Danıştay 8. Daire 2017/551 Esas 2022/3320 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2017/551
Karar No : 2022/3320


Temyiz İsteminde Bulunan (Davalılar): 1- … Genel Müdürlüğü
2- … İl Özel İdaresi
Vekili : Av. …
3- Davalı Yanında Müdahil …
Vekili : Av. …
Karşı Taraf (Davacılar) : 1- …
2- …

İstemin Özeti : ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının hukuka aykırı olduğu öne sürülerek, 2577 sayılı Kanunun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

Savunmanın Özeti :Savunma verilmemiştir.
Danıştay Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi :Temyiz isteminin kısmen kabulü ile, temyize konu Mahkeme kararının dava konusu … Genel Müdürlüğü tarafından verilen … (ER: …) sayılı II-a Grubu İşletme Ruhsatına ilişkin kısmı yönünden eksik inceleme nedeniyle bozulması, usul ve yasaya uygun olan kalan kısımlarının ise onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci ve İkinci Daireleri müşterek heyetince 2575 sayılı Danıştay Kanunu'nun Ek-1. maddesi uyarınca birlikte yapılan toplantıda, 703 sayılı K.H.K. ile 3213 sayılı Maden Kanunu'na eklenen Geçici 33.madde ve 15/07/2018 tarih ve 30479 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 4 Nolu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'nin 766. maddesi uyarınca Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı hasım mevkiiden çıkarılıp … Genel Müdürlüğü hasım mevkiine alınarak işin gereği görüşüldü:
Dava, Osmaniye İli, Hasanbeyli İlçesi, … Köyünde ikamet eden davacılar tarafından, köy sınırları içerisinde kalker ocağı kırma-eleme tesisi işletmek üzere … adlı şahsa Osmaniye İl Özel İdaresi'nce verilen … tarih ve … sayılı işyeri açma ve çalışma ruhsatı ile … Genel Müdürlüğü tarafından 20.02.2012-21.02.2022 tarihleri arasında geçerli olmak üzere verilen … (ER: …) sayılı II-a Grubu İşletme Ruhsatının iptali istemiyle açılmıştır.
İdare Mahkemesince, … Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünce … tarih ve … sayılı "ÇED Gerekli Değildir" kararının iptali istemiyle ... İdare Mahkemesinin E:… sayılı dosyasında açılan davada mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi neticesinde düzenlenen raporunda yer alan açıklamalar, yapılan analiz, ulaşılan sonuç ve kanaat Mahkeme heyetince de kabul edilmiş ve hükme esas alınabilecek nitelikte kabul edilerek, ruhsat sahasının kuzey-batısından D-400 karayolunun geçtiği ve ocak işletme sahası olarak belirlenen alana 150 m. mesafede bulunduğu, malzeme rezerv sahasının da D-400 karayoluna 150 m. mesafede bulunduğundan, D-400 karayolu koruma alanı içerisinde kaldığı, bu nedenle işletme olanağının olmadığı ve sahada işletmeye esas olmak üzere başka bir rezerv sahasının da bulunmadığı, ocak sahasının güneyinde ve güney-batısında 100-150 m. mesafede daimi olarak ikamet edilen konutların bulunduğu, güneyinde de 200-250 m. mesafede daimi olarak ikamet edilen konutların bulunduğunun belirtildiği, ÇED sürecinde, … Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından, … İl Gıda. Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü'nden görüş sorulması üzerine cevaben gönderilen … tarih ve … sayılı yazıda; Kalker Ocağı ve Kırma Eleme Tesisi kurulması planlanan sahaya yakın zeytin sahalarının bulunduğu, bu nedenle mevzuat uyarınca Kalker Ocağı ve Kırma Eleme Tesisi yapılmasının uygun olmadığının belirtildiği, maden sahasının bir kısmının Kalecik Köyü yerleşik alanı ile çakıştığı, bu nedenle ruhsat kapsamında faaliyette bulunulması halinde çevresinde yer alan yerleşim yerleri ve zeytinlik ağaçlara zarar vereceği hususları dikkate alındığında, dava konusu maden işletme ruhsatı ve işyeri açma ve çalışma ruhsatında hukuka ve mevzuata uyarlık görülmediği gerekçesiyle dava konusu işlemlerin iptaline karar verilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden, Osmaniye ili, Hasanbeyli İlçesi, … Köyü civarında bulunan orman vasıflı arazide kalker madeni çıkarmak ve işletmek üzere 20.02.2012-21.02.2022 tarihleri arasında geçerli olmak üzere ER:… sayılı II (a) grubu maden işletme ruhsatı verildiği, sonrasında … Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünce … tarih ve … sayılı "ÇED Gerekli Değildir" kararı verildiği, ancak dava dışı … San. A.Ş. tarafından, … Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünce … tarih ve … sayılı "ÇED Gerekli Değildir" kararının iptali istemiyle ... İdare Mahkemesinin E:… sayılı dosyasında açılan davada mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi neticesinde ulaşılan tespitlerle dava konusu işlemin hukuka aykırı olduğu gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline kararı verildiği ; karara ilişkin temyiz incelemesi neticesinde Danıştay Ondördüncü Dairesinin E:2014/10324 sayılı ve 08/04/2015 tarihli kararıyla onandığı ve kararın kesinleştiği, maden ruhsat sahibince işyeri açma ruhsatı verilmesi istemiyle … İl Özel İdaresine yaptığı başvurusunun kabul edilerek dava konusu … tarih ve … sayılı işyeri açma ve çalışma ruhsatının düzenlendiği, en son … Genel Müdürlüğünce 11.04.2013 tarihli işletme izninin verildiği, bakılan davanın da Osmaniye İli, Hasanbeyli İlçesi, … Köyünde ikamet eden davacılar tarafından işyeri açma ve çalışma ruhsatı ile … (ER: …) sayılı II-a Grubu İşletme Ruhsatının iptali istemiyle açıldığı anlaşılmaktadır.
3213 sayılı Maden Kanunu'nun "Tanımlar" başlıklı 3. maddesinde; arama ruhsatı, belirli bir alanda maden arama faaliyetlerinde bulunulabilmesi için verilen yetki belgesi; işletme ruhsatı, işletme faaliyetlerinin yürütülebilmesi için verilen yetki belgesi; işletme izni, bir madenin işletmeye alınabilmesi için izin olarak tanımlanmıştır.
Aynı Kanun'un dava konusu işlem tarihinde yürürlükte bulunan hali "Madencilik faaliyetlerinde izinler" başlıklı 7. maddesinin 7. fıkrasında; "Madencilik faaliyeti yapılan alanların, izne tabi alan olmaları halinde, ilgili olduğu kanun hükümlerine göre gerekli izinlerin alınması zorunludur..." 13. fıkrasında; "Kamu hizmeti veya umumun yararına ayrılmış yerlere ve bu tür tesislere 60 metre mesafe dahilinde madencilik faaliyetleri Bakanlığın, binalara 60 metre, özel mülkiyete konu araziye 20 metre mesafe dahilinde ise mülk sahibinin iznine bağlıdır. Bu mesafeler, ihtiyaç halinde madencilik faaliyetlerinin boyutu, emniyet tedbirleri ve arazinin yapısı dikkate alınarak Bakanlıkça artırılabilir. Mesafeler yatay olarak hesaplanır." hükmü, "İrtifak, intifa hakkı ve kamulaştırma" başlıklı 46. maddesinde ise "Maden arama dönemi içerisinde arama sahası özel mülkiyete konu gayrimenkul üzerinde kullanma amacına münhasır olmak üzere belli süreler için madenci, Bakanlığa müracaat ile irtifak ve/veya intifa hakkı tesisi isteyebilir....
