Danıştay 6. Daire 2021/5116 Esas 2022/6153 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2021/5116
Karar No : 2022/6153

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : ...
VEKİLİ : Av. ...

KARŞI TARAF (DAVALILAR) : 1- ...Büyükşehir Belediye Başkanlığı......
VEKİLİ : Av. ...

2- ...Belediye Başkanlığı/...
VEKİLİ : Av. ...

DAVALI YANINDA MÜDAHİLLER :... Mirasçıları
1- ... 2- ... 3- ...
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: İzmir ili, Bayraklı ilçesi, ...Mahallesi, ...ada, ...parsel sayılı taşınmaza ilişkin 2981 sayılı Yasanın 10/c maddesi uyarınca yapılan parselasyon işleminin düzeltilerek dağıtım cetvellerinin yeniden kabulüne yönelik Bayraklı Belediye Encümeninin ...tarihli, ...sayılı kararının onaylanmasına ilişkin İzmir Büyükşehir Belediye Encümeninin ...tarihli, ...sayılı kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ...İdare Mahkemesince verilen ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararda; dosyanın ve bilirkişi raporunun birlikte değerlendirilmesinden, taşınmazın kök maliki olarak davacı tarafından yapılmış hisseli satışın bulunmadığı, sonradan 1985 yılında taşınmazın ...payını satın alan davacının, tapu kayıtlarında yapılan bazı hatalar sebebiyle taşınmazdaki payının aslında 3673 m² olduğu tespit edilerek 1986 yılında yapılan parselasyona, taşınmazının bu kısmının dahil edildiği, 83 m² imar parselinden hisse tahsis edildikten sonra düzenleme sahasının tamamından kesilmesi gereken toplam 3590 m² alanın davacıya ait parselden alındığı ve bu pay için davacı lehine diğer parsel malikleri aleyhine ipotek tesis edildiği, parselasyon işlemi kapsamında olan diğer taşınmazların alanlarının aynen korunduğu ve bu taşınmazlardan düzenleme ortaklık payı kesintisi yapılmadığı, bu durumda düzenleme ortaklık payının davacıdan alındığı ve bunun karşılığında diğer taşınmaz sahiplerinin ipotek borçlusu yapıldıkları, söz konusu kanuni ipoteklerin iptal edilmesinin davacının mülkiyet hakkını ağır bir şekilde ihlal edeceği anlaşıldığından, dava konusu işlemin hukuka aykırı olduğu gerekçesiyle iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İdari Dava Dairesince verilen kararda; dosyadaki bilgi ve belgelerin bilirkişi raporu ile birlikte değerlendirilmesinden, dava konusu taşınmazın ilk sahibinin Sabri Soyak olduğu, ana parsel maliki olan bu kişinin toplam 84 kişiye hisse satışı yaptığı, bu satışlar sırasında yol olarak uhdesinde kalan hisseyi 3. kişiye sattığı, hissenin dört kez el değiştirdikten sonra en son davacı tarafından satın alındığı, davacının bu taşınmazı tüm hak ve borçlarıyla birlikte satın aldığının kabulü gerektiği, diğer taraftan parselasyon işlemi sonucu konan ipoteklerin iptali istemiyle pek çok hissedar tarafından açılan ve davacının davalı idare yanında müdahil olduğu davalarda mahkemelerce ana parsel malikinin ipotek alacaklısı yapılamayacağı, bu hisselerin terkininin gerektiği gerekçesiyle iptal kararları verildiği ve bu kararların kesinleştiği, esasen dava konusu işlemin de bu yargı kararlarını uygulamak amacıyla tesis edildiği, davacının ana parsel malikinden gelen ve hisse satışı suretiyle malik olduğu taşınmazdaki payı nedeniyle ipotek alacaklısı yapılmasına ilişkin parselasyon işlemindeki hatalı durumun düzeltilmesinde ve yeniden düzenlenen dağıtım cetvellerinin onaylanması işleminde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesinin 4. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun kabulüne, dava konusu işlemin iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararının kaldırılarak davanın reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Parselasyon işlemine ilişkin dağıtım cetvellerinin 2981 sayılı Yasanın 10/b maddesine göre oluşturulduğu, bu maddeye göre yapılan parselasyonun, özel bir kadastro çalışması olduğu, belediyelerin ipotek terkinine ilişkin yetkisinin bulunmadığı ve bu yetkinin kadastro müdürlüklerinde olduğu, mülkiyet hakkının çok ağır bir şekilde çiğnendiği, 3194 sayılı Yasanın 18. maddesinde belirtilen uygulama kriterlerinin bu uygulamada da geçerli olduğu, hissesine isabet eden taşınmazın tamamına yakınının kamuya terk edildiği, daha önce 10/c madde uyarınca yapılan uygulamada düzenleme ortaklık payı kesildiğinden yeniden düzenleme ortaklık payı alınmasının yerinde olmadığı, düzenleme ortaklık payının tüm taşınmazlardan eşit alınması gerektiği ileri sürülmektedir.
