Danıştay 6. Daire 2018/2832 Esas 2022/6005 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2018/2832
Karar No : 2022/6005

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : ...
VEKİLİ : Av. ...

KARŞI TARAF (DAVALI) : ...Belediye Başanlığı- ...
(Kapatılan ...Belediye Başkanlığı)

İSTEMİN KONUSU : .... İdare Mahkemesince verilen ...tarihli, E:..., K:...sayılı kararın, usul ve hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ ...DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin kabulü ile mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:
Dava, Muğla ili, Bodrum ilçesi, Turgutreis Beldesi, ...Mevkii, ...pafta, ...sayılı parselin maliki olan davacı tarafından, Turgutreis Beldesi, ...Mevkii, ...pafta, ...sayılı parsel üzerindeki yapı için Turgutreis Belediye Başkanlığı tarafından düzenlenen ...tarihli, ...sayılı yapı ruhsatının iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; Danıştay Altıncı Dairesinin 29.09.2014 tarih ve E:2014/4181, K:2014/5693 sayılı bozma kararına uyularak yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen rapor ile dosyadaki bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, davaya konu yapı ruhsatında taban alanı kat sayısı bakımından mevzuata uygunluk bulunmasa da yapı ruhsatının kat alanı kat sayısı bakımından mevzuata uygun olduğu, inşaat alanının yapı ruhsatında belirtilen inşaat alanını geçmediği, dava konusu alanda inşa edilen mağaza yapısının market olarak kullanılmasının imar planı notlarına uygun olduğu davaya konu yapı ruhsatında hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna ulaşıldığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
02.11.1985 günlü, 18916 mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanan ve işlem tarihinde yürürlükte olan Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliğinin 'Yapı düzenine ait tanımlar' başlıklı 16.maddesinde, ''1. (Değişik:RG-8/9/2013-28759) Taban alanı: Bahçede yapılan eklenti ve müştemilatı dahil yapıların tabii zemin veya tesviye edilmiş zemin üzerinde kalan kısmının parseldeki izdüşümünün kapladığı alandır. Ana yapının dışında kalan binaya ait arıtma tesisi ve trafolar, akaryakıt pompaları ve taşıyıcıları hariç olmak üzere kanopiler ve arkatlar, yangın merdivenleri veya müstakil yangın merdiveni olmayan yapılarda yangın merdiveni olarak kullanılan bina merdivenlerinden biri, temele kadar inen toprağa dayalı asansör boşlukları, ışıklıklar, çöp ve atık ayrıştırma bacaları, tabii zemin veya tesviye edilmiş zemin seviyesindeki veya bu seviyenin altındaki avlular, iç bahçeler, açık havuzlar, pergola, kameriye, bağlantılı olduğu bağımsız bölümün veya bulunduğu katın brüt alanının %10’unu aşmayan üstü açık veya sökülür-takılır hafif malzeme ile örtülü zemin terasları, bahçe duvarı ve istinat duvarı gibi yapılar, kontrol kulübeleri, açık otoparklar, tamamen toprağın altında kalan; otopark, sığınak ve tesisat hacimleri, yakıt depoları, su depoları, su sarnıcı ve gri su toplama havuzu taban alanına dahil edilmez. 2. (Değişik:RG-8/9/2013-28759) Taban alanı kat sayısı (TAKS): Taban alanının imar parseli alanına oranıdır. Taban alanı kat sayısı, arazi eğimi nedeniyle tabii veya tesviye edilmiş zeminin üzerinde kalan tüm bodrum katlar ile zemin kat izdüşümü birlikte değerlendirilerek hesaplanır. Uygulama imar planında çekme mesafeleri verilip TAKS verilmemiş ise çekme mesafelerine, bina cephe hatlarına ve ilgili imar yönetmeliklerine göre uygulama yapılır. 