Danıştay 2. Daire 2021/4846 Esas 2022/2890 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/4846
Karar No : 2022/2890

KARARIN DÜZELTİLMESİNİ
İSTEYEN (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … İnş. Temizlik Yemek ve Gıda San. Tic.Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : ... İdare Mahkemesinin … günlü, E:…, K:… sayılı kararının bozulmasına dair Danıştay Onuncu Dairesinin 28/02/2018 günlü, E:2016/7834, K:2018/940 sayılı kararının; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi uyarınca düzeltilmesi istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem : Dava, davacı şirket tarafından işletilen işyerinde korsan taksicilik faaliyetinde bulunulduğundan bahisle işyerinin faaliyetten menine ilişkin Bakırköy Belediye Başkanlığı Zabıta Müdürlüğünce tesis edilen işlemin iptali istemiyle açılmıştır.

İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti : ... İdare Mahkemesinin … günlü, E:…, K:… sayılı temyize konu kararıyla; belediye ve mücavir alan sınırları içerisinde işyeri açarak faaliyette bulunabilmek için ilgili belediyeden ruhsat alınması gerektiği, işyeri açma ve çalışma ruhsatı alınmaksızın faaliyette bulunulması halinde söz konusu ruhsatsız faaliyete belediyece son verileceği, bu nedenle ruhsatsız faaliyette bulunan davacı şirket hakkında tesis edilen işlemde hukuka aykırılık görülmediği gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir.
Daire Kararının Özeti : Davacının temyiz başvurusu üzerine, Danıştay Onuncu Dairesinin 28/02/2018 günlü, E:2016/7834, K:2018/940 sayılı kararıyla, davacı şirket hakkında, emniyet müdürlüğü personelinin korsan taksicilik faaliyeti yapıldığı gerekçesiyle işlem yapılması istemi üzerine, davalı idarece işyerinde herhangi bir araştırma ve inceleme yapılmadan, var olduğu iddia edilen mevzuata uygun olmayan unsurların ve noksanlıkların giderilmesi için bir defaya mahsus olmak üzere onbeş günlük süre verilmeden doğrudan işyerinin süresiz olarak faaliyetten men edildiğinin görüldüğü, oysa, korsan taksicilik faaliyetinin herhangi bir kuşkuya yer bırakmayacak şekilde tespitinden sonra uygulanacak müeyyide belirlenmiş olup, buna göre ilgili belediyeden izin veya ruhsat almaksızın, belediye sınırları dahilinde aracın tescil amacı dışında kullanan kişiye ve araç sahibine idari para cezası uygulanacağı, ayrıca, aracın onbeş gün süre ile trafikten men edileceği hükmünün yer aldığı, bu maddede aracın bağlı bulunduğu durak, işyeri veya işletmeler için bir yaptırım öngörülmediği, bu durumda, işyeri açma ve çalışma ruhsatının varlığı nedeniyle hukuken korunması gereken bir hakkı bulunan ve davacı şirketle ilgisi ispatlanamayan korsan taksicilik faaliyeti nedeniyle varlığı iddia olunan noksanlıkların giderilmesi için herhangi bir süre verilmeyen ve mevzuatta anılan fiil için başkaca yaptırımların belirlenmiş olması karşısında davacının, işyerinin mühürlenerek süresiz olarak kapatılmasına ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle, temyize konu İdare Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.

KARAR DÜZELTME TALEBİNDE
BULUNANIN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, 20,00 m² büyüklüğündeki işyeri için, oto kiralama irtibat bürosu olarak kullanılmak üzere 19/01/2010 günlü büro (sıhhi müessese) işyeri açma ve çalışma ruhsatı verildiği, emniyet görevlilerinin "büronun korsan taksicilik faaliyeti gösterdiği, gerekli işlemlerin yapılması" ihbarı üzerine işyerinin 15/12/2010 tarihinde mühürlenerek faaliyetine son verildiği, davacının büroyu çay ocağı olarak kullanmak üzere başvuru yaptığı, davacıya ruhsat almak üzere 15 gün süre verildiği, bu sürede ruhsat alınmadığından faaliyetten men edildiği, idarece tesis edilen işlemin hukuka uygun olduğu belirtilerek, Danıştay Onuncu Dairesince verilen bozma kararı kaldırılarak, davanın reddi yolundaki mahkeme kararının onanmasına karar verilmesi istenilmektedir.