Arama süresi sonunda işletme talebi söz konusu olduğu takdirde tesis edilen irtifak ve/veya intifa hakkının süresi işletme süresini geçmemek kaydıyla uzatılabildiği gibi yeni irtifak ve/veya intifa hakkı talebinde de bulunulabilir....
İşletme ruhsatı safhasında işletme faaliyetleri için gerekli olan özel mülkiyete konu taşınmaz, taraflarca anlaşma sağlanamaması ve işletme ruhsatı sahibinin talebi üzerine Bakanlıkça kamu yararı bulunduğuna karar verilmesi halinde kamulaştırılır..."
24. maddesinin 1. fıkrasında " Arama ruhsat süresi sonuna kadar, tespit edilen madenin rezerv bilgilerini de içeren 17 nci maddeye göre hazırlanmış arama faaliyet raporu ile en az bir maden mühendisi tarafından hazırlanan faaliyet sonrası işletme alanının çevre ile uyumlu hale getirilmesini de içeren, işletme projesi ve talep harcının ödendiğine dair belge ile müracaatta bulunulması halinde işletme ruhsatı hakkı doğar. Ancak I (b) ve II (a) bendi Grubu madenler için işletme ruhsatı talebinde işletme ruhsat teminatı ile harcının da yatırılması zorunludur" 11. fıkrasında " 7 nci maddeye göre gerekli izinlerin alınmasından itibaren işletme izni verilir. Bu iznin verildiği tarihten itibaren Devlet hakkı alınır. Ruhsat sahibince, işletme ruhsatı yürürlük tarihinden itibaren üç yıl içinde 7 nci maddeye göre alınması gerekli olan çevresel etki değerlendirme kararı, mülkiyet izni, işyeri açma ve çalışma ruhsatı ile Genel Müdürlüğün kayıtlarına işlenmiş alanlar ile ilgili izinlerin Genel Müdürlüğe verilmesini müteakip, işletme izni düzenlenir.
" hükmüne, aynı Kanunun 29. maddesinin ikinci fıkrasında ise, "İşletme projeleri ve değişiklikleri uygulamaya konulmadan önce Genel Müdürlük onayının alınması zorunludur. Aksi takdirde faaliyet durdurulur." hükmüne yer verilmiştir.
3573 sayılı Zeytinciliğin Islahı, Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında Kanun'un 20. maddesinde zeytinlik sahaları içinde ve bu sahalara en az 3 kilometre mesafede zeytinyağı fabrikası hariç zeytinliklerin vegatatif ve generatif gelişmesine mani olacak kimyevi atık bırakan, toz ve duman çıkaran tesis yapılamayacağı ve işletilemeyeceği hükmü yer almıştır.
10.08.2005 günlü ve 25902 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan İşyeri Açma ve Çalıştırma Ruhsatlarına Dair Yönetmeliğin "Tanımlar" başlıklı 4. maddesinde, "Gayrisıhhî müessese"nin; faaliyeti sırasında çevresinde bulunanlara biyolojik, kimyasal, fiziksel, ruhsal ve sosyal yönden az veya çok zarar veren veya vermesi muhtemel olan ya da doğal kaynakların kirlenmesine sebep olabilecek müesseseleri, "İşyerinde Aranacak Genel Şartlar" başlıklı 5. maddesinde; maden üretim faaliyetleri ile bu faaliyetlere dayalı olarak üretim yapılan geçici tesislerle ilgili bu Yönetmeliğin uygulanmasında 4/6/1985 tarihli ve 