Danıştay 6. Daire 2021/5398 Esas 2022/6133 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2021/5398
Karar No : 2022/6133


TEMYİZ EDEN (DAVALI) : ... Belediye Başkanlığı - ...
VEKİLİ : Av. ...

KARŞI TARAF (DAVACILAR) : 1- ... Mirasçıları
2- ...
27- ...
VEKİLLERİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Antalya ili, Manavgat ilçesi, ... Mahallesi, ... ada, ... parsele kayıtlı taşınmazın 1/1000 ölçekli uygulama imar imar planında "teknik altyapı alanı" olarak planlandığından bahisle kamulaştırmasız el atma nedeniyle uğranıldığı iddia olunan fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak üzere şimdilik toplam 820.000,00-TL (ıslah sonrası 1.774.223,65-TL) tazminatın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte ödenmesine karar verilmesi istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesince verilen ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararda; davacı Ahmet Kara yönünden 2577 sayılı Kanunun 26. maddesinin birinci fıkrası uyarınca dosyanın işlemden kaldırılmasına, Ahmet Kara dışındaki diğer davacılar yönünden davanın kabulüne, hükmedilen toplam 1.774.223,65-TL tazminatın; 820.000,00-TL'sinin dava tarihi olan 16/01/2019 tarihinden, 954.223,65-TL'sinin davacının ıslah dilekçesinin davalı idarelere tebliğ tarihlerinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte davalı idarelerce (½ oranında) davacılara hisseleri oranında ödenmesine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İdari Dava Dairesince verilen kararda; davalı Manavgat Belediye Başkanlığı'nın istinaf başvurusunun reddine, davalı Antalya Büyükşehir Belediye Başkanlığı'nın istinaf başvurusunun kabulü ile husumet mevkiinden çıkarılmasına, karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından , Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının usul ve hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ ...'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Antalya ili, Manavgat ilçesi, ... Mahallesi, ... ada, ... parsele kayıtlı taşınmazın 1/1000 ölçekli uygulama imar imar planında "teknik altyapı alanı" olarak planlandığından bahisle kamulaştırmasız el atma nedeniyle uğranıldığı iddia olunan fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak üzere şimdilik toplam 820.000,00-TL (ıslah sonrası 1.774.223,65-TL) tazminatın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte ödenmesine karar verilmesi istemiyle görülmekte olan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanunuyla yerleşme yerleri ile bu yerlerdeki yapılaşmaların; plan, fen, sağlık ve çevre şartlarına uygun teşekkülünü sağlamak amacıyla anılan Kanunun 7. ve 8. maddeleriyle, belirli nüfus kriterini aşan belediye ve valiliklere imar planları hazırlama ve yürürlüğe koyma yükümlülüğü getirilmiştir.
Aynı Kanunun 10. maddesinde: "Belediyeler; imar planlarının yürürlüğe girmesinden en geç 3 ay içinde, bu planı tatbik etmek üzere 5 yıllık imar programlarını hazırlarlar. Beş yıllık imar programlarının görüşülmesi sırasında ilgili yatırımcı kamu kuruluşlarının temsilcileri görüşleri esas alınmak üzere Meclis toplantısına katılır. Bu programlar, belediye meclisince kabul edildikten sonra kesinleşir. Bu program içinde bulunan kamu kuruluşlarına tahsis edilen alanlar, ilgili kamu kuruluşlarına bildirilir. Beş yıllık imar programları sınırları içinde kalan alanlardaki kamu hizmet tesislerine tahsis edilmiş olan yerleri ilgili kamu kuruluşları, bu program süresi içinde kamulaştırırlar. Bu amaçla gerekli ödenek kamu kuruluşlarının bütçelerine konulur. İmar programlarında, umumi hizmetlere ayrılan yerler ile özel kanunları gereğince kısıtlama konulan gayrimenkuller kamulaştırılıncaya veya umumi hizmetlerle ilgili projeler gerçekleştirilinceye kadar bu yerlerle ilgili olarak diğer kanunlarla verilen haklar devam eder." hükmüne yer verilmek suretiyle, belediyelere, imar planlarını uygulamak üzere belirtilen süre içerisinde imar programını hazırlama; programı uygulamaya koyma, ilgili yatırımcı kamu kuruluşlarına ise imar programlarında kendi görev alanlarındaki kamu hizmeti için ayrılan özel mülkiyete ait arsaları program süresi içinde kamulaştırma zorunluluğu yüklenmiştir.
04/07/2019 tarihli yapılan değişiklikle 3194 sayılı İmar Kanununun "İmar planlarında umumi hizmetlere ve kamu hizmetlerine ayrılan yerler" başlıklı 13. maddesinde; "Özel hukuk kişilerinin mülkiyetinde olup uygulama imar planında düzenleme ortaklık payına konu kullanımlarda yer alan taşınmazlar;
a) Bu kullanımlardan umumi hizmetlere ayrılan alanlar öncelikle 18 inci maddeye göre arazi ve arsa düzenlemesi yapılarak,
b) 4/11/1983 tarihli ve 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu kapsamında sırasıyla, ilgisine göre Hazine veya ilgili idarelerin mülkiyetindeki taşınmazlar ile trampa yapılmak veya satın alınmak suretiyle, ilgili kamu kurum ve kuruluşunca kamulaştırılarak kamu mülkiyetine geçirilir.
