21. Hukuk Dairesi 2016/623 E. , 2017/4296 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
Davacı, davalılardan işverenlere ait işyerinde 8.7.2005-3.10.2013 tarihleri arasında geçen çalışmalarının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kısmen kabulüne karar vermiştir.
Hükmün davacı, davalılardan Kurum ve ... vekillerince temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan sonra düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okundu, işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
K A R A R
Davacı, aylık net 1450 TL maaşla çalıştığını beyan ederek, davalıya ait işyerinde 08/07/2005-03/10/2013 tarihleri arasında geçen çalışmalarının tespitini istemiştir.
Mahkemece, davanın kısmen kabulü ile, davacının davalı ..."a ait işyerinde; 2009/01 döneminde 19 gün, günlük 22,71 TL ücretle, 2009/02 döneminde 20 gün, günlük 22,71 TL ücretle çalıştığının, tespitine, davalı ... Plastik Makine ve Kalıp İml. İnş. Tur. San ve Tic. Ltd Şti"ne ilişkin talebin reddine karar verilmiştir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden, davacının 18/08/2005-14/10/2008 tarihleri arasındaki bir kısım çalışmasının davalı ..."a ait 347899 sicil sayılı işyerinden, 15/10/2008-31/03/2010 tarihleri arasındaki bir kısım çalışmasının davalı ..."a ait 1321204 sicil sayılı işyerinden, 01/04/2010-30/06/2010 tarileri arasındaki çalışmasının ... Plastik unvanlı 1343455 sicil sayılı işyerinden, 01/07/2010-02/10/2013 tarihleri arasındaki bir kısım çalışmasının davalı ... Plastik Makine ve Kalıp İml. İnş. Tur. San ve Tic. Ltd Şti"ne ait 1007862 sicil sayılı işyerinden bildirildiği, imzalı ücret bordrolarının bulunduğu, davacı ve davalı tanıklarının dinlendiği anlaşılmaktadır.
Davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Yasa"nın 79/10. ve 5510 sayılı Yasa"nın 86/9. maddeleri bu tip hizmet tespiti davaları için özel bir ispat yöntemi öngörmemiş ise de, davanın niteliği kamu düzenini ilgilendirdiği ve bu nedenle özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi gerektiği Yargıtay"ın ve giderek Dairemizin yerleşmiş içtihadı gereğidir.
Somut olayda, dosya kapsamındaki ücret bordrolarının 2009/1 ve 2. ayları da kapsadığı görülmekle, ücret bordroları hakkında araştırma yapılmadan davacının 2009/1 ve 2. aylardaki eksik bildirilen sürelerin tamamlanması hatalı olduğu gibi, ücret bordlarındaki imzaların davacıya ait olmadığının anlaşılması halinde ve yine ücret bordrosu olmayan dönemlere ilişkin yapılan araştırmanın eksik ve hüküm kurmaya elverişli olmadığı görülmektedir.
Yapılacak iş, dosya kapsamındaki ücret bordrolarındaki imzaların davacıya ait olup olmadığını sormak, ücret bordrolarına itiraz edilmemesi veya ücret bordrolarındaki imzanın davacıya ait olmadığının anlaşılması halinde dava konusu edilen döneme ait dönem bordrolarını getirtip , dönem bordrolarında ihtilaflı dönemin tamamında kayıtlı ve tarafsız tanıklar saptanarak bunların bilgilerine başvurmak, bordolarda adı geçen kişilerin adreslerinin tespit edilememesi veya beyanları ile yetinilmediği takdirde, Sosyal Güvenlik Kurumu, zabıta, maliye, meslek odası aracılığı ve muhtarlık marifetiyle davalı işyerine komşu işyerlerini tespit edip bu işyerlerinin uyuşmazlık konusu dönemde çalıştığı tespit edilen kayıtlı çalışanları, yoksa işyeri sahipleri araştırılıp tespit edilerek dinlenerek gerçek çalışma olgusunu somut ve inandırıcı bilgilere dayalı şekilde ortaya koyduktan sonra sonucuna göre, ücret bordrolarındaki imzaların davacının eli ürünü olduğunun anlaşılması halinde ise ücret bordrolarına geçmiş sürenin dışındaki sürelerin reddedilmesi gerektiğini göz önünde bulundurmak, yine ücret bordrolarındaki imzalara davacı tarafça itiraz edilmesi ve sonucunca davacıya ait olmadığının anlaşılması halinde davacının yaptığı işi somutlaştırıp netleştirmek, davalı işyerinin defter ve kayıtlarını getirterek incelemek, yapılacak keşif ve bilirkişi incelemesi ile işyerinin kapsam ve kapasitesini belirlemek, davalı işverenin bordrolarında kayıtlı diğer işçilerin beyanına başvurmak, davacının davalı işyerinde tam olarak ne iş yaptığını, görevinin ne olduğunu sormak, işverenin yaptığı bildirimler ile çalışan işçilerin niteliklerini de karşılaştırarak, işverenin çalıştırdığı işçilerin kıdem ve pozisyonuna göre gerçek ücreti üzerinden bildirilip bildirilmediği üzerinde durmak, davacının asgari ücret ile çalışması olağan olmayan nitelikli bir işçi olup olmadığını, nitelikli bir işte çalıştırılıp çalıştırılmadığını belirlemek, asgari ücretle çalışmasının olağan olmadığının belirlenmesi halinde, işverenin aynı pozisyondaki işçilere ödediği ücretlerin gerçeğe uygun olup olmadığını değerlendirmek, bu bildirimlerin gerçeğe uygun olduğunun anlaşılması halinde, bu ücretleri esas almak, aksi takdirde benzer işi yapan işyerlerinden gerektiğinde ilgili meslek odasından emsal ücret araştırması yapmak ve sonucuna göre davacının prime esas kazancı hakkında karar vermekten ibarettir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın eksik inceleme ve araştırma ile yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davacı ve davalılar SGK ile ... bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz edenlerden davacı ve davalı ..."a iadesine, 23/05/2017 gününde oybirliğiyle karar verildi.