Danıştay 13. Daire 2016/519 Esas 2022/2111 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No : 2016/519
Karar No : 2022/2111

DAVACI : … Odası
VEKİLİ : Av. …

DAVALI : … Kurumu
VEKİLİ : Av. …

DAVANIN KONUSU :
19/12/2015 tarih ve 29567 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak 01/01/2016 tarihi itibarıyla yürürlüğe giren Dağıtım Sistemi Gelirinin Düzenlenmesi Hakkında Tebliğ'in (Tebliğ) 4. maddesinin birinci fıkrasının (c) ve (ı) bentlerinin, 7. maddesinin ikinci fıkrasının, 25. maddesinin birinci fıkrasının (a), (ç), (e) ve (f) bentleri ile dördüncü fıkrasının birinci cümlesinin iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI :
Dava konusu düzenlemelerin, 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu ile Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği'ne aykırı olduğu, 2015 yılında döviz kurunda yaşanan artış sonrasında, dağıtım şirketlerinin mali yapılarının bozulduğu, gelirlerinin arttırılması amacıyla tarifelerde artış yapılarak yeni gelir kalemlerinin belirlenmesinin davalı idareden istendiği, söz konusu talepler dikkate alınmak suretiyle dava konusu düzenlemelerle dağıtım şirketleri için daha önce tarife yapısı içerisinde bulunmayan, mevzuatta öngörülmemiş yeni gelir kalemlerinin belirlendiği, dava konusu düzenlemelerle, dağıtım şirketlerinin hisseleri alan yatırımcıların ödeme zorluğunun hafifletilmesinin amaçlandığı, 6446 sayılı Kanun'un 17. maddesinin üçüncü fıkrasında, onaylanan tarifelerin içinde, söz konusu tüzel kişilerin piyasa faaliyetleri ile doğrudan ilişkili olmayan hiçbir unsurun yer alamayacağı kuralına yer verildiği, Yönetmeliğin 9. maddesinde ise, dağıtım sisteminin kullanımına ilişkin bedellerin, dağıtım şirketlerinin dağıtım faaliyetlerini yürütebilmesi için gerekli olan maliyetlerden hareketle belirleneceğinin ifade edildiği, Tebliğ'in dava konusu 7. maddesinin ikinci fıkrasında yer alan gider kalemlerinin ise, dağıtım şirketlerinin dağıtım faaliyetlerinin yürütülebilmesi için gerekli olan maliyetler içerisinde yer almadığı, ne kadar gerçekleşeceği belli olmayan bir kısım harcamalar için %7 oranında artırıma gidilerek tarifeye yansıtılmasının hukuka aykırı olduğu, söz konusu giderlerin dolaylı olarak tüketicilere yansıtılmasının hukuka aykırı olduğu, Tebliğ'in dava konusu 25. maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (f) bendi kapsamında, dağıtım şirketlerine, dağıtım hizmetleri dışında, üçüncü kişilere bakım onarım hizmeti ile danışmanlık hizmeti vermelerine imkân tanındığı, dağıtım şirketlerinin müteahhitlik ya da müşavir-mühendislik hizmeti vermek amacıyla kurulmadığı, münhasıran elektrik dağıtım işleri için kurulduğu ve lisansları kapsamında faaliyet gösteren, tekel niteliğindeki şirketler olduğu, davalı idare tarafından, bu tür faaliyetleri engellenmesi amacıyla çözümler üretilmek yerine, dava konusu düzenlemeyle dağıtım şirketlerinin doğrudan bu alanlarda çalışmalarının önünün açılmasının hukuka aykırı olduğu, Tebliğ'in dava konusu 25. maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinde, dağıtım şirketlerinin bölgede işlettiği dağıtım şebekesi üzerinden elde ettiği reklam ve kira gelirleri gibi gelirlerin, dağıtım şirketlerinin yapabileceği ticarî faaliyetler arasına eklendiği, anılan gelirlerin de dağıtım şirketlerinin kuruluş amaçları ile ilgili faaliyet alanları içerisinde yer almadığından hukuka aykırı olduğu, Tebliğ'in dava konusu 25. maddesinin dördüncü fıkrasının birinci cümlesi ile bu gelirlerin %75'inin gelir farkı hesaplarının kapsamı dışına çıkartıldığı, tarifeye ancak belirli bir ölçüde yansımasının öngörüldüğü, bu düzenlemeyle şirketlerin hisse sahiplerinin gelirlerinin arttırılmasının amaçlandığı, bu maddenin dördüncü fıkrasının birinci cümlesinde, dağıtım şirketlerine gelir getirmesi öngörülen bir kısım faaliyetlerin %75 ve %20 oranında gelir farkı hesaplamalarının kapsamı dışında tutularak, doğrudan dağıtım şirketinin kârları arasına konulmasının da hukuka aykırı olduğu ileri sürülmüştür.

DAVALININ SAVUNMASI :
Usule ilişkin olarak, davanın süresinde açılmadığı, davacının dava açma ehliyetinin bulunmadığı; esasa ilişkin olarak, şirketlerin döviz borçlarını ödeyebilmeleri için Kurum tarafından yeni kalemler üretildiği iddiasının gerçeği yansıtmadığı, Tebliğ ile gelir farkı düzeltme bileşeni aracılığıyla tüketiciye yansıyacak olan başlıca gelir kalemlerinin açıkça zikredilerek elektrik piyasasında şeffaflık ilkesinin sağlanmasının amaçlandığı, diğer bir amacın ise şirketlerin Tebliğ kapsamında sayılan alanlar dışında gelir elde etmeleri engellenerek, tüketicileri dağıtım şirketlerinin haksız uygulamalarına karşı korumak olduğu, zira Tebliğ yürürlüğe girmeden önce mevzuatta bu anlama gelen bir ifadenin bulunmadığı, mülga mevzuat kapsamında şirketlerin TEDAŞ döneminden bu yana uygulana gelen proje bedeli, plaka bedeli, dosya bedeli gibi pek çok bedeli uygulamakta ve öngörülerin üzerine çıktıkları zaman şeffaflık ilkesine aykırı olarak gelir elde ettikleri, 25. madde kapsamında mevzuattaki boşluk giderilerek söz konusu gelirlerin Kurul onayı dışında tüketicilere uygulanmasının imkânsız hâle getirildiği, anılan maddenin ikinci fıkrasında yer alan kural ile tüketicilere uygulanacak bedellere sınırlandırma getirildiği, yine aynı maddenin üçüncü fıkrasında yer alan düzenlemeyle şirketler tarafından kullanıcılarına yeni bir hizmet sunulduğunda bu hizmetlerin bedelinin alınmasının Kurul onayının alınması şartına bağlandığı, görüldüğü üzere anılan Tebliğ düzenlemesinin dağıtım şirketlerinin lehine düzenlendiğine yönelik iddianın gerçeği yansıtmadığı, Tebliğ'in dava konusu düzenlemelerinin hukuka uygun olduğu savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'İN DÜŞÜNCESİ: Davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI …'NU DÜŞÜNCESİ: Dava, 19/12/2015 tarih ve 29567 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Dağıtım Sistemi Gelirinin Düzenlenmesi Hakkında Tebliğ'in 4. maddesinin birinci fıkrasının (c) ve (ı) bentlerinin, 7. maddesinin ikinci fıkrasının, 25. maddesinin birinci fıkrasının (a), (ç), (e) ve (f) bentleri ile dördüncü fıkrasının birinci cümlesinin iptali istemiyle açılmıştır.
