Danıştay 6. Daire 2022/3233 Esas 2022/6127 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2022/3233
Karar No : 2022/6127

DAVACI : … Katı Atık Yönetimi ve Enerji San. ve Tic. A.Ş.
VEKİLLERİ : Av. …, Av. …

DAVALI : … İli Yerel Yönetimler Katı Atık Bertaraf Tesisi Yapma ve İşletme Birliği (…)
VEKİLİ : Av. …

DAVANIN KONUSU : Davacı ile davalı idare arasında 23/12/2013 gününde imzalanan "KÜKAB Katı Atık Toplama, Taşıma ile Ekay Ek Tesisleri Yapımı ve Tesislerin İşletilmesi İmtiyaz Sözleşmesi" uyarınca, “Entegre Katı Atık Yönetim (EKAY) Ek Tesislerinin” yapımı ve işletilmesi, atıkların toplanması, taşınması, geçici depolanması, geri dönüşümü ve bertarafına dair iş kapsamında, … tarih ve … nolu Kütahya İli Yerel Yönetimler Katı Atık Bertaraf Tesisleri Yapma ve İşletme Birliği (KÜKAB) Encümeni kararının; anılan sözleşmenin 4.3.3. maddesinde yer alan katı atık toplama bertaraf ve depolama ücret tarifesi bedellerinin 01/06/2016 tarihinden itibaren güncellenmesine ve davacının 2014 ve 2015 yılları ile 2016 yılı Ocak, Şubat, Mart ve Nisan aylarına ilişkin katı atık toplama bertaraf ve depolama ücret artışı farklarının ödenmesi talebinin reddine dair kısımlarının iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI : İmtiyaz Sözleşmesi taslağının 2012 yılında hazırlandığı, sözleşmenin 23/12/2013 tarihinde imzalandığı, imtiyaz sözleşmesinin 4.3.3. maddesine göre, katı atık toplama bertaraf ve depolama ücret tarifesinin 2012 yılı için belirlendiği, 2012 yılından sonraki yer yıl için yıllık ÜFE ve TÜFE oranlarının ortalaması alınarak artış yapılması gerektiği halde davalı idare tarafından bu şekilde artış yapılmadığı, davalı idare tarafından ilk artışın 2015 yılında yapıldığı, 2014 yılı toplama bertaraf ve depolama ücretinin katı atıklar için 91,14 TL+KDV, kül için ise 22,78 TL+KDV olması ve sonraki yıllarda buna göre artış yapılması gerektiği ileri sürülmüştür.

DAVALININ SAVUNMASI : Usule ilişkin olarak davanın süresinde açılmadığı; esasa ilişkin olarak, sözleşmenin yürürlük tarihinden itibaren hüküm doğurmaya başlayacağı, 01/06/2016 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere katı atıkların ücretinin 99,52 TL+KDV, külün ise 24,87 TL+KDV TL olarak belirlendiği, ücret artışının sözleşmenin yürürlüğe girdiği tarih esas alınmak suretiyle takip eden yıldaki ÜFE ve TÜFE oranlarının ortalaması alınarak yapılması gerektiği savunulmuştur.


DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Bozma kararına uyulmak suretiyle davanın süre aşımı nedeniyle reddi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI …'İN DÜŞÜNCESİ : Dava; Kütahya İli Yerel Yönetimler Katı Atık Bertaraf Tesisi Yapma ve İşletme Birliği Encümeninin … günlü, … nolu kararının iptali istemiyle açılmıştır.
