Danıştay 3. Daire 2019/3494 Esas 2022/2257 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No : 2019/3494
Karar No : 2022/2257

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Vergi Dairesi Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU: ... Vergi Mahkemesinin verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararına yöneltilen istinaf başvurusuna ilişkin … Bölge İdare Mahkemesi ... Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı adına, … Hazır Beton İnşaat Malzemeleri Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi'nden alınamayan 2009 ila 2014 yıllarının muhtelif dönemlerine ait kamu alacağının tahsili amacıyla kanuni temsilci sıfatıyla düzenlenen … tarih ve … ila … takip numaralı ödeme emirlerinin iptali istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Dava konusu … takip numaralı ödeme emrinin … ila … ve … ila .... sıralarındaki kamu alacaklarının öncelikle asıl borçlu şirketten tahsili amacıyla ödeme emri düzenlenerek tebliğ edildiği, bu ödeme emirlerine karşı dava açılmaması ve herhangi bir ödemede bulunulmaması üzerine haciz varakaları düzenlenerek VEDOP sisteminden mal varlığı araştırması yapıldığı, ancak bankalar nezdinde mal varlığı araştırması yapıldığına yönelik bilgi ya da belge sunulmaması nedeniyle mal varlığı araştırmasının usulüne uygun bir şekilde yapılmadığı ve şirket adına kayıtlı bulunan araçlar ile taşınmazın satılarak paraya çevrilmek suretiyle kamu alacağının tahsiline çalışılmadığı, … takip numaralı ödeme emrinin diğer kısımları ile … ila … takip numaralı ödeme emirlerine yönelik olarak ise asıl borçlu şirkete düzenlenen ödeme emirlerinin tebliğ edildiğine dair alındıların dosyaya sunulmaması nedeniyle şirket nezdinde kesinleşmiş ve ödenmemiş bir kamu alacağının varlığından söz edilemeyeceğinden, söz konusu kamu alacaklarının kanuni temsilci sıfatıyla davacından aranılmasında hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu ödeme emirleri iptal edilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: İstinaf başvurusunun, usul ve hukuka uygun olduğu sonucuna varılan Vergi Mahkemesi kararının kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği gerekçesiyle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Ödeme emri düzenlenmesinin vergi tarhiyatından ayrı ve bağımsız bir idari işlem olduğu, yargı yerlerince iptal edilmediği sürece vergi tarhiyatındaki hukuka aykılık iddiasının kendisinden sonraki işlem olan ödeme emrini hukuka aykırı hale getirmeyeceği ileri sürülerek kararın bozulması istenilmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Dava konusu ödeme emirlerinin ilgili olduğu dönemlerde kanuni temsilci olmaması nedeniyle borcun ödenmesinde sorumluluğunun bulunmadığı ve kamu alacağının öncelikle asıl borçlu şirketten usulüne uygun bir şekilde takip edilmediği belirtilerek temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan Bölge İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Üçüncü Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
… Hazır Beton İnşaat Malzemeleri Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi'ne ait 2009 ila 2014 yıllarının muhtelif dönemlerine ait toplam 69.670.229,18 TL tutarındaki kamu alacağının tahsili amacıyla dava konusu ödeme emirlerinin düzenlendiği, … takip numaralı ödeme emrinin … ila … ve … ila ... sıralarındaki kamu alacakları için asıl borçlu şirket adına … tarih ve … takip numaralı ödeme emri düzenlenerek 04/10/2017 tarihinde iş yeri adresinde tebliğ edildiği, söz konusu ödeme emrine karşı dava açılmadığı, … takip numaralı ödeme emrinin diğer kısımları ile … ila … takip numaralı ödeme emirlerine yönelik asıl borçlu şirkete düzenlenen ödeme emirlerine ilişkin tebliğ alındılarının dosyaya sunulmadığı, şirket hakkında gayrimenkul ve motorlu araçlar yönünden mal varlığı araştırması yapıldığı ve bankalara çeşitli tarihlerde haciz bildirisi düzenlendiği, mal varlığı araştırmasında saptanan iki adet araca ve bir adet taşınmaza 75.232.477,70 TL tutarında haciz uygulandığı, ancak şirkete ait olup haczedilen araçlar ve taşınmaz üzerinde davalı idareden önce çok sayıda rehin ve haciz bulunduğu, başkaca mal varlığına da rastlanmadığı anlaşılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun "Kanuni Temsilcilerin Ödevi" başlıklı 10. maddesinde, tüzel kişilerin mükellef veya vergi sorumlusu olmaları halinde bunlara düşen ödevlerin kanuni temsilcileri tarafından yerine getirileceği, temsilcilerin bu ödevleri yerine getirmemeleri yüzünden mükelleflerin veya vergi sorumlularının varlığından tamamen veya kısmen alınamayan vergi veya buna bağlı alacakların, kanuni ödevleri yerine getirmeyenlerin varlıklarından alınacağı kurala bağlanmıştır.
