Esas No: 2019/21584
Karar No: 2022/6154
Karar Tarihi: 25.05.2022
Danıştay 6. Daire 2019/21584 Esas 2022/6154 Karar Sayılı İlamı
Danıştay 6. Daire Başkanlığı 2019/21584 E. , 2022/6154 K."İçtihat Metni"
T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/21584
Karar No : 2022/6154
DAVACI : …
VEKİLİ : Av. …
DAVALI : … Bakanlığı/ANKARA
VEKİLİ : Av. …
DAVANIN KONUSU: İmar Kanununun 18 inci Maddesi Uyarınca Yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemesi ile İlgili Esaslar Hakkında Yönetmelik'in 33. maddesinin iptali ve 3194 sayılı İmar Kanununun 18. Maddesinin Anayasaya aykırı olduğundan bahisle iptali istemiyle Anayasa Mahkemesine başvurulması istenilmektedir.
DAVACININ İDDİALARI : Dava konusu Yönetmelik maddesi ile konut/işyeri ayrımı yapılmaksızın ve bölgenin fiili olarak şehircilik durumu incelenmeksizin tüm imar planlarının ardından düzenleme ortaklık payı (DOP) kesintisi yapılmasının hakkaniyete aykırı olduğu, bu kategorik yaklaşımın mülkiyet ve konut hakkını ihlal ettiği, % 40 düzenleme ortaklık payı (DOP) oranının yapılan müdahale ile orantılı olmadığı, Anayasa'nın 13. maddesine aykırılık taşıdığı, arsa sahiplerinin iradesi dışında yapılan işlemlerle malikin fakirleştirildiği, planlı kentleşmenin ve kamu hizmeti sunmanın devletin asli görevlerinden olduğu, Anayasa'ya aykırılığı açık olan İmar Kanununun 18. maddesine göre çıkarılan dava konusu Yönetmeliğin 33. maddesinin iptalinin gerektiği ve somut olayda uygulanacak kanun niteliğinde olan 3194 sayılı Kanunun 18. maddesinin Anayasa'nın 2., 35., 46. ve 57. maddelerine aykırı olduğuna ilişkin itirazın kabul edilerek iptali istemiyle Anayasa Mahkemesine başvurulması gerektiği ileri sürülmektedir.
DAVALININ SAVUNMASI: Davanın süresinde açılmadığı, dava konusu Yönetmelik maddesinin yeni Yönetmeliğin kabulüyle birlikte yürürlükten kaldırıldığı, iptali istenilen maddenin yeniden düzenlendiği, dava dilekçesinde ileri sürülen iddiaların itibar edilebilir nitelikte olmadığı görüldüğünden davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'İN DÜŞÜNCESİ: Dava konusu İmar Kanununun 18 inci Maddesi Uyarınca Yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemesi ile İlgili Esaslar Hakkında Yönetmelik'in, 22/02/ 2020 tarih ve 31047 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak aynı tarihte yürürlüğe giren Arazi ve Arsa Düzenlemeleri Hakkında Yönetmelik'in 39. maddesiyle yürürlükten kaldırıldığı anlaşıldığından konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.
DANIŞTAY SAVCISI …'IN DÜŞÜNCESİ: Dava; İmar Kanununun 18 inci Maddesi Uyarınca Yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemesi ile İlgili Esaslar Hakkında Yönetmelik'in 33. maddesinin iptali ve 3194 sayılı İmar Kanununun 18. Maddesinin Anayasaya aykırı olduğundan bahisle iptali için Anayasa Mahkemesine başvurulması istemiyle açılmıştır.
Davalı idarenin usule ilişkin iddiaları ve davacı tarafın Anayasaya aykırılık iddiaları yerinde görülmemiştir.
