
Esas No: 2022/2244
Karar No: 2022/10399
Karar Tarihi: 09.06.2022
Yargıtay 5. Hukuk Dairesi 2022/2244 Esas 2022/10399 Karar Sayılı İlamı
5. Hukuk Dairesi 2022/2244 E. , 2022/10399 K."İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi
Taraflar arasında görülen davanın yapılan yargılaması sonucunda; ilk derece mahkemesince verilen kararın istinaf incelemesi üzerine bölge adliye mahkemesinin yukarıda gün ve sayıları yazılı hükmünün Yargıtay’ca incelenmesi davacının bir kısım mirasçıları vekilince istenilmiş olmakla, dosyadaki belgeler okunup uyuşmazlık anlaşıldıktan sonra gereği görüşülüp düşünüldü:
- K A R A R -
Dava, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun 22. maddesi uyarınca geri alma hakkının kullandırılmaması nedeniyle uğranılan zararın tazmini istemine ilişkindir.
İlk derece mahkemesince davanın reddine ilişkin olarak verilen karara karşı, davacı vekilince yapılan istinaf başvurusunun Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi'nce esastan reddine karar verilmiş olup; hüküm, davacının bir kısım mirasçıları vekilince temyiz edilmiştir.
Dosyada bulunan kanıt ve belgelerden; davacının mirasbırakanı ...’ın Aralık 1958 tarih, 126 cilt, 86 sahife, 79 sıra nolu tapu ile malik olduğu 1027 hektar 6000 m² arazinin Tarım Bakanlığı'nca 1963 yılında kamulaştırıldığı, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun 22. maddesi uyarınca geri alma hakkı kullandırılmadan taşınmazın üçüncü kişi ve kurumlara devredildiği iddiası ile uğranılan zararın tazmini istemiyle 09/01/2018 tarihinde eldeki davanın açıldığı anlaşılmıştır.
4650 sayılı Yasa ile Değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanun'un “Vazgeçme, İade ve Devir” kenar başlığını taşıyan ve 11/09/2014 tarihinde yürürlüğe giren 6552 sayılı Yasa ile değiştirilen 22. maddesinde “Kamulaştırmanın kesinleşmesinden sonra, taşınmaz malların kamulaştırma amacına veya kamu yararına yönelik herhangi bir ihtiyaca tahsisi lüzumu kalmaması halinde, keyfiyet idarece mal sahibi veya mirasçılarına 7201 sayılı Tebligat Kanunu hükümlerine göre duyurulur. Bu duyurma üzerine mal sahibi veya mirasçıları kamulaştırma bedelini aldıkları günden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte üç ay içinde ödeyerek taşınmaz malı geri alabilir. İade işleminin kamulaştırmanın ve bedelinin kesinleşmesinden sonra bir yıl içinde gerçekleşmesi halinde kamulaştırma bedelinin faizi alınmaz. Bu madde hükümlerine göre taşınmaz malı geri almayı kabul etmeyen mal sahibi veya mirasçılarının 23. maddeye göre geri alma hakları da düşer. Bu madde hükümleri, kamulaştırmanın kesinleşmesi tarihinden itibaren beş yıl geçmiş olması halinde uygulanmaz.” hükmü yer almakta olup, söz konusu maddede kamulaştırılan taşınmaza ihtiyacı kalmayan idarenin, kamulaştırmadan sonraki davranışları düzenlenmiştir.
Bilindiği üzere, hak düşürücü süreler yasalar ve sözleşme ile belirlenen bir sürenin geçmesiyle sadece dava hakkını değil bizzat hakkın kendisini ortadan kaldıran ve hakim tarafından resen nazara alınması gereken süreler olup, bu süreler, hukuki güvenliğin ve istikrarın sağlanması amacına hizmet eder.
Yukarıda açıklandığı üzere Kamulaştırma Kanunu'nun 22. maddesine 11/09/2014 tarihinde yürürlüğe giren 6552 sayılı Yasa ile eklenen üçüncü fıkra ile kamulaştırılan taşınmazlara, bu işlemin kesinleşmesinden itibaren kamu hizmetine tahsisi lüzumu kalmaması halinde mal sahiplerinin yasadan kaynaklanan yetkilerini kullanabilmeleri için 5 yıllık süre öngörülmüş olup, eldeki davanın 2942 Sayılı Kanun'un 22. maddesinde yapılan değişikliğe ilişkin yasanın yürürlük tarihinden sonra 09/01/2018 günü açıldığı, bu nedenle mahkemece kamulaştırmanın kesinleştiği tarihten davanın açıldığı tarihe kadar 5 yıllık sürenin dolduğundan bahisle davanın reddine karar verilmesi gerekirken yazılı gerekçe ile ret kararı verilmesi sonucu itibarıyla doğrudur.
Bir kısım davacı mirasçılar vekilinin temyiz itirazları yerinde olmadığından usul ve yasaya uygun olan hükmün HMK'nın 370. maddesi gereğince ONANMASINA, davacılardan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irad kaydedilmesine, 09/06/2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.