Düzenleme ortaklık payına konu kullanımlardan yol, meydan, ibadet yerleri, park ve çocuk bahçeleri hariç olmak üzere yapı yapılabilecek diğer alanlarda; alanların kamuya geçişi sağlanıncaya kadar maliklerinin talebi hâlinde ilgili kamu kuruluşunun uygun görüşü alınarak plandaki kullanım amacına uygun özel tesis yapılabilir.
İlgili mevzuat uyarınca hiçbir şekilde yapı yapılamayacak alanlarda muvakkat da olsa yapı yapılmasına izin verilmez. Mevcut yapılar kamulaştırılıncaya kadar korunabilir. Bu alanlarda beş yıllık imar programı süresi içinde, birinci fıkranın (a) ve (b) bentlerine göre işlem tesis edilerek parsel, kamu mülkiyetine geçirilmek zorundadır. Bu süre en fazla bir yıl uzatılabilir.
Parsel maliklerinin hisselerini idareye hibe etmeleri veya bedelsiz devretmeleri durumunda, idare devir işlemlerini bedel almaksızın gerçekleştirmekle yükümlüdür. Bu işlemler için parsel maliklerinden hiçbir vergi, resim, harç, döner sermaye ücreti ve herhangi bir ad altında bedel alınmaz.
Kamu kullanımına ait sosyal, kültürel ve teknik altyapı alanlarının, Hazine veya kamu mülkiyetindeki alanlarla trampa yapılması hâlinde, şahıs veya özel hukuk kişilerinden hiçbir vergi, resim, harç, ücret, döner sermaye ücreti ve herhangi bir ad altında bedel alınmaz.
Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça hazırlanan yönetmelikle belirlenir.
" düzenlemesi yer almaktadır.
2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun Ek 1. maddesinde; "Uygulama imar planlarında umumi hizmetlere ve resmi kurumlara ayrılmak suretiyle mülkiyet hakkının özüne dokunacak şekilde tasarrufu hukuken kısıtlanan taşınmazlar hakkında, uygulama imar planlarının yürürlüğe girmesinden itibaren beş yıllık süre içerisinde imar programları veya imar uygulamaları yapılır ve bütçe imkânları dâhilinde bu taşınmazlar ilgili idarelerce kamulaştırılır veya her hâlde mülkiyet hakkını kullanmasına engel teşkil edecek kısıtlılığı kaldıracak şekilde imar planı değişikliği yapılır/yaptırılır." hükmü yer almaktadır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın incelenmesinden; davalı idare tarafından temyiz dilekçesine ek olarak 17/01/2022 tarihinde sunulan beyan dilekçesinde; dava konusu "Antalya ili, Manavgat ilçesi, ... Mahallesi, ... ada, ... parsele kayıtlı taşınmazın "teknik altyapı" kullanımında iken, Antalya Büyükşehir Belediye Meclisinin ... tarih ve ... sayılı kararı ile nazım imar planı değişikliği yapıldığı ve yapılan değişiklik kapsamında parselin kullanım kararının "günübirlik tesis alanı" kullanımına dönüştürülerek, parsel maliklerince kullanılabilecek alana dönüştürüldüğü, ancak 1/1000 ölçekli uygulama imar plan değişikliğinin henüz yapılmadığının bildirilmesi üzerine, Dairemizce söz konusu durumun araştırılması amacıyla 02/03/2022 tarihli ara karar yapılarak ilgili idarelerden güncel plan ve parselasyon bilgileri sorulmuş, cevabi yazıda ; "Antalya ili, Manavgat ilçesi, ... Mahallesi, ... ada, ... parsele kayıtlı taşınmazın 1/1000 ölçekli uygulama imar plan değişikliğinin Manavgat Belediye Meclisinin ... tarih ve ... sayılı kararı ile onaylanarak "teknik altyapı alanından" "günübirlik tesis alanı" kullanıma dönüştürüldüğü anlaşılmaktadır.
Bu durumda, davacıların maliki olduğu parselin imar plan değişikliğiyle "günübirlik tesis alanı" olarak ayrıldığı, anılan plan değişikliklerine karşı dava açıldığı veya plan değişikliklerinin iptal edildiği yönünde davacılar ve davalı idare tarafından herhangi bir iddiada da bulunulmadığı, böylece davacılara taşınmaz üzerinde imar koşulları çerçevesinde yapılaşma imkanı getirildiği, plan değişikliği sonucunda taşınmazın satılabilmesi veya doğrudan malikleri tarafından kullanılabilmesi açısından bir engel kalmadığı, mevcut durum itibari ile davalı idarenin dava konusu taşınmazı kamulaştırması gerektiğinden bahsedilemeyeceği, davacıların taşınmaz üzerinde mülkiyet haklarını kullanabileceği, mülkiyet hakkının kısıtlanmasının söz konusu olmadığı, bu nedenle davacılara herhangi bir tazminat ödenmesine olanak bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Bu nedenlerle, dava konusu taşınmaza ilişkin güncel plan, parselasyon ve plan notları araştırılarak davacılar açısından taşınmaz üzerinde kullanım haklarının kısıtlanması durumu olup olmadığı incelenerek karar verilmesi gerektiğinden, davanın kabulüne ilişkin İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf isteminin esas açısından reddi yolunda verilen temyize konu Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalının temyiz isteminin kabulüne,
2. Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan davalı Manavgat Belediye Başkanlığının istinaf başvurusunun reddi ile davalı Antalya Büyükşehir Belediye Başkanlığının istinaf başvurusunun kabulü ile husumet mevkiinden çıkarılması yolundaki temyize konu ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 25/05/2022 tarihinde, kesin olarak, oybirliğiyle karar verildi.