Yargıtay 5. Hukuk Dairesi 2022/870 Esas 2022/8096 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

DAVACILAR : ... vd.Vek.Av.
MİRASÇILAR : ... (Deniz) vd. Vek.Av....
Dahili Davalı : Çevre, Şehircilik ve İkliğim Değişikliği Bakanlığı Av. Hatıce Emre
İhbar Olunanlar : 1- ... Vek.Av....
2- ... Vek.Av.Hatıce Emre

Birleştirilen Küçükçekmece 3. Asliye Hukuk Mahk. 2010/578 E. - 2010/776 K.
DAVACILAR : 1- ... (Rüveyda Kaya- Kamile Kaya Otamış Mirasçısı) Vek.Av....

2- Gülsüm(Ümmügülsüm) Uysal (Özgür) ölü mirasçısı
MİRASÇILARI : Şadiye Cin vd.Vek.Av.Ayla Güner
Birleştirilen Küçükçekmece 1. Asliye Hukuk Mahk. 2019/115 E. - 2019/136 K.
DAVACILAR : ... vd. Vek.Av. ...

Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkin asıl ve birleştirilen davalardan dolayı yapılan yargılama sonunda: Davaların kabulüne dair yukarıda gün ve sayıları yazılı hükmün BOZULMASI hakkında daireden çıkan kararı kapsayan 06/10/2021 gün ve 2020/4969 Esas, 2021/10918 Karar sayılı ilama davalı idare vekilleri yönünden verilen dilekçeler ile karar düzeltilmesi istenilmiş olmakla dosyadaki belgeler okunup gereği düşünüldü:

- K A R A R -
Kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkin Asıl ve birleştirilen davaların kabulüne dair mahkemece verilen karar, bir kısım davacılar ve davalı idare vekillerinin temyizi üzerine bozulmuş, bu karara karşı dahili davalı ... vekilince karar düzeltme isteminde bulunulmuştur.
Dosya içindeki bilgi ve belgelere Yargıtay ilamında yazılı gerekçelere göre; dahili davalı ... vekilinin sair karar düzeltme istekleri HUMK'un 440. maddesinde yazılı nedenlerden hiçbirine uymadığından yerinde değildir. Ancak;