Davalı idarenin usûle yönelik iddiaları yerinde görülmemiştir.
6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu'nun "Amaç" başlıklı 1. maddesinde, "Bu Kanun'un amacı; elektriğin yeterli, kaliteli, sürekli, düşük maliyetli ve çevreyle uyumlu bir şekilde tüketicilerin kullanımına sunulması için, rekabet ortamında özel hukuk hükümlerine göre faaliyet gösteren, mali açıdan güçlü, istikrarlı ve şeffaf bir elektrik enerjisi piyasasının oluşturulması ve bu piyasada bağımsız bir düzenleme ve denetimin yapılmasının sağlanmasıdır." hükmü yer almış, 3. maddesinin birinci fıkrasının (ç), (d), (e), (f) bentlerinde, "ç) Dağıtım: Elektrik enerjisinin 36 kV ve altındaki hatlar üzerinden naklini, d) Dağıtım sistemi: Bir dağıtım şirketinin, lisansında belirlenmiş dağıtım bölgesinde işlettiği elektrik dağıtım tesisleri ve şebekesini, e) Dağıtım şirketi: Belirlenen bir bölgede elektrik dağıtımı ile iştigal eden tüzel kişiyi, f) Dağıtım tesisi: İletim tesislerinin ve dağıtım gerilim seviyesinden bağlı üretim ve tüketim tesislerine ait şalt sahalarının bittiği noktadan sonraki nihayet direğinden, alçak gerilim seviyesinden bağlı tüketicilerin yapı bina giriş noktalarına kadar, bina giriş ve sayaç arası hariç, elektrik dağıtımı için teçhiz edilmiş tesis ve teçhizat ile dağıtım şirketince teçhiz edilen ya da devralınan sayaçları" ifade ettiği belirtilmiş, "Dağıtım faaliyeti" başlıklı 9. maddesinin birinci fıkrasında, "Dağıtım faaliyeti, lisansı kapsamında, dağıtım şirketi tarafından lisansında belirlenen bölgede yürütülür. Dağıtım şirketi, lisansında belirlenen bölgede sayaçların okunması, bakımı ve işletilmesi hizmetlerinin yerine getirilmesinden sorumludur...." hükmü yer almış; "Toptan ve perakende satış faaliyetleri" başlıklı 10. maddesinde, "(1) Toptan ve perakende satış faaliyetleri, üretim şirketleri ile tedarik lisansı kapsamında kamu ve özel sektör tedarik şirketleri tarafından, bu Kanun ve bu Kanun'a göre çıkarılan yönetmelikler uyarınca yürütülür. (2) Tedarik şirketleri, herhangi bir bölge sınırlaması olmaksızın serbest tüketicilere toptan veya perakende satış faaliyetlerinde bulunabilir. (3) Tedarik şirketleri, Bakanlığın uygun görüşü doğrultusunda uluslararası enterkonneksiyon şartı oluşmuş ülkelerden veya ülkelere, Kurul onayı ile elektrik enerjisi ithalatı ve ihracatı faaliyetlerini yapabilir. Uygulamaya ilişkin usul ve esaslar Kurum tarafından çıkarılan yönetmelikle düzenlenir. (4) Dağıtım şirketi tarafından yürütülmekte olan perakende satış faaliyeti, görevli tedarik şirketi tarafından yerine getirilir. Görevli tedarik şirketi, ilgili dağıtım bölgesinde bulunan serbest tüketici olmayan tüketicilere Kurul tarafından onaylanan perakende satış tarifeleri üzerinden elektrik enerjisi satışı yapar. (5) Görevli tedarik şirketi, serbest tüketici niteliğini haiz olduğu hâlde, başka bir tedarikçiden elektrik enerjisi temin etmeyen tüketicilere, son kaynak tedarikçisi sıfatıyla elektrik enerjisi sağlamakla yükümlüdür. Bu şirketin son kaynak tedarikçisi sıfatıyla faaliyet göstereceği bölge, ilgili dağıtım bölgesidir ve bu husus tedarik lisansına dercedilir. Son kaynak tedarikçisi sıfatıyla sağlanacak elektrik enerjisi tarifeleri, Kurul tarafından belirlenir. Son kaynak tedarik yükümlülüğü bulunan tedarik şirketinin lisansının sona ermesi veya iptali hâlinde, ilgili bölge için son kaynak tedarik yükümlüsü tedarik şirketi Kurul tarafından yetkilendirilir. Son kaynak yükümlülüklerine, son kaynak tedarik tarifelerine, tedarik süre, sınır ve şartlarının belirlenmesine ve son kaynak tedariği uygulamasına ilişkin usul ve esaslar Kurum tarafından çıkarılan yönetmelikle düzenlenir. (6) Tedarik lisansı sahibi özel sektör tüzel kişilerinin üretim ve ithalat şirketlerinden satın alacağı elektrik enerjisi miktarı, bir önceki yıl ülke içerisinde tüketilen elektrik enerjisi miktarının yüzde yirmisini geçemez. Ayrıca, söz konusu özel sektör tüzel kişilerinin nihai tüketiciye satışını gerçekleştireceği elektrik enerjisi miktarı da bir önceki yıl ülke içerisinde tüketilen elektrik enerjisi miktarının yüzde yirmisini geçemez. (7) Görevli tedarik şirketinin piyasada rekabeti kısıtlayıcı veya engelleyici etki doğuran davranış veya ilişkilerinin tespiti hâlinde ilgili tedarik şirketi, Kurul'ca öngörülecek tedbirlere uymakla yükümlüdür. Kurul, bu tedarik şirketinin yönetiminin yeniden yapılandırılması veya dağıtım şirketiyle sahiplik ya da kontrol ilişkisinin belli bir program dâhilinde kısıtlandırılmasını ya da sonlandırılmasını da içeren tedbirleri alır." hükmüne yer verilmiş; 11. maddesinin yedinci fıkrasında, Kurum'un belirlediği usul ve esaslar çerçevesinde piyasa işletim terifelerini belirleyerek kuruma sunmak Enerji