Davacı şirket ile Kütahya İli Yerel Yönetimler Katı Atık Bertaraf Tesisi Yapma ve İşletme Birliği arasında, T.C. İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü'nün … tarih ve … sayılı kararı ile uygun bulunarak 23.12.2013 tarihinde imzalanan imtiyaz sözleşmesinin tarife belirlenmesine ilişkin 4.3.3 maddesinde;
"4.3.3 Tarife, 2012 yılı için Birlik tarafından belirlenen;
4.3.3.1 Toplanması, taşınması ve bertarafı yüklenici tarafından yapılacak birlik üyeleri için 80 (seksen) TL/Ton + KDV;
4.3.3.2 Birlik Üyeleri yöresinde oluşan konutların ısınmasından kaynaklı kül ve cürufun ilgili yerel yönetimin yetki alanı sınırları içinde gösterip, gerekli kanuni izinleri aldığı uygun alanda, Yüklenici tarafından çevre mevzuatına uygun biçimde bertaraf edilmesi şartı ile 20 (yirmi) TL/Ton + KDV olarak ücretlendirilecektir.
4.3.3 maddesinde belirtilen bu bedeller, 2012 yılından sonraki her yıl için yıllık ÜFE ve TÜFE oranlarının ortalaması alınarak oluşturulacak artış oranına göre belirlenecektir" hükümlerine yer verilmiştir.
Anılan sözleşmenin "Taraf Temsilcileri ve Yazışmalar" başlıklı 9.2.1 maddesinde "İş bu sözleşme, T.C. Danıştay Başkanlığının görüşü ve T.C. İçişleri akanlığının onayı üzerine taraflarca imzalanan sözleşme, Birlik Meclisine sunulur. Sözleşme, onaylamaya ilişkin Birlik Meclisinin aldığı kararın kesinleşmesi üzerine, bu durum yükleniciye yazılı olarak tebliği tarihini izleyen gün yürürlüğe girer" hükmü getirilmiştir.
Öncelikle kamu hizmeti imtiyaz sözleşmeleri bir idari sözleşme olup, bu sözleşme ile kamu hizmetinin idarenin gözetimi ve denetimi altında kurulması ve işletilmesi amaçlanmaktadır. Sözleşmenin tarafları arasında çıkacak uyuşmazlıkların, imtiyaz sözleşmesinde yer alan hükümlere göre çözümlenmesi gerekmektedir. İmtiyaz sahibinin, kamu hizmetini imtiyaz sözleşmesinde belirlenen kurallara uygun olarak yapma ve yürütme yükümlülüğü bulunmaktadır.
Kütahya İli Yerel Yönetimler Katı Atık Bertaraf Tesisi Yapma ve İşletme Birliği ile davacı şirket Kütahya Atık Yönetim ve Enerji San. Ve Tic. A.Ş. Arasında, 25.1.2013 tarihinde meclis tarafından onaylanan, T.C. İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü'nün … tarih ve … sayılı kararı ile uygun bulunan, … Noterliği'nden onaylı İmtiyaz Sözleşmesi ve eklerinin … tarihinde … Yevmiye No ile imzalandığı ve aynı gün davalı idarece … sayılı yazı ile davacıya bildirildiği, yukarıda anılan sözleşmenin "Taraf Temsilcileri ve Yazışmalar" başlıklı 9.2.1 maddesi gereği , söz konusu sözleşmenin 24.12.2013 tarihinde yürürlüğe girdiği ve 01.01. 2014 tarihinde de faaliyete geçildiği, sözleşmenin imzalanması ile birlikte, sözleşme hükmüne göre taşıma bedeli artışının yapılması gerekirken, 2014 yılında katı atıklar için 80 TL/Ton + KDV; kül için 20 TL/Ton + KDV olarak, 2015 yılında katı atıklar için 87,64 TL/Ton + KDV; kül için 24,96 TL/Ton + KDV olarak, 2016 yılında katı atıklar için 93,31 TL/Ton + KDV; kül için 26,58 TL/Ton + KDV olarak ücretlendirilmesi üzerine iş bu davanın açıldığı anlaşılmıştır.