21/12/2019 tarihinde kabul edilerek 24/12/2019 gün, 30988 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 7201 sayılı Kanun'un 6 ve 7. maddesi ve 09/06/2021 tarihinde kabul edilerek 19/06/2021 gün, 31516 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 7327 sayılı Kanun'un 20 ve 27. maddeleri ile 2942 sayılı Yasaya Eklenen ek-3 maddesi uyarınca, "Mülga 31/8/1956 tarihli ve 6830 sayılı İstimlâk Kanunu'nun 16 ve 17. maddeleri ile bu Kanun'un mülga 16 ve 17. maddeleri uyarınca kesinleşmiş mahkeme kararlarına istinaden idareler adına tescil edilen taşınmazların eski malikleri adına kamu bankalarına yatırılan ancak hak sahiplerine ödenmediği tespit edilen kamulaştırma bedelleri nedeniyle idareler aleyhine açılacak her türlü davada değer; taşınmazın idare adına tescil edildiği tarih, değerleme tarihi olarak esas alınmak ve o tarihteki nitelikleri gözetilmek suretiyle tespit edilir. Tespit edilen bu bedel, Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) tablosundaki aylık değişim oranları esas alınmak suretiyle dava tarihi itibarıyla güncellenir ve ortaya çıkan bedel hak sahibine ödenir. (Ek cümle: 9/6/2021-7327/20 md.) Bu hüküm, tebliği dâhil eksik veya hatalı kamulaştırma işlemleri bulunmasına rağmen idare adına tescil edilmiş olan taşınmazlar hakkında da uygulanır." hükmü getirildiği anlaşılmakla;
Dahili davalı ..., Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı vekilinin karar düzeltme isteminin bu yönden kabulü ile Dairemizin 06.10.2021 tarihli, 2020/4969 Esas ve 2021/10918 Karar sayılı bozma ilamının kaldırılmasına karar verildikten sonra yapılan incelemede;
Asıl ve birleştirilen dava; Kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkindir.
Mahkemece uyulan bozma kararı gereğince inceleme ve işlem yapılarak hüküm kurulmuş, karar bir kısım davacılar ve davalı idare vekilince temyiz edilmiştir.
Dosyadaki bilgi ve belgelere göre tarafların son temyiz itirazları yerinde değildir. Ancak;
1- Dava konusu İstanbul İli, Başakşehir İlçesi, İkitelli Köyü, 52 pafta, 2519 parsel sayılı taşınmazın Bakırköy Kadastro Mahkemesi'nin 1981/64 Esas sayılı dava nedeni ile mülkiyeti ihtilaflı iken Arsa Ofisi Genel Müdürlüğü tarafından 01/02/1985 tarih ve 265/122 sayılı Bakanlık Oluru ile kamulaştırılmasına karar verildiği; mülkiyeti ihtilaflı olması nedeniyle Bakırköy 4. Sulh Hukuk Mahkemesi'nin 1987/1407-471 E/K sayılı dosyasında taşınmaz maliklerinin temsili için kayyım tayin ettirildiği, kamulaştırma evraklarının kayyıma tebliğ edildiği, kayyımı tarafından Bakırköy 1. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 1987/755 esas sayılı dosyasında bedele artırım davası açıldığı, hükmün kesinleştiği, yine Arsa Ofisi Genel Müdürlüğü'nce Küçükçekmece 1. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 1989/553 E. - 1990/1158 Karar sayılı ve 04.01.1991 de kesinleşen dosyasında Kamulaştırma Kanunu'nun 16. maddesi uyarınca tescil davasının açıldığı mülkiyeti ihtilaflı taşınmaz hakkında; mülkiyet ihtilafı ile ilgili davanın tüm taraflarına Kamulaştırma Kanunu'nun 18. maddesi gereğince tebligatların yapılması suretiyle taraf teşkilinin sağlanması ve mülkiyet ihtilafının sonucunun beklenmesi gerektiğinden, dava konusu taşınmazla ilgili olarak davacılar yönünden tamamlanmış bir kamulaştırma kararı bulunmaksızın, taşınmaza fiilen el konulduğu anlaşılmıştır.