SAVUNMALARIN ÖZETİ :Davalı Bayraklı Belediye Başkanlığı tarafından, usul ve kanuna uygun olan Bölge İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği savunulmuş, davalı İzmir Büyükşehir Belediye Başkanlığı ve davalılar yanında müdahiller tarafından, savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ ...DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, önceden belirlenen 25.05.2022 tarihinde, davacı vekili Av. ..., davalı İzmir Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekili Av. ..., davalı Bayraklı Belediye Başkanlığı vekili Av. ...ve davalı yanında müdahiller vekili Av. ...'ın geldiği görülerek duruşma yapıldı.Aynı gün Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosya incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY : Dava dosyasının incelenmesinden; İzmir ili, Bayraklı ilçesi, ...Mahallesi, ...ada, ...parsel sayılı taşınmazın ilk malikinin ...olduğu, bu malikin hisseli satışlar yaptığı, bu satışlar sırasında fiilen yol olan hissenin 3. kişilere, son olarak da davacıya satıldığı, taşınmazın bulunduğu alanda, 1986 yılında, 2981 sayılı Yasanın 10/c maddesi uyarınca parselasyon işlemi yapıldığı, düzenleme sınırına İzmir Büyükşehir Belediye Başkanlığı adına yoldan ihdas edilen 345 m²lik alanın da dahil edildiği, toplam düzenleme sahasının 12634 m2 olduğu, davacının hissesinin tapu kayıtlarında önce 10205 m2 olarak göründüğü ve bu miktarın tapuda yapılan hata sonucu olduğunun belirtildiği ve düzeltildiği, parselasyon işlemine davacının asıl hissesi olan 3673 m²nin girdiği, hissesinin 109 m2lik kısmından 26 m2 düzenleme ortaklık payı kesilerek imar parselinden davacıya 83 m² hisse verildiği, toplam 3590 m²lik kamu alanının tamamının davacıya ait taşınmazdan alındığı ve bu pay için davacı lehine diğer parsel malikleri aleyhine ipotek tesis edildiği, bu kişilerden bir bölümünün ipotek borçlusu yapılmaları nedeniyle işlemin iptali istemiyle açtıkları davalarda yargı yerlerince iptal kararları verildiği, bu yargı kararları sonrasında, Bayraklı Belediye Encümeninin ...günlü, ...sayılı kararıyla; ana parsel maliki tarafından özel paylaşıma dayalı olarak hisse satışı yapılması sırasında fiilen yol olarak bırakılan alanların, sonradan 2981/3290 sayılı Yasanın 10/b maddesi uyarınca yapılan parselasyon işlemleri sırasında kamuya bedelsiz olarak terk edilmesi gereken alanlar olduğu ve bu alanlara karşılık olarak hissedarlar aleyhine ipotek tesis edilmesinin hatalı olduğundan bahisle, 1986 yılında yapılan parselasyona ilişkin dağıtım cetvellerinin iptaline karar verildiği, Bayraklı Belediye Encümeninin ...tarihli, ...sayılı kararıyla da ipoteksiz olarak yeniden düzenlenen dağıtım cetvellerinin onaylandığı, davacı tarafından bu işlemin iptali istemiyle açılan davada, .... İdare Mahkemesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararıyla; İzmir Büyükşehir Belediye Encümeninin onayına sunulmayan encümen kararında yetki yönünden hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle işlemin iptaline karar verilmesi ve bu kararın kesinleşmesi üzerine, Bayraklı Belediye Başkanlığının ...günlü, ...sayılı yazısı ile İzmir Büyükşehir Belediye Başkanlığına gönderilen ...günlü, ...sayılı Bayraklı Belediye Encümeni kararının dava konusu İzmir Büyükşehir Belediye Encümeninin ...tarihli, ...sayılı kararıyla onaylandığı ve bunun üzerine bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
