Danıştay 9. Daire 2021/1798 Esas 2022/2150 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
DOKUZUNCU DAİRE
Esas No : 2021/1798
Karar No : 2022/2150

TEMYİZ EDENLER : 1- (DAVACI) … Gıda San. ve Tic. A.Ş.
VEKİLİ : Av. …
2- (DAVALI) … Vergi Dairesi Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi …. Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının, taraflarca temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Davacı şirketin 2017 yılı hesaplarının incelenmesi sonucunda düzenlenen vergi inceleme raporu uyarınca sonraki döneme devreden indirilecek katma değer vergisinin değiştiği davacı şirkete bildirildiği halde şirketin 2019/Temmuz dönemi katma değer vergisi beyanında gerekli düzeltmeyi yapmaması nedeniyle 1.906.948,67-TL. katma değer vergisi iade alacağının bloke edilmesine dair … tarih ve … sayılı işlemin iptali ile bu tutarın talep tarihinden itibaren işleyecek faiziyle birlikte iadesi istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... Vergi Mahkemesi … gün ve E:…; K:… sayılı kararıyla; davacı şirketin 2019/Temmuz dönemi Katma Değer Vergisi İadesi Kontrol Raporu'nun GEK 03 Segmenti'nde olumsuzluk olarak yer alan 1.906.948,67-TL katma değer vergisi iade alacağının bloke edilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı işlemin dayanağı olan 2019/Haziran dönemine ilişkin olarak, ... Vergi Mahkemesi'nin E:… sayılı dosyasında ''davacı şirket hakkında düzenlenen vergi inceleme raporu doğrultusunda, 2019/Ocak dönemi katma değer vergisi beyannamesinde devreden katma değer vergisi'nin 29.537.231,69-TL olarak dikkate alınarak izleyen dönem beyannamelerinde ödenecek katma değer vergisi çıkmaması nedeniyle 2019/Haziran dönemi için önceki dönemden sonraki döneme devreden katma değer vergisinin düzeltilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı işlemin ve dayanağı vergi inceleme raporu önerisinin iptali'' istemiyle açtığı davada, … tarih ve K:… sayılı karar ile davanın kabulüne karar verildiği anlaşıldığından, hukuka aykırılığı Mahkeme kararı ile tespit edilen bu işleme dayalı olarak tesis edilen davacı şirketin iade alacağına bloke konulmasına ve iadenin yapılmamasına dair dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı, davacının faiz istemi yönünden ise, 2019/Temmuz dönemi katma değer vergisi beyanında gerekli düzeltmenin yapılmaması nedeniyle 1.906.948,67-TL katma değer vergisi iade alacağının bloke edilmesine dair … tarih ve … sayılı işlem hakkında yapılan başvuruda, davacı tarafından herhangi bir faiz talebinde bulunulmadığı ve davalı idare tarafından yapılan işlemde faiz ödemesi yapılıp yapılmayacağına ilişkin herhangi bir açıklamaya yer verilmediği, dolayısıyla davacının faiz istemine ilişkin olarak davalı idarece tesis edilmiş icrai nitelikte herhangi bir işlemin henüz mevcut olmadığı görüldüğünden, faize ilişkin istemin öncelikle davalı idareye yapılması ve bu suretle faiz konusunda icrai bir işlem tesis ettirilmesi, talebin kabul görmemesi veya kısmen kabul görmesi halinde dava açılması gerektiği ve Mahkemece faiz istemine ilişkin olarak idari işlem mahiyetinde karar verilemeyeceği nazara alındığında, faiz istemine ilişkin davanın incelenmeksizin reddi gerektiği gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne, kısmen incelenmeksizin reddine, dava konusu katma değer vergisi iade alacağının bloke edilmesine dair … tarih ve … sayılı işlem yönünden davanın kabulüne ve bu kısmın iptaline, davacının faiz istemine ilişkin kısmı yönünden ise davanın incelenmeksizin reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: Vergi Mahkemesi kararının, davacı şirketin katma değer vergisi iade alacağının bloke edilmesine dair … tarih ve … sayılı işlemin iptali yönünden davanın kabulü yolundaki hüküm fıkrasında dayandığı gerekçeler karşısında yasal isabetsizlik bulunmadığı, davacı şirketin 1.906.948,67-TL katma değer vergisi iade alacağının iade edilmemesine ilişkin işlem kısmı yönünden davanın kabulü, faiz istemi yönünden ise davanın incelenmeksizin reddi yolunda verilen hüküm fıkralarına yapılan istinaf başvuruları yönünden, davalı idarenin gerek Mahkeme aşamasındaki savunmalarında gerekse istinaf aşamasında sunduğu dilekçelerde, davacının mahsuben iade talebinin bulunduğu 