilaf konusu encümen kararında 3194 sayılı Kanun'un 42/3.maddesinin uygulandığı belirtilmeksizin bu fıkraya dayalı olarak para cezası verilmesinin mümkün olmadığı, usulüne uygun düzenlenmeyen para cezası hesap cetveli dayanak alınarak davacıya 3194 sayılı Kanun'un 42.maddesi uyarınca 829.610,18-TL imar para cezası verilmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmadığından, davanın 212.076,49-TL'lik kısmını reddeden idare mahkemesi kararında hukuki isabet görülmediği sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesinin 4. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun kabulüne, İdare Mahkemesi kararının davanın reddine ilişkin kısmının kaldırılmasına, kararının istinafa konu 212.076,49-TL'lik kısmı yönünden davanın reddine ilişkin kısmının 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 6545 sayılı Kanun ile değişik 45/4. maddesi uyarınca kaldırılmasına, aynı Kanun maddesi uyarınca dava konusu işlemin 212.076,49-TL'lik kısmının da iptaline, davalı idare istinaf başvurusunun ise yukarıda belirtilen gerekçe ile reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Yapı tatil zaptının, sonrasında davaya konu encümen kararının, bu kararın dayanağı para cezası hesaplama tablosunun, usule ve hukuka uygun olduğu, para cezasına ilişkin ödeme emrinin dahi davacıya gönderildiği ve itiraz edilmeyerek kesinleştiği belirtilerek, temyize konu kararın bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY : Avcılar ilçesi, … Mahallesi, … sokak, No:… sayılı yerde bulunan davacıya ait binada ruhsata aykırı inşai faaliyet yapıldığından bahisle, Avcılar Belediye Encümeni'nin … tarih ve … sayılı encümen kararı ile düzenlenen para cezası hesap cetveline göre, yapı sınıfı ve grubu 4/A olarak belirlenmiş, yapıya ilave olunan 495,56 m2 için 3194 sayılı Kanunun 42/2-a bendi uyarınca 18.707,39-TL temel para cezası hesaplanmış, 3194 sayılı Kanunun 42/2-b bendi uyarınca, 2.058,12 m2 için 42/2-b bendi uyarınca 363.052,37 TL temel para cezası hesaplanmış, bu iki cezanın toplamı olan 370.473,26-TL üzerinden 42/2-c bendinin 5. fıkrası uyarınca %20 oranında artırım uygulanarak 74.094,65-TL, 10. fıkrası uyarınca %100 oranında artırım uygulanarak 370.473,26-TL ve 42. maddenin 3. bendi uyarınca da 3.282,51-TL olmak üzere toplam 829.610,18-TL para cezası verildiği anlaşılmış, bunun üzerine, anılan kararın iptali için bakılmakta olan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesinde; "Bu kanun hükümlerine göre ruhsat alınmadan yapılabilecek yapılar hariç; ruhsat alınmadan yapıya başlandığı veya ruhsat ve eklerine aykırı yapı yapıldığının ilgili idarece tespiti, fenni mesulce tespiti ve ihbarı veya herhangi bir şekilde bu duruma muttali olunması üzerine, belediye veya Valiliklerce o andaki inşaat durumu tespit edilerek inşaat derhal durdurulur, durdurma yapı tatil zaptının yapı üzerine asılmasıyla yapı sahibine tebliğ edilmiş sayılır. Bu tebligatın bir nüshası da muhtara bırakılır. Bu tarihten itibaren en çok bir ay içinde yapı sahibi yapısını ruhsata uygun hale getirerek veya ruhsat alarak, belediyeden veya valilikten mührün kaldırılmasını ister. Ruhsata aykırılık olan yapıda, bu aykırılığın giderilmiş olduğu veya ruhsat alındığı ve yapının ruhsata uygunluğu inceleme sonucunda anlaşılırsa mühür belediye veya valilikçe kaldırılır ve inşaatın devamına izin verilir. Aksi takdirde ruhsat iptal edilir, ruhsata aykırı veya ruhsatsız yapılan bina belediye encümeni veya il idare kurulu kararını müteakip belediye veya valilikçe yıktırılır ve masrafı yapı sahibinden tahsil edilir." hükmüne yer verilmiştir.
