Danıştay 7. Daire 2018/4433 Esas 2022/2408 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
YEDİNCİ DAİRE
Esas No : 2018/4433
Karar No : 2022/2408

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : ... Bakanlığı adına
... Gümrük Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. ....
KARŞI TARAF (DAVACI) : ... Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi
VEKİLİ : Av. ...


İSTEMİN KONUSU : ... Bölge İdare Mahkemesi .... Vergi Dava Dairesinin .... tarih ve E:...., K:... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem: Davacı tarafından, ... sayılı Dahilde İşleme İzin Belgesi kapsamında 2013 ve 2014 yıllarında tescilli muhtelif tarih ve sayılı 31 adet beyanname muhteviyatı eşyaların işlenmesi sonucu ortaya çıkan ikincil işlem görmüş ürün olan hurdanın yurt içinde satışa konu edilmesine karşın herhangi bir beyanda bulunulmadığından ve bu suretle ihracat taahhüdünün eksik yerine getirildiğinden bahisle 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 238. maddesi uyarınca yapılan ek tahakkuk ile alınan para cezası kararına vaki itirazın reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle dava açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: .... Vergi Mahkemesi ... tarih ve E:..., K:.. sayılı kararıyla; davacının işletmesinde faaliyet konusu olan asıl işlem görmüş eşya imali esnasında ortaya çıkan ikincil işlem görmüş ürünlerin işletmede tekrar işlenerek ihraç edilen mamül bünyesinde yurt dışına ihraç edildiğine dair Yıldız Teknik Üniversitesinden alınan 07/02/2015 tarihli raporda; şirketin polietilen (PE) adı verilen hammadde tanecikleri kullanarak ekstrüzyon yöntemiyle film diye tabir edilen ürünler yaptığı, bu filmlerin gıda ambalajı gibi esnek ambalaj ile market çöp torbası gibi ürünlerin üretiminde kullanıldığı, ekstruderden çekilen PE filmlerin bobinler üzerinde toplanırken iş değişimi ya da bobin ebatları değişimi sebebiyle atık (fire) çapakların oluştuğu, bu film üretiminde kullanılan PE maddesinin geri dönüşüm için uygun bir hammadde olduğu, defalarca eritilerek tekrar tekrar kullanılabileceği, geri dönüştürülmüş PE kullanılarak market torbaları gibi ürünlerin elde edilebileceği, şirketin de bu geri dönüşüm işlemlerini gerçekleştirdiği tespitlerine yer verilerek, davacının PE ambalaj filmi üretimi esnasında oluşan çapakları geri dönüştürerek tekrar film üretiminde kullandığı sonucuna varıldığı, dahilde işleme izin belgesi kapsamında ithalat yapanlara 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 238. maddesi uyarınca tahakkuk yapılabilmesi veya ceza kararı alınabilmesi için dahilde işleme rejimine ilişkin hükümlerin ihlal edildiğinin tespit edilmesi gerektiği, olayda davacı hakkında dahilde işleme rejimine aykırı olarak belge kapsamında ithal edilen eşyanın, süresi içinde belgeye uygun bir şekilde ihraç edilmediğinin tespiti gerektiği, buna göre üretim sırasında ortaya çıkan ikincil işlem görmüş ürünlerin tamamının işletmede tekrar işlenerek ihraç edilen mamül bünyesinde kullanıldığına ilişkin Yıldız Teknik Üniversitesinden alınan rapor karşısında; dahilde işlemi izin belgesine aykırı olarak ithal edilen eşyanın, süresi içinde ihraç edilmeyerek yurt içine doğrudan veya işlenerek satıldığı her türlü şüpheden uzak somut bir şekilde ortaya konulmadan yapılan ek tahakkukta ve alınan para cezası kararında hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle davaya konu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu kararın hukuka ve usule uygun olduğu ve davalı idare tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği gerekçesiyle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Dahilde işleme rejimi kapsamında ithal edilen hammaddenin üretim sürecinde "hurda plastik" olarak nitelendirilen ikincil bir çıktının elde edildiği, bu ürünün de yurt içinde muhtelif tarihli faturalarla plastik geri dönüşüm alanında çalışan firmalara satıldığı dolayısıyla ikincil işlem görmüş ürünün ekonomik değer taşıdığı, bu satışlarla