Danıştay İdare Dava Daireleri Kurulu 2022/1100 Esas 2022/1888 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2022/1100
Karar No : 2022/1888

TEMYİZ EDEN (DAVALILAR) : 1- …
2- … Müdürlüğü
VEKİLLERİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACILAR) : 1- …
2- …
VEKİLLERİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : Danıştay Altıncı Dairesinin 23/02/2022 tarih ve E:2021/3617, K:2022/2137 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: "Hemşin-Çamlıhemşin İl Yolu (Şehir Geçişi) Projesi" kapsamında, ekli listede belirtilen taşınmazlar ile üzerlerindeki müştemilatın, Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun 27. maddesi uyarınca acele kamulaştırılmasına ilişkin 04/03/2020 tarih ve 31058 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 03/03/2020 tarih ve 2196 sayılı Cumhurbaşkanı Kararının, Rize İli, Hemşin İlçesi, .… Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmaz yönünden iptali istenilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Altıncı Dairesinin 23/02/2022 tarih ve E:2021/3617, K:2022/2137 sayılı kararıyla;
Davalı idarelerin davada süre aşımı bulunduğu yönündeki itirazlarının yerinde görülmediği belirtilerek,
Karayolları ... Bölge Müdürlüğünün … tarih ve … sayılı yazısıyla, "Hemşin-Çamlıhemşin İl Yolu (Şehir Geçişi) Projesi" kapsamında ihtiyaç duyulan taşınmazların kamulaştırılmasının Karayolları Genel Müdürlüğünden talep edildiği,
Karayolları Genel Müdürlüğünün … tarih ve … sayılı yazısıyla, kamulaştırma talep edilen bölgeye ait onaylı imar planı bulunduğundan, kamu yararı kararı alınmasına gerek olmadığı ve 2942 sayılı Kanun'un 6. maddesinin son paragrafına göre kamulaştırma işlemlerine başlanılmasına onay verildiği,
Davalı idare tarafından, … tarih ve … ve … sayılı Hemşin Belediye Meclis kararı ile onaylanan imar planlarına dayanılarak dava konusu acele kamulaştırma kararının alındığının belirtildiği,
Hemşin Belediye Meclisinin … tarih ve … ve … sayılı kararlarının iptali istemiyle açılan davada, … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla, mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen bilirkişi raporundaki; davaya konu imar planlarının üst ölçekli plan hüküm, strateji ve öngörülerine uygun olmadığı ve planların kademeli birlikteliğine aykırı olduğu, arazi kullanım örüntüsünün çevre düzeni planı arazi kullanım şemasına uymadığı, çevre düzeni planında yapılaşma dışı tutulan bazı alanların yapılaşmaya konu edildiği, davaya konu imar planlarında alansal kullanımlar açısından çevre düzeni planı hükümlerine aykırılıklar bulunduğu, 2014 yılı onaylı imar planlarındaki yargı kararının iptal gerekçelerinden olan yapı ve nüfus yoğunluğu öngörüsünün davaya konu imar planlarında daha da artırıldığı, planda yeterli sosyal ve teknik alt yapı alanlarının ayrılmadığı, Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği'nin Ek-2 tablosunda belirtilen standartların bütünüyle karşılanmadığı, kişi başına düşen inşaat alanı miktarının fazla belirlenmesi suretiyle yapı yoğunluğunun artırıldığı, bunun sonucunda zaten yetersiz olan sosyal donatı ve teknik alt yapı alanlarının iyice yetersiz kalacağı, dava konusu planların plansız durumu teşvik etmekte olduğu, imar mevzuatı ile belirlenen çekme mesafeleri dışında işlem tesis edilebilmesinin önünün açıldığı, yerleşimin ana omurgası olarak 20 metre en kesidi ile başlayan yolun kent içerisinde önce 16 metre, takiben ise 10 metre keside düştüğü, bu durumun yol sürekliliğini bozduğu, 2014 yılı onaylı planlarındaki nüfus, işgücü, sektörel analizler konusundaki eksiklikler ile üst ölçekli plan hükümlerine aykırılıkların dava konusu planlarda aynen devam ettirildiği, 2014 yılı planına göre yapı yoğunluklarının daha da artırıldığı, kişi başına düşen 90 m² inşaat alanının yöre halkı için gerekli olduğu yargısı ile 2014 yılı nüfus ve yapı yoğunluğu değerlerinin aşılmaya çalışıldığı, bu yönüyle davaya konu imar planlarının 2014 yılı imar planlarını iptal eden ilgili Mahkeme kararının iptal gerekçelerini karşılamaktan uzak olduğu, davaya konu planların şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına, imar mevzuatına, üst ölçekli plan hükümlerine ve kamu yararına aykırı olduğu yönünde verilen görüş ve tespitlere dayalı olarak, Hemşin Belediye Meclisinin 06/09/2019 tarih ve 28 ve 29 sayılı kararları ile onaylanan imar planlarının iptaline karar verildiği, karara karşı istinaf yoluna başvurulduğu ve yargılamanın devam ettiğinin görüldüğü,