3. (Değişik:RG-8/9/2013-28759) Yapı inşaat alanı: Işıklıklar ve avlular hariç olmak üzere, bodrum kat, asma kat ve çatı arasında yer alan mekânlar, çatı veya kat bahçeleri, çatıda, katta ve zemindeki teraslar, balkonlar, açık çıkmalar ile binadaki ortak alanları dahil yapının inşa edilen bütün katlarının alanıdır. 4. (Değişik:RG-8/9/2013-28759) Kat alanı kat sayısı (KAKS) (Emsal): Yapının katlar alanı toplamının imar parseli alanına oranından elde edilen sayıdır. İmar planlarında emsal hesabının, brüt veya net parsele göre belirleneceğine ilişkin hüküm bulunmaması halinde uygulamalar net imar parseli alanına göre yapılır. Emsalin brüt alandan belirlenmesi halinde kamuya ayrılan alanların bedelsiz terk edilmesi şarttır. Kamuya ayrılan kısımları bedelsiz terk edilmeyen alanlarda parselin brüt alanı üzerinden emsal hesabı yapılarak ruhsat düzenlenemez. Katlar alanına; Teras çatılar ve çatı bahçeleri, kanopiler, giriş saçakları, tabii veya tesviye zemine oturan avlular, sundurma gibi üstü hafif malzeme ile örtülü bir veya birden fazla kenarı açık olan ve her bir bağımsız bölümle irtibatlı zemin terasları, binaya bitişik veya ayrık bir veya birden fazla kenarı açık olan arkatlar, bahçe ve istinat duvarları, üstü sökülür-takılır hafif malzeme ile kenarları rüzgar kesici cam panellerle kapatılmış olsa dahi açık oturma yerleri, çocuk oyun alanları, en az bir tarafı açık sundurmalar, açık büfeler, açık yüzme havuzları, atlama kuleleri, pergolalar ve kameriyeler, bu Yönetmelikte öngörülen asgari sayıda her bir kapıcı dairesinin 75 m2’si, bekçi odalarının ve kontrol kulübelerinin toplam 9 m2’si, mescit, bina için gerekli minimum sığınak alanının %30 fazlasını geçmeyen sığınak alanı, ticari amaç içermeyen kreş ve çocuk bakım ünitelerinin toplam katlar alanının %5’ini aşmamak koşuluyla 750 m²’yi geçmeyen kısımları, yapının kendi ihtiyacı için bodrum katta yapılan otoparklar ile konut, resmi kurumlar, eğitim ve sağlık tesisleri, ibadet yerleri, otel, opera, yurt, müze, kütüphane hariç umumi binaların teraslarında yapılan açık otoparklar, ortak alan olarak ayrılan; asansör boşlukları, yangın merdiveni, yangın güvenlik hollerinin 6 m2’si ve ışıklıklar, çöp, atık ayrıştırma, hava, tesisat şaft ve bacaları, yapı yüksekliği 60.50 m.’den fazla olan binalar ile özelliği gereği tesisat katı oluşturulması zorunlu binalarda emsale dahil katlar alanının % 3’ünü geçmemek koşuluyla sadece tesisat için oluşturulan tesisat katları, bina veya tesise ait olan; kazan dairesi, teshin merkezi, arıtma tesisi, su sarnıcı, gri su toplama havuzu, yakıt ve su depoları, silolar, trafolar, jeneratör, kojenerasyon ünitesi, eşanjör ve hidrofor bölümleri, bütün cepheleri tamamen toprağın altında ve yapı yaklaşma sınırı içinde kalan katlarda yer alan ve tek başına bağımsız bölüm oluşturmayan veya bir bağımsız bölümün eklentisi veya parçası olmayan ve toplamda katlar alanının % 10’unu ve 3000 m2’yi aşmayacak şekilde düzenlenen; ortak alan niteliğindeki jimnastik salonu, oyun ve hobi odaları, yüzme havuzu, sauna gibi sosyal tesis ve spor birimleri, bütün cepheleri tamamen tabii zeminin altında kalan bodrum katlarda yer alan ve toplamda katlar alanının %5’ini aşmayan ortak alan depolar, daha sonradan hafredilerek açığa çıkması mümkün bulunmayan bina cephelerinde ilave kat görünümüne neden olmayan bütün cepheleri tamamen tabii zeminin altında kalan bodrum katlarda yer alan ve tek başına bağımsız bölüm oluşturmayan; konut kullanımlı bağımsız bölümün bağımsız bölüm bürüt alanının %20’sini, ticari kullanımlı bağımsız bölümün bağımsız bölüm bürüt alanını aşmayan depo amaçlı eklentiler, bulunduğu katın emsale dahil alanının toplam %20’sini geçmemek koşuluyla; sökülür-takılır-katlanır cam