3213 sayılı Maden Kanununun 7 nci maddesinde yer alan hususlar öncelikle dikkate alınacağını, 10. maddesinde; gayrisıhhî müesseseler kapsamına giren maden üretim faaliyetleri ile bu faaliyetlere dayalı olarak üretim yapılan geçici tesisler için birlikte veya ayrı ayrı verilen işyeri açma ve çalışma ruhsatı, ÇED kapsamındaki madencilik faaliyetleri için ÇED koordinatları içindeki alanı, bunun dışındaki madencilik faaliyetleri için maden ruhsat alanının tamamı ile geçici tesisleri kapsadığı, Maden ruhsat sahasındaki faaliyetler esas alınarak maden ruhsat sahibi adına ya da maden ruhsat sahibinin muvafakati bulunmak kaydıyla işletmeci adına işyeri açma ve çalışma ruhsatı düzenlenebileceği, ancak, aynı maden ruhsat sahasında bulunsa bile işletmecisi farklı olan maden üretim faaliyetleri ve bu faaliyetlere dayalı olarak üretim yapılan geçici tesisler için ayrı ayrı işyeri açma ve çalışma ruhsatı düzenleneceği, 17. maddesinde; üretim faaliyetleri ile bu faaliyetlere dayalı ruhsat sahasındaki geçici tesisler için işyeri açma ve çalışma ruhsatının il özel idareleri tarafından verileceği, maden üretim faaliyetleri ile bu faaliyetlere bağlı geçici tesislere dayalı olarak üretim yapmak isteyen gerçek veya tüzel kişiler Örnek 7’de yer alan formu doldurarak il özel idaresine başvuracağı, başvurularda bu formda yer alanlar dışında başka bir bilgi ve belge istenilmeyeceği, maden arama faaliyetleri işyeri açma ve çalışma ruhsatına tabi olmadığı ancak, arama ruhsat dönemi içinde üretim yapılması halinde işyeri açma ve çalışma ruhsatı alınması zorunlu olduğu, madencilik faaliyetleri için işyeri açma ve çalışma ruhsatı Örnek 8’de yer alan bilgileri içerecek şekilde düzenleneceği, 23. maddesinde ise, yetkili idarelerin, ikinci ve üçüncü sınıf gayrisıhhî müesseseler için yapılacak beyan ve incelemelerde; insan sağlığına zarar verilmemesi, çevre kirliliğine yol açılmaması, yangın, patlama, genel güvenlik, iş güvenliği, işçi sağlığı, trafik ve karayolları, imar, kat mülkiyeti ve doğanın korunması ile ilgili düzenlemeleri esas alacağı, ikinci sınıf gayrisıhhî müesseselerden yakıcı, parlayıcı, patlayıcı ve tehlikeli maddelerle çalışılan işlerle oksijen LPG dolum ve depoları, bunlara ait dağıtım merkezleri, perakende satış yerleri, akaryakıt ile sıvılaştırılmış petrol gazı, sıvılaştırılmış doğal gaz ve sıkıştırılmış doğalgaz istasyonları ve benzeri yerlere müsaade verilmezden evvel civarında ikamet edenlerin sıhhat ve istirahatleri üzerine gerek tesisatları ve gerekse vaziyetleri itibarıyla bir zarar vermeyeceğine kanaat oluşturulması için yetkili idarelerce inceleme yapılmasının zorunlu olduğu, bu müesseselerin etrafında yetkili idareler tarafından belirlenecek mesafede sağlık koruma bandı bırakılmasının mecburi olduğu kuralına yer verilmiştir.

