MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi


Taraflar arasındaki tazminat davasının yapılan yargılaması sonunda kararda yazılı nedenlerden dolayı;davalı ...yönünden davanın husumet nedeni ile reddine, davacılar Yeliz ve ... yönünden maddi tazminat davasının reddine, davacılar ... ve ... yönünden maddi tazminat davasının kabulüne, manevi tazminat davalarının ise kısmen kabulüne dair verilen hükmün süresi içinde davalı ... vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği düşünüldü:
-K A R A R-
Davacılar vekili, davalı ..."in kullandığı ...plakalı aracın 7/6/2012 tarihinde kaza yaptığını, araç içerisinde bulunan davalıların murisi ..."ın olay yerinde vefat ettiğini, olay sebebi ile ... 2. Ağır Ceza Mahkemesinin 2012/305 E. sayılı dosyasında dava açıldığını, murisin Eczanede sigortalı çalıştığını, mevcut kaza sebebi ile destekten yoksun kalındığı gibi manevi ızdırabın söz konusu olduğunu, toplam 12.000,00 TL maddi tazminat ile toplam 1.000,00 TL manevi tazminatın 7/6/2012 tarihinden işleyecek yasal faizi ile tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalılar ...Sigorta AŞ, ... Sigorta AŞ, ... ve ... vekilleri davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, toplanan delillere ve bilirkişi raporuna dayanılarak, davalı ...kapsamında davanın husumet nedeni ile reddine, davacılar Yeliz ve ... yönünden maddi tazminat davasının reddine, davacılar...ve ... için toplam 98.558,28 TL"nin olay tarihi olan 7/6/2012 tarihinden işleyecek yasal faizi ile davalılar ..., ..., ..., Sistem ...Ürünleri Tic.Ltd.Şti"nden müştereken ve müteselsilen tahsiline, davalı ... şirketlerine, davadan evvel başvuru yapılmadığından, kaza tarihini kapsayan ...poliçesi nedeni ile ...Sigorta A.Ş"nin (225.000,00 TL limiti ile) ... Sigorta A.Ş"nin (225.000,00 TL limiti ile) sınırlı olmak kaydı ile dava tarihi olan 21/01/2013 gününden yürüyen yasal faizi ile toplam 98.558,28 TL"den diğer davalılar ile müşterek müteselsil sorumlu tutulmasına davacılara verilmesine, manevi tazminat davalarının ise kısmen kabulü ile baba Ünal için 20.000,00 TL anne...için 20.000,00 TL, çocuklar... için 5.000,00"er TL olmak üzere toplam 50.000,00 TL manevi tazminatın olay tarihi olan 7/6/2012 tarihinden işleyecek yasal faizi ile davalılar ..., ..., ..., Sistem ...Ürünleri Tic.Ltd.Şti"nden müştereken müteselsilen tahsiline, fazlanın reddine karar verilmiş; hüküm, davalı ... vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Dava, trafik kazası sonucu ölüm nedeniyle maddi ve manevi tazminat talebine ilişkindir.
2918 sayılı KTK.nun hükümlerine göre, trafik kaydı "işletenin" kesin olarak gösteren bir karine değilse de, onun kim olduğunu belirleyen güçlü bir kanıt niteliğindedir. Ancak, trafik kaydına rağmen işletenliğin 3. kişi üzerinde bulunmasını engelleyen bir yasa hükmü yoktur. Aynı yasanın 3. maddesinde, "İşleten: Araç sahibi olan veya mülkiyeti muhafaza kaydıyla satışta alacı sıfatıyla sicilde kayıtlı görülen veya aracın uzun süreli kiralama, ariyet veya rehin gibi hallerde kiracı, ariyet veya rehin alan kişidir. Ancak, ilgili tarafından başka bir kişinin aracı kendi hesabına ve tehlikesi kendisine ait olmak üzere işlettiği ve araç üzerinde fiili tasarrufu bulunduğu ispat edilirse, bu kimse işleten sayılır." şeklinde tanımlanmıştır. Aynı kanunun 85. maddesinde ise, "Bir motorlu aracın işletilmesi bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına yahut bir şeyin zarara uğramasına sebep olursa, motorlu aracın bir teşebbüsün ünvanı veya işletme adı altında veya bu teşebbüs tarafından kesilen bilet ile işletilmesi halinde, moturlu aracın işleteni ve bağlı olduğu teşebbüsün sahibi, doğan zarardan müştereken ve müteselsilen sorumlu olurlar." hükmüne yer verilmiştir.
Bu yasal düzenleme karşısında, kazaya karışan araçların meydana getirdikleri zararlardan araç sahiplerinin hukuken sorumlu olacağı ilkesi benimsenmiş ise de, araç malikleri tarafından herhangi bir sebeple yararlanılması için bir başka kimseye devir edilmesi halinde (kısa bir süre için kiralanmaması kaydıyla) artık üzerindeki fiili hakimiyeti kalmaması ve bu sebeple ekonomik yönden de bir yararlanma olanağının kalktığı durumlarda, o araca kaza sırasında fiili hakimiyeti altında bulunduran ve ondan iktisaden yararlanan kimsenin işleten sıfatıyla meydana gelen zarardan sorumlu tutulması gerekir. Bunun sonucu olarak da, araç maliki sorumlu tutulmamalıdır. Gerek doktrinde, gerekse Yargıtay"ın uygulamalarında, kiracının işleten sıfatının belirlenmesinde, kira sözleşmesinin uzun süreli olması, araç üzerinde fiili hakimiyet ve ekonomik yararlanma unsurlarının birlikte bulunması gerekmektedir.
Somut olayda, davalı ... vekili, müvekkili ve kardeşlerinin araç kiralama işi ile iştigal ettiklerinden bahisle, kazaya karışan ... plakalı aracın 06.06.2012 tarihinde, dönüş tarihi 17.07.2013 olmak üzere 401 günlüğüne kiralandığına ilişkin ... adlı işyerine ait araç kiralama sözleşmesi örneğini sunduğu görülmekte olup;
Mahkemece taraflar arasında tanzim edilen kira sözleşmesinin uzun süreli ve 3.kişileri bağlayacak güçte bir kira sözleşmesi olup olmadığı, aracın teslim edilip edilmediği, araç üzerinde fiili hakimiyet ve ekonomik yararlanma olup olmadığı, kira sözleşmesinin ve kira bedelinin maliye ve vergi dairelerine bildirilip bildirilmediği, gerektiğinde işleten ve kiracının ticari defter ve kayıtları üzerinde bilirkişi marifetiyle inceleme yaptırılmak suretiyle kira sözleşmesinin, fatura, ruhsat ve cari hesap hareketleri gibi yan delillerle desteklenip desteklenmediği araştırılıp, davalı ..."nun işletenlik sıfatının devam edip etmediği tartışılarak sonucuna göre karar verilmesi gerekirken eksik incelemeye dayanılarak karar verilmesi doğru olmamıştır.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davalı ... vekilinin temyiz itirazlarının kabulüyle hükmün bu davalı yararına BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davalı ..."na geri verilmesine 21/02/2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.