Danıştay 13. Daire 2022/19 Esas 2022/2053 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2022/19
Karar No:2022/2053

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Sanayi A.Ş.
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … A.Ş.
(… Kurumu Genel Müdürlüğü)
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : ... İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: … Hizmetleri ve Makina Sanayi A.Ş. tarafından 06/02/2017 tarihinde gerçekleştirilen "İhtiyaç Dışı Malzeme (Hurda Otobüs) Satışı" ihalesinin iptal edilerek hurda otobüsün kendilerine devredilmesine yönelik davacı tarafından yapılan başvurunun reddine ilişkin … tarih ve … sayılı işlem ile anılan ihalenin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesi'nce verilen kararda; resmi daireler, idareler, iktisadi devlet teşekkülleri ile bunlara ait müessese ve iştiraklerin tamamının, envanterindeki hurda malzemeleri davacı kuruma satış zorunluluğunun bulunduğu; kamu kurumu olan davalı idarenin, hurda malzemelerini kamusal yükümlülüğünün bir sonucu olarak davacıya satış suretiyle devretmesi gerektiğinden söz konusu hurda malzemenin ihale yoluyla üçüncü kişilere satışına ilişkin dava konusu ihale işleminde ve anılan ihalenin iptal edilerek hurda otobüsün satış suretiyle devri talebiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle hukuka aykırı bulunan dava konusu işlemlerin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre kurulmuş özel hukuk hükümlerine tabi bir şirket oldukları, belediyelerin kurduğu veya ortak olduğu ticaret şirketlerine kamu tüzel kişiliği kazandıran yasal düzenleme bulunmadığı, şirketin ekonomik verimliliği ve kâr amacını hedeflediği ve bu amaçlara uygun şekilde faaliyet gösterdiği, söz konusu malzemenin satışı yapıldıktan sonra davacı tarafından başvuru yapıldığı, ilan yapılmak suretiyle ve fiyat alınarak yapılan satış işleminin ihale olarak değerlendirilemeyeceği ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, temyize konu olan kararın usul ve hukuka uygun olduğu, dilekçede ileri sürülen nedenlerin kararın bozulmasını gerektirecek sebepler olmadığı belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 17/2. maddesi uyarınca duruşma yapılmasına gerek görülmeksizin gereği görüşüldü:
03/07/2021 tarih ve 31530 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 7330 sayılı Makine ve Kimya Endüstrisi Anonim Şirketi Hakkında Kanun'un Geçici 2. maddesinin ikinci fıkrasında, Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu'nun leh ve aleyhine açılmış davalarda ve icra takiplerinde şirketin kendiliğinden taraf sıfatını kazanacağı kuralına yer verildiğinden, bakılan davada, davacı Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu Genel Müdürlüğü yerine Makine ve Kimya Endüstrisi A.Ş.'nin davacı sıfatını haiz olduğu görülmüştür.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
İdare ve vergi mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin reddine,
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki …. İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı temyize konu kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından anılan Mahkeme kararının ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına,
4. Posta giderleri avansından artan tutarın davalıya iadesine,
5. Dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
6. 2577 sayılı Kanun'un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 16/05/2022 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.



(X) KARŞI OY :
3284 sayılı Bazı Maden Hurdalarının Dışarı Çıkarılmasının Yasak Edilmesi ve Satın Alınması Hakkında Kanun'un 1. maddesinde, demir, bakır, kurşun, kalay, tutya, alüminyum, antimuvan ve nikel hurdaları ile bunların hurda hâlindeki halitalarının ve kullanılamayacak bir hâle gelmiş bilumum muharrik veya müteharrik vasıtaların memleket dışına çıkarılmasını yasak etmeye Cumhurbaşkanı'nın yetkili bulunduğu, bu maddelerin memleket içinde satılmasının serbest olduğu; 2. maddesinde, resmî daire ve müesseselerde birinci maddede yazılı mevaddan kendi ihtiyaçlarından fazla olanların, 2490 sayılı Kanun'un 66. maddesine göre askeri fabrikalara devredileceği kurala bağlanmıştır.
Dosyanın incelenmesinden, davacı tarafından, hurda demir çelik malzeme ile hurda akünün ihale yoluyla satılacağının öğrenilmesi üzerine, söz konusu ihalenin iptal edilerek mer'i mevzuat çerçevesinde Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'nca belirlenen hurda alım fiyatlarından kendilerine satış yapılması gerektiği ileri sürülmek suretiyle davalı idareye başvurulduğu; bu talebin, … Hizmetleri ve Makina Sanayi A.Ş. (…)'nin Türk Ticaret Kanunu hükümlerine tâbi olarak kurulmuş özel hukuk tüzel kişisi olduğundan bahisle reddi üzerine, bu işlem ile anılan ihalenin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
… Hizmetleri ve Makina Sanayi A.Ş. hisselerinin tamamının İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne ait olduğu, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu ve özel hukuk hükümlerine tâbi anonim şirket statüsünde bulunduğu, büyükşehir belediyesinin yetki ve sorumluluğu altındaki toplu taşıma hizmetinin işletmeciliğini yaptığı görülmektedir.
Şirketin sermayesinin büyükşehir belediyesine ait olması ve bazı kamu gücü ayrıcalık ve yükümlülükleriyle donatılması …'a kamu kurumu müessesesi vasfı kazandırmamaktadır. Bu tip şirketler, özel hukuk tüzel kişileridirler ve haklarında özel hukuk hükümleri uygulanır. Dolayısıyla 3284 sayılı Kanun’un hurda malzemelerin devri hususunda yükümlülük getirdiği resmî daire ve müessese kavramı içerisinde … yer almamaktadır. Öte yandan, mezkur Kanun’un sınırlandırarak belirlediği bir kapsamın yorum yoluyla genişletilmesi ve bu meyanda, herhangi bir şirketin bazı istisna ya da muafiyetlere sahip olması göz önünde bulundurularak Kanun kapsamına dâhil edilmeye çalışılması yorum ilkelerine de aykırılık teşkil edecektir.
Açıklanan nedenlerle, kamu kurumu niteliğinde olmayan …'ın hurda malzemelerin devrine ilişkin kamusal yükümlülüğe tâbi kılınamayacağı, kaldı ki kamusal yükümlülük getiren bir kanunun uygulanacak olmasının o davanın doğrudan idarî yargının görev alanında olduğu kabulünü gerektirmeyeceği, bu nedenle davanın görüm ve çözümünde adlî yargı yerlerinin görevli olduğu sonucuna varıldığından Daire kararına katılmıyorum.