Dava konusu … İl Özel İdaresi'nce verilen … tarih ve … sayılı işyeri açma ve çalışma ruhsatı düzenlenmesi işlemi yönünden incelenmesi;
Bölge idare mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

Dava konusu … Genel Müdürlüğü tarafından 20.02.2012-21.02.2022 tarihleri arasında geçerli olmak üzere tesis edilen … (ER: …) sayılı II-a Grubu İşletme Ruhsatı işlemi yönünden incelenmesi;
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinin incelenmesinden, 3213 sayılı Kanun çerçevesinde maden üretim faaliyetlerinde bulunulabilmesi için ilgililer tarafından önce maden işletme ruhsatının alınması gerektiği, ancak maden işletme ruhsatının maden üretimi yapılabilmesi için yeterli olmadığı, ilgililerin maden işletme izni olmadan üretim yapamayacakları, maden işletme izninin alınabilmesi için de maden işletme ruhsatının alınmasından sonra 3213 sayılı Kanun'un 7. maddesi kapsamında alınması gerekli izinlerin ve bu kapsamda çevresel etki değerlendirme kararı, mülkiyet izni, işyeri açma ve çalışma ruhsatı ile Genel Müdürlüğün kayıtlarına işlenmiş alanlar ile ilgili izinlerin alınması gerektiği anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlıkta; … Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünce … tarih ve … sayılı "ÇED Gerekli Değildir" kararının iptali istemiyle ... İdare Mahkemesinin E:… sayılı dosyasında açılan davada mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi neticesinde düzenlenen raporda yer alan açıklamalar, yapılan analiz, ulaşılan sonuç ve kanaat İdare Mahkeme heyetince de kabul edilmiş ve hükme esas alınabilecek nitelikte bulunarak esas alınmak sureti ile dava konusu işlemlerin iptaline karar verilmiş ise de, bilirkişi raporunda işletme ruhsatı aşamasından sonra Çevresel Etki Değerlendirilmesi aşamasında değerlendirilmesi gereken çevresel faktörler yönünden görüşlere yer verildiği görülmektedir.
Buna mukabil maden işletme ruhsatına konu maden (Kalker) rezervinin bulunduğu mevkii, üretimin özelliği, yerleşim birimlerine, varsa kültür ve tabiat varlıklarına, tarım alanları ile su rezervlerine olan uzaklığı dikkate alınarak, anılan yerler ile çevre ve insan sağlığına etkisi ve diğer hususlar gözetilerek 3213 sayılı Maden Kanunu ile Maden Kanunu Uygulama Yönetmeliği ve Madencilik Faaliyetleri İzin Yönetmeliği kapsamında öngörülen hususlara riayet edilip edilmediği, kamu yararına uygun olup olmadığı hususlarının bilirkişi raporunda yer almamaktır.
Bu itibarla mahallinde yaptırılacak yeni keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenecek bilirkişi raporu da dikkate alınarak işlemin mevzuata uygun olarak tesis edilip edilmediği hususunun tespit edilmelidir.
Tüm bu nedenlerle eksik incelemeye dayalı Mahkeme kararının bozulması gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle; ... İdare Mahkemesinin temyize konu kararının temyize konu kararının kısmen onanmasına, kısmen bozulmasına, dosyanın bozulan kısım hakkında yeniden bir karar verilmek üzere anılan Mahkemeye gönderilmesine, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (onbeş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 17/05/2022 tarihinde esasta oybirliğiyle, gerekçede oyçokluğu karar verildi.



GEREKÇEDE KARŞI OY :

(X)- Dava, Osmaniye İli, Hasanbeyli İlçesi, … Köyünde ikamet eden davacılar tarafından, köy sınırları içerisinde kalker ocağı kırma-eleme tesisi işletmek üzere … adlı şahsa … İl Özel İdaresi'nce verilen … tarih ve … sayılı işyeri açma ve çalışma ruhsatı ile … Genel Müdürlüğü tarafından 20.02.2012-21.02.2022 tarihleri arasında geçerli olmak üzere verilen … (ER: …) sayılı II-a Grubu İşletme Ruhsatının iptali istemiyle açılmıştır.