ilgili eşyanın serbest dolaşıma girişine ilişkin herhangi bir beyanın bulunmadığı, vergileri ödenmeden serbest dolaşıma girdiğinin tespit edildiği, davacının sunduğu raporun idarenin yaptığı saptamalarla çeliştiği, zira bu raporda geri dönüşüm kapsamında hiç hurda çıkmadığının belirtildiği, raporun taraflı ve firma kayıtları ile çelişkili olduğu, bu nedenle mahkeme kararına dayanak olarak alınamayacağı, ikincil işlem görmüş ürün için yapılması gerekenlerin 2006/12 sayılı Dahilde İşleme Rejimi Tebliğinin 38. maddesinin 9. fıkrasında açıkça ortaya konulduğu, 2016/15 sayılı Genelgede belgenin kapatılma tarihi zamanaşımının başlangıç tarihi olarak kabul edildiğinden ve müeyyideli kapatma kararı 07/04/2017 tarihinde alındığından olayda zaman aşımının bulunmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...'İN DÜŞÜNCESİ :
Tarafların eşit koşullar altında iddiada bulunma ve savunma yapmaları esasını öngören İdari Yargılama Usulü Kanunu göz önüne alındığında, davacının kendi lehine delil olarak ibraz ettiği teknik raporun; dahilde işleme izin belgesi ile ithal edilen eşyaya ait sarfiyat tablosunu, imalatta kullanılan hammadde ve fire oranlarının tespitini içeren bir rapor olmayıp, sadece firmanın Beylikdüzü'nde bulunan tesisinde geri dönüşüm ünitesinin olduğu ve tesiste polietilen ambalaj üretimi esnasında oluşan çapakların geri dönüştürülerek tekrar film üretiminde kullanıldığını belirten bir rapor olması nedeniyle uyuşmazlığın çözümü için yeterli görülmediği gibi davacının muhasebe kayıtlarında yer alan belgelerle de çeliştiği, bu nedenle re'sen araştırma ilkesi kapsamında davanın karara bağlanabilmesi için tarafların iddia ve savunmalarının dayanağı durumların varlığı ve doğruluğunu saptamak amacıyla kanıt yüküne ilişkin kurallar da gözetilerek yapılacak inceleme sonucu ulaşılacak yargıya göre karar verilmesi icap ettiğinden kararın bozulması gerektiği düşünülmüştür.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Yedinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Davacı tarafından, .... sayılı Dahilde İşleme İzin Belgesi kapsamında 2013 ve 2014 yıllarında tescilli muhtelif tarih ve sayılı 31 adet beyanname muhteviyatı eşyaların işlenmesi sonucu ortaya çıkan ikincil işlem görmüş ürün olan hurdanın yurt içinde satışa konu edilmesine karşın herhangi bir beyanda bulunulmadığından ve bu suretle ihracat taahhüdünün eksik yerine getirildiğinden bahisle 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 238. maddesi uyarınca yapılan ek tahakkuk ile alınan para cezası kararına vaki itirazın reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 115. maddesinin 1. fıkrasında, ilgili kuruluşların görüşleri alınarak yönetmelikle belirlenen listede yer alan işleme faaliyetleri sonucunda, asıl işlem görmüş ürünlerle birlikte söz konusu listede belirtilen ikincil işlem görmüş ürünlerin elde edilmesi ve bu ikincil ürünlerin serbest dolaşıma sokulması halinde ithalat vergilerinin asıl işlem görmüş ürünün ihraç edilen kısmı oranında ikincil işlem görmüş ürünlerin serbest dolaşıma girişine ilişkin beyannamenin tescil tarihindeki vergi oranı ve diğer vergilendirme unsurları esas alınarak hesaplanacağı, ancak, izin hak sahibi, bu ürünlere ilişkin vergilerin 114. maddede belirtilen usule göre tahakkukunu talep edebileceği, 27/01/2005 tarih ve 25709 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 2005/8391 sayılı Dahilde İşleme Rejimi Kararı'nın 3. maddesinin 1. fıkrasında; İşlem Görmüş Ürün: işleme faaliyetleri sonucunda elde edilen asıl veya ikincil işlem görmüş ürünü, Asıl İşlem Görmüş Ürün: dahilde işleme rejimi kapsamında elde edilmesi amaçlanan ürünü, İkincil İşlem Görmüş Ürün: işleme faaliyetleri sonucunda elde edilen asıl işlem görmüş ürün dışındaki ürünü, İthal Eşyası: işlem görmüş ürünün elde edilmesinde kullanılan hammadde, yardımcı madde, yarı mamul, mamul ile işlem görmüş ürünün bünyesinde yer almamakla birlikte çalışmasını sağlayan madde (yakıt ve yağ dahil) ya