MAHKEMESİ :Aile Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : Katkı Payı Alacağı

... ile ... aralarındaki katkı payı alacağı davasının kısmen kabulüne ve kısmen reddine dair ...Aile Mahkemesinden verilen 18.11.2009 gün ve 126/1452 sayılı hükmün Yargıtay"ca incelenmesi davalı vekili tarafından süresinde istenilmiş olmakla dosya incelendi gereği düşünüldü:

K A R A R

Davacı vekili, tarafların 1988 yılında evlendiklerini, vekil edeninin öğretmen olarak görev yaptığını, evlilik birliği içerisinde konut kooperatifine üye olduklarını, öğretmenlik maaşı, kooperatif üyeliğinin devrinden elde edilen gelir ve annesinden aldığı 6000 TL. ile 16222 ada 3 parsel üzerindeki 19 numaralı bağımsız bölümün alınmasına katkıda bulunulduğunu açıklayarak, fazlaya ilişkin haklar saklı kalmak üzere, 45.000 TL katkı payı alacağının yasal faiziyle birlikte davalıdan alınmasına karar verilmesini istemiştir.
Davalı vekili, davalının kooperatif üyeliği ve taşınmazın alınmasına katkıda bulunmadığını, annesinin ekonomik durumu nedeniyle 6000 TL borç vermesinin mümkün bulunmadığını açıklayarak davanın reddine karar verilmesini savunmuştur.
Mahkemece, davanın kısmen kabulüne kısmen reddine, taşınmazın rayiç değeri üzerinden 40.000 TL katkı payı alacağının dava tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yasal faiziyle birlikte davalıdan alınmasına karar verilmesi üzerine; hükmün, kabule ilişkin bölümü davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Taraflar, 10.08.1988 tarihinde evlenmiş, 10.01.2005 tarihinde açılan boşanma davasının kabulüne ilişkin hükmün 05.03.2007 tarihinde kesinleşmesiyle boşanmışlardır. Eşler arasında başka mal rejimi seçilmediğinden 01.01.2002 tarihine kadar mal ayrılığı (743 sayılı TKM. nin 170. m), bu tarihten mal rejiminin sona erdiği boşanma davasının açıldığı tarihe kadar (4721 sayılı TMK.nun 225/2. m) yasal mal rejimi olan edinilmiş mallara katılma rejimi geçerlidir (4721 sayılı TMK.nun 202.m).
Dava konusu 16222 ada 3 parsel üzerindeki 19 nolu bağımsız bölüm, 01.09.2004 tarihinde satış yoluyla davalı koca adına tescil edilmiştir. Eşlerden biri, diğerine ait malın edinilmesine, iyileştirilmesine veya korunmasına hiç ya da uygun bir karşılık almaksızın katkıda bulunmuş ise, tasfiye sırasında bu malda ortaya çıkan değer artışı için katkısı oranında alacak hakkına sahip olur. (TMK.m.227). Eşlerden birine ait edinilmiş mallar üzerinde, diğer eşin mülkiyet veya diğer bir ayni hak talebi söz konusu değildir. Yani katılma rejiminde; eşlere tanınan hak, ayni bir hak olmayıp, şahsi bir haktır. Sadece mal rejimi sona erdiğinde, eşlerin edinilmiş mallara ilişkin artık değerler üzerinde karşılıklı alacak hakkı vardır (TMK.236.m ).