İLGİLİ MEVZUAT: 2981 sayılı İmar ve Gecekondu Mevzuatına Aykırı Yapılara Uygulanacak Bazı İşlemler ve 6785 Sayılı İmar Kanununun Bir Maddesinin Değiştirilmesi Hakkında Kanunun 10. maddesinin (b) fıkrasında "'Üzerinde imar mevzuatına aykırı olarak toplu binalar inşa edilmiş hisseli veya özel parselasyona dayalı arsa veya arazilerde, kişilerin hisse miktarları ve fiili kullanma durumları dikkate alınarak valilik veya belediyelerin talebi üzerine: 1. Henüz kadastrosu yapılmamış yerlerde, kadastro müdürlüklerince bu Kanunda belirtilen mülkiyet tespitine dair hükümler de uygulanarak, 2. Kadastrosu veya tapulaması tamamlanmış yerlerde ise bu Kanunla verilen yetkiler kadastro müdürlüklerince kullanılarak, ıslah imar planlarının yapılıp yapılmadığına bakılmaksızın: onayların alınmasına ve ilanların yapılmasına (askı ilanları hariç), komisyonların kurulmasına lüzum kalmaksızın 2613 sayılı Kadastro ve Tapu Tahriri veya 766 sayılı Tapulama Kanunu hükümlerine göre hak sahipleri tespit veya yeniden tayin edilerek adlarına tescil edilir. Bu tespit sırasında özel parselasyon planında görülen veya hisseli satışlar sonucu fiilen oluşan yol, meydan, otopark, çocuk bahçesi, yeşil saha vs hizmetlere ayrılan yerler ile bunlara ilişkin hisseler bedelsiz olarak resen tapudan terkin; okul, ibadet yeri ve benzer kamu hizmetlerine ayrılan yerler ise, bedelsiz olarak ilgili idareler adına tespit ve tescil edilir ..." hükmüne, aynı maddenin (c) fıkrasında "İmar mevzuatına aykırı bina yapılmış, hisseli arsa ve araziler veya özel parselasyona dayalı arazilerde, imar adası veya parseli olabilecek büyüklükteki alanlarda, binalı veya binasız arsa ve arazileri birbirleriyle, yol fazlalarıyla veya Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerle birleştirmeye bunları yeniden ada ve parsellere ayırmaya, yapılara yeniden doğan imar ada veya parseli içinde kalanları yapı sahiplerine, yapı olmayanları diğer hisse sahiplerine müstakil veya hisseli veya kat mülkiyeti esaslarına göre vermeye, bunlar adına tescil ettirmeye ve tescil işlemi dışında kalanların hisselerini 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununa göre tespit edilecek bedeli peşin ödenmek veya parsel sahipleri aleyhine kanuni ipotek tesis edilerek, tapu sicilinden terkin ettirmeye belediye veya valilikler resen yetkilidir. Belediye veya valiliklerin talebi halinde bu yetkiler kadastro müdürlüklerince de kullanılır..." hükmüne yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda içeriği yazılı 2981 sayılı Yasanın 10/b ve 10/c maddelerinde ıslah imar planı olan yerlerde parselasyon işleminin yapılmasına ilişkin usul hükme bağlanmış olup uyuşmazlığın çözümlenebilmesi için anılan maddelerin farklılıklarının ortaya konulması gerekmektedir. Öncelikle belirtilmelidir ki Yasa'nın 10/c maddesinde parselasyon işlemi yapma yetkisi belediye ve valiliğe verilmiş iken 10/b maddesinde düzenlenen parselasyon işlemi, belediye ya da valilik tarafından yapılan bir işlem olmayıp anılan idarelerin talebi üzerine kadastro müdürlüklerince tesis edilen işlemdir. Diğer bir fark da Yasa'nın 10/c maddesinde belediye encümeni ve valiliğe verilmeyen bedelsiz terkin yetkisinin 10/b maddesinde kadastro müdürlüklerine verilmiş olmasıdır. Kadastro müdürlüklerince, Kadastro ve Tapu Tahriri veya 766 sayılı Tapulama Kanunu hükümlerine göre hak sahipleri tespit veya yeniden tayin edilerek özel parselasyonda görülen veya hisseli satışlar sonucu fiilen oluşan yol, meydan, otopark, park vb. hizmetlere ayrılan yerlerdeki hisselerin bedelsiz olarak tapudan terkin edilmesine karar verilir. Dolayısıyla bedelsiz terkinin hukuka aykırı olup olmadığı da bu madde uyarınca kadastro müdürlüklerine karşı ileri sürülebilecektlr.
