Danıştay 6. Daire 2020/4307 Esas 2022/5749 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2020/4307
Karar No : 2022/5749

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVACI) : … Çelik Turizm A.Ş.
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN ÖZETİ : … Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Bursa İli, … İlçesinde evsel katı atık toplama bedel tarifesinin belirlenmesine ilişkin … tarih ve … sayılı … Belediye Meclis kararının iptali istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: …. İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:..., K:… sayılı kararda; katı atık bertaraf tesisini kurması ve işletmesi gereken kurumun … Büyükşehir Belediyesi olduğu dikkate alındığında, evsel katı atıkları toplama ve taşıma aşamalarının da dahil olduğu katı atıkların bertaraf sürecine ilişkin giderlerin de içinde yer aldığı bütün maliyet unsurlarına göre 2872 sayılı Kanun'un 11/11. maddesi ve 5216 sayılı Kanun'un 7/1-i maddesi gereğince evsel katı atık ücret tarifesinin, … Büyükşehir Belediye Meclisince belirlenerek tahsil edilmesi gerektiği, dolayısıyla … Belediye Meclisince kabul edilen katı atık tarifesinin BUSKİ faturaları üzerinden tahsiline ilişkin işlemde yetki yönünden hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle, dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve istinaf dilekçelerinde ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI : … Belediye Meclisinin dava konusu kararının, … Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarih ve …. Esas … sayılı kararı gereği, Evsel Katı Atık Tarifeleri ve Katı Atık Toplama ve Bertaraf Bedelinin Su Faturalarından Tahsiline İlişkin Uygulama Esasları Yönergesi kapsamında kategorilendirilerek çöp tonajına göre ücretlendirildiği, davalı idarenin Bursa Büyükşehir Belediye Başkanlığından aldığı yetki ile dava konusu işlemi tesis ettiği, … ilindeki tüm ilçelerin elindeki verilere göre evsel katı atık ücret tarifelerini hazırladığı ve bu tarifelerin Büyükşehir Belediye Meclisince onaylandıktan sonra yürürlüğe girdiği, bu bağlamda dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Dava konusu işlemde yetki yönünden hukuka uyarlık bulunmadığı; dava konusu işlemin, Atıksu Altyapı ve Evsel Katı Atık Bertaraf Tesisleri Tarifelerinin Belirlenmesinde Uyulacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelik'e uygun biçimde tesis edilmediği belirtilerek, istemin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'NIN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Bursa İli, Nilüfer İlçesinde evsel katı atık toplama bedel tarifesi… tarih ve … sayılı Nilüfer Belediye Meclis kararı ile belirlenmiştir.
Bunun üzerine bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
10/07/2004 tarihli 5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu'nun "Büyükşehir, İlçe ve İlk Kademe Belediyelerinin Görev ve Sorumlulukları" başlıklı 7. maddesinin birinci fıkrasının (i) bendinde; büyükşehir katı atık yönetim plânını yapmak, yaptırmak; katı atıkların kaynakta toplanması ve aktarma istasyonuna kadar taşınması hariç katı atıkların ve hafriyatın yeniden değerlendirilmesi, depolanması ve bertaraf edilmesine ilişkin hizmetleri yerine getirmek, bu amaçla tesisler kurmak, kurdurmak, işletmek veya işlettirmek; sanayi ve tıbbî atıklara ilişkin hizmetleri yürütmek, bunun için gerekli tesisleri kurmak, kurdurmak, işletmek veya işlettirmek; deniz araçlarının atıklarını toplamak, toplatmak, arıtmak ve bununla ilgili gerekli düzenlemeleri yapmak Büyükşehir Belediyesi'nin görevleri arasında sayılmış, aynı maddenin üçüncü fıkrasının (a) bendinde; Kanunlarla münhasıran büyükşehir belediyesine verilen görevler ile birinci fıkrada sayılanlar dışında kalan görevleri yapmak ve yetkileri kullanmak, (b) bendinde; Büyükşehir katı atık yönetim plânına uygun olarak, katı atıkları toplamak ve aktarma istasyonuna taşımak ilçe ve ilk kademe belediyelerinin görev ve yetkileri arasında olduğu hükmüne yer verilmiştir.