da hizmetin devamını sağlayan madde (yedek parça, vb.), ambalaj ve işletme malzemesini, Fire: İşleme faaliyetleri sırasında özellikle kuruma, buharlaşma, sızma veya gaz kaçağı şeklinde yitirilen ve imha olan kısım ile ekonomik değeri olmayan atıkları olarak tanımlamış; 20/12/2006 tarih ve 26382 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 2006/12 sayılı Dahilde İşleme Rejimi Tebliği'nin 38. maddesinin 9. fıkrasında, dahilde işleme izin belgesi/dahilde işleme izni kapsamında ithal edilen eşyadan elde edilen ikincil işlem görmüş ürünün, belge/izin ihracat taahhüdünün kapatılmasından önce gümrük mevzuatı çerçevesinde gümrük idaresi gözetiminde imhası, gümrüğe terk edilmesi, çıkış hükmünde gümrüğe teslimi veya serbest dolaşıma giriş rejimi hükümlerine göre ithali hallerinde, bu ürünün ihracatının gerçekleştirilmesinin aranmayacağı, ikincil işlem görmüş ürünün serbest dolaşıma giriş rejimine göre ithali halinde, bu ürünün gümrük idaresine tesliminin aranmayacağı ve bu ürüne ilişkin ithalat vergilerinin, belge/izin kapsamındaki gerçekleşme oranları üzerinden hesaplanan miktar ve birim fiyat esas alınarak tahsil edileceği, ancak, belge kapsamında yurt içi alım yapılması halinde, bu alıma tekabül eden varsa ikincil işlem görmüş ürünün ihracatının gerçekleşmesinin aranmayacağı, belge kapsamında, bu fıkra hükmü çerçevesinde işlem yapılması halinde bu durum, ihracatçı birlikleri genel sekreterliklerince taahhüt kapatma yazısında belirtileceği kabul edilmiş; değinilen Tebliğin 43. maddesinin 5. fıkrasında, bu Tebliğin 38. maddesinin 9. fıkrası hükmü saklı kalmak kaydıyla, belge/izin kapsamında ikincil işlem görmüş ürünün ihraç edilmemesi halinde, ithal eşyasına ilişkin beyannamenin tescil tarihindeki kur ve vergi oranı veya asıl işlem görmüş ürünün ihraç edilen kısmı oranında ikincil işlem görmüş ürünün serbest dolaşıma girişine ilişkin beyannamenin tescil tarihindeki kur ve vergi oranı esas alınarak hesaplanan verginin, ilgili gümrük idaresine yatırıldığının tevsikinin aranacağı, aksi takdirde, bu Tebliğin 45. maddesi hükmüne göre işlem yapılacağı düzenlenmiştir.
Aynı Tebliğin "Dahilde İşleme Tedbirlerine Uyulmaması" başlıklı 45. maddesinde ise, dahilde işleme tedbirlerini, dahilde işleme rejiminde ve belgede/izinde belirtilen esas ve şartlara uygun olarak yerine getirmeyenlerden; a) şartlı muafiyet sistemi kapsamında ithal edilen ve Türkiye Gümrük Bölgesi dışına veya serbest bölgelere ihracatı gerçekleştirilmeyen eşyanın ithali esnasında alınmayan verginin ithal tarihi itibarıyla 4458 sayılı Gümrük Kanunu ile 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsil edileceği, ayrıca, ithal edilen ve süresi içerisinde ihracı gerçekleştirilmeyen eşya için 4458 sayılı Kanunun 238. maddesi hükmü çerçevesinde gümrük vergilerinin 2 (iki) katı para cezası alınacağı kurala bağlanmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyada bir örneği bulunan cevaplı raporda, davacının faaliyet alanının polietilen granülden/polietilenden, baskılı-yalın ve çok katlı ambalaj film ve folyoları, polietilen hammaddesinden torba (kargo poşetleri, alışveriş poşetleri) gibi nihai ürünler üretmek olduğu, üretimde birinci derecede önemli girdi olarak kullanılan polietilen cinsi eşyanın 2014 dönemi içerisinde firma stoklarına giriş kaydının 2.752.729,99 kilogram olduğu, 2015 dönemi içerisinde ise 2.924.386,80 kilogram olarak stok kayıtlarına geçildiği, üretim sürecinde bir kısmı ikincil işlem görmüş hurda niteliğinde plastiklerin ortaya çıktığı, firmadan temin edilen muhasebe kayıtlarından "120 Alıcılar Hesabında" izlenen kayıtlarda bahse konu hurda cinsi ikincil işlem görmüş ürünün yurt içine muhtelif tarihli faturalarla, plastik geri dönüşümü alanında faaliyet gösteren firmalara satıldığı ve bu hurdaların; 2013 yılında 21.954,70 kg, 2014 yılında 35.973,15 kg, 2015 yılında 40.237,50 kg 2016 yılında 9.234,33 kg kadarının beyan edilmeksizin yurt içi alıcılara satılarak faturalandırıldığı tespit edilmiştir.
