10. Hukuk Dairesi 2016/16026 E. , 2019/1327 K.
"İçtihat Metni"
Mahkemesi :İş Mahkemesi
Dava, iş kazasının tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, ilamında belirtildiği şekilde davanın kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, davalılar vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
15.07.2011 tarihinde meydana gelen trafik kazasının iş kazası olarak tespiti istemine ilişkin olan davada, Mahkemece davanın kabulüne dair karar verilmiş ise de, verilen kararın eksik araştırma ve yanılgılı değerlendirmeye dayalı olduğu anlaşılmaktadır.
Davanın yasal dayanağı 5510 sayılı Yasa"nın 13 ve devamı maddeleridir. Anılan maddenin birinci fıkrasında iş kazası;
“a) Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada,
b)(Değişik bend:17.04.2008-5754 S.K./8.mad) İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle sigortalı kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş nedeniyle,
c) Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda,
d)(Değişik bend:17.04.2008-5754 S.K./8.mad) Bu Kanunun 4"üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki emziren kadın sigortalının, iş mevzuatı gereğince çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda,
e) Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen özre uğratan olaydır.” şeklinde tanımlanmıştır.
Olayın, iş kazası olarak kabul edilebilmesi için; olaya maruz kalan kişinin 5510 sayılı Kanunun 4. maddesi anlamında sigortalı olması, olayın, 5510 sayılı Kanunun 13. maddesinde sayılı ve sınırlı olarak belirtilen hal ve durumlardan birinde meydana gelmesi koşuldur. Başka bir anlatımla, olayın, iş kazası sayılabilmesi için iki koşulun birlikte gerçekleşmesi zorunludur.
Bu yönde, 5510 sayılı Kanun"un anlamında sigortalı niteliğini kazanmanın koşulları başlıca üç başlık altında toplanmaktadır. Bunlar: a) Çalışma ilişkisinin kural olarak hizmet akdine dayanması, b) İşin işverene ait yerde yapılması, c) Kanunda açıkça belirtilen sigortalı sayılmayacak kişilerden olunmaması şeklinde sıralanabilir. Sigortalı olabilmek için bu koşulların bir arada bulunması zorunludur.
Davaya konu somut olayda ise, mahkemece öncelikle olaya ilişkin yargılaması devam ettiği anlaşılan ceza dava dosyası getirtilmeli, bu dosya içeriği ile davacının ve olaya ilişkin dinlenmeyen tanıkların beyanlarının alınması ile davalı şirketler arasındaki ilişkinin niteliği açıklıkla belirlendikten sonra, davacının işvereninin kim olduğu hususunun belirlenmesi, davalı ... … Ltd. Şti. tarafından Kuruma verilen işe giriş bildirgesinin verilme saatinin araştırılması ile davacının davalı işveren veya işverenler dışında başka bir işveren yanında çalıştığı tespit edilirse, HMK 124. Madde gereğince husumetin de ilgili işveren veya işverenlere yöneltilmesi ayrıca iş kazasının gerçekleştiği saatin 18,00 - 18,30 sıraları olması karşısında işyerinden ayrılış veya gidiş nedenine göre görevlendirmeye ve yapılacak işe ilişkin somut verilerin varlığı ile olaydan hemen sonra yaralanan kimseler ve davacı hakkında düzenlenen emniyet ve hastane evraklarındaki bilgiler ile oradaki nitelemenin belirlenmesi, kazaya karışan aracın maliki Hasan Çınar’ın davalılar ile olan ilişkisinin niteliği üzerinde durulmak ve re’sen araştırma ilkesi çerçevesinde başkaca delillerin tespiti ile öncelikle davacının hizmet akdinin varlığı, devamında da 5510 sayılı Yasanın 13. Maddesinde belirtilen şartların varlığının araştırılması ile sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde hüküm tesisi usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davalılar vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen kararın yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davalılardan Tbt İnş. Taş. Tic. ve San. Ltd. Şti. ve ...."ne iadesine, 19/02/2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.