2872 sayılı Çevre Kanunu'nun 11. maddesinin 11. fıkrasında; büyükşehir belediyeleri ve belediyelerin evsel katı atık bertaraf tesislerini kurmak, kurdurmak, işletmek veya işlettirmekle yükümlü oldukları, bu hizmetten yararlanan ve/veya yararlanacakların, sorumlu yönetimlerin yapacağı yatırım, işletme, bakım, onarım ve ıslah harcamalarına katılmakla yükümlü oldukları, bu hizmetten yararlananlardan, belediye meclisince belirlenecek tarifeye göre katı atık toplama, taşıma ve bertaraf ücreti alınacağı, ve bu fıkra uyarınca tahsil edilen ücretlerin katı atıkla ilgili hizmetler dışında kullanılamayacağı hükümlerine yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda yer verilen kanun hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden; katı atık bertaraf tesislerinin kurulması, işletilmesi ve buna bağlı olarak bu tesislere ilişkin tüm yükümlülüklerin yerine getirilmesi hususunda Büyükşehir Belediyelerinin yetkili ve görevli kabul edildiği, ilçe ve/veya ilk kademe belediyelerinin ise, bu süreçte sadece katı atıkları toplamak ve aktarma istasyonlarına taşımak ile yükümlü kılındıkları, 2872 sayılı Kanunun 11. maddesinde ise; söz konusu bertaraf tesislerinin işletme, bakım ve onarım masraflarını karşılamak üzere, katı atık toplama, taşıma ve bertaraf ücretinin alınacağı ifade edilerek, katı atık bertaraf sürecinde oluşan maliyetlerin bir bütün olarak (toplama, taşıma ve bertaraf) değerlendirildiği ve bu süreçte oluşan giderlerin bu hizmetten yararlananlardan alınacak katılım ücreti ile karşılanacağının ifade edildiği, sonuç olarak anılan hizmetten yararlananlara yönelik olarak belirlenecek olan tarife uyarınca yapılacak olan ücretlendirme yetkisinin, bahsi geçen tesisleri kurma ve işletme sorumluluğu olan Belediyeye, Büyükşehir Belediyesi olan yerlerde ise Büyükşehir Belediyesine ait olduğu anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlıkta; Bursa İli, Nilüfer İlçesinde evsel katı atık toplama bedel tarifesinin belirlenmesine ilişkin … tarih ve … sayılı … Belediye Meclis kararında… Büyükşehir Belediye Meclisince alınan … tarih ve … sayılı kararı gereği 2018 yılı "Tam Maliyet Esaslı Evsel Katı Atık Toplama Bedeli Tarifesi"nin hazırlandığı bilgisine yer verildiği; öte yandan, davalı idare tarafından 31/07/2018 tarihinde İdare Mahkemesi kaydına giren cevap dilekçesi ekinde sunulan … Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarih ve Esas No…; Karar No:… sayılı kararında, Bursa İlinde yer alan ve aralarında … Belediye Meclisinde 2019 yılı için belirlenen evsel katı atık toplama bedeli tarifelerine ilişkin ilçe belediye meclis kararlarının, aynen kabulüne karar verildiği; diğer taraftan, davalı idare vekili tarafından 19/03/2020 tarihinde Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kaydına giren temyiz dilekçesinde ise, Bursa İlindeki tüm ilçelerin elindeki verilere göre tarifelerini hazırladığı ve bu tarifelerin … Büyükşehir Belediye Meclisince onaylandıktan sonra yürürlüğe girdiği iddiasında bulunulduğu görülmektedir.
Bu durumda; Nilüfer Belediye Meclisince, 2018 yılı için "Tam Maliyet Esaslı Evsel Katı Atık Toplama Bedeli Tarifesi"nin belirlenmesine yönelik tesis edilen dava konusu 05/12/2018 tarih ve 2018/409 sayılı kararının, … Büyükşehir Belediye Meclisi tarafından onaylanıp onaylanmadığı hususunun herhangi bir tereddüte mahal bırakmayacak biçimde açıklığa kavuşturulması gerekmekte olup; dava konusu tarifenin katı atık hizmet bedeline ilişkin ücret tarifesini belirleme yetkisine sahip olan Bursa Büyükşehir Belediye Meclisince onaylanmak suretiyle uygulamaya konulduğunun anlaşılması durumunda, dava konusu meclis kararında yetki yönünden hukuka aykırılık bulunmayacağı değerlendirilmektedir.
Bu itibarla; dava konusu İlçe Belediye Meclisi Kararının, Büyükşehir Belediye Meclisi kararı ile onaylanıp onaylanmadığı hususunun, başka bir ifade ile dava konusu işlemde yetki yönünden hukuka aykırılık bulunup bulunmadığının yapılacak araştırmaya göre açıklığa kavuşturulması gerekirken; eksik incelemeye dayalı olarak yetki yönünden hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptali yolunda verilen İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddi yolunda verilen temyize konu Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararında hukuki isabet görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalı idarelerin temyiz istemlerinin kabulüne,
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 17/05/2022 tarihinde, kesin olarak, oyçokluğuyla karar verildi.


KARŞI OY (X) :
Temyizi istenilen kararın usul ve hukuka uygun olduğu, …. Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesi kararının onanması gerektiği düşüncesiyle, aksi yöndeki Dairemiz çoğunluk kararına katılmıyorum.