331.614,15-TL tutarındaki iadenin idarelerince yerine getirildiği, ancak, davacının 1.906.948,67-TL katma değer vergisi iade alacağı için bir iade başvurusunun olmadığının ve iadenin yerine getirilmemesine yönelik idarelerince tesis edilmiş bir ret işleminin de bulunmadığının ileri sürülmesi üzerine Dairelerinin 26/11/2020 tarihli ara kararına verilen yanıttan, dava açılmadan önce 1.906.948,67-TL katma değer vergisi iade alacağı için davalı idareye iade başvurusu yapılmadığı anlaşılmış olup, yukarıda yer alan yasal düzenlemeler uyarınca, davacı şirketin katma değer vergisi iadesi için davalı idareye başvurarak tesis ettireceği işlemi ve bu işlemle birlikte katma değer vergisinin iadesinin ve bunun yasal faizini idari davaya konusu yapması gerektiğinden, davacı şirketin dava yoluyla iadesini istediği katma değer vergisi yönünden davanın esasının incelenmesine olanak bulunmamakta olup, bu nedenle, Mahkeme kararının bu kısım yönünden davanın kabulü yolundaki hüküm fıkrasında yasal isabet görülmediği, davacının faiz istemi yönünden ise davanın incelenmeksizin reddi yolundaki hüküm fıkrasında sonucu itibarıyla yasal isabetsizlik bulunmadığı gerekçesiyle davacı istinaf başvurusunun gerekçeli reddine, davalı idare istinaf başvurusunun kısmen kabulüne, kısmen reddine, anılan kararın katma değer vergisi iadesi yönünden davanın kabulü yolundaki hüküm fıkrasına davalı idare tarafından yapılan istinaf başvurusunun kabulüne, anılan hüküm fıkrasının kaldırılmasına, davanın bu kısmının incelenmeksizin reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI:
DAVALI İDARENİN İDDİALARI : Davacı şirket hakkında düzenlenen vergi inceleme raporu ve vergi tekniği raporlarında, randıman çalışması sonucunda kayıt dışı hasılat tutarı üzerinden katma değer vergisi tutarının belirlendiği, katma değer vergisi beyannamelerinin yeniden düzenlendiği ve devreden katma değer vergisinin düzeltildiği, yapılan işlemlerin hukuka uygun olduğu iddialarıyla kararın aleyhe olan kısımlarının bozulması istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI : Katma değer vergisi iade alacaklarının talep edildiği, gereken belgelerin ibraz edildiği, iade edilebilir tutarın bir kısmına hukuka aykırı olarak bloke işlemi uygulandığı, idare yazısında katma değer vergisi beyannamesinde düzeltme yapılmaması sebebiyle rapordaki olumsuz tespite dair tutarı iade etmeyeceğini ifade etmişken buna rağmen bloke edilen paranın iadesini talep etmenin şekli olacağı, faize hükmedilmesi içinde malikin tasarruf hakkının kısıtlanmasının yeterli olduğu iddialarıyla kararın aleyhe olan kısımlarının bozulması istenilmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMALARI: Taraflarca savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan Bölge İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY: Davacı şirketin 2017 yılı hesaplarının incelenmesi sonucunda düzenlenen vergi inceleme raporu uyarınca sonraki döneme devreden indirilecek katma değer vergisinin değiştiği davacı şirkete bildirildiği halde şirketin 2019/Temmuz dönemi katma değer vergisi beyanında gerekli düzeltmeyi yapmaması nedeniyle 1.906.948,67-TL. katma değer vergisi iade alacağının bloke edilmesine dair … tarih ve … sayılı işlemin iptali ile bu tutarın talep tarihinden itibaren işleyecek faiziyle birlikte iadesi istenilmektedir.

İLGİLİ MEVZUAT VE HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Bölge İdare Mahkemesi kararının,dava konusu işlemin davacı şirketin 1.906.948,67-TL. katma değer vergisi iade alacağının bloke edilmesine dair kısmı yönünden davanın kabulüne yönelik davalı idare tarafından ileri sürülen temyiz iddiaları, kararın bu kısmının bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir. Nitekim, 1.906.948,67-TL katma değer vergisi iade alacağının bloke edilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı işlemin dayanağı olan 2019/Haziran dönemi tarhiyatına ilişkin açılan davada, … Vergi Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı karar ile davanın kabulüne karar verilmiş, istinaf başvurusunun reddi yolundaki … Bölge İdare Mahkemesi …. Vergi Dava Dairesi'nin E:…, K:… sayılı kararı da Dairemizin 26/05/2022 tarih ve E:2021/1169, K:2022/2147 sayılı kararı ile onanmıştır.
