Yargıtay 5. Hukuk Dairesi 2022/5802 Esas 2022/8529 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi

Taraflar arasındaki davada Düzce 4. Asliye Hukuk Mahkemesi (Asliye Ticaret Mahkemesi sıfatıyla) ile İstanbul 21. Asliye Ticaret Mahkemeleri'nce ayrı ayrı yetkisizlik kararı verilmesi nedeni ile dosyada son karar bölge adliye mahkemelerinin faaliyete geçmesinden sonra verilmiş ise de iki farklı bölge adliye mahkemesinin yargı çevresinde kalan mahkemelerce karşılıklı olarak yetkisizlik kararı verilmiş olması ve 5235 sayılı Kanun'un 36/3. maddesi gereğince bölge adliye mahkemeleri hukuk dairelerinin görevinin yargı çevresi içerisinde bulunan adlî yargı ilk derece hukuk mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarını çözmek olduğundan yargı yerinin belirlenmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi, gereği düşünüldü:
-KARAR-

Dava, menfi tespit istemine ilişkindir.
Düzce 4. Asliye Hukuk Mahkemesi'nce (Asliye Ticaret Mahkemesi sıfatıyla), icra takibinden sonra açılan menfi tespit davasının, takibin yapıldığı icra dairesinin bulunduğu yer mahkemesinde ya da genel yetki kuralı doğrultusunda, davalının ikametgahı mahkemesinde açılabileceğinin düzenlendiğini, bu yetki kuralları kesin olmadığı, yani ilk itiraz olarak ileri sürülmesi halinde dikkate alınacağı, somut olayda, dayanak takiplerin Kocaeli ve İstanbul'dan açıldığını, Düzce'den açılmış bir takip bulunmadığını, yetki ilk itirazında bulunan davalının ikametgahının ise İstanbul’da olduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
İstanbul 21. Asliye Ticaret Mahkemesi'nce ise, yetkisizlik kararı veren mahkemece, adi ortaklardan birinin yetki itirazında bulunduğunu belirterek davada taraf olan davalı yönünden tefrik ve yetkisizlik kararı verildiği, diğer davalı yönünden yargılamaya devam ettiği, zorunlu dava arkadaşlığında, her bir davalı veya davacı yönünden ayrı yargılama yapılamayacağı gibi, mahkemece HMK'nın 7. maddesi de değerlendirme dışı bırakılarak yetkisizlik kararı verildiği ve bunun Yasa'ya ve usul ekonomisine uygun olmadığı, zorunlu dava arkadaşlarının birlikte yetkisizlik itirazında bulunması gerektiği ancak bunun yapılmadığı gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
Menfi tespit ve istirdat davaları, takibi yapan icra dairesinin bulunduğu yer mahkemesinde açılabileceği gibi, davalının ikametgahı mahkemesinde de açılabilir. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 6. maddesinde "Genel yetkili mahkeme, davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesidir." denilerek genel yetkili mahkemelerin yetkisi düzenlen olup menfi tespit davalarında yetki kesin değildir. Kesin yetki halinin kuralının bulunmadığı ve birden fazla yetkili mahkemenin bulunduğu hallerde yetkili mahkemeyi seçme hakkı davacıya aittir. Davacı, kesin yetki kuralının bulunmadığı bir davayı yetkisiz bir mahkemede açmışsa, seçme hakkı itiraz eden davalıya geçer, davalının bildirdiği yetkili mahkemede davanın görülmesi gerekir.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun "Yetki itirazının ileri sürülmesi" başlıklı 19/2. maddesinde; "Yetkinin kesin olmadığı davalarda, yetki itirazının, cevap dilekçesinde ileri sürülmesi gerekir. Yetki itirazında bulunan taraf, yetkili mahkemeyi; birden fazla yetkili mahkeme varsa seçtiği mahkemeyi bildirir. Aksi takdirde yetki itirazı dikkate alınmaz." hükmünü içermektedir. Yine, 116/1-a maddesinde kesin yetki kuralının bulunmadığı hâllerde yetki itirazını "ilk itiraz" olarak düzenlemektedir. 117/1. madde ise; "İlk itirazların hepsi cevap dilekçesinde ileri sürülmek zorundadır; aksi hâlde dinlenemez." hükmünü içermektedir.
Somut olayda; davalının yerleşim yeri adresinin “Eyüpsultan/İSTANBUL” olduğu ve süresinde yetki itirazında bulunulduğu anlaşılmıştır. Bu durumda, yetki itirazında bulunan davalı açısından, İstanbul Asliye Ticaret Mahkemeleri yetkili olup, uyuşmazlığın, İstanbul 21. Asliye Ticaret Mahkemesi'nde görülüp sonuçlandırılması gerekmektedir.
Yukarıda açıklanan nedenlerle; 6100 sayılı HMK’nın 21 ve 22. maddeleri ile 5235 sayılı Kanun’un 36/3. maddesi gereğince İstanbul 21. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE, 16/05/2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.