Davalı idarece, sözleşmenin 01.01.2014 tarihinde yürürlüğe girdiği, bu nedenle işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı ileri sürülmüş ise de, sözleşmenin bir bütün olduğu ve yukarıda anılan 4.3.3 ve 4.3.3.1 maddelerindeki "2012 yılı ile ilgili olarak katı atıklar için Birlik tarafından belirlenen; 80 (seksen) TL/Ton + KDV; 4.3.3.2 maddesindeki kül ve cüruf için 20 (yirmi) TL/Ton + KDV olarak ücretlendirilecektir." hükümlerinden sonra gelen "4.3.3 maddesinde belirtilen bu bedeller, 2012 yılından sonraki her yıl için yıllık ÜFE ve TÜFE oranlarının ortalaması alınarak oluşturulacak artış oranına göre belirlenecektir" hükmününde sözleşmenin bir parçası olarak yürürlükte olduğunun kabulü gerekmektedir.
Bu itibarla; 2012-2013 arası dönem ve 2013-2014 arası dönem için taşıma bedelinin anılan hüküm doğrultusunda artışının yapılarak 2014 yılı ve aynı doğrultuda 2015 ve 2016 yılları için taşıma bedelinin hesaplanması gerekirken aksi yönde tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, dava konusu işlemin iptaline karar verilmesi gerektiği, düşünülmüştür.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince; dava konusu işlemin iptali yolundaki 04/11/2020 tarih ve E:2019/2490, K:2020/10385 sayılı kararın Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 23/12/2021 tarih ve E:2021/1473, K:2021/3313 sayılı kararı ile … tarih ve … sayılı KÜKAB Encümeni Kararının katı atık toplama bertaraf ve depolama ücret tarifesi bedellerinin güncellenmesine dair bölümü ile 2016 yılı Mart ve Nisan aylarına ilişkin ödemelere dair kısmının onanması; anılan kararın, dava konusu işlemin; davacının 2014 ve 2015 yılları ile 2016 yılı Ocak ve Şubat aylarına ilişkin katı atık toplama bertaraf ve depolama ücret artışı farklarının ödenmesi talebiyle yaptığı başvuruların reddine dair kısmının bozulması üzerine, bozma kararına uyularak, uyuşmazlığın davacının 2014 ve 2015 yılları ile 2016 yılı Ocak ve Şubat aylarına ilişkin katı atık toplama bertaraf ve depolama ücret artışı farklarının ödenmesi talebiyle yaptığı başvuruların reddine dair kısmı incelenerek, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Kütahya İli Yerel Yönetimler Katı Atık Bertaraf Tesisleri Yapma ve İşletme Birliğince 5355 sayılı Mahalli İdareler Birliği Kanunu'nun 6. maddesi, 5393 sayılı Belediye Kanununun 15. Maddesinin 1. fıkrasının (g) bendi ve 2575 sayılı Danıştay Kanunu'nun 23. maddesi uyarınca "Katı Atık Toplama ile Ekay Ek Tesisleri Yapımı ve Tesislerin İşletilmesi için 29 yıl süreliğine İmtiyaz Hakkı Verilmesi" amacıyla projeye ait imtiyaz sözleşmesi taslağı hazırlanmıştır.
Anılan Taslağa ilişkin Danıştay Birinci Dairesinin görüşü alınmış, İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğünün … tarih ve … sayılı kararı ile anılan taslak uygun görülmüş ve sözleşme 23/12/2013 tarihinde … Noterliğinde davacı ile davalı tarafından imzalanmış ve 24/12/2013 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Davalı idare tarafından, 01/01/2014 tarihinde davacıya yer teslimi yapılmıştır.
Davacı tarafından verilen … tarih ve … sayılı dilekçe ile ücret tarifesinin 2012 yılı için belirlendiği, 2012 yılından sonraki her yıl için yıllık ÜFE ve TÜFE oranlarının ortalaması alınarak ücret tarifesinde artış yapılması gerektiğinden bahisle 2014 yılı için; katı atıkların ücretinin 91,14 TL+KDV (uygulanan 80,00 TL+KDV), külün 22,78 TL+KDV (uygulanan 20,00 TL+KDV) olduğu ve buna göre tarife ücret artışı bedelleri toplamı olan 1.233.625,40 TL'nin ödenmesi talep edilmiştir.