İdare Mahkemesince; … Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünce … tarih ve … sayılı "ÇED Gerekli Değildir" kararının iptali istemiyle …. İdare Mahkemesinin E:… sayılı dosyasında açılan davada mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi neticesinde düzenlenen raporunda yer alan açıklamalar, yapılan analiz, ulaşılan sonuç ve kanaat Mahkeme heyetince de kabul edilmiş ve hükme esas alınabilecek nitelikte bulunularak, ruhsat sahasının Kuzey-Batısından D-400 karayolunun geçtiği ve ocak işletme sahası olarak belirlenen alana 150 m. mesafede bulunduğu, malzeme rezerv sahasının da D-400 karayoluna 150 m mesafede bulunduğundan, D-400 karayolu koruma alanı içerisinde kaldığı, bu nedenle işletme olanağının olmadığı ve sahada işletmeye esas olmak üzere başka bir rezerv sahasının da bulunmadığı, ocak sahasının Güneyinde ve Güney-Batısında 100-150 m mesafede daimi olarak ikamet edilen konutların bulunduğu, Güneyinde de 200-250 m mesafede daimi olarak ikamet edilen konutların bulunduğunun belirtildiği, ÇED sürecinde, … Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından, … İl Gıda. Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü'nden görüş sorulması üzerine cevaben gönderilen … tarih ve .. .sayılı yazıda; Kalker Ocağı ve Kırma Eleme Tesisi kurulması planlanan sahaya yakın zeytin sahalarının bulunduğu, bu nedenle mevzuat uyarınca Kalker Ocağı ve Kırma Eleme Tesisi yapılmasının uygun olmadığının belirtildiği, maden sahasının bir kısmının … Köyü yerleşik alanı ile çakıştığı, bu nedenle ruhsat kapsamında faaliyette bulunulması halinde çevresinde yer alan yerleşim yerleri ve zeytinlik ağaçlara zarar vereceği hususları dikkate alındığında, dava konusu maden işletme ruhsatı ve işyeri açma ve çalışma ruhsatında hukuka ve mevzuata uyarlık görülmediğe ve dava konusu işlemlerin iptaline karar verilmiştir.
2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın "Tabii Servetlerin ve Kaynakların Aranması ve İşletilmesi" başlığını taşıyan 168. maddesinde "Tabii servetler ve kaynaklar Devletin hüküm ve tasarrufu altındadır. Bunların aranması ve işletilmesi hakkı Devlete aittir. Devlet bu hakkını belli bir süre için, gerçek ve tüzelkişilere devredebilir. Hangi tabii servet ve kaynağın arama ve işletmesinin, Devletin gerçek ve tüzelkişilerle ortak olarak veya doğrudan gerçek ve tüzelkişiler eliyle yapılması, kanunun açık iznine bağlıdır. Bu durumda gerçek ve tüzelkişilerin uyması gereken şartlar ve Devletçe yapılacak gözetim, denetim usul ve esasları ve müeyyideler kanunda gösterilir." hükmüne yer verilmiştir.
3213 sayılı Maden Kanunu'nun "Tanımlar" başlıklı 3. maddesinde maden işletme ruhsatı, "İşletme faaliyetlerinin yürütülebilmesi için verilen yetki belgesi"; maden işletme izni ise "Bir madenin işletmeye alınabilmesi için izin" şeklinde tanımlanmıştır.
Aynı Kanun'undava konusu işlem tarihinde yürürlükte bulunan hali "Madencilik faaliyetlerinde izinler" başlıklı 7. maddesinin 7. Fıkrasında; "Madencilik faaliyeti yapılan alanların, izne tabi alan olmaları halinde, ilgili olduğu kanun hükümlerine göre gerekli izinlerin alınması zorunludur.." kuralı yer almaktadır.