Bursa İli, Nilüfer İlçesi, … Köyü, … ada, … (eski … parsel) parsel sayılı taşınmazın bulunduğu alanda yapılan parselasyona ilişkin … tarih ve … sayılı işlem ile yeniden parselasyon yapılarak … ada, … parselin tahsisine ilişkin 2. parselasyon işleminin ve İmar Kanununun 18 inci Maddesi Uyarınca Yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemesi ile İlgili Esaslar Hakkında Yönetmelik'in 33. maddesinin iptali istemiyle açılan davada; İmar Kanununun 18 inci Maddesi Uyarınca Yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemesi İle İlgili Esaslar Hakkında Yönetmelik'e ilişkin uyuşmazlığın ilk derece mahkemesi olarak Danıştay Altıncı Dairesinde, parselasyon işlemlerine ilişkin uyuşmazlığın ise 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 34. maddesine göre taşınmazın bulunduğu yer idare mahkemesinde çözümlenmesi gerektiğinden, ayrı yargı yerlerince değerlendirilerek sonuçlandırılması gereken söz konusu işlemlere karşı aynı dilekçeyle dava açılmasına olanak bulunmadığı sonucuna varılarak Altıncı Dairenin 16/09/2019 tarih ve E:2019/889, K:2019/7412 sayılı dava dilekçesinin reddi yolundaki kararın ardından, yenilenen dava dilekçesiyle İYUK md 7/4 kapsamında dayanak düzenleyici işlem olarak İmar Kanununun 18 inci Maddesi Uyarınca Yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemesi İle İlgili Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 33. maddesiyle getirilen düzenleme ortaklık payı oranının hukuka aykırı olduğu, mülkiyet ve konut hakkını ihlal ettiği iddialarıyla anılan maddenin iptali ve 3194 sayılı İmar Kanununun 18. Maddesinin Anayasaya aykırı olduğundan bahisle iptali için Anayasa Mahkemesine başvurulması istemiyle bakılan dava açılmıştır.
Dosyanın incelenmesinden dava konusu İmar Kanununun 18 inci Maddesi Uyarınca Yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemesi ile İlgili Esaslar Hakkında Yönetmelik'in, 22 Şubat 2020 tarih ve 31047 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak aynı tarihte yürürlüğe giren Arazi ve Arsa Düzenlemeleri Hakkında Yönetmelik'in 39. maddesiyle yürürlükten kaldırıldığı anlaşıldığından davanın Yönetmelik maddesinin iptali istemi açısından konusuz kaldığı sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerektiği, düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince duruşma için taraflara önceden bildirilen 25/05/2022 tarihinde, davacıyı temsilen gelen olmadığı, davalı Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı vekili Av. …'nin geldiği, Danıştay Savcısı …'ın hazır olduğu görülmekle, açık duruşmaya başlandı. Taraflara usulüne uygun olarak söz verilerek dinlendikten ve Danıştay Savcısının düşüncesi alındıktan sonra taraflara son kez söz verilip, duruşma tamamlandı. Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY
Bursa İli, Nilüfer İlçesi, … Köyü, … ada, … (eski … parsel) parsel sayılı taşınmazın bulunduğu alanda yapılan parselasyona ilişkin … tarih ve … sayılı işlem ile yeniden parselasyon yapılarak … ada, … sayılı parselin tahsisine ilişkin 2. parselasyon işleminin ve İmar Kanununun 18 inci Maddesi Uyarınca Yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemesi ile İlgili Esaslar Hakkında Yönetmelik'in 33. maddesinin iptali istemiyle açılan davada; İmar Kanununun 18 inci Maddesi Uyarınca Yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemesi İle İlgili Esaslar Hakkında Yönetmelik'e ilişkin uyuşmazlığın ilk derece mahkemesi olarak Danıştay Altıncı Dairesinde, parselasyon işlemlerine ilişkin uyuşmazlığın ise 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 34. maddesine göre taşınmazın bulunduğu yer idare mahkemesinde çözümlenmesi gerektiğinden, ayrı yargı yerlerince değerlendirilerek sonuçlandırılması gereken söz konusu işlemlere karşı aynı dilekçeyle dava açılmasına olanak bulunmadığı sonucuna varılarak Dairemizin 16/09/2019 tarih ve E:2019/889, K:2019/7412 sayılı dava dilekçesinin reddi yolundaki kararı üzerine, yenilenen dava dilekçesiyle İYUK md 7/4 kapsamında dayanak düzenleyici işlem olarak İmar Kanununun 18 inci Maddesi Uyarınca Yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemesi İle İlgili Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 33. maddesinin iptali ve somut olayda uygulanacak kanun niteliğinde olan 3194 sayılı Kanunun 18. maddesinin Anayasa'nın 2., 35., 46. ve 57. maddelerine aykırı olduğuna ilişkin itirazın kabul edilerek iptali için Anayasa Mahkemesine başvurulması istemiyle bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
İmar Kanununun 18 inci Maddesi Uyarınca Yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemesi ile İlgili Esaslar Hakkında Yönetmelik'in dava konusu "Düzenleme Ortaklık Payı Oranı" başlıklı 33. maddesinde "Düzenleme ortaklık payları, düzenlemeye tabi tutulan arazi ve arsaların düzenlemeden önceki yüzölçümlerinin %40’ını geçemez. Düzenleme ortaklık payı, düzenlemeye tabi tutulan arazi ve arsaların düzenlemeye giren kısımlarının yüzölçümleri ile orantılı olarak alınır. Düzenleme ortaklık payı oranı ile, düzenlemeye giren her bir kadastro parselinin veya evvelce bir pay alınmamış bir imar parseli varsa, bunların bağış veya düzenleme sebebiyle bulunacak yüzölçümü ile çarpılıp esas yüzölçümünden çıkarılmak suretiyle maliklerinin düzenlemeden sonra sahip olması gereken parsel yüzölçümleri elde edilir." kuralına yer verilmiştir.