Bölge İdare Mahkemesi kararının, dava konusu işlemin 1.906.948,67-TL katma değer vergisi iade alacağının iade edilmemesine ilişkin kısmı ve faiz istemine yönelik davacının temyiz istemine gelince;
Uyuşmazlıkta, davacı şirketin hesap ve işlemlerinin incelenmesi sonucunda düzenlenen … tarih … sayılı Vergi İnceleme Raporu'nda, 2019/1 dönemi katma değer vergisi beyannamesinde sonraki döneme devreden katma değer vergisinin 29.537.231,69-TL olarak dikkate alınması gerektiğinin belirtilmesi üzerine davalı idare tarafından … tarih ve … sayılı işlemle davacı şirkete önceki dönemlerde ödenecek katma değer vergisinin çıkmaması nedeniyle 2019/Haziran dönemi katma değer vergisi beyannamesindeki önceki dönemden devreden indirilecek katma değer vergisinin resen düzeltildiğinin ve 2017/Temmuz dönemi katma değer vergisi beyannamesinde önceki dönemden devreden katma değer vergisinin 21.348.531,42-TL olarak dikkate alınması gerektiğinin bildirildiği, davacı şirket tarafından söz konusu yazıya dava açıldığı belirtilerek söz konusu düzeltmenin yapılmaması üzerine 2019/Temmuz dönemi Katma Değer Vergisi İadesi Kontrol Raporu'nun GEK 03 Segmenti'nde olumsuzluk olarak yer alan 1.906.948,67-TL katma değer vergisi iade alacağının bloke edildiğinin dava konusu … tarih ve … sayılı işlemle bildirildiği, davacı şirketin 2019/Temmuz dönemine ilişkin … tarih ve …, …, … sayılı dilekçeleri ile yaptığı toplam 331.614,15-TL tutarındaki mahsuben iade taleplerinin yerine getirildiği ve davacı şirket tarafından 1.906.948,67-TL katma değer vergisi iade alacağının bloke edilmesine dair … tarih ve … sayılı işlemin iptali ile bu tutarın talep tarihinden itibaren işleyecek faiziyle birlikte iadesi istemiyle davanın açıldığı anlaşılmıştır.
Davacı tarafından iade alacağının olduğu ve idareye başvurmak suretiyle iade talebinin yerine getirilmesinin istenildiği, idare tarafından da davacının birden fazla başvurusuna tek bir işlemle cevap verilerek 331.614,15-TL'lik mahsuben iade talebinin yerine getirildiği, ancak 2019/Temmuz dönemi Katma Değer Vergisi İadesi Kontrol Raporu'nun GEK 03 Segmenti'nde olumsuzluk olarak yer alan 1.906.948,67-TL katma değer vergisi iade alacağının ise blokede bırakılmak suretiyle iade edilmeyeceğinin ortaya konulduğu, birden fazla iade talebiyle yapılan başvuruya cevaben tesis edilen işlemle kısmen iade talebinin yerine getirildiği kısmen bloke edilmek suretiyle iade talebinin reddi iradesinin ortaya konulduğu anılan işlemin idarece iade yapılmaması sonucunu doğurduğu da açık olduğundan, tesis edilen işlemin davacıya iade yapılmamasına ilişkin kısmı yönünden esasın incelenmesi suretiyle karar verilmesi gerekirken Bölge idare mahkemesince, davacının 1.906.948,67-TL katma değer vergisi iade alacağı için bir iade başvurusunun olmadığının anlaşıldığı, davacı şirketin katma değer vergisi iadesi için davalı idareye başvurarak tesis ettireceği işlemi ve bu işlemle birlikte katma değer vergisinin iadesinin ve bunun yasal faizini idari davaya konusu yapması gerektiğinden bahisle davacı şirketin dava yoluyla iadesini istediği katma değer vergisi yönünden davanın esasının incelenmesine olanak bulunmadığı gerekçesiyle incelenmeksizin reddedilen kısmında isabet görülmemiştir.
Mükellef tarafından tamamlanması gereken bilgi ve belgelerin tamamlanması üzerine haksız yere iade edilmeyen vergiler için faiz ödeneceği de 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 112. maddesi uyarınca hükme bağlandığından bölge idare mahkemesince yeniden verilecek kararda bu husus yönünden de bir değerlendirme yapılması gerekmektedir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne, davalının temyiz isteminin reddine,
2. … Bölge İdare Mahkemesi ... Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının, dava konusu işlemin 1.906.948,67-TL. katma değer vergisi iade alacağının bloke edilmesine dair kısmı yönünden ONANMASINA, dava konusu işlemin 1.906.948,67-TL katma değer vergisi iade alacağının iade edilmemesine ilişkin kısmı ve faiz istemine ilişkin kısmının BOZULMASINA,
3. Bozulan kısım hakkında yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın Konya Bölge İdare Mahkemesi 2. Vergi Dava Dairesine gönderilmesine , 26/05/2022 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.