6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun'un 55. maddesinde, amme alacağını vadesinde ödemeyenlere, 7 gün içinde borçlarını ödemeleri veya mal bildiriminde bulunmaları lüzumunun bir “ödeme emri” ile tebliğ olunacağı; 62. maddesinde ise borçlunun mal bildiriminde gösterilen veya tahsil dairesince tespit edilen borçlu veya üçüncü şahıslar elindeki menkul malları ile gayrimenkullerinden, alacak ve haklarından amme alacağına yetecek miktarının tahsil dairesince haczolunacağı hüküm altına alınmıştır.
Aynı Kanun'un "Tanımlar" başlıklı 3. maddesinde, tahsil edilemeyen amme alacağı teriminin, amme borçlusunun bu Kanun hükümlerine göre yapılan mal varlığı araştırması sonucunda haczi kabil herhangi bir mal varlığının bulunmaması, haczedilen mal varlığının satılarak paraya çevrilmesine rağmen satış bedelinin amme alacağını karşılamaması gibi nedenlerle tahsil edilemeyen amme alacaklarını; tahsil edilemeyeceği anlaşılan amme alacağı teriminin, amme borçlusunun haczedilen mal varlığına bu Kanun hükümlerine göre biçilen değerlerin amme alacağını karşılayamayacağının veya hakkında iflas kararı verilen amme borçlusundan aranılan amme alacağının iflas masasından tahsil edilemeyeceğinin anlaşılması gibi nedenlerle tahsil dairelerince yürütülen takip muamelelerinin herhangi bir aşamasında amme borçlusundan tahsil edilemeyeceği ortaya çıkan amme alacaklarını ifade ettiği belirtilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Temyiz istemine konu edilen Vergi Dava Dairesi kararının; … ila … takip numaralı ödeme emirleri ile … takip numaralı ödeme emrinin, … ila … ve … ila .... sıralarındaki kamu alacakları haricindeki kısımları yönünden iptaline ilişkin hüküm fıkrası aynı hukuksal nedenler ve gerekçeyle Dairemizce de uygun bulunmuştur.
Kanuni temsilcilerin, şirket borcundan dolayı takip edilebilmesi için öncelikle usulüne uygun olarak asıl borçlu şirket hakkında kesinleşmiş bir vergi borcunun bulunması ve tüm takip yollarının usulüne uygun biçimde tüketilmesine karşın, borcun tüzel kişiliğin (şirketin) varlığından tamamen veya kısmen alınamadığının açıkça ortaya konulması gerekir.
Dava konusu ödeme emirlerinin düzenlendiği tarihte toplam 69.670.229,18 TL vergi borcu bulunan şirket hakkında yapılan mal varlığı araştırmasında tespit edilen araçlar ve taşınmaz üzerinde davalı idare haczinden önce çok sayıda rehin ve haciz bulunduğu, bu araçlar ve taşınmaz satılsa dahi bedelinin borcu karşılamayacağının açık olduğu olayda, başkaca mal varlığı bulunmadığı anlaşılan asıl borçlu şirket borçları nedeniyle davacının kanuni temsilci sıfatıyla takibi için gereken koşulların oluşmadığından söz edilemeyeceğinden, … takip numaralı ödeme emrinin, … ila … ve … ila .... sıralarındaki kamu alacaklarına ilişkin kısmını yazılı gerekçeyle iptal eden Vergi Mahkemesi kararına yöneltilen istinaf başvurusunun reddi yolundaki Vergi Dava Dairesi kararının değinilen hüküm fıkrası yönünden bozulması gerekmiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1.Temyiz isteminin kısmen reddine,
2.Temyize konu Vergi Dava Dairesi kararının; … takip numaralı ödeme emrinin, … ila … ve … ila ... sıralarındaki kamu alacakları haricindeki kısımları ile … ila … takip numaralı ödeme emirlerine ilişkin hüküm fıkrasının ONANMASINA,
3.Temyiz isteminin kısmen kabulüne,
4.Kararın; … takip numaralı ödeme emrinin, … ila … ve … ila ... sıralarındaki kamu alacaklarına ilişkin kısmına yönelik hüküm fıkrasının BOZULMASINA,
16/05/2022 tarihinde oyçokluğuyla kesin olarak karar verildi.

(X)-KARŞI OY :
Temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar bozulması istenen Vergi Dava Dairesi kararının; … takip numaralı ödeme emrinin, … ila … ve …. ila ... sıralarındaki kamu alacaklarına ilişkin kısmına yönelik hüküm fıkrasının dayandığı hukuksal nedenler ve gerekçe karşısında istemin kabulünü gerektirecek durumda bulunmadığından temyiz isteminin reddi ile isteme konu yapılan kararın onanması gerektiği oyuyla Daire kararına katılmıyorum.