3213 sayılı Maden Kanunu'nun dava konusu işlem tarihinde yürürlükte bulunan hali ile "İşletme ruhsatı ve madenin işletilmesi" başlıklı 24. maddesinin 11. fıkrasında ise; "Bu Kanunun 7 nci maddesine göre gerekli izinlerin alınmasından itibaren işletme izni verileceği, bu iznin verildiği tarihten itibaren bir yıllık süre içinde ruhsat sahibinin madeni işletmeye almak zorunda olduğu, bu sürede işletmeye alınmayan ruhsat sahalarında, çalışılmayan her yıl için, projede belirtilen üretim miktarının % 10'u üzerinden Devlet hakkı alınacağı, ruhsat sahibince, işletme ruhsatı yürürlük tarihinden itibaren üç yıl içinde bu Kanunun 7 nci maddesine göre alınması gerekli olan çevresel etki değerlendirmesi kararı, mülkiyet izni, işyeri açma ve çalışma ruhsatı ile Genel Müdürlüğün kayıtlarına işlenmiş alanlar ile ilgili diğer izinlerin alınarak Genel Müdürlüğe verilmesini müteakip işletme izni düzenleneceği, yükümlülükleri yerine getirilmeyen ruhsatların teminatının irad kaydedilerek ruhsatın iptal edileceği" düzenleme altına alınmıştır.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinin incelenmesinden, 3213 sayılı Kanun çerçevesinde maden üretim faaliyetlerinde bulunulabilmesi için ilgililer tarafından öncelikle maden işletme ruhsatının alınması, ardından da ilgililerin maden işletme izni almaları gerektiği açıktır. Maden işletme izninin alınabilmesi için de maden işletme ruhsatının alınmasından sonra 3213 sayılı Kanun'un 7. maddesi kapsamında alınması gerekli izinlerin ve bu kapsamda çevresel etki değerlendirmesi kararı, mülkiyet izni, işyeri açma ve çalışma ruhsatı ile Genel Müdürlüğün kayıtlarına işlenmiş alanlar ile ilgili diğer izinlerin gerektiği anlaşılmaktadır. Buna göre, maden işletme ruhsatı safhası ile maden işletme izni safhası birbirini takip eden, ancak aranılacak hususları açısından birbirinden ayrılmış olan müesseselerdir.
Dava konusu olay ise; maden işletme ruhsatına ilişkin olup, maden işletme izninine ilişkin başvuruların bu safhada incelenmesi mümkün değildir.
Bu durumda, Osmaniye ili, Hasanbeyli İlçesi, … Köyü sınırları dahilinde bulunan uyuşmazlık konusu maden arama sahasının II (a) grubu kalker madeni açısından üretim yapılma potansiyelini taşıdığı, Hacı Ömer Namlı tarafından alan için ruhsat başvurusunda bulunmasından sonra konu ile ilgili yapılan teknik inceleme sonrasında uyuşmazlık konusu alanda arama ve üretim yapılmasında 3213 sayılı Kanun ile bu Kanun'un uygulanması için çıkarılan yönetmelikler açısından bu aşamada sakınca görülmediği, dava konusu maden işletme düzenlenmesinde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Her ne kadar davacılar tarafından madencilik faaliyetlerinin çevreyi olumsuz etkileyeceği, insan sağlığına, bitki örtüsüne ve içme suyu kaynaklarına zarar vereceği iddia edilerek işletme ruhsatının iptali istemiyle dava açılmış ve İdare Mahkemesince de dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş ise de; söz konusu hususların maden işletmesinin çevreye olası etkileri kapsamında, çevresel etki değerlendirmesi sürecinde değerlendirileceği, 3213 sayılı Maden Kanunu'nun 7. ve 24. maddeleri uyarınca maden işletme ruhsatının düzenlenmesinden sonra çevresel etki değerlendirmesi kararı, mülkiyet izni, işyeri açma ve çalışma ruhsatına ilişkin değerlendirmelerin yapılacağı ve gerekli izinleri alamayan maden sahaları için işletme izni düzenlenmeyeceği ve işletme izni düzenlenmeyen sahalarda da maden üretim faaliyetine başlanamayacağı dikkate alındığında, maden işletmesinin değerlendirmesi sürecinde dikkate alınması gereken davacıların söz konusu iddiaları, dava konusu maden işletme ruhsatı işlemini sakatlayacak nitelikte görülmemiştir.
Bu nedenle dava konusu …Genel Müdürlüğü tarafından 20.02.2012-21.02.2022 tarihleri arasında geçerli olmak üzere verilen … (ER: …) sayılı II-a Grubu İşletme Ruhsatı işlemi yönünden işlemi iptal eden Mahkeme kararında hukuki isabet bulunmamaktadır ve İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği oyu ile çoğunluk kararına gerekçe yönünden katılmıyorum.