Danıştay 6. Daire 2021/1458 Esas 2022/6116 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2021/1458
Karar No : 2022/6116

TEMYİZ EDEN TARAFLAR : I- (DAVACILAR) 1- ...
2- ... 3- ...
4-... 5- ...
6- ... 7-...
8- ... 9-...
10- ... 11-...
VEKİLLERİ : Av. ...

II- (DAVALI) ... Belediye Başkanlığı - ...
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının davacılar tarafından vekalet ücreti yönünden davalı idare tarafından esas yönünden usul ve hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.


YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Kayseri İli, Melikgazi İlçesi, ... Mahallesi, ... ada, ... parsel sayılı taşınmazın, imar planında "park ve yol" olarak planlanmasına rağmen uzun süredir kamulaştırılmaması nedeniyle mülkiyet hakkının süresi belirsiz şekilde kısıtlandığından bahisle taşınmaz bedeline karşılık olarak 183,975,20.-TL tazminatın yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Davanın kabulü, kabulüne karar verilen 183.975,20-TL maddi tazminatın adli yargıda davanın açıldığı 08/06/2012 tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle davalı idarece davacılara ödenmesi yolundaki İdare Mahkemesi kararının Danıştay Altıncı Dairesinin 05/03/2020 tarih ve E:2017/714, K:2020/3267 sayılı kararıyla bozulması üzerine, bozma kararına uyularak davanın kabulüne, kabulüne karar verilen 183.975,20-TL maddi tazminatın adli yargıda davanın açıldığı 08/06/2012 tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle davalı idarece davacılara ödenmesine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : 1- Davacılar tarafından, lehlerine nispi vekalet ücretine hükmedilmesi gerektiği ileri sürülmektedir.
2- Davalı idare tarafından, dava konusu taşınmazın bulunduğu alanda 3194 sayılı Yasanın 18. maddesi uyarınca imar uygulaması yapılmasına karar verildiği, tazminat isteminin yasal dayanağının bulunmadığı, zaman aşımı süresinin dolduğu, mülkiyet hakkının kısıtlanmasının söz konusu olmadığı, hükme esas alınan bilirkişi raporunun eksik incelemeye dayalı olduğu, taşınmaz bedelinin yüksek hesaplandığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI :
1- Davalı idare tarafından, davacının temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