Mahkemece, taşınmazın rayiç değerine göre, 1/2 oranında katkıda bulunduğu açıklanarak yazılı şekilde karar verilmiş ise de ulaşılan sonuç dosya kapsamına uygun bulunmamaktadır. Dosyadaki bilgi ve belgelere göre, davalı 07.06.1991 tarihinde evlilik birliği içerisinde Yeniay Yapı Kooperatifine üye olmuş, kooperatif payını 23.03.2000 tarihinde 1 Milyar TL. bedelle dava dışı kişiye devretmiştir. Bu açıklamalardan anlaşılacağı üzere, kooperatif üyeliği 743 sayılı TKM.nin 170.maddesi uyarınca mal ayrılığı rejiminin geçerli olduğu dönemde ,dava konusu 19 nolu bağımsız bölüm ise , edinilmiş mallara katılma rejiminin geçerli olduğu 01.09.2004 tarihinde alınmıştır. Davacı, 1991 yılından itibaren öğretmen olarak çalışmakta, davalı ise 1983 yılından itibaren sırasıyla Ankara Belediyesi ve İller Bankasında mühendis olarak çalışmış yine 1994-2000 yılları arasında sürücü kurslarında motor ve araç tekniği dersleri vermek suretiyle gelir elde etmiştir. Mahkemece, usulüne uygun olarak hesaplama yapılmamış, evlilik birliği içerisinde mal ayrılığı döneminde edinilen kooperatif üyeliği ile edinilmiş mallara katılma rejiminin geçerli olduğu dönemde edinilen taşınmaz üzerindeki davacının katkı payı alacağı ve katılma alacağı usulüne uygun olarak belirlenmemiştir.
O halde mahkemece yapılacak iş; davacı ve davalıya ait çalışma ve gelir belgeleri dikkate alınmak suretiyle tarafların evlendikleri 10.08.1988 (davacı kadın için çalışmaya başladığı 1991 yılından) tarihinden kooperatif üyeliğinin devredildiği 23.03.2000 tarihine kadar olan gelirlerinin toplamı belirlenerek bu miktar üzerinden 743 sayılı TKM.nin 152. maddesi uyarınca kocanın aileyi geçindirme yükümlülüğü ve varsa eşlerin kişisel harcamaları da göz önünde bulundurularak her birinin yapabileceği tasarruf miktarı hesaplanmalı, hesaplanan tasarruf miktarlarının toplam tasarruf miktarı karşısındaki oranı tespit edildikten sonra saptanan katkı oranının taşınmazın dava tarihindeki değeri ile çarpılarak katkı payı alacağı saptanmalıdır.
Davacının bundan ayrı bir de katılma alacağı bulunmaktadır. Taşınmazın edinildiği tarih itibarı ile edinilmiş mallara katılma rejimi geçerli olduğundan eklenecek değerlerden (TMK.m.229) ve denkleştirmeden (TMK.m.230) elde edilen miktarlar da dâhil olmak üzere edinilmiş malın (TMK.m.219) toplam değerinden mala ilişkin borçlar çıkarıldıktan sonra kalan artık değerin (TMK.m.231) yarısı üzerinden (TMK.m.236/1) tarafların kazanılmış hakları da dikkate alınarak hüküm kurulması gerekir.
Kabule göre de; davacı yan, davanın açıldığı tarihten itibaren yasal faize karar verilmesini istemiş, mahkemece dava tarihinden geçerli olarak yasal faize hükmedilmiştir. TMK.nun 225.maddesine göre, evliliğin boşanma ile son bulması halinde mal rejimi dava tarihi itibariyle sona erer. Ancak, TMK. nun 239.maddesinde, katılma alacağı sürüm değeri nazara alınarak belirlendiğinden aksine bir anlaşma yok ise tasfiye tarihi olan katılma alacağı davasının karar tarihi itibariyle faiz yürütüleceği hükme bağlanmıştır. Bu bakımdan, davanın kabulüne karar verildiği takdirde faizin başlangıç tarihinin, katılma alacağı davasının hükme bağlandığı 18.11.2009 tarihi (katkı payı alacağı için dava tarihi) olması gerekirken eldeki dava tarihinden itibaren faize hükmedilmiş olması usul ve kanuna aykırı ise de temyiz edenin sıfatına göre bu yön bozma nedeni yapılmamıştır.
Davalı vekilinin temyiz itirazları bu bakımdan yerinde olduğundan kabulü ile hükmün açıklanan nedenlerle HUMK.nun 428.maddesi uyarınca BOZULMASINA ve 540,00 TL peşin harcın istek halinde temyiz eden davalıya iadesine 02.12.2010 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.