panellerle kapatılmış olanlar dâhil olmak üzere balkonlar, açık çıkmalar ile kat bahçe ve terasları, kış bahçeleri, iç bahçeler, tesisat alanı, yangın güvenlik koridoru, bina giriş holleri, kat holleri, asansör önü sahanlıkları, kat ve ara sahanlıkları dahil açık veya kapalı merdivenler, dahil edilmez. Özel çevre koruma alanları, kıyı alanları, sit alanları ve orman alanları gibi korunan alanlara ilişkin planlarda emsal, TAKS, yapı yaklaşma mesafeleri ve kat adedi belirlenmeden uygulama yapılamaz, ruhsat düzenlenemez. Korunan alanlar hariç olmak üzere uygulama imar planında yapılaşma koşulları belirlenmeyen; nüfusu 5.000’in altında kalan yerleşmelerde TAKS:0.20’yi, kat adedi 2’yi, nüfusu 5.000’den fazla 30.000’ den az olan yerleşmelerde TAKS:0.25’i, kat adedi 3’ü, nüfusu 30.000’den fazla 50.000’den az olan yerleşmelerde TAKS:0.30’u, kat adedi 4’ü, nüfusu 50.000’den fazla olan yerleşmelerde ise TAKS:0.40’ı, kat adedi 5’i geçemez. İmar planında TAKS ve KAKS verilmeyen parsellerde 2/8/2013 tarihinden sonra kat adedinin artırılmasına yönelik yapılacak plan değişikliklerinde bu alanlarda TAKS ve KAKS’ın verilmesi zorunludur, aksi halde bu parsellerde yapı ruhsatı düzenlenemez. Tamamen toprağın altında kalması nedeniyle; bu bent uyarınca emsal hesabına konu edilmeyen mekanlar ile kat adedine konu edilmeyen katların hiç bir cephesi kazı ve tesviye yapılarak açığa çıkarılamaz. Emsal hesabına dahil edilmeyen mekanlar proje değişikliği ile imar planındaki veya yönetmelikle belirlenen emsal değerini aşacak şekilde emsal hesabına konu alan haline getirilemez, müstakil bağımsız bölüm haline dönüştürülemez ve kat mülkiyeti tesis edilemez. Bu alt bentte belirtilen emsal hesabı yapılırken, bağımsız bölüm bürüt alan tespit esaslarına göre işlem yapılır, ancak, bu hesaba bu bent uyarınca katlar alanına dahil edilmeyen alanlar, boşluklar dahil edilmez." düzenlemesine, Geçici 2. Maddesinde, "(Ek:RG-13/7/2000-24108) (Değişik:RG-8/9/2013-28759) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce ruhsat alınmış ve yasal süresi içerisinde henüz başlanmamış veya başlanıp ruhsat müddeti devam eden veya ruhsatı hükümsüz hale gelen inşaatlar ile yapı kullanma izin belgeli mevcut yapılara ilişkin ruhsat başvurularında; ilgilisinin talebi halinde can ve mal güvenliği ile enerji verimliliğine ilişkin tedbirler alınmış olmak koşuluyla bu Yönetmeliğin lehte olan hükümleri uygulanır.'' düzenlemelerine yer verilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden, uyuşmazlık konusu ...parsel sayılı taşınmazın alanının 2000 m2 olduğu, Turgutreis Belediyesi tarafından düzenlenen ...tarihli, ...sayılı yapı ruhsatının, 8 bağımsız bölümün yer aldığı üç ve daha çok daireli apartman için 396 m2 yüzölçümünde, mağaza için 1399 m2 'lik yüzölçümünde olmak üzere, toplamda 9 bağımsız bölüm için 1795 m2 inşaat için düzenlendiği, Turgutreis Belediyesi tarafından düzenlenen 06.03 2013 tarihli, 30 sayılı imar durum belgesinde söz konusu parselin turizm + 2. konut alanında yer aldığı, yapılaşma oranının TAKS:%25, KAKS:50 ve E:%50 olduğunun belirtildiği 1/1000 ölçekli Turgutreis Merkez, Domalan, Palamut ve Derekıyısı Mevkii Plan Notları Revizyonu e bendi 5 sayılı maddesinde “bu alanlarda istenildiği takdirde eğitim, sağlık, spor vb. amaçlı ticari yapılar yapılabilir” hükmünün, 6 sayılı maddesinde “planlama alanının tümünde, istenildiğinde zemin katlarda ticaret yer alabilir” hükmünün yer aldığı, 22 sayılı maddesinde " planın öngördüğü yapı hakları toplamının (TAKS/KAKS belirtilen alanlarda) %60'ı zemin katta kullanılabilir" hükmüne yer verildiği görülmüştür.