KARŞI TARAFIN CEVABI : Cevap verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Davacı tarafından, oto kiralama irtibat bürosu olarak kullanılmak üzere verilen 19/01/2010 tarihli büro (sıhhi müessese) ruhsatlı işyerinde korsan taksicilik faaliyetinde bulunulduğundan bahisle işyerinin faaliyetten menine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılan davada, mahkemece davanın reddine karar verilmiştir.
Davacı tarafından, temyiz isteminde bulunularak, mahkemenin davanın reddine ilişkin kararının bozulması talep edilmiştir. Danıştay Onuncu Dairesince davacının temyiz isteminin kabulü ile mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemenin davanın reddine ilişkin kararının Danıştay tarafından bozulması üzerine, davalı idare tarafından karar düzeltme talebinde bulunularak, Danıştay Onuncu Dairesinin bozma kararının kaldırılması ve davanın reddine ilişkin mahkeme kararının onanması talebinde bulunulmaktadır.
Davalı idare davanın reddi kararının onanmasını talep etmekte iken, davalı idarenin karar düzeltme talebinin kabulü ile davanın reddine ilişkin mahkeme kararının bozulması yönünde karar verilmesi, yargılama usulüne aykırı bulunmaktadır.
Zira, hukuk sistemimizde "Taleple Bağlılık İlkesi" esası geçerlidir. Nitekim, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 26. maddesine göre; Hâkim, tarafların talep sonuçlarıyla bağlıdır; ondan fazlasına veya başka bir şeye karar veremez. Duruma göre, talep sonucundan daha azına karar verebilir. Taleple bağlılık ilkesinin en önemli sonuçlarından biri de "Aleyhe Bozma Yasağı"dır. (Doç. Dr. Murat Atalı, Medeni Usul Hukukunda Aleyhe Bozma Yasağı)
Bir mahkeme kararı, davanın taraflarından yalnız biri tarafından temyiz edilirse, kamu düzenine ilişkin emredici kurallar hariç olmak üzere, temyiz edilen hüküm temyiz eden tarafın aleyhine olarak bozulamaz. Buna dar anlamda aleyhe bozma yasağı denilmektedir. (Prof. Dr. Baki Kuru, Hukuk Usulünde Aleyhe Bozma Yasağı, Ankara Barosu Dergisi)
Bu itibarla, karar düzeltme isteminin kabulünü gerektiren hukuki bir dayanak bulunmaması ve davanın reddi yolundaki mahkeme kararının bozulmasına ilişkin Danıştay Onuncu Dairesi kararında, sonucu itibariyle herhangi bir isabetsizlik bulunmaması nedeniyle, davalı idarenin karar düzeltme talebinin reddine karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay İkinci Dairesince; Danıştay Onuncu Dairesi tarafından Danıştay Başkanlık Kurulunun 18/12/2020 günlü, K:2020/62 sayılı kararının "Ortak Hükümler" kısmının 6. fıkrası uyarınca, ayrıca bir gönderme kararı verilmeksizin Dairemize iletilen dosyada, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
Kararın düzeltilmesi dilekçesinde ileri sürülen nedenler, 2577 sayılı Kanun'un Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi hükmüne uygun bulunduğundan, davalı idarenin karar düzeltme isteminin kabulü ile İdare Mahkemesi kararının bozulmasına dair Danıştay Onuncu Dairesinin 28/02/2018 günlü, E:2016/7834, K:2018/940 sayılı kararı kaldırılarak uyuşmazlık yeniden incelendi:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Davacı şirket tarafından işletilen işyerinde korsan taksicilik faaliyetinde bulunulduğundan bahisle işyerinin faaliyetten menine ilişkin … Belediye Başkanlığı Zabıta Müdürlüğünce tesis edilen işlemin iptali istemiyle temyizen bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT :
3572 sayılı İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabülüne Dair Kanunun 6. maddesinin 2. fıkrasında; ruhsat verilmesini takiben yapılacak kontrol ve denetimlerde, 4. maddede belirtilen yönetmelikte öngörülen kriterlere aykırı beyan ve durumun tespiti halinde; verilmiş olan ruhsatın, ilgili mevzuattaki hükümler çerçevesinde yetkili merci veya mülki idare amirince iptal edilerek işyerinin kapatılacağı ve ilgililer hakkında ayrıca işlem yapılacağı kuralı yer almaktadır.