21/12/2019 tarihinde kabul edilerek 24/12/2019 gün, 30988 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 7201 sayılı Kanun'un 6 ve 7. maddesi ve 09/06/2021 tarihinde kabul edilerek 19/06/2021 gün, 31516 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 7327 sayılı Kanun'un 20 ve 27. maddeleri ile 2942 sayılı Yasaya Eklenen ek-3, geçici 15 ve 17. maddeleri ile,
Ek-3 maddesi ile "Mülga 31/8/1956 tarihli ve 6830 sayılı İstimlâk Kanunu'nun 16 ve 17. maddeleri ile bu Kanun'un mülga 16 ve 17. maddeleri uyarınca kesinleşmiş mahkeme kararlarına istinaden idareler adına tescil edilen taşınmazların eski malikleri adına kamu bankalarına yatırılan ancak hak sahiplerine ödenmediği tespit edilen kamulaştırma bedelleri nedeniyle idareler aleyhine açılacak her türlü davada değer; taşınmazın idare adına tescil edildiği tarih, değerleme tarihi olarak esas alınmak ve o tarihteki nitelikleri gözetilmek suretiyle tespit edilir. Tespit edilen bu bedel, Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) tablosundaki aylık değişim oranları esas alınmak suretiyle dava tarihi itibarıyla güncellenir ve ortaya çıkan bedel hak sahibine ödenir. (Ek cümle: 9/6/2021-7327/20 md.) Bu hüküm, tebliği dâhil eksik veya hatalı kamulaştırma işlemleri bulunmasına rağmen idare adına tescil edilmiş olan taşınmazlar hakkında da uygulanır."
Geçici 15. maddesi ile “Mülga 6830 sayılı Kanun'un 16 ve 17. maddeleri ile bu Kanun'un mülga 16 ve 17. maddeleri uyarınca kesinleşmiş mahkeme kararlarına istinaden idareler adına tescil edilen taşınmazların eski malikleri adına kamu bankalarına yatırılan ancak hak sahiplerine ödenmediği tespit edilen kamulaştırma bedelleri nedeniyle idareler aleyhine açılmış ve devam eden davalar, ek 3 üncü madde hükmü uygulanarak sonuçlandırılır.”
Geçici 17. maddesi ile “Bu maddeyi ihdas eden Kanun'la bu Kanun'un ek 3. maddesine eklenen cümle, bu cümleyi ihdas eden Kanun'un yürürlüğe girdiği tarihte kanun yolu incelemesindekiler dâhil görülmekte olan davalarda da uygulanır.” hükümleri getirilmiştir.
Bu durumda yukarıda açıklanan hususta rapor alınarak sonucuna göre karar verilmesi gerektiği gibi,
Kabule göre de;
2- Dava konusu taşınmazın bedeli belirlenirken birleştirilen davalar için de değerlendirme ilk dava tarihine göre yapıldığından; hükmedilen bedele ilk dava tarihinden itibaren faiz işletilmesi gerekirken birleştirilen dava tarihinden itibaren faize hükmedilmesi,
3- Asıl davaya ait dava dilekçesinin ve birleştirilen 2019/115 Esas sayılı dosyanın da dosya arasına alındıktan sonra, dava konusu taşınmazın dava tarihi itibarıyla mülkiyetinin ihtilaflı olduğu ve yargılama devam ederken Bakırköy Kadastro Mahkemesi'nin 1981/64 Esas, 1989/13 Karar sayılı kesinleşen kararına göre, davacılar adına 16.542,00 m² lik bölümünün tesciline karar verildiği göz önüne alındığında, davacı murisleri adına tescil edilen bu miktar üzerinden belirlenen bedelin davacıların ıslah dilekçesi ve payları gözetilerek hesaplanması gerekirken, mera vasfını kaybettiği mahkeme kararı ile tespit edilen ve Hazine adına tescil edilen 7.358- m² kısmı da dahil edilerek taşınmazın 23,900,00 m² esas alınarak tamamı üzerinden 28.680,000,00-TL olarak belirlenen tazminatın davacıların paylarına göre hesaplanarak fazlaya hükmedilmesi,

Doğru görülmemiştir.
Bir kısım davacılar ve davalı idare vekilinin temyiz itirazları yerinde olduğundan hükmün açıklanan nedenlerle HUMK'un 428. maddesi gereğince BOZULMASINA, dahili davalı ...'ndan peşin alınan karar düzeltme harcının istenildiğinde iadesine, davacı ...'den peşin alınan temyiz harcının istenildiğinde iadesine, 11/05/2022 gününde oyçokluğuyla karar verildi.

(Muhalif Üye)