Davacı tarafından verilen … tarih ve … sayılı dilekçe ile ücret tarifesinin 2012 yılı için belirlendiği, 2012 yılından sonraki her yıl için yıllık ÜFE ve TÜFE oranlarının ortalaması alınarak ücret tarifesinde artış yapılması gerektiğinden bahisle 2015 yılı için; katı atıkların ücretinin 99,84 TL+KDV (uygulanan 87,64 TL+KDV), külün 24,96 TL+KDV (uygulanan 21,91 TL+KDV) olduğu ve buna göre tarife ücret artışı bedelleri toplamı olan 1.842.359,45 TL'nin ödenmesi talep edilmiştir.
Davacı tarafından verilen … tarih ve … sayılı dilekçe ile ücret tarifesinin 2012 yılı için belirlendiği, 2012 yılından sonraki her yıl için yıllık ÜFE ve TÜFE oranlarının ortalaması alınarak ücret tarifesinde artış yapılması gerektiğinden bahisle 2016 yılı için; katı atıkların ücretinin 106,31 TL+KDV (uygulanan 93,31 TL+KDV), külün 26,58 TL+KDV (uygulanan 23,32 TL+KDV) olduğu ve buna göre 01/01/2016- 01/05/2016 tarihleri arasındaki döneme ait tarife ücret artışı bedelleri toplamı olan 615.175,55 TL'nin ödenmesi talep edilmiştir.
Dava konusu … tarih ve … nolu KÜKAB Encümeni Kararı ile 2014 yılı için tarifenin katı atıklar için 80,00 TL ve kül için 20 TL olarak; 2015 yılı için ÜFE ve TÜFE oranlarının ortalaması olan % 9,55 artışla katı atık ücretinin 87,64 TL, külün ücretinin 21,91 TL olarak; 01/01/2016 tarihinden itibaren ÜFE ve TÜFE oranlarının ortalaması olan % 6,475 artışla katı atık ücretinin 93,31 TL, külün ücretinin 23,32 TL olarak; 01/06/2016 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere ÜFE ve TÜFE oranlarının ortalaması olan % 6,655 artışla katı atık ücretinin 99,52 TL, külün ücretinin 24,87 TL olarak uygulanmasına karar verilmiş ve davacının geçmiş yıllara ilişkin tarife ücret artışı farklarının ödenmesi talebi reddedilmiştir.
Bunun üzerine bakılmakta olan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT :
5393 sayılı Belediye Kanununun 15. maddesinin birinci fıkrasının (g) bendinde, katı atıkların toplanması, taşınması, ayrıştırılması, geri kazanımı, ortadan kaldırılması ve depolanması ile ilgili bütün hizmetleri yapmak ve yaptırmak belediyenin yetkileri ve imtiyazları arasında sayılmış; aynı maddenin ikinci fıkrasında, belediyenin (e), (f) ve (g) bentlerinde belirtilen hizmetleri, Danıştay'ın görüşü ve İçişleri Bakanlığının kararıyla süresi kırkdokuz yılı geçmemek üzere imtiyaz yoluyla devredebileceği, hükme bağlanmıştır.
5355 sayılı Mahalli İdareler Birliği Kanununun 6. maddesinde, mahallî idare birliklerinin, tüzükte birliğe devredilmesi öngörülen mahallî müşterek nitelikli hizmetlere ilişkin olarak üye mahallî idarelerin hak ve yetkilerine sahip olduğu hükmüne, yer verilmiştir.
2872 sayılı Çevre Kanununun 2. maddesinde, atığın "Üreticisi tarafından atılmak istenen ve toplumun huzuru ile özellikle çevrenin korunması bakımından, düzenli bir şekilde bertaraf edilmesi gereken katı atık maddeleri," olarak tanımlandığı; 11. maddesinde, "Atık üreticileri uygun metot ve teknolojiler ile atıklarını en az düzeye düşürecek tedbirleri almak zorundadırlar.