14/07/2005 günlü, 2005/9207 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla kabul edilip 10/08/2005 günlü, 25902 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmeliğin 13. maddesinde ise; işyeri açma ve çalışma ruhsatının verilmesinden sonra yapılacak denetimlerde mevzuata uygun olmayan unsurların ve noksanlıkların tespiti halinde, işyerine bu noksanlık ve hatalarını gidermesi için bir defaya mahsus olmak üzere onbeş günlük süre verileceği, verilen süre içinde tespit edilen noksanlık ve aykırılıkların giderilmediği takdirde, ruhsatın iptal edilerek işyerinin kapatılacağı, ayrıca ilgililerin yalan, yanlış ve yanıltıcı beyanı varsa haklarında kanunî işlem yapılacağı hükme bağlanmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Dosyanın incelenmesinden; davacı şirketin, İstanbul ili, Bakırköy ilçesi, … mahallesi … sokak No:…, D:… adresi için düzenlenmiş … günlü, … sayılı, büro faaliyet konulu işyeri açma ve çalışma ruhsatının bulunduğu, ruhsat sahibi şirketin servis taşımacılığı meslek grubunda yer aldığı, … İlçe Emniyet Müdürlüğünün, … günlü, … sayılı yazısıyla bahsi geçen büronun korsan taksicilik faaliyetinde bulunduğu, gerekli işlemlerin yapılması hususunun istendiği, bu nedenle, Zabıta Müdürlüğü görevlilerince işyerinin 15/12/2010 tarihinde mühürlenerek faaliyetine son verilmesi üzerine anılan davanın açıldığı, korsan taksicilik yaptığı iddia edilen aracın davacı şirkete ait olmadığı ve araç sürücüsünün tespit edilemediği, davalı idarenin savunma ekinde gönderdiği evraklarda daha sonra işyeri ilgilisinin çay ocağı olarak faaliyet gösterecekleri yönündeki başvurusu üzerine, çay ocağı olarak faaliyet göstermesi şartı ile mührün 14/02/2011 tarihinde açıldığı, ancak ilgilinin çay ocağı faaliyet konulu ruhsat müracaatında bulunmaması üzerine işyerinin tekrar mühürlendiğinin ifade edildiği, işyerinin çay ocağına dönüştürüldükten sonra mühürlenmesine ilişkin işlemin dava konusu edilmediği halde mahkemece bunun hükme esas alındığı ve bu işlemin hukukilik denetiminin yapıldığı anlaşılmaktadır.
İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmeliğin 13. maddesine istinaden; işyeri açma ve çalışma ruhsatının verilmesinden sonra yapılacak denetimlerde mevzuata uygun olmayan unsurların ve noksanlıkların tespiti halinde, işyerine bu noksanlık ve hatalarını gidermesi için bir defaya mahsus olmak üzere onbeş günlük süre verilmesi, bu süre içinde tespit edilen noksanlık ve aykırılıkların giderilmediği takdirde, ruhsatın iptal edilerek işyerinin kapatılması gerekmekte ise de, davacının büroyu çay ocağı olarak kullanmak üzere başvuru yapması üzerine davacıya ruhsat almak üzere onbeş gün süre verildiği, bu sürede ruhsat alınmadığından faaliyetten men edildiği görülmektedir.
Davacıya verilen onbeş günlük süre, çay ocağı olarak faaliyette bulunmak üzere ruhsat almak üzere verilmiş olup, davacıya oto kiralama irtibat bürosu olarak kullanılmak üzere verilen 19/01/2010 günlü büro (sıhhi müessese) ruhsatına ilişkin olarak herhangi bir süre verilmediği ve davacıya 15 günlük süre verilmeksizin ve davacıya ait büronun işyeri açma ve çalışma ruhsatı iptal edilmeden işyerinin faaliyetten men edilmesine ilişkin işlemde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.


KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVALI İDARENİN TEMYİZ İSTEMİNİN KABULÜNE;
2. ... İdare Mahkemesinin … günlü, E:…, K:… sayılı sayılı kararının, 2577 sayılı Kanun’un temyize tabi ilk kararın verildiği tarih itibarıyla yürürlükte olan haliyle 49/1-b maddesi uyarınca BOZULMASINA;
3. 2577 sayılı Kanun'un 49. maddesinin 3622 sayılı Kanun ile değişik 3. fıkrası uyarınca ve yukarıda belirtilen hususlar da gözetilerek yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine, 24/05/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.