Piyasaları İşletme Anonim Şirketi'nin hak ve yükümlülükleri arasında sayılmış; 17. maddesinde, "(1) Bu Kanun kapsamında düzenlenen ve bir sonraki dönem uygulanması önerilen tarifeler, ilgili tüzel kişi tarafından, Kurul tarafından belirlenecek usul ve esaslara göre hazırlanır ve onaylanmak üzere Kurum'a sunulur. Kurul, mevzuat çerçevesinde uygun bulmadığı tarife tekliflerinin revize edilmesini ister veya gerekmesi hâlinde resen revize ederek onaylar. İlgili tüzel kişiler Kurul tarafından onaylanan tarifeleri uygulamakla yükümlüdür. (2) Lisans sahibinin, her yıl uygulayacağı tarifelerde yapacağı aylık enflasyon değişimi ve lisansında belirtilen diğer hususlarla ilgili ayarlamalar Kurul tarafından onaylanır. Onaylanan tarifeler kapsamında belirlenen fiyat formülleri mevzuatta belirtilen koşullarda tadil edilebilir. (3) Onaylanan tarifeler içinde, söz konusu tüzel kişinin piyasa faaliyetleri ile doğrudan ilişkili olmayan hiçbir unsur yer alamaz. İletim ek ücreti bu hükmün istisnasını oluşturur. (4) Kurul onaylı tarifelerin hüküm ve şartları, bu tarifelere tabi olan tüm gerçek ve tüzel kişileri bağlar. Bir gerçek veya tüzel kişinin tabi olduğu tarifede öngörülen ödemelerden herhangi birisini yapmaması hâlinde, söz konusu hizmetin durdurulabilmesini de içeren usul ve esaslar Kurum tarafından çıkarılan yönetmelikle düzenlenir. (5) Tarife onayı gerektiren bir lisansın verilmesi ile birlikte, içinde bulunulan yıla ait tarife de Kurul'ca incelenerek onaylanır. (6) Kurul'ca düzenlemeye tabi tarife türleri şunlardır: a) Bağlantı tarifeleri: Bağlantı tarifeleri, ilgili bağlantı anlaşmasına dâhil edilecek olan bir dağıtım sistemine bağlantı için eşit taraflar arasında ayrım yapılmaması esasına dayalı fiyatları, hükümleri ve şartları içerir. Bağlantı tarifeleri, şebeke yatırım maliyetlerini kapsamaz; bağlantı yapan kişinin namına oluşan masraflar ile sınırlıdır. b) İletim tarifesi: TEİAŞ tarafından hazırlanacak olan iletim tarifesi; üretilen, ithal veya ihraç edilen elektrik enerjisinin iletim sistemi üzerinden naklinden yararlanan tüm kullanıcılara eşit taraflar arasında ayrım gözetmeksizin uygulanacak fiyatları, hükümleri ve şartları içerir. TEİAŞ’ın yapacağı şebeke yatırımları ve iletim ek ücretleri iletim tarifesinde yer alır. c) Toptan satış tarifesi: Kurum'un belirleyeceği usul ve esaslar kapsamında, elektrik toptan satış fiyatları taraflarca serbestçe belirlenir. Dağıtım şirketlerinin teknik ve teknik olmayan kayıpları ile genel aydınlatma kapsamında temin edeceği elektrik enerjisi ile tarifesi düzenlemeye tabi tüketicilere yapılacak elektrik enerjisi satışı için TETAŞ'tan tedarik edilecek elektrik enerjisinin toptan satış tarifesi TETAŞ'ın mali yükümlülüklerini yerine getirebilme kapasitesi dikkate alınarak Kurul tarafından belirlenir. ç) Dağıtım tarifeleri: Dağıtım şirketleri tarafından hazırlanacak olan dağıtım tarifeleri, elektrik enerjisinin dağıtım sistemi üzerinden naklinden yararlanan tüm gerçek ve tüzel kişilere eşit taraflar arasında ayrım gözetmeksizin uygulanacak hizmetlere ilişkin fiyatları, hükümleri ve şartları içerir. d) Perakende satış tarifeleri: Serbest tüketici niteliğini haiz olmayan tüketiciler için, eşit taraflar arasında ayrım gözetmeksizin uygulanacak fiyatları, hükümleri ve şartları içerir. Serbest tüketici niteliğini haiz olmayan tüketicilere uygulanacak perakende satış tarifeleri, görevli tedarik şirketi tarafından önerilir ve Kurul tarafından incelenerek onaylanır. Tedarik lisansı sahibi şirketin lisansında, elektrik enerjisi tüketim miktarlarına göre değişen tipte tarifelerin veya fiyat aralıklarının uygulanmasına ilişkin yükümlülükler yer alabilir ve buna dair ayrıntılar Kurum tarafından çıkarılan yönetmelikte belirlenerek lisansa dercedilir. e) Piyasa işletim tarifesi: EPİAŞ'ın faaliyetlerini sürdürmesi için gereken gelir ihtiyacının karşılanabilmesi ve mali sürdürülebilirlik esasına göre hazırlanır. f) Son kaynak tedarik tarifesi: Serbest tüketici niteliğini haiz olduğu hâlde elektrik enerjisini, son kaynak tedarikçisi olarak yetkilendirilen tedarik lisansı sahibi şirket dışında bir tedarikçiden temin etmeyen tüketicilerin rekabetçi piyasaya geçmesini teşvik edecek ve son kaynak tedarikçisinin makul kâr etmesine imkân verecek düzeyde, yürürlükteki perakende satış tarifeleri ile piyasa fiyatları dikkate alınarak hazırlanır. Ancak, bu sınırlamalarla bağlı olmaksızın; Kurul'ca sosyal ve ekonomik durumlar gözetilerek belirlenecek bir miktarın altında elektrik enerjisi tüketen tüketiciler için ayrı tarife yapılabilir. Son kaynak tedarik yükümlülüğü kapsamında uygulanması öngörülen tarifeler tedarik lisansı sahiplerince ayrıca teklif edilir." hükmü yer almış bulunmaktadır.