Atıkların üretiminin ve zararlarının önlenmesi veya azaltılması ile atıkların geri kazanılması ve geri kazanılabilen atıkların kaynağında ayrı toplanması esastır. Atık yönetim plânlarının hazırlanmasına ilişkin esaslar, Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
Geri kazanım imkânı olmayan atıklar, yönetmeliklerle belirlenen uygun yöntemlerle bertaraf edilir.
Büyükşehir belediyeleri ve belediyeler evsel katı atık bertaraf tesislerini kurmak, kurdurmak, işletmek veya işlettirmekle yükümlüdürler." hükmüne, yer verilmiştir.
"KÜKAB Katı Atık Toplama, Taşıma ile EKAY Ek Tesisleri Yapımı ve Tesislerin İşletilmesi İmtiyaz Sözleşmesi"nin; 1.2.8. maddesinde, sözleşme kapsamındaki işin tanımının katı atık toplama ile Ekay ek tesislerinin yapımı, işletilmesi, atık pil ve akümülatörlerin geçici depolanması için Kütahya merkezde ve transfer istasyonlarında geçici depolama alanı ayrılması, atıkların lisanslı geri kazanım/bertaraf tesislerine teslim edilmesi, ömrünü tamamlamış lastikler için Kütahya merkezde ve transfer istasyonlarında geçici depolama alanı kurulması, diğer atıklarla karışık olarak gelen ömrünü tamamlamış lastiklerin ayrıştırılması, ilgili mevzuatta belirtilen sürelerde lisanslı firmalara teslim edilerek bertaraf ettirilmesi olduğu; 1.2.20. maddesinde, "tarife"nin, idare tarafından 27/10/2010 tarih ve 27742 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı’nın Atıksu Altyapı ve Evsel Katı Atık Bertaraf Tesisleri Tarifelerinin Belirlenmesinde Uyulacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelik hükümleri uyarınca birlik tarafından 2012 yılı için belirlenmiş ve sözleşmenin 4.3.3. maddesinde yer alan miktarlar üzerinden yükleniciye yapılacak ödemelere esas teşkil eden ve her yıl, yıllık ÜFE ve TÜFE oranlarının ortalaması alınarak oluşturulacak artış oranına göre belirlenecek olan katı atık toplama, taşıma ve bertaraf birim fiyatlarına ilişkin tarife olarak tanımlandığı;
Anılan sözleşmenin "Katı Atık Toplama, Bertaraf ve Depolama İşi Ücret Tarifesi ve Uygulanma Esasları" başlıklı 4.3. maddesinde:
"4.3.1. İdari Şartname ve mevcut mevzuat çerçevesinde Birlik tarafından belirlenecek olan Tarife kapsamında atık sahibi Üyelerce Birliğe yapılacak ödeme haricinde başka bir ödeme yapılmaz. Yükleniciye Sözleşmede tanımlı koşulların haricinde başka bir ödeme yapılamaz. Sözleşme konusu İş için avans ödemesi yapılmaz.
4.3.2. Yapılacak ödemeler için; EKAY ve EKAY Ek Tesisleri’ne giriş kantarında Yüklenici tarafından kaynağında ayrı toplanıp getirilmiş olan ambalaj atıkları, pil ve akümülatörler ve ömrünü tamamlamış lastikler hariç olmak üzere tüm atıklar için atıkları taşıyan aracın ağırlığı düşüldükten sonra yapılacak net tartma işlemi sonucunda bulunacak miktarları üye bazlı olarak aylık biçimde İdare'ye bildirilir.
4.3.3. Tarife, 2012 yılı için Birlik tarafından belirlenen;
4.3.3.1. Toplaması, taşıması ve bertarafı Yüklenici tarafından yapılacak Birlik Üyeleri için 80 (seksen) TL/Ton + KDV;
4.3.3.2. Birlik Üyeleri yöresinde oluşan konutların ısınmasından kaynaklı kül ve cürufun ilgili yerel yönetimin yetki alanı sınırları içinde gösterip, gerekli kanuni izinleri aldığı uygun alanda, Yüklenici tarafından çevre mevzuatına uygun biçimde bertaraf edilmesi şartı ile 20 (yirmi) TL/ton + KDV olarak ücretlendirilecektir.