MUHALEFET ŞERHİ

Dava, kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkindir.
İlk derece mahkemesince davanın kabulüne dair verilen kararın Dairenin çoğunluk görüşü doğrultusunda 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun Ek-Madde 3 gereğinin yerine getirilmesi yönünden hükmün bozulmasına karar verilmiş ise de, bu görüşe katılmamaktayım. Şöyle ki;
Dairenin yerleşmiş uygulamalarına göre 6450 Sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önce 2942 Sayılı Kamulaştırma Kanunu’na göre yapılan kamulaştırmalarda malikin kamulaştırma tebliğinden veya ferağdan itibaren 30 günlük süre içerisinde bedele karşı dava açabilmesi mümkün iken (AYM’nin E. 2002/112, K. 2003/3-KT 10/04-2003) (AYM 2019/3667 E. 10.06.2015 tarihli kararlarında) kesinleşmiş kamulaştırma işleminde hak düşürücü sürelerin geçmesiyle malikin her türlü dava açma hakkının engellenmesi ve taşınmazın hiçbir karşılık ödenmeden idareye geçmesi mülkiyeti hakkının sınırlarını aşan, hakkın özünü zedeleyen ve Anayasanın 35. maddesinin ihlali niteliğinde bir durum olduğunun kabulü ile bankaya bloke edilen ihtilafsız kamulaştırma bedelinin ödenmesi yönünden açılan davalarda da kamulaştırmasız el atma olgusunun kabul edildiği gözetildiğinde 21.12.2019 tarihinde kabul edilerek 24.12.2019 gün 30988 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 7201 sayılı Kanun'un 6 ve 7. maddesi ve 09.06.2021 tarihinde kabul edilerek 19.06.2021 gün 31516 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 7327 sayılı Kanun'un 20 ve 27. maddeleri ile 2942 sayılı Yasa'ya eklenen Ek-3 ve Geçici 15. maddeleri ile getirilen düzenlemenin;
Mülga 31.08.1956 tarihli 6830 sayılı İstimlâk Kanununun 16. ve 17. maddeleri ile 2942 sayılı Kanun'un Mülga 16. ve 17. maddeleri uyarınca kesinleşmiş mahkeme kararlarına istinaden idareler adına tescil edilen taşınmazların, eski malikleri tarafından; idareler aleyhine kamu bankalarına bloke edilen ancak kendilerine ödenmediği tespit edilen kamulaştırma bedellerinin ödenmesi talebi ile açacakları davalarda uygulanması gereken hesaplama yöntemine ilişkin olduğunu kabulü gerekir.



Aynı maddenin sonuna 09.06.2021 tarih ve 7327 sayılı Yasa'nın 20. maddesi ile getirilen ek cümle de “Bu hüküm” sözcükleri ile başlamakta olup ilk fıkrasına atıfta bulunarak kamu bankalarına bloke edilen ancak malike ödenmeyen ihtilafsız kamulaştırma bedeline ilişkin olduğu açıktır.
Bu durumda sözü edilen ek maddenin 16 ve 17. maddelere istinaden tescil edilen taşınmazlara ait ihtilafsız kamulaştırma bedeline ilişkin olduğunda şüphe yoktur. Bundan ayrı malike yapılan tebliğatın usulsüz olması gibi malikten kaynaklanmayan ve malike kusur izafe edilmesi de mümkün olmayan sebeplerle malikin kamulaştırma işlemlerinden haberdar olmaması mümkündür. (Eldeki davada olduğu gibi). Usulsüz tebligatlar geçerli kabul edilerek Kamulaştırma Kanunu'nun 16 ve 17. maddeleri uyarınca taşınmazın idare adına tescil edilmesi yolsuz tescil niteliğindedir ve malik her her zaman tapu kaydının iptali ile adına tescil isteme hakkına sahiptir. Kaldı ki eldeki dosyada Kamulaştırma Kanunu'nun 16. maddesine dayalı tescil dosyası getirtilmediği gibi o tarihte taşınmaz mülkiyeti ihtilaflı olduğundan sözü edilen dosyadaki tüm taraflar dahil edilmemiş ve kararın usul ve yasaya uygun olarak kesinleştiği saptanmamış olup bu hususun araştırılması gerekir.
Bu durumda idare adına Kamulaştırma Kanunu'nun 16. md. tescil edilen taşınmazla ilgili olarak açılan ve ihtilafsız kamulaştırma bedelinin tahsiline ilişkin olmayan, kaldı ki Kamulaştırma Kanunu'nun 16. maddesine dayalı tescil kararının usul ve yasaya uygun şekilde taraf tescili sağlanarak kesinleştiği tespit edilmeden Kamulaştırma Kanunu'nun eklenen Ek-3 maddenin uygulanması yönündeki çoğunluk görüşüne katılmıyorum.