30/03/2013 tarih ve 6446 sayılı Kanun'un 30. maddesi ile başlığı "Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu'nun Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun" olarak değiştirilen 4628 sayılı Kanun'un 4. maddesinin birinci fıkrasında, "Kamu tüzel kişiliğini haiz, idarî ve mali özerkliğe sahip ve bu Kanun ile kendisine verilen görevleri yerine getirmek üzere Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu kurulmuştur." hükmüne; ikinci fıkrasında, "Kurum, tüzel kişilerin yetkili oldukları faaliyetleri ve bu faaliyetlerden kaynaklanan hak ve yükümlülüklerini tanımlayan Kurul onaylı lisansların verilmesinden, işletme hakkı devri kapsamındaki mevcut sözleşmelerin bu Kanun hükümlerine göre düzenlenmesinden, piyasa performansının izlenmesinden, performans standartlarının ve dağıtım ve müşteri hizmetleri yönetmeliklerinin oluşturulmasından, tadilinden ve uygulattırılmasından, denetlenmesinden, bu Kanun'da yer alan fiyatlandırma esaslarını tespit etmekten, piyasa ihtiyaçlarını dikkate alarak serbest olmayan tüketicilere yapılan elektrik satışında uygulanacak fiyatlandırma esaslarını tespit etmekten ve bu fiyatlarda enflasyon nedeniyle ihtiyaç duyulacak ayarlamalara ilişkin formülleri uygulamaktan ve bunların denetlenmesinden ve piyasada bu Kanun'a uygun şekilde davranılmasını sağlamaktan sorumludur." düzenlemesine yer verilmiş; "Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu ve Kurul Başkanlığı" başlıklı 5. maddesinin altıncı fıkrasının (i) bendinde, piyasada faaliyet gösteren tüzel kişilerin eşitlik ve şeffaflık standartlarına uymalarını sağlamak için faaliyetlerini, uygulamalarını ve ilgili lisans hüküm ve şartlarına uyup uymadıklarını denetleme görevinin Kurul'a ait olduğu belirtilmiş; Kurul'un petrol piyasası ile ilgili görevlerinin düzenlendiği 5/B maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde ise, petrol piyasa faaliyetleriyle ilgili denetleme, ön araştırma ve soruşturma işlemlerini yürütmek, yetkisi dâhilindeki ceza ve yaptırımları uygulamak ve dava açmak da dâhil olmak üzere her türlü adlî ve idarî makama başvuru kararlarını almak, Kurul'un görevleri arasında sayılmıştır.
Elektrik Piyasası Tarifeler Yönetmeliği'nin 4/(f) maddesinde, "Dağıtım sisteminin kullanımına ilişkin bedeller: Dağıtım hizmetinin sunulması sırasında oluşan maliyetlerden mevzuat kapsamında uygun görülenler dikkate alınarak hesaplanan bedelleri" ifade edeceği belirtilmiş; 5. maddesinde, düzenlemeye tabi tarifeler, dağıtım bağlantı tarifesi, iletim tarifesi, toptan satış tarifesi, dağıtım tarifesi, perakende satış tarifesi, piyasa işletim tarifesi ve son kaynak tedarik tarifesi olarak belirlenmiş; 9. maddesinde, "(1) Dağıtım tarifesi; dağıtım sisteminin kullanımına ilişkin bedeller ile tarifenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslardan oluşur. (2) Dağıtım sisteminin kullanımına ilişkin bedeller, dağıtım şirketlerinin dağıtım faaliyetlerini yürütebilmesi için gerekli olan maliyetlerden hareketle belirlenir. Bu kapsamda; dağıtım sisteminin kullanımına ilişkin bedellerinin belirlenmesinde, faaliyetin yürütülmesi için gerekli olan yatırım harcamaları ile yatırım harcamalarına ilişkin makul getiri, işletme giderleri, teknik ve teknik olmayan kayıp enerji tedarik maliyetleri ve iletim tarifesi kapsamında ödenen tutarlar 11/08/2002 tarih ve 24843 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Dağıtım Sistemi Gelirinin Düzenlenmesi Hakkında Tebliğ hükümleri esas alınarak dikkate alınır. Dağıtım sisteminin kullanımına ilişkin bedeller; bağlantı durumuna, tüketim miktarına ve kullanım amacına göre farklılaştırılabilir. (3) Dağıtım tarifesinin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar dağıtım şirketlerinin önerileri de dikkate alınarak Kurul tarafından belirlenir. Söz konusu usul ve esaslar tüm dağıtım bölgeleri için ortak belirlenebileceği gibi, her bir dağıtım bölgesi için ayrı ayrı da belirlenebilir." düzenlemesi; 13. maddesinde, "(1) Gelir düzenlemesinde aşağıda belirtilen hususlar esas alınır: a) Elektriğin tüketicilere güvenilir, yeterli, kaliteli, sürekli ve düşük maliyetli bir şekilde sunulması, b) Eşit taraflar arasında ayrım gözetmeyen bir düzenleme yapılması, c) Hizmet kalitesi ile iletim ve dağıtımda arz güvenliği gözetilerek verimliliğin artırılması, ç) Verimliliğe ilişkin düzenlemeler saklı kalmak kaydıyla tarifeleri düzenlemeye tabi tüzel kişilerin mali açıdan sürdürülebilirliklerinin sağlanması, d) Yatırımlarda uzun dönemli verimliliğin sağlanması, e) Piyasada rekabetin gelişiminin desteklenmesi, f) Artan verimlilik ve rekabet koşullarına bağlı olarak sağlanan faydaların tüketicilere yansıtılmasının sağlanması, g) Faaliyetler arasında çapraz sübvansiyona yer verilmemesi." hükmü; 16. maddesinde, "(1) Her bir tarife türüne ilişkin parametreler ile bu parametrelerin tespitinde dikkate alınacak ve alınmayacak harcamalar, gelirler ve diğer unsurlar, bu Yönetmeliğe dayanılarak çıkarılan tebliğler ile ilgili mevzuattaki diğer hükümlere uygun olarak belirlenir." kuralı; 28. maddesinde, "(1) Gelir düzenlemesi hesaplamaları kapsamında öngörülen değerler ile gerçekleşen değerler arasındaki fark ilgili tebliğ hükümleri esas alınarak düzeltme bileşenleri yoluyla giderilir. (2) Tarife önerisinin Kurum'a sunulması ile birlikte, ilgili tebliğde yer aldığı takdirde düzeltme bileşenlerine ilişkin hesaplamalar ile bu hesaplamalara temel teşkil eden bilgiler de Kurum'a sunulur." hükmü yer almış bulunmaktadır.
Dava konusu edilen Dağıtım Sistemi Gelirinin Düzenlenmesi Hakkında Tebliğ'in iptali istenilen 4. maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde, "Bakım onarım hizmet geliri: Bakım onarım yükümlülüğü dağıtım şirketlerinde olmayan elektrik tesislerinde dağıtım şirketi tarafından malzeme ve hizmet bedeli karşılığında yapılan işler için sağlanan geliri"; (ı) bendinde, "Danışmanlık geliri: Dağıtım şirketleri tarafından verilen danışmalık hizmeti kapsamında sağlanan geliri" ifade edeceği belirtilmiş; 7. maddesinin ikinci fıkrasında, "Dava giderleri, icra giderleri, sosyal sorumluluk giderleri, seminer, panel ve konferans giderleri, reklam giderleri, dernek, sendika ve oda aidatları, temsil ve ağırlama giderleri, danışmanlık giderleri, bağımsız denetim ve mali müşavirlik giderleri, yönetim ve destek hizmetleri giderleri gibi giderler ile mahkeme kararı gereği oluşan tazminat ve benzeri giderleri (emsal kararlar dikkate alınarak mahkeme kararı olmaksızın ödenenler de dâhil) için söz konusu giderler eklenmeden belirlenen kontrol edilemeyen işletme giderleri hariç düzenlemeye esas işletme gideri %7 artırılır." düzenlemesi getirilmiş; 25. maddesinin (a), (ç), (e) ve (f) bentlerinde, "(1) Dağıtım şirketleri tarafından dağıtım sisteminin kullanımına ilişkin bedeller dışında kullanıcılara tahakkuk ettirilen bedeller kapsamında toplanan gelirler ile üçüncü taraflara sunulan hizmetlerden elde edilen gelirler aşağıdaki şekilde sınıflandırılır: a) Bakım onarım hizmet geliri. ç) Ceza, nefaset, teminat ve tazminat gelirleri. e) Dağıtım şirketlerinin bölgede işlettiği dağıtım şebekesi üzerinden elde ettiği reklam ve kira (baz istasyonu,araç,bina,arazi,veri transferi iletişim alt yapısı kullanım geliri) gelirleri gibi gelirler. f) Danışmanlık geliri" hükmüne; aynı maddenin dördüncü fıkrasında da, "Birinci fıkranın (a), (ç), (e), (f), (i) ve (k) bentlerinde yer alan gelirlerin %75’i ile (h) bendinde yer alan gelirlerin %20'si gelir farkı hesaplamaları kapsamı dışında tutulur. Diğer bentlerde yer alan gelirler, tümüyle gelir farkı hesaplamalarında dikkate alınır." hükmüne yer verilmiş bulunmaktadır.