4.3.3. Belirtilen bu bedeller, 2012 yılından sonraki her yıl için yıllık ÜFE ve TÜFE oranlarının ortalaması alınarak oluşturulacak artış oranına göre belirlenecektir. Tespit edilmiş olan bu hizmetlerin bedeli aylık olarak Yükleniciye ödenecektir." hükmüne yer verilmiştir.
Anılan sözleşmenin 9.2.1. maddesinde; "Sözleşme, onaylamaya ilişkin Birlik Meclis’inin aldığı kararın kesinleşmesi üzerine, bu durumun Yüklenici’ye yazılı olarak tebliği tarihini izleyen gün yürürlüğe girer." hükmüne yer verilmiştir.
"KÜKAB Katı Atık Toplama ile EKAY Ek Tesisleri Yapımı ve Tesislerin İşletilmesi İşi İçin İmtiyaz Hakkı Verilmesi İhalesine İlişkin İdari Şartname"nin 1.26. maddesinde, "tarife"nin 27/10/2010 tarih ve 27742 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı’nın Atıksu Altyapı ve Evsel Katı Atık Bertaraf Tesisleri Tarifelerinin Belirlenmesinde Uyulacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelik hükümleri uyarınca birlik tarafından 2012 yılı için belirlenmiş olan ve her yıl, yıllık ÜFE ve TÜFE oranlarının ortalaması alınarak oluşturulacak artış oranına göre belirlenecek olan katı atık toplama, taşıma ve bertaraf birim fiyatlarına ilişkin tarife olarak tanımlandığı, "Teklife Dahil Olan İşletme Ücretlerinin Tanımı" başlıklı 6.8. maddesinde, "6.8.1. Tarife, 2012 yılı için Birlik tarafından belirlenen:
6.8.1.1. Toplaması, taşıması ve bertarafı Yüklenici tarafından yapılacak Birlik Üyeleri için 80 (seksen) TL/Ton + KDV;
6.8.1.2. Birlik üyeleri, toplamayı kendisi yapar ve atıklarını kendilerine en yakın transfer istasyonuna getirirlerse, bu atıkların transfer istasyonlarından düzenli depolama tesisine taşınması ve bertarafı işlerinin yapılması için her bir Birlik üyesine uygulanacak bedel 60 (altmış) TL/ton +KDV;
6.8.1.3. Birlik Üyeleri yöresinde oluşan kül ve cüruf ile küçük çaplı inşaat atıklarının ilgili yerel yönetimin mücavir alan sınırları içinde gösterip, gerekli kanuni izinleri aldığı uygun alanda, Yüklenici tarafından çevre mevzuatına uygun biçimde bertaraf edilmesi şartı ile 20 (yirmi) TL/ton + KDV olarak ücretlendirilecektir.
6.8.1. maddesinde belirtilen bu bedeller, 2012 yılından sonraki her yıl için yıllık ÜFE ve TÜFE oranlarının ortalaması alınarak oluşturulacak artış oranına göre belirlenecektir. Tespit edilmiş olan bu hizmetlerin bedeli aylık olarak Yükleniciye ödenecektir." kuralına yer verilmiştir.
Öte yandan, 2577 sayılı İdari Yargılama Usülü Kanunu'nun "Dava açma süresi" başlıklı 7. maddesinde:
"1. Dava açma süresi, özel kanunlarında ayrı süre gösterilmeyen hallerde Danıştayda ve idare mahkemelerinde altmış ve vergi mahkemelerinde otuz gündür.