22 Şubat 2020 tarih ve 31047 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak aynı tarihte yürürlüğe giren Arazi ve Arsa Düzenlemeleri Hakkında Yönetmelik'in "Düzenleme ortaklık payına ait esaslar" başlıklı 14. maddesinin 1. fıkrasında "Düzenlemeye tabi tutulan yerler ile bölgenin ihtiyacı olan umumi ve kamu hizmet alanları için, İmar Kanununun 18 inci maddesine göre alınacak düzenleme ortaklık payları, düzenlemeye tabi tutulan arazi ve arsaların düzenlemeden önceki yüzölçümlerinin yüzde kırk beşini (%45) geçemez." kuralı yer almıştır.
Aynı Yönetmelik'in 39. maddesinde ise " 2/11/1985 tarihli ve 18916 mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İmar Kanununun 18 inci Maddesi Uyarınca Yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlenmesi ile İlgili Esaslar Hakkında Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır." kuralına yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Usule ilişkin olarak:
Davacı tarafın Anayasaya aykırılık iddiası ciddi görülmemiştir.
Parselasyon işlemi ile birlikte anılan Yönetmelik maddesinin iptalinin istenilmesi üzerine, ayrı yargı yerlerince değerlendirilerek sonuçlandırılması gereken işlemlere karşı aynı dilekçeyle dava açılmasına olanak bulunmadığı sonucuna varılarak Dairemizin 16/09/2019 tarih ve E:2019/889, K:2019/7412 sayılı dava dilekçesinin reddi yolundaki kararı üzerine, yenilenen dava dilekçesinin süresinde verildiği görüldüğünden davalı idarenin davada süre aşımı bulunduğu yönündeki itirazı yerinde görülmemiştir.
Esasa ilişkin olarak:
Uyuşmazlıkta, dava konusu İmar Kanununun 18 inci Maddesi Uyarınca Yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemesi ile İlgili Esaslar Hakkında Yönetmelik'in, 22/02/2020 tarih ve 31047 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak aynı tarihte yürürlüğe giren Arazi ve Arsa Düzenlemeleri Hakkında Yönetmelik'in 39. maddesiyle yürürlükten kaldırıldığı anlaşılmıştır.
Bu durumda, dava konusu düzenlemelerin yürürlükten kaldırılmış olması karşısında, konusu kalmayan davanın esası hakkında karar verilmesine yer olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
İmar Kanununun 18 inci Maddesi Uyarınca Yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemesi ile İlgili Esaslar Hakkında Yönetmelik'in 33. maddesinin iptali hakkında KARAR VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA,
2. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam …-TL yargılama giderinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine,
3. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca duruşmalı davalar için belirlenen …-TL vekâlet ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine,
4. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra davacıya iadesine,
5. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 25/05/2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.
Sayın kullanıcılarımız, siteden kaldırılmasını istediğiniz karar için veya isim düzeltmeleri için bilgi@abakusyazilim.com.tr adresine mail göndererek bildirimde bulunabilirsiniz.