Dava konusu edilen Tebliğ maddeleriyle yukarıda anılan Kanun ve mevzuat hükümlerinin birlikte incelenmesinden, dava konusu Tebliğ'in iptali istenilen kısımlarının Elektrik Piyasası Kanunu'nun 1. maddesinde belirtilen amaç doğrultusunda, 4628 sayılı Kanun ile davalı idareye verilen görevleri yerine getirmek amacıyla tesis edildiği, maliyetlerin ve mali yüklerin piyasa tarafları arasında dağılımının sağlanması suretiyle, anılan kamu hizmetinin daha düzenli, kaliteli ve istikrarlı şekilde sürdürülmesine uygun zeminin hazırlandığı, dava konusu düzenlemelerin yasa ile belirlenen amaçları gerçekleştirebilecek mahiyette bulunduğu anlaşılmakta olup, iptali istenilen Tebliğ maddelerinde anılan kamu hizmetinin gereklerine, Kanun ve mevzuat hükümlerine aykırılık bulunmamaktadır.
Davacının diğer iddiaları ise dava konusu düzenlemeleri kusurlandırıcı mahiyette görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle davanın reddine karar verilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

MADDİ OLAY VE HUKUKÎ SÜREÇ:
Elektrik dağıtım şirketlerinin gelirlerinin ve tarifelerinin belirlenmesine ilişkin usul ve esasları düzenleyen Dağıtım Sistemi Gelirinin Düzenlenmesi Hakkında Tebliğ'in 19/12/2015 tarih ve 29567 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanması üzerine, davacı tarafından anılan Tebliğ'in dava konusu düzenlemelerinin iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İNCELEME VE GEREKÇE :
USUL YÖNÜNDEN:
Davalı idarenin usûle yönelik itirazları geçerli görülmeyerek esasın incelenmesine geçildi.
Her ne kadar, 19/11/2020 tarih ve 31309 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Dağıtım Tarifesinin Düzenlenmesi Hakkında Tebliğ'in 34. maddesiyle, Dağıtım Sistemi Gelirinin Düzenlenmesi Hakkında Tebliğ yürürlükten kaldırılmışsa da, anılan Tebliğ'e dayanılarak uygulama işlemleri tesis edildiğinden Tebliğ'in dava konusu düzenlemelerinin esasının incelenmesi gerekmektedir.

İLGİLİ MEVZUAT:
4628 sayılı Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun'un 4. maddesinin ikinci fıkrasında, "Kurum, tüzel kişilerin yetkili oldukları faaliyetleri ve bu faaliyetlerden kaynaklanan hak ve yükümlülüklerini tanımlayan Kurul onaylı lisansların verilmesinden, işletme hakkı devri kapsamındaki mevcut sözleşmelerin bu Kanun hükümlerine göre düzenlenmesinden, piyasa performansının izlenmesinden, performans standartlarının ve dağıtım ve müşteri hizmetleri yönetmeliklerinin oluşturulmasından, tadilinden ve uygulattırılmasından, denetlenmesinden, bu Kanun'da yer alan fiyatlandırma esaslarını tespit etmekten, piyasa ihtiyaçlarını dikkate alarak serbest olmayan tüketicilere yapılan elektrik satışında uygulanacak fiyatlandırma esaslarını tespit etmekten ve bu fiyatlarda enflasyon nedeniyle ihtiyaç duyulacak ayarlamalara ilişkin formülleri uygulamaktan ve bunların denetlenmesinden ve piyasada bu Kanun'a uygun şekilde davranılmasını sağlamaktan sorumludur." kuralına yer verilmiş; 5. maddesinin altıncı fıkrasının (e) bendinde, "İlgili lisans hükümleri uyarınca hazırlanacak olan; Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt Anonim Şirketinin toptan satış fiyat tarifesini, iletim tarifesini, dağıtım tarifeleri ile perakende satış tarifelerini incelemek ve onaylamak"; (f) bendinde, "İletim, dağıtım, toptan satış ve perakende satış için yapılacak fiyatlandırmaların ana esaslarını tespit etmek ve gerektiğinde ilgili lisans hükümleri doğrultusunda revize etmek" Kurul'un görevleri arasında sayılmış; yedinci fıkrasının (a) bendinde, Kurul'un bu Kanun hükümlerinin uygulanması ve bu Kanunla kendisine verilen görevleri yerine getirmek için gerekli olan ve piyasada rekabeti geliştirmeye yönelik olarak gerçek ve tüzel kişilerin uymaları gereken, talimatları ve tebliğleri, şebeke yönetmeliğini, dağıtım yönetmeliğini, müşteri hizmetleri yönetmeliğini ve dengeleme ve uzlaştırma yönetmeliğini onaylamaya yetkili olduğu kurala bağlanmıştır.