2. Bu süreler;
a) İdari uyuşmazlıklarda; yazılı bildirimin yapıldığı,
b) Vergi, resim ve harçlar ile benzeri mali yükümler ve bunların zam ve cezalarından doğan uyuşmazlıklarda: Tahakkuku tahsile bağlı olan vergilerde tahsilatın; tebliğ yapılan hallerde veya tebliğ yerine geçen işlemlerde tebliğin; tevkif yoluyla alınan vergilerde istihkak sahiplerine ödemenin; tescile bağlı vergilerde tescilin yapıldığı ve idarenin dava açması gereken konularda ise ilgili merci veya komisyon kararının idareye geldiği;
Tarihi izleyen günden başlar.
3. Adresleri belli olmayanlara özel kanunlarındaki hükümlere göre ilan yoluyla bildirim yapılan hallerde, özel kanununda aksine bir hüküm bulunmadıkça süre, son ilan tarihini izleyen günden itibaren onbeş gün sonra işlemeye başlar.
4. İlanı gereken düzenleyici işlemlerde dava süresi, ilan tarihini izleyen günden itibaren başlar. Ancak bu işlemlerin uygulanması üzerine ilgililer, düzenleyici işlem veya uygulanan işlem yahut her ikisi aleyhine birden dava açabilirler. Düzenleyici işlemin iptal edilmemiş olması bu düzenlemeye dayalı işlemin iptaline engel olmaz." hükmüne,
"Üst makamlara başvurma" başlıklı 11. maddesinin işlem tarihindeki halinde:
"1. İlgililer tarafından idari dava açılmadan önce, idari işlemin kaldırılması, geri alınması, değiştirilmesi veya yeni bir işlem yapılması üst makamdan, üst makam yoksa işlemi yapmış olan makamdan, idari dava açma süresi içinde istenebilir. Bu başvurma, işlemeye başlamış olan idari dava açma süresini durdurur.
2. Altmış gün içinde bir cevap verilmezse istek reddedilmiş sayılır.
3. İsteğin reddedilmesi veya reddedilmiş sayılması halinde dava açma süresi yeniden işlemeye başlar ve başvurma tarihine kadar geçmiş süre de hesaba katılır.
4. (Mülga : 10/6/1994-4001/6 md.)" hümüne,
"İptal ve tam yargı davaları" başlıklı 12. maddesinde:
"İlgililer haklarını ihlal eden bir idari işlem dolayısıyla Danıştaya ve idare ve vergi mahkemelerine doğrudan doğruya tam yargı davası veya iptal ve tam yargı davalarını birlikte açabilecekleri gibi ilk önce iptal davası açarak bu davanın karara bağlanması üzerine, bu husustaki kararın veya kanun yollarına başvurulması halinde verilecek kararın tebliği veya bir işlemin icrası sebebiyle doğan zararlardan dolayı icra tarihinden itibaren dava süresi içinde tam yargı davası açabilirler. Bu halde de ilgililerin 11 nci madde uyarınca idareye başvurma hakları saklıdır. " hükmüne,
"Doğrudan doğruya tam yargı davası açılması" başlıklı 13. maddesinin 1. fıkrasının işlem tarihindeki halinde:
"İdari eylemlerden hakları ihlal edilmiş olanların idari dava açmadan önce, bu eylemleri yazılı bildirim üzerine veya başka süretle öğrendikleri tarihten itibaren bir yıl ve her halde eylem tarihinden itibaren beş yıl içinde ilgili idareye başvurarak haklarının yerine getirilmesini istemeleri gereklidir. Bu isteklerin kısmen veya tamamen reddi halinde, bu konudaki işlemin tebliğini izleyen günden itibaren veya istek hakkında altmış gün içinde cevap verilmediği takdirde bu sürenin bittiği tarihten itibaren, dava süresi içinde dava açılabilir." hükmüne yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12. maddesinde idari işlemlerden, 13. maddesinde ise, idari eylemlerden doğan zararların karşılanması amacıyla açılacak tam yargı davalarının açılma yöntem ve süreleri düzenlenmiş; 12. maddenin atıf yaptığı 11. maddede ise "üst makamlara başvuru" düzenlenmiştir.