Bu durumda; dayanaksız kalan dava konusu acele kamulaştırma işleminde de hukuka uyarlık bulunmadığı,
gerekçesiyle dava konusu işlemin uyuşmazlığa konu parsele ilişkin kısmının iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI : Davalı idareler tarafından, davanın açıldığı tarihte imar planlarının yürürlükte olduğu, … İdare Mahkemesince imar planlarının iptaline karar verilmesinden sonra işlemlerin mevzuata uygun hale getirildiği, verilen yargı kararları nedeniyle, 2942 sayılı Kanun'un 6. maddesinin son paragrafına göre alınan kamulaştırma işlemine başlama kararlarının geçerliliği kalmadığından, ilgili güzergahta kalan taşınmazların yol inşaat ve emniyet sahası tesis etmek amacı ile kamulaştırılması için … tarih ve … sayılı kamu yararı kararının alındığı, acele el koyma davalarında hükmedilen bedeller ödenerek araziye girildiği, iptal kararının kamu kaynaklarının zayi olmasına ve kamunun can ve mal güvenliğinin zedelenmesine neden olacağı, dava konusu işlemde kamu yararı bulunduğu, alanda bulunan taşınmazların üzerinde çok ortaklı yapıların bulunduğu, tapu kayıtlarında tedbirler bulunması nedeniyle olağan kamulaştırma sürecinin çok uzun süreceğinin değerlendirildiği, kamunun gecikme nedeniyle uğrayacağı zararlar göz önünde bulundurularak acele kamulaştırma kararı alındığı, mülkiyet hakkına haksız ve mesnetsiz bir müdahalenin bulunmadığı, amacın bireylerin mağdur edilmesi değil, kamuya hizmet tesisi olduğu, Karayolları Genel Müdürlüğünün birinci önceliğinin trafik güvenliği ile vatandaşların can ve mal emniyetinin sağlanması olduğu, kamu yararı ve hizmet gerekleri ile kamu hizmetinin sürekli ve düzenli bir şekilde işlemesi amacı gözetilerek tesis edilen dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığından, Daire kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacılar tarafından, Danıştay Altıncı Dairesince verilen kararın usul ve hukuka uygun bulunduğu ve temyiz dilekçesinde öne sürülen nedenlerin, kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı belirtilerek temyiz istemlerinin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz istemlerinin reddi ile Daire kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden davalı idarelerin yürütmenin durdurulması istemleri hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 20/A maddesi uyarınca gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan;
"a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması,
b) Hukuka aykırı karar verilmesi,
c) Usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması",
sebeplerinden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
Öte yandan, davalı idareler tarafından, … İdare Mahkemesince imar planlarının iptaline karar verilmesinden sonra işlemlerin mevzuata uygun hale getirildiği, ilgili güzergahta kalan taşınmazların yol inşaat ve emniyet sahası tesis etmek amacı ile kamulaştırılması için Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığının … tarih ve … sayılı işlemiyle kamu yararı kararının alındığı belirtilmekte ise de; sonradan alınan kamu yararı kararının, … tarih ve … sayılı acele kamulaştırmaya ilişkin dava konusu Cumhurbaşkanı Kararına dayanak teşkil etmeyeceği açıktır.
Ancak, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun 27. maddesinde belirtilen şartların varlığı halinde, anılan kamu yararı kararına dayalı olarak, yeniden acele kamulaştırma kararı alınabileceği de tabîidir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarelerin temyiz istemlerinin REDDİNE;
2. Dava konusu işlemin uyuşmazlığa konu parsele ilişkin kısmının yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin, Danıştay Altıncı Dairesinin temyize konu 23/02/2022 tarih ve E:2021/3617, K:2022/2137 sayılı kararının ONANMASINA,
3. Kesin olarak, 26/05/2022 tarihinde oybirliği ile karar verildi.