6446 sayılı Kanunun "Amaç" başlıklı 1. maddesinde, "Bu Kanun'un amacı; elektriğin yeterli, kaliteli, sürekli, düşük maliyetli ve çevreyle uyumlu bir şekilde tüketicilerin kullanımına sunulması için, rekabet ortamında özel hukuk hükümlerine göre faaliyet gösteren, mali açıdan güçlü, istikrarlı ve şeffaf bir elektrik enerjisi piyasasının oluşturulması ve bu piyasada bağımsız bir düzenleme ve denetimin yapılmasının sağlanmasıdır."; "Dağıtım faaliyeti" başlıklı 9. maddesinin birinci fıkrasında, "Dağıtım faaliyeti, lisansı kapsamında, dağıtım şirketi tarafından lisansında belirlenen bölgede yürütülür. (...) Dağıtım şirketi, dağıtım faaliyeti dışında bir faaliyetle iştigal edemez. Dağıtım faaliyetiyle birlikte yürütülmesi verimlilik artışı sağlayacak nitelikteki piyasa dışı bir faaliyetin yürütülmesine ilişkin usul ve esaslar Kurum tarafından çıkarılan yönetmelikle düzenlenir. (...)"; "Toptan ve perakende satış faaliyetleri" başlıklı 10. maddesinin dördüncü fıkrasında, "Dağıtım şirketi tarafından yürütülmekte olan perakende satış faaliyeti, görevli tedarik şirketi tarafından yerine getirilir. Görevli tedarik şirketi, ilgili dağıtım bölgesinde bulunan serbest tüketici olmayan tüketicilere Kurul tarafından onaylanan perakende satış tarifeleri üzerinden elektrik enerjisi satışı yapar."; "Tarifeler ve tüketicilerin desteklenmesi" başlıklı 17. maddesinin üçüncü fıkrasında -davanın açıldığı tarihte yürürlükte olan hâliyle-,"Onaylanan tarifeler içinde, söz konusu tüzel kişinin piyasa faaliyetleri ile doğrudan ilişkili olmayan hiçbir unsur yer alamaz. İletim ek ücreti bu hükmün istisnasıdır."; altıncı fıkrasının (ç) bendinde -davanın açıldığı tarihte yürürlükte olan hâliyle-, "Dağıtım tarifeleri: Dağıtım şirketleri tarafından hazırlanacak olan dağıtım tarifeleri, elektrik enerjisinin dağıtım sistemi üzerinden naklinden yararlanan tüm gerçek ve tüzel kişilere eşit taraflar arasında ayrım gözetmeksizin uygulanacak hizmetlere ilişkin fiyatları, hükümleri ve şartları içerir." kurallarına yer verilmiştir.
22/08/2015 tarih ve 29453 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Elektrik Piyasası Tarifeler Yönetmeliği'nin -davanın açıldığı tarihte yürürlükte olan hâliyle- "Tanımlar ve kısaltmalar" başlıklı 4. maddesinin birinci fıkrasının (f) bendinde, "Dağıtım sisteminin kullanımına ilişkin bedeller: Dağıtım hizmetinin sunulması sırasında oluşan maliyetlerden mevzuat kapsamında uygun görülenler dikkate alınarak hesaplanan bedelleri" ifade ettiği belirtilmiş; "Dağıtım tarifesi" başlıklı 9. maddesinde, "(1) Dağıtım tarifesi dağıtım sisteminin kullanımına ilişkin bedeller ile tarifenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslardan oluşur. (2) Dağıtım sisteminin kullanımına ilişkin bedeller, dağıtım şirketlerinin dağıtım faaliyetlerini yürütebilmesi için gerekli olan maliyetlerden hareketle belirlenir. Bu kapsamda; dağıtım sisteminin kullanımına ilişkin bedellerinin belirlenmesinde, faaliyetin yürütülmesi için gerekli olan yatırım harcamaları ile yatırım harcamalarına ilişkin makul getiri, işletme giderleri, teknik ve teknik olmayan kayıp enerji tedarik maliyetleri ve iletim tarifesi kapsamında ödenen tutarlar Dağıtım Sistemi Gelirinin Düzenlenmesi Hakkında Tebliğ hükümleri esas alınarak dikkate alınır. (...)"; "Gelir düzenlemesi kapsamındaki parametrelerin belirlenmesi" başlıklı 16. maddesinde, " Her bir tarife türüne ilişkin parametreler ile bu parametrelerin tespitinde dikkate alınacak ve alınmayacak harcamalar, gelirler ve diğer unsurlar, bu Yönetmeliğe dayanılarak çıkarılan tebliğler ile ilgili mevzuattaki diğer hükümlere uygun olarak belirlenir." kuralları yer almıştır.
Dağıtım Sistemi Gelirinin Düzenlenmesi Hakkında Tebliğ'in -davanın açıldığı tarihte yürürlükte olan hâliyle- "Tanımlar" başlıklı 4. maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde, "Bakım onarım hizmet geliri: Bakım onarım yükümlülüğü dağıtım şirketlerinde olmayan elektrik tesislerinde dağıtım şirketi tarafından malzeme ve hizmet bedeli karşılığında yapılan işler için sağlanan geliri"; (ı) bendinde, "Danışmanlık geliri: Dağıtım şirketleri tarafından verilen danışmalık hizmeti kapsamında sağlanan geliri"; (p) bendinde, "Düzenlemeye esas işletme gideri: Dağıtım şirketlerinin dağıtım faaliyetiyle ilgili işletme giderlerini karşılayabilmeleri için sistem işletim gelir gereksinimi hesabında öngörülen tutarı"; (u) bendinde, "Gelir düzenlemesi: Tarifeleri düzenlemeye tabi tüzel kişilerin, mevzuat uyarınca bir uygulama dönemi ve/veya tarife yılı için öngörülen gelir ve/veya fiyat tavanlarının belirlenmesi amacıyla Kurum tarafından yapılan düzenlemeyi" ifade ettiği belirtilmiştir.
"Düzenlemeye esas işletme gideri hesaplamaları" başlıklı 7. maddesinde, "(1) Düzenlemeye esas işletme gideri hesaplamaları kapsamında; dağıtım şirketleri, geçmiş yıllara ilişkin işletme giderlerine ait verileri düzenleyici hesap planı çerçevesinde dağıtım faaliyetiyle ilgili olan işletme giderleri ile dağıtım faaliyeti ile ilgili olmayan işletme giderleri olmak üzere iki ana başlık altında Kurum'a sunar.
(2) Dava giderleri, icra giderleri, sosyal sorumluluk giderleri, seminer, panel ve konferans giderleri, reklam giderleri, dernek, sendika ve oda aidatları, temsil ve ağırlama giderleri, danışmanlık giderleri, bağımsız denetim ve mali müşavirlik giderleri, yönetim ve destek hizmetleri giderleri gibi giderler ile mahkeme kararı gereği oluşan tazminat ve benzeri giderleri (emsal kararlar dikkate alınarak mahkeme kararı olmaksızın ödenenler de dâhil) için söz konusu giderler eklenmeden belirlenen kontrol edilemeyen işletme giderleri hariç düzenlemeye esas işletme gideri %7 artırılır. (...)"; "Düzenlemeye esas işletme giderinin unsurları" başlıklı 8. maddesinin dördüncü fıkrasında, "Kontrol edilemeyen işletme giderleri, tutarı dağıtım şirketi tarafından kontrol edilemeyen ve dağıtım faaliyeti kapsamında oluşan işletme giderleridir. İletim tarifesi kapsamında ödenen bedeller (reaktif bedelleri, güç aşım bedelleri ve benzeri mahiyette olanlar hariç), orman arazisi kullanımı ile ilgili giderler, kıdem ve ihbar tazminatları, kamu kurumlarına ödenen izin, ruhsat, harç bedelleri ve dağıtım faaliyeti kapsamında oluşan her türlü vergi, resim, harç, lisans bedeli ve benzeri giderler (KDV ve Kurumlar Vergisi hariç) ile şüpheli ticari alacak karşılık giderleri bu kapsamda değerlendirilir. Uygulama dönemi içerisinde oluşacak ilave/yeni işletme giderlerinden Yönetmeliğin olağandışı halleri düzenleyen hükümleri kapsamında uygun görülenler de kontrol edilemeyen işletme giderleri olarak kabul edilir."; "Diğer gelirlerin kapsamı" başlıklı 25. maddesinin birinci fıkrasında, "Dağıtım şirketleri tarafından dağıtım sisteminin kullanımına ilişkin bedeller dışında kullanıcılara tahakkuk ettirilen bedeller kapsamında toplanan gelirler ile üçüncü taraflara sunulan hizmetlerden elde edilen gelirler aşağıdaki şekilde sınıflandırılır:
a) Bakım onarım hizmet geliri.