Yukarıda aktarılan mevzuat hükümleri doğrultusunda konu ele alındığında; somut olayda olduğu gibi ücret tarifesinde belirlenen miktarın güncellenmesi suretiyle eksik ödenen hakediş farkının giderilmesi yönünden belli bir uygulama tarihi esas alınarak istekte bulunulan davalarda, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 7. maddesine göre uygulama tarihinden itibaren 60 gün içinde; uygulama üzerine davacı idareye başvurmuş ise, anılan Kanunun 12. maddesinin yollamada bulunduğu 11. maddeye göre idarenin bu başvuruya cevap vermemiş olduğu hallerde uygulama tarihinden itibaren en geç 120 gün, idarenin cevap verdiği durumlarda ise, uygulama tarihine kadar geçen süre de hesaba katılmak koşuluyla cevabın davacıya tebliğ tarihinden itibaren 60 gün içinde idari davanın açılmış olması gerekmektedir.
Başka bir anlatımla, davacının idareye başvurduğu tarihten itibaren 120 gün içinde açılmış olan davalarda ilgiliye, davanın açıldığı tarihten geriye doğru 120 günü geçmemek üzere, başvuru tarihinden geriye doğru 60 günlük süre içindeki ilk uygulama esas alınarak hakediş farklarının verilmesi gerektiği halde; idareye başvuru tarihinden itibaren 120 günlük ya da idarenin cevabının tebliğ tarihinden itibaren 60 günlük süreler geçtikten sonra açılmış olan davalarda, ancak dava tarihinden geriye doğru 60 günlük süre içinde kalan ilk uygulamadan doğan farkların ilgiliye ödenmesi mümkün bulunmaktadır.
Bu durumda, yukarıda yer verilen açıklamalar doğrultusunda uyuşmazlık incelendiğinde, davacının, 10/05/2016 tarihli başvurusunun reddedilmesi üzerine 23/06/2016 tarihinde açılan bu davada, davanın açıldığı tarihten geriye doğru 120 günü (25/02/2016) geçmemek üzere başvuru tarihinden geriye doğru 60 gün içinde kalan ilk uygulamanın yapıldığı 11/03/2016 tarihinden itibaren hakediş farklarının tazmininin mümkün olduğu, bu tarihten önceki döneme ilişkin farkların süre aşımı nedeniyle tazminine imkan bulunmadığı sonucuna ulaşılmaktadır.
Bu itibarla; 2016 yılı Şubat ayı ödemesinin 08/03/2016 tarihinde yapıldığı, 2016 yılı Ocak ayı ile 2014 ve 2015 yıllarına ilişkin ödemelerinse bu tarihten önce yapıldığı dikkate alındığında, davanın, davacının 2014 ve 2015 yılları ile 2016 yılı Ocak ve Şubat aylarına ilişkin katı atık toplama bertaraf ve depolama ücret artışı farklarının ödenmesi talebiyle yaptığı başvuruların reddine dair kısmında süre aşımı bulunduğundan, anılan kısmın esasının incelenmesine olanak bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVANIN, davacının 2014 ve 2015 yılları ile 2016 yılı Ocak ve Şubat aylarına ilişkin katı atık toplama bertaraf ve depolama ücret artışı farklarının ödenmesi talebiyle yaptığı başvuruların reddine dair kısmının SÜRE AŞIMI NEDENİYLE REDDİNE,
2. Dava sonuç itibarıyla kısmen iptal, kısmen ret ile sonuçlandığından davadaki haklılık oranına göre ayrıntısı aşağıda gösterilen ve davacı tarafından yapılan … TL yargılama giderinin … TL'sinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, kalan kısmının davacı üzerinde bırakılmasına, davalı idare tarafından yapılan … TL yargılama giderinin … TL'sinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine, kalan kısmının davalı üzerinde bırakılmasına,
3. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca belirlenen …- TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun kısmen onama, kısmen bozma kararından önce Dairemizce verilen kararda, davacı lehine vekalet ücretine hükmedildiğinden, davacı lehine yeniden vekalet ücretine hükmedilmemesine,
4. Varsa posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra taraflara iadesine,
5. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 25/05/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.