3194 sayılı İmar Kanununun 42/3. maddesinde; "18, 28, 32, 33, 34, 35, 36, 37, 40 ve 41 inci maddelerde belirtilen mükellefiyetleri yerine getirmeyen veya bu maddelere aykırı davranan yapı veya parsel sahibine, harita, plan, etüt ve proje müelliflerine, fenni mesullere, yapı müteahhidine ve şantiye şefine, ilgisine göre ayrı ayrı olmak üzere ikibin Türk Lirası, bu fiillerin çevre ve sağlık şartlarına aykırı olması halinde dörtbin Türk Lirası, can ve mal emniyetini tehdit etmesi halinde altıbin Türk Lirası idari para cezası verileceği hüküm altına alınmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Bölge idare mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı halinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
Öte yandan; yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinin değerlendirilmesinden, 3194 sayılı Kanunun 42. maddesinin 3. fıkrası uyarınca maktu para cezası verilebilmesi için; yapı sahibinin 32. maddedeki mükellefiyetlerini yerine getirmemiş olması gerektiği sonucuna ulaşılmış olup, bu nedenle ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı olarak yapılan yapının mühürlenerek inşaatın durdurulmasından itibaren, yapı sahibine yükümlülüklerini yerine getirmek üzere bir ayı geçmemek koşulu ile bir süre verilmesi durumunda, bu sürenin, herhangi bir süre verilmemesi halinde ise tespit tarihinden itibaren bir aylık sürenin sonunda anılan madde uyarınca maktu para cezası verilebileceği açıktır. Ayrıca, bunun için yasal sürenin bitimini takiben davalı idare tarafından yapıdaki imara aykırılıkların giderilip giderilmediği yolunda yeni, ikinci bir tespit yapılmasına gerek bulunmamakta olup, bu süre içerisinde imara aykırılıkların giderilerek, imkan varsa ruhsata bağlanması hususundaki mükellefiyet tamamı ile ilgililere geçmektedir.
Uyuşmazlıkta; dava konusu ruhsata aykırılıkların 09/06/2017 tarihli yapı tatil tutanağıyla tespit edildiği, idarece yapının ruhsata uygun hale getirilmesi için davacıya özel bir süre verilmediği, bu durumda 3194 sayılı Kanunun 32. maddesi uyarınca yapı tatil zaptının yapıya asılarak tebliğinden itibaren bir ay beklendikten sonra, idarece aynı Kanunun 42/3.maddesine göre işlem tesis edilmesi mümkün iken, yapı tatil zaptının düzenlendiği tarihten on üç (13) gün sonra (3194 sayılı Kanunun 42. maddesinin 3. fıkrası uyarınca hesaplanan 3.282,51 TL dahil edilerek) 22/06/2017 tarihli encümen kararı ile davacıya para cezası verildiği anlaşılmaktadır.
Bu itibarla, İdari Dava Dairesinin temyize konu kararında belirtilen, "davalı idarece imara aykırılığın 09/06/2017 tarihli yapı tatil tutanağı ile tespiti üzerine aykırılığın giderilmesi için süre verildiğine ve verilen süreye rağmen aykırılığın giderilmediğine ilişkin herhangi bir bilgi ve belgenin ve tespitin bulunmadığı anlaşılmakta olup, 09/06/2017 tarihli yapı tatil tutanağı ile aykırılığın tespiti üzerine 3194 sayılı Kanunun 32.maddesinde yer alan mükellefiyetin verilen süreye rağmen yerine getirilmediği yönünde bir tespit olmaksızın" yönündeki gerekçenin çıkartılması gerektiği sonucuna varılmıştır.
Bu durumda; 3194 sayılı Kanunun 42. maddesinin 3. fıkrası uyarınca davacıya tanınan bir aylık süre beklenilmeden para cezası verilmesi nedeniyle encümen kararında hukuka uyarlık, Bölge İdare Mahkemesi kararının bu kısmında ise sonucu itibarıyla isabetsizlik görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı tarafın temyiz isteminin reddine,
2. Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurularının kısmen kabulü ile anılan kararın davanın reddine ilişkin kısmının kaldırılarak, dava konusu işlemin iptali yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının yukarıda belirtilen gerekçe ile ONANMASINA,
3. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 50. maddesi uyarınca, bu onama kararının taraflara tebliğini ve bir örneğinin de anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesini teminen dosyanın … İdare Mahkemesine gönderilmesine, 12/05/2022 tarihinde, kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.