Mahkemesi :Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi

Dava, Kuruma bildirilmeyen hizmet sürelerinin tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, ilamında belirtildiği şekilde davanın kısmen kabul kısmen reddine karar verilmiştir.
Hükmün, davacı ve davalı Kurum vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Davanın yasal dayanağı 5510 sayılı Kanun"un Geçici 7/1. maddesi uyarınca uygulama alanı bulan mülga 506 sayılı Kanun"un 79. maddesidir. Davanın yasal dayanağı, 01.10.2008 tarihinde yürürlüğe giren 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu"nun geçiş hükümlerini içeren Geçici 7. maddesi gereğince 506 sayılı Yasa"nın 79/10. maddesi olup, maddenin 10. fıkrasında; yönetmelikle tespit edilen belgeleri işveren tarafından verilmeyen veya çalıştıkları Kurumca tespit edilemeyen sigortalıların, hizmetin geçtiği yılın sonundan başlayarak 5 yıl içerisinde mahkemeye başvurarak alacakları ilam ile çalışmalarını ispatlayabilecekleri öngörülmüştür. Anılan Yasa"nın 6. maddesinde ifade edildiği üzere “sigortalı olmak hak ve yükümünden kaçınılamaz ve feragat edilemez.” Anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi karşısında, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin davaların, kamu düzenine ilişkin olduğu, bu nedenle özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesinin zorunlu ve gerekli bulunduğunun gözetilmesi zorunludur. Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip, gerek görüldüğünde re’sen araştırma yapılarak kanıt toplanabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır.
Somut olayda; davacının, 05.10.2004 – 01.07.2009 tarihleri arasında kesintisiz olarak çalışmasına rağmen, hizmetlerinin kuruma eksik bildirildiği, eksik çalışmalarının tespitini talep ettiği anlaşılmaktadır.
Anayasamızın 72. maddesinde vatan hizmeti her Türkün hak ve ödevi olarak sayılmış, 1111 sayılı Askerlik Kanunun 1. maddesine göre “Türkiye Cumhuriyeti tebaası olan her erkek, işbu kanun mucibince askerlik yapmaya mecburdur.” hükmüne yer verilmiştir. Yasalarla çerçevesi belirlenen askerlik hizmetini yerine getiren her kişi, hizmet süresi içerisinde ikametinden ayrı kalacak olması nedeniyle, genellikle birliğine teslim olmadan önce askerliğe hazırlık ve askerlik hizmetini tamamladıktan sonra da sivil hayata intibak süreci yaşamaktadır. Bahsedilen bu hazırlık ve intibak süreci içerisinde, genel olarak mesleki faaliyetlere ve çalışma hayatına ara verilmekte ve bu durum makul bir süre devam etmektedir.
Bu durumda, dava dosyası içerisinde yer alan belgeden, davacının, 31.07.2006 – 31.01.2007 tarihleri arasında askerde olduğunun bildirilmiş olması karşısında, mahkemenin terhisten 10 günlük makul süre sonra 10.02.2007"den itibaren çalışmaya başladığının kabulü yerinde ise de askere gitmeden önceki 10.06.2006 – 31.07.2006 arasındaki 50 günlük dönem yönünden ret kararı yerinde değildir. Bordro tanıklarının kesintisiz çalışmaya dair beyanları karşısında, askerlik öncesi makul süre önce davacının ayrılacağı tarih de gözetilip bu dönem yönünden de çalışmanın varlığına hükmedilmesi gerekirken fazla süreye ilişkin istemin reddine karar verilmesi isabetsizdir.
Kabule göre de; talebin özünün, bildirilmeyen sürelerin tespitine yönelik olması karşısında, bildirime konu 01.03.2005 – 10.06.2006 arası dönemin hukuki yarar yokluğu nedeniyle reddine karar verilmesi ve yine bildirime konu sürelerin dışlanması gereğinin gözetilmemesi de isabetsizdir.
Mahkemenin, yukarıda açıklanan esaslar doğrultusunda karar vermesi gerekirken, yanılgılı değerlendirme sonucu yazılı şekilde hüküm kurması, usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davacı ve davalı Kurum vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, 18.02.2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.