2- Davacılar tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ ... 'NIN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
Kayseri İli, Melikgazi İlçesi, ... Mahallesi, ... ada, ... parsel sayılı taşınmazın, imar planında "park ve yol" olarak planlanmasına rağmen uzun süredir kamulaştırılmaması nedeniyle mülkiyet hakkının süresi belirsiz şekilde kısıtlandığından bahisle taşınmaz bedeline karşılık olarak 183,975,20.-TL tazminatın yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istemiyle bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanununun 10. maddesinde: "Belediyeler; imar planlarının yürürlüğe girmesinden en geç 3 ay içinde, bu planı tatbik etmek üzere 5 yıllık imar programlarını hazırlarlar. Beş yıllık imar programlarının görüşülmesi sırasında ilgili yatırımcı kamu kuruluşlarının temsilcileri görüşleri esas alınmak üzere Meclis toplantısına katılır. Bu programlar, belediye meclisinde kabul edildikten sonra kesinleşir. Bu program içinde bulunan kamu kuruluşlarına tahsis edilen alanlar, ilgili kamu kuruluşlarına bildirilir. Beş yıllık imar programları sınırları içinde kalan alanlardaki kamu hizmet tesislerine tahsis edilmiş olan yerleri ilgili kamu kuruluşları, bu program süresi içinde kamulaştırırlar. Bu amaçla gerekli ödenek, kamu kuruluşlarının yıllık bütçelerine konulur.
İmar programlarında, umumi hizmetlere ayrılan yerler ile özel kanunları gereğince kısıtlama konulan gayrimenkuller kamulaştırılıncaya veya umumi hizmetlerle ilgili projeler gerçekleştirilinceye kadar bu yerlerle ilgili olarak diğer kanunlarla verilen haklar devam eder." hükmü yer almaktadır.
2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun 11. maddesinde; 15. madde uyarınca oluşturulacak bilirkişi kurulunca, kamulaştırılacak taşınmaz mal veya kaynağın bulunduğu yere mahkeme heyeti ile birlikte giderek, hazır bulunan ilgilileri de dinledikten sonra taşınmaz mal veya kaynağın; a) Cins ve nevini, b) Yüzölçümünü, c) Kıymetini etkileyebilecek bütün nitelik ve unsarlarını ve her unsurun ayrı ayrı değerini, d) Varsa vergi beyanını, e) Kamulaştırma tarihindeki resmi makamlarca yapılmış kıymet takdirlerini, f) Arazilerde, taşınmaz mal veya kaynağın kamulaştırma tarihindeki mevkii ve şartlarına göre ve olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net gelirini, g) Arsalarda, kamulaştırılma gününden önceki özel amacı olmayan emsal satışlara göre satış değerini, h) Yapılarda, resmi birim fiyatları ve yapı maliyet hesaplarını ve yıpranma payını, ı) Bedelin tespitinde etkili olacak diğer objektif ölçüleri, esas tutarak düzenleyecekleri raporda bütün bu unsurların cevaplarını ayrı ayrı belirtmek suretiyle ve ilgililerin beyanını da dikkate alarak gerekçeli bir değerlendirme raporuna dayalı olarak taşınmaz malın değerininin tespit edileceği belirtilmektedir.
Aynı Kanunun 15. maddesinde; "Bu Kanun uyarınca mahkemelerce görevlendirilen bilirkişiler bilirkişilik bölge kurulları tarafından hazırlanan listelerden seçilirler ve bunlar hakkında Bilirkişilik Kanunu ve 12/1/2011 tarihli ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun ilgili maddeleri uygulanır. Kamulaştırmaya konu olan yerin cins ve, niteliğine göre en az üç kişilik bilirkişi kurulunun oluşturulması zorunludur. Bilirkişilerden birinin taşınmaz geliştirme konusunda yüksek lisans veya doktora yapmış uzmanlar ya da 6/12/2012 tarihli ve 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanununa göre yetkilendirilen gayrimenkul değerleme uzmanları arasından seçilmesi zorunludur..." hükmüne, Ek Madde 1'de; "Uygulama imar planlarında umumi hizmetlere ve resmî kurumlara ayrılmak suretiyle mülkiyet hakkının özüne dokunacak şekilde tasarrufu hukuken kısıtlanan taşınmazlar hakkında, uygulama imar planlarının yürürlüğe girmesinden itibaren beş yıllık süre içerisinde imar programları veya imar uygulamaları yapılır ve bütçe imkânları dâhilinde bu taşınmazlar ilgili idarelerce kamulaştırılır veya her hâlde mülkiyet hakkını kullanmasına engel teşkil edecek kısıtlılığı kaldıracak şekilde imar planı değişikliği yapılır/yaptırılır." hükmüne yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Taşınmaz üzerindeki mülkiyet hakkının kısıtlandığından söz edilebilmesi için, taşınmazın uygulama imar planıyla kamusal kullanıma ayrılması, taşınmaz üzerinde özel kullanımın ve yapılaşmanın uygulama imar planı gereği hiçbir şekilde mümkün olmaması, uygulama imar planının onayından itibaren en az beş yıl süre geçmiş olması ve taşınmazın bu süre zarfında kamulaştırılmamış olması şartlarının birlikte gerçekleşmiş olması gerekir.
Dosyanın incelenmesinden; Dairemizin 22/02/2022 tarihli ara kararına davalı idarece verilen 30/03/2022 tarihli cevap dilekçesinde; Kayseri İli, Melikgazi İlçesi, ... Mahallesi, ... ada, ... parsel sayılı dava konusu taşınmazın bulunduğu alanda Melikgazi Belediye Encümeninin ... tarihli, ... sayılı kararıyla 3194 sayılı İmar Kanununun 18. maddesi uyarınca uygulama yapıldığı, söz konusu parselin ... ada, ... sayılı parsele şuyulandırıldığı, ... tarih ve ... yevmiye numaralı işlemle tescil işlemlerinin tamamlandığı, söz konusu uygulamaya ilişkin her hangi bir davanın açılmadığı, dava konusu taşınmazın şuyulandırıldığı 12247 ada, 3 parsel sayılı taşınmazın 1/1000 ölçekli uygulama imar planında Emsal:2.13 ve Yençok:n yapılaşma şartlarına sahip konut alanı olarak planlı alanda kaldığı hususlarına yer verildiği görülmektedir.
Bu durumda, uyuşmazlığa konu taşınmazın parselasyon işlemi sonucunda kamu alanında kalan kısmının olup olmadığı, davacının mülkiyet hakkı üzerindeki kısıtlılık durumunun giderilip giderilmediği hususunda gerekli görülmesi halinde bilirkişi incelemesi de yaptırılmak suretiyle yapılacak araştırma sonucuna göre yeniden bir karar verilmesi gerekmektedir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan tarafların temyiz isteminin kabulüne,
2.Davanın kabulüne ilişkin temyize konu ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 25/05/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.