Dosyanın incelenmesinden, 1986 yılında 2981 sayılı Yasanın 10/c maddesi uyarınca parselasyon işleminin yapıldığı ve kök parsel malikinden hisse satın alan üçüncü kişiden hisse satın alan davacıya, kamu alanında kalan bu hissesine karşılık anılan parselasyon işlemiyle imar parseli verilmeyerek diğer malikler adına oluşturulan imar parsellerinde ipotek tesis edildiği, daha sonra belediye encümeni kararıyla yargı kararlarının uygulandığından söz edilerek ipoteklerin terkin edildiği ve dava konusu işlemle de ipoteğin olmadığı yeni dağıtım cetvellerinin kabulüne ilişkin ilçe belediye encümeni kararının onaylandığı, böylece belediye encümeni kararlarıyla yetkili olmadığı halde davacının hissesinin bedelsiz olarak terkin edilmesine karar verildiği anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlıkta, yeni düzenlenen dağıtım cetvellerinin kabulüne ilişkin 25.05.2010 tarihli Bayraklı Belediye Encümeni kararında ve bu kararın onaylandığı dava konusu 01.11.2018 tarihli İzmir Büyükşehir Belediye Encümeni kararında 2981 sayılı Yasanın 10/b maddesi ya da 10/c maddesi uyarınca işlem yapıldığı hususu belirtilmemiş ise de belediyelerin 10/b maddesi uyarınca parselasyon işlemi yapmaya yetkili olmamaları ve düzeltmeye konu 1986 yılında yapılan parselasyon işleminin anılan Yasa'nın 10/c maddesine göre yapılmış olması karşısında işlemin Yasa'nın 10/c maddesine göre tesis edildiğinin kabulü gerekmektedir.
Bu kapsamda davacının kamusal alandaki hissesine karşılık diğer parsellerde Yasa'nın 10/c maddesi uyarınca konan ipoteklerin hukuka aykırı olduğu gerekçesiyle parselasyon işleminin iptali yolunda verilen yargı kararları üzerine bu kamusal alanda kalan hissenin terkinine ve dağıtım cetvellerinin kabulüne ilişkin işlemin, Yasa'nın 10/b maddesi uygulanarak belediye encümeninin talebiyle yetkili kadastro müdürlüklerince yapılması gerektiği açıktır.
Bu durumda, 2981 sayılı Yasanın 10/c maddesi kapsamında olmadığı halde anılan madde uyarınca belediye encümenince bedelsiz terk yapılmasına ilişkin işlemde hukuka uyarlık, davanın reddine ilişkin bölge idare mahkemesi idari dava dairesi kararında isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun kabulü ile anılan kararının kaldırılarak yukarıda özetlenen gerekçeyle davanın reddi yolundaki temyize konu ...Bölge İdare Mahkemesi
.... İdari Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 25/05/2022 tarihinde, kesin olarak, oybirliğiyle karar verildi.