(...)
ç) Ceza, nefaset, teminat ve tazminat gelirleri.
(...)
e) Dağıtım şirketinin bölgede işlettiği dağıtım şebekesi üzerinden elde ettiği reklam ve
kira (baz istasyonu, araç, bina, arazi, veri transferi iletişim alt yapısı kullanım geliri) gelirleri
gibi gelirler.
f) Danışmanlık geliri. (...)"; dördüncü fıkrasında, "Birinci fıkranın (a), (ç), (e), (f), (i) ve (k) bentlerinde yer alan gelirlerin %75'i ile (h) bendinde yer alan gelirlerin %20'si gelir farkı hesaplamaları kapsamı dışında tutulur. Diğer bentlerde yer alan gelirler, tümüyle gelir farkı hesaplamalarında dikkate alınır." kurallarına yer verilmiştir.

HUKUKÎ DEĞERLENDİRME:
Tebliğ'in dava konusu 7. maddesinin ikinci fıkrasının incelenmesi:
Tebliğ'in dava konusu 7. maddesinin ikinci fıkrasında, "Dava giderleri, icra giderleri, sosyal sorumluluk giderleri, seminer, panel ve konferans giderleri, reklam giderleri, dernek, sendika ve oda aidatları, temsil ve ağırlama giderleri, danışmanlık giderleri, bağımsız denetim ve mali müşavirlik giderleri, yönetim ve destek hizmetleri giderleri gibi giderler ile mahkeme kararı gereği oluşan tazminat ve benzeri giderleri (emsal kararlar dikkate alınarak mahkeme kararı olmaksızın ödenenler de dâhil) için söz konusu giderler eklenmeden belirlenen kontrol edilemeyen işletme giderleri hariç düzenlemeye esas işletme gideri %7 artırılır." kuralına yer verilmiştir.
6446 sayılı Kanun'un 9. maddesinde, elektrik piyasası faaliyetlerinden olan dağıtım faaliyetinin temel esasları ve dağıtım faaliyetinde bulunacak dağıtım şirketlerinin yükümlülükleri belirtilmiştir. Ayrıca, anılan maddede, dağıtım faaliyetiyle birlikte yürütülmesi verimlilik artışı sağlayacak nitelikteki piyasa dışı bir faaliyetin yürütülmesine ilişkin usul ve esasların Kurum tarafından çıkarılan yönetmelikle düzenleneceği öngörülmüştür. Böylece söz konusu kuralla dağıtım şirketlerine verimlilik artışı sağlayacak piyasa dışı faaliyette bulanabilme imkânı tanınmıştır.
Kuralda yer alan verimlilik artışı sağlayacak nitelikteki piyasa dışı faaliyetten maksadın, madde gerekçesinde de belirtildiği üzere elektrik sektörü dışında yer alan bazı alanlarda örneğin elektrik hatları üzerinden iletişim ve veri taşınması türünden ortak sinerji yaratabilecek alanlar yahut tanıtım amaçlı faaliyetler, trafolara reklam alınması gibi faaliyetler olduğu anlaşılmaktadır.
6446 sayılı Kanun'a dayanılarak hazırlanan ve 22/08/2015 tarih ve 29453 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği'yle, elektrik piyasasında düzenlemeye tabi tarifelerin hazırlanmasına, incelenmesine, değerlendirilmesine, değiştirilmesine ve onaylanmasına ilişkin usul ve esaslar belirlenmiş; anılan Yönetmelik'te, dağıtım sisteminin kullanımına ilişkin bedellerinin belirlenmesinde, faaliyetin yürütülmesi için gerekli olan yatırım harcamaları ile yatırım harcamalarına ilişkin makul getiri, işletme giderleri, teknik ve teknik olmayan kayıp enerji tedarik maliyetleri ve iletim tarifesi kapsamında ödenen tutarların, Dağıtım Sistemi Gelirinin Düzenlenmesi Hakkında Tebliğ hükümleri esas alınarak dikkate alınacağı ve dağıtım tarifesinin uygulanmasına ilişkin usul ve esasların dağıtım şirketlerinin önerileri de dikkate alınarak Kurul tarafından belirleneceği kuralına yer verilmiş olup, bu çerçevede, Tebliğ ile de dağıtım şirketlerinin gelirleri ve tarifelerine ilişkin usul ve esaslar belirlenmiştir.
Davalı idarenin yerine getirdiği regülasyon işlevi göz önüne alındığında, dağıtım sistemi gelirinin düzenlenmesi amacıyla yürütülen gelir tespiti ve tarife çalışmaları kapsamında, dağıtım şirketlerinin gider ve gelirlerinin hangi gider ve gelir unsurlarından oluşacağını belirleme, dağıtım şirketlerinin tarifelere ilişkin fiyatlandırma esaslarını belirleme konusunda düzenleme yetkisi bulunduğu noktasında duraksama bulunmamaktadır.
Bu kapsamda, davalı idarenin piyasa izleme faaliyeti çerçevesinde 21 elektrik dağıtım şirketinin 2013-2014 yıllarına ait dağıtım sistemi geliri ve giderlerine yönelik veri analizi ile elde ettiği oranları karşılaştırarak %7'lik orana ulaştığı, bu şekilde dağıtım şirketlerinin bazı giderlerinin faaliyet ile doğrudan ilişkili ancak sınırlı tutulmasında verimliliğin özendirilmesinin amaçlandığı anlaşılmaktadır.
Bu itibarla, Tebliğ'in dava konusu 7. maddesinin ikinci fıkrasında yer alan düzenlemenin hukuka aykırılık içermediği, bu hâliyle orantılı olduğu sonucuna varılmıştır.