Diğer yandan, davacının ihtilaf konusu dönemden çok daha sonra 2017 yılında Yıldız Teknik Üniversitesinden aldığı teknik raporda; 28/01/2017 tarihinde firmanın Beylikdüzü'nde bulunan tesisinde yapılan denetimde geri dönüşüm ünitesinin olduğu, tesiste polietilen ambalaj üretimi esnasında oluşan çapakların geri dönüştürülerek tekrar film üretiminde kullanıldığı saptanmıştır.

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 20. maddesinde, idare ve vergi mahkemeleri ile Danıştay'ın bakmakta oldukları davalara ait her çeşit incelemeleri, tarafların herhangi bir isteminin varlığı aranmaksızın kendiliklerinden yapmaları, gerek gördükleri belgelerin gönderilmesini ve bilgilerin verilmesini sadece taraflardan değil, ilgili gördükleri diğer yerlerden isteyebilecekleri öngörülmek suretiyle idari yargı yerlerine, resen araştırma yetki ve görevi verilmiştir. Verilen bu yetki ve görev, hukuka uygunluk denetiminin gerektirdiği her çeşit incelemeyi kapsamaktadır. Esasen bu yetki ve görevin, davanın karara bağlanabilmesi için dava dosyasında bulunmayan ancak, tarafların iddia ve savunmalarının dayandığı durumların varlığı ve doğruluğunu saptamak amacıyla olanlar da dahil olmak üzere gerekli görülen bilgi ve belgelerin edinilmesini sağlayan kanıt toplama yetki ve görevi olduğu da açıktır.
Dosyaya gerek taraflarca sunulan, gerekse mahkeme tarafından istenerek sunulması sağlanan kanıtların hangi olay veya olgunun kabulünü gerektirdiğinin, kanıtlar arasında ilişki kurularak yargı yerince belirlenmesi gerekmektedir. Kanıtların değerlendirilmesi, yargılamanın en temel etkinliği olup, bu etkinliğin, sadece davacı tarafından Yıldız Teknik Üniversitesine yaptırılan tespit sonucu düzenlenen ve kendi lehine delil olarak dosyaya sunulan rapora dayandırılması suretiyle gerekçe tesis edilmesi yargılama hukukuna aykırı düşer. Zira dosyada mevcut cevaplı raporda, firmadan temin edilen muhasebe kayıtlarından bahse konu hurda cinsi ikincil işlem görmüş ürünün yurt içine muhtelif tarihli faturalarla, plastik geri dönüşümü alanında faaliyet gösteren firmalara satıldığı tespit edilmiş olup, belirtilen durum karşısında davacının delil olarak sunduğu rapor, davanın çözümü için yeterli görülmediğinden ve tarafların iddia ve savunmalarını karşılayan gerekçe tesis edilmeden sadece sözü edilen rapora göre hüküm kurulması hukuka uygun düşmemiştir.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1.Temyiz isteminin kabulüne,
2.... Bölge İdare Mahkemesi ... Vergi Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:.... sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Daireye gönderilmesine,
4. 492 sayılı Harçlar Kanunu'nun 13. maddesinin (j) bendi parantez içi hükmü uyarınca alınması gereken harç dahil olmak üzere, yargılama giderlerinin yeniden verilecek kararda karşılanması gerektiğine, 25/05/2022 tarihinde kesin olarak oyçokluğuyla karar verildi.
(X) KARŞI OY:


Dayandığı hukuki ve kanuni nedenlerle gerekçesi yukarıda açıklanmış bulunan mahkeme kararı, aynı gerekçe ve nedenlerle de uygun görülmüş olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar sözü geçen kararın bozulmasını sağlayacak durumda bulunmadığından, mahkeme kararının onanması gerektiği oyu ile, karara katılmıyorum.