İdare Mahkemesince yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi neticesinde düzenlenen raporda; "Bodrum Belediye Başkanlığınca düzenlenen 06.03.2013 tarihli imar durum belgesinde, TAKS: %25, KAKS:%50 olarak belirtildiği, Belediye’nin kendi vermiş olduğu imar durum belgesini ve üzerindeki TAKS değerini yok sayarak sadece emsal değeri (0,50) üzerinden ruhsat düzenlemesi yapmasının çelişkili olduğu, yapının bodrum, zemin ve birinci kattan oluşması nedeniyle, ruhsat üzerinde belirtilen yapı inşaat alanı büyüklüklerinden emsal alanı hesabı yapılamayacağı, keşif esnasında yerinde yapılan ölçümler ve incelemeler sonucunda, bodrum ve zemin kat toplam inşaat alanının yapı ruhsatında belirtilen 1399 m2’yi, birinci katla birlikte toplam yapı inşaat alanı olarak belirtilen 1795 m2yi geçmediği, dava konusu alanda inşa edilen mağaza yapısının market olarak kullanıldığı, bu anlamda yapının nitelik olarak ticari amaçlı sıhhi yapı kapsamında değerlendirilmiş olmasının imar planı notlarına uygun olduğu, " tespitlerine yer verilmiştir.
Bilirkişi raporunda, ruhsat eki onaylı mimari projede belirlenen emsal alanın, işlem tarihinde yürürlükte olan Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliğinin 16 maddesi 4. fıkrasındaki ölçütler esas alındığında (uyuşmazlığa konu yapı ruhsatında emsal harici alan hesaplaması yapılarak ) emsal alanının aşılıp aşılmadığına ilişkin olarak ve 1/1000 ölçekli uygulama imar plan notunun, 22. maddesinde " planın öngördüğü yapı hakları toplamının ( TAKS/KAKS belirtilen alanlarda) %60'ı zemin katta kullanılabilir" kuralına göre uyuşmazlık konusu taşınmazda taban alanı kat sayısı (TAKS) bakımından mevzuat ve imar planına uygunluk olup olmadığı hakkında değerlendirmelerin yapılmadığı görülmüştür.
Bu durumda İdare Mahkemesince, dava konusu yapı ruhsatının, düzenlendiği tarihte yürürlükte bulunan Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliği, dayanağı imar planı ve imar planı notlarında öngörülen düzenlemeler dikkate alınarak taşınmaza yönelik taban alanı kat sayısına göre inşaat alanının ne olması gerektiği, mevcut yapı ruhsatında öngörülen inşaat alanının buna uygun olup olmadığı, uyuşmazlığa konu yapı ruhsatında emsal harici alan hesaplaması yapılarak emsal alanının aşılıp aşılmadığı hususlarının gerekirse yeniden bilirkişi incelemesi yaptırılmak suretiyle açıklığa kavuşturulmasından sonra dava konusu yapı ruhsatı hakkında yeniden bir karar verilmesi gerektiğinden, anılan hususlar araştırılmadan eksik inceleme sonucu verilen idare mahkemesi kararında isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, .... İdare Mahkemesince verilen ...tarihli, E:..., K:...sayılı kararın BOZULMASINA, dosyanın adı geçen Mahkemeye gönderilmesine, bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 15 gün içinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere 23/05/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.