Tebliğ'in dava konusu 4. maddesinin birinci fıkrasının (c) ve (ı) bentlerinin, 25. maddesinin birinci fıkrasının (a), (ç), (e) ve (f) bentleri ile dördüncü fıkrasının birinci cümlesinin incelenmesi:
Tebliğin dava konusu 4. maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde, "Bakım onarım hizmet geliri: Bakım onarım yükümlülüğü dağıtım şirketlerinde olmayan elektrik tesislerinde dağıtım şirketi tarafından malzeme ve hizmet bedeli karşılığında yapılan işler için sağlanan geliri"; (ı) bendinde, "Danışmanlık geliri: Dağıtım şirketleri tarafından verilen danışmalık hizmeti kapsamında sağlanan geliri" ifade ettiği belirtilmiş; 25. maddesinin birinci fıkrasında, dağıtım şirketleri tarafından dağıtım sisteminin kullanımına ilişkin bedeller dışında kullanıcılara tahakkuk ettirilen bedeller kapsamında toplanan gelirler ile üçüncü taraflara sunulan hizmetlerden elde edilen gelirlerin, bakım onarım hizmet geliri; ceza, nefaset, teminat ve tazminat gelirleri; dağıtım şirketinin bölgede işlettiği dağıtım şebekesi üzerinden elde ettiği reklam ve kira (baz istasyonu, araç, bina, arazi, veri transferi iletişim alt yapısı kullanım geliri) gelirleri gibi gelirler ve danışmanlık geliri olarak sınıflandırılacağı belirtilmiş; dördüncü fıkrasının birinci cümlesinde ise, "Birinci fıkranın (a), (ç), (e), (f), (i) ve (k) bentlerinde yer alan gelirlerin %75'i ile (h) bendinde yer alan gelirlerin %20'si gelir farkı hesaplamaları kapsamı dışında tutulur." kuralına yer verilmiştir.
Tebliğ'in dava konusu 25. maddesiyle, gelir farkı düzeltme bileşeni aracılığıyla tüketiciye yansıyacak olan başlıca gelir kalemleri açıkça belirtilerek elektrik piyasasında şeffaflık ilkesinin sağlanması amaçlanmıştır. Diğer taraftan, şirketlerin maddede sayılanlar dışında gelir elde etmeleri engellenerek tüketicilerin dağıtım şirketlerinin haksız uygulamalarına maruz kalmalarının önüne geçilmesi istenilmiştir. Yapılan düzenlemeyle, dağıtım şirketleri, bu Tebliğ kapsamında sayılan bedeller dışında kullanıcılara hiçbir bedel uygulamayacaktır.
Mevzuat uyarınca, dağıtım tesislerinin işletme ve bakım sorumluluğu dağıtım şirketine aittir. Tebliğ'in dava konusu 4. maddesinin birinci fıkrasında (c) bendinde, bakım onarım hizmet geliri, bakım onarım yükümlülüğü dağıtım şirketlerinde olmayan elektrik tesislerinde, dağıtım şirketi tarafından, malzeme ve hizmet bedeli karşılığında yapılan işler için sağlanan gelir olarak, (ı) bendinde de danışmanlık geliri, dağıtım şirketleri tarafından verilen danışmanlık hizmeti kapsamında sağlanan gelir olarak tanımlanmıştır.
Bahse konu bakım onarım hizmet geliri, diğer hat ve şebeke unsurlarına ilişkin verilen hizmetler karşılığında elde edilen gelirlerdir. Yalnızca dağıtım şirketinin faaliyet gösterdiği lokasyonlar ya da yalnızca dağıtım şirketinin arıza-bakım ekiplerinin hizmet verdiği gün ve saatlerde, diğer bakım-onarım hizmet sağlayıcılarına ulaşmanın imkânsız ya da çok zor olduğu durumlarda dağıtım sistemi kullanıcılarına dağıtım şirketlerinin hizmet vermelerine imkân tanınarak bu şirketlerin vermek zorunda olmadığı söz konusu hizmetleri vermeye teşvik etmek için elde edilen gelirlerin %75'inin dağıtım şirketlerine bırakılmak suretiyle 6446 sayılı Kanun'un, Kurul'a vermiş olduğu yetki çerçevesinde verimlilik artışı sağlamaya yönelik dava konusu düzenlemelerde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Danışmanlık hizmetleri de, dağıtım şirketleri arasında işbirliği ve teknik beceri (know-how) transferinin özendirilmesi amacıyla gelirleri büyük ölçüde dağıtım şirketlerine bırakılabilecek kalemler arasında yer almaktadır. Bu kapsamda, söz konusu gelirin diğer gelirler kapsamında yer verilmesi suretiyle bu hizmetleri vermeye teşvik etmek için elde edilen gelirlerin %75'inin dağıtım şirketlerine bırakılarak verimlilik artışı sağlamaya yönelik dava konusu düzenlemelerde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Diğer taraftan, dağıtım şirketlerinin faaliyet bölgelerinde işlettiği dağıtım şebekesi üzerinden elde ettiği reklam ve kira (baz istasyonu, araç, bina, arazi, veri transferi iletişim alt yapısı kullanım geliri) gelirleri gibi gelirlerin artması, elektrik dağıtım faaliyeti için hâlihazırda mevcut olan şebeke unsurlarının daha etkin kullanılması ve daha fazla ekonomik fayda üretmesi anlamına gelmektedir. Bu kapsamda, söz konusu gelirin diğer gelirler kapsamında yer verilmesi suretiyle reklam ve kira gelirleri gibi gelirlerin %75'inin dağıtım şirketlerine bırakılarak verimlilik artışı sağlamaya yönelik dava konusu düzenlemelerde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Öte yandan, ceza, nefaset, teminat ve tazminat gelirleri, yüklenici firmalarca yapılan iş ve işlemlerdeki eksiklik ve kusurlar sebebi ile dağıtım şirketleri tarafından, yüklenici firmalardan elde edilen, hak edişe yansımayan gelirler ile bu mahiyetteki gelirlerdir. Elektriğin tüketicilere güvenilir, yeterli, kaliteli, sürekli ve düşük maliyetli bir şekilde sunulması kapsamında, dava konusu düzenlemeyle ceza, nefaset, teminat ve tazminat gelirlerinin, diğer gelirler kapsamında yer verilmesi suretiyle bu gelirlerin %75'inin dağıtım şirketlerine bırakılmasında hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Ayrıca, dağıtım şirketlerinin gelirlerini artırmak konusunda bu şirketleri teşvik etmek amacıyla konusu kalmayan karşılık gelirleri ile otomatik sayaç okuma gelirinin %75'inin, kaçak olarak tüketilen enerji için tahakkuk eden gelirin de %20'sinin dağıtım şirketlerine bırakılmasında, davalı idareye tanınan takdir yetkisinin kamu yararı ve hizmet gereklerine aykırı olarak kullanılmadığı anlaşıldığından dava konusu düzenlemelerde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVANIN REDDİNE,
2. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam …-TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
3. Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca …-TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,
4. Posta giderleri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra davacıya iadesine,
5. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'na temyiz yolu açık olmak üzere, 18/05/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.