Danıştay 9. Daire 2019/7259 Esas 2022/2183 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
DOKUZUNCU DAİRE
Esas No : 2019/7259
Karar No : 2022/2183

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : ... Başkanlığı - ...
VEKİLİ : Av. ...

KARŞI TARAF (DAVACI) : ... Posta Taşımacılık Turizm ve Temizlik Ltd.Şti
VEKİLİ : Av....

İSTEMİN KONUSU : ... Bölge İdare Mahkemesi ... Vergi Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Davacı şirket tarafından, … A.Ş. arasında imzalanan "Dağıtım Hizmetleri 1. Grup (İstanbul Avrupa Yakası) İşi" uyarınca ödenen ihale kararı ve sözleşme damga vergisinin yarısı ile anılan doğrudan temim sözleşmesinin süresinin sona ermesinden itibaren birer ay sürelerle olmak üzere toplam altı ay uzatılması nedeniyle, tahsil edilen ihale kararı ve sözleşme damga vergisinin iadesi talebiyle yapılan düzeltme şikayet başvurusunun reddine dair işlemin iptali ile tahsil edilen tutarın tecil faiziyle iadesi istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: …Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununa ekli I ve II sayılı cetvellerde genel ve özel bütçe kapsamındaki kamu idareleri sayılmış olup, uyuşmazlığa konu ihaleyi yapan … A.Ş. (…) bu idareler içinde yer almadığı gibi, bu kurumun, damga vergisi yönünden resmi daire sayılacağı ya da muaf olduğu yönünde bir başka Kanun ya da Kanun Hükmünde Kararnamede düzenleme bulunmadığı, dolayısıyla, uyuşmazlığa konu ihaleyi yapan kurumun 488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 8. maddesinde belirtilen resmi daire sıfatını haiz olmadığı ve damga vergisinden muaf tutulmadığı, olayda, söz konusu ihale kararına ilişkin damga vergisinin mükellefi, anılan işe ilişkin ihaleyi yapan veya dosya içeriğindeki mahsup fişlerine göre doğrudan temine dair karar alan ve ihale veya kararda imzası bulunan … olduğundan, 488 sayılı Kanun'un 24. maddesi marifetiyle mükellef ve sorumlu tutulamayacak davacı şirketten bu ihale kararı nedeniyle ve sözleşme süresinin uzatıldığı görüşüyle ihale kararına ilişkin olarak damga vergisi tahsil edilmek suretiyle vergilendirmede hata yapıldığından davaya konu zımnen ret işleminin buna ilişkin kısmında hukuka uyarlık görülmediği, dosya içeriğinde yer alan Gelir İdaresi Başkanlığının … tarih ve … sayılı yazısında da belirtildiği gibi sözleşme süresinin uzatımı nedeniyle … ile davacı şirket arasında ek sözleşme veya bunun yerine geçmek üzere ihale makamından "olur" alınmadığından süre uzatımıyla ilgili olarak sözleşme nedeniyle kesilen damga vergisinde vergiyi doğuran olay gerçekleşmeyeceğinden ve anılan doğrudan temin sözleşmesinin süresinin 9. maddesinde …' ce gerek görülmesi halinde sözleşme süresinin altı aya kadar mevcut birim fiyat ve şartlarla uzatılabileceği belirtildiğinden ve davalı idarece sürenin 6 ay uzatıldığını gösteren vergilendirmeye tabi ayrıca bir belge sunulmadığından, davacıdan süre uzatımına ilişkin damga vergisi tahsil edilmesinde de vergilendirme hatası yapıldığı sonucuna ulaşıldığı; belirtilen doğrudan temin sözleşmesinin damga vergisine tabi olup olmadığı, davacı şirketin sözleşme kaynaklı damga vergisinin yarısından sorumluğunun bulunup bulunmadığı hususları 488 sayılı Damga Vergisi Kanun hükümlerinin yorumlanmasına bağlı olduğundan, hukuki yorum gerektiren bu uyuşmazlıkların sadece açık vergilendirme hatalarının çözüme kavuşturulduğu düzeltme ve şikayet yolunda incelenmesi mümkün olmadığından, dava konusu zımnen ret işleminin sözleşme kaynaklı damga vergisine ilişkin kısmında hukuka aykırılık görülmediği, fazla ve yersiz vergi tahsilatındaki hatanın davacı şirketten kaynaklanmadığı, tahsil edilen tutarların davacının talebi doğrultusunda tahsil tarihinden itibaren düzeltme fişinin mükellefe tebliğ edildiği tarihe kadar geçen süre için hesaplanacak tecil faizi ile birlikte iadesi gerektiği gerekçesiyle davanın ksımen kabulüne, kısmen reddine, dava konusu işlemin doğrudan temin sözleşmesine ilişkin ihale kararı, süre uzatımı nedeniyle tahsil edilen ihale kararı ve sözleşme damga vergisine ilişkin kısmının iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu Vergi Mahkemesi Kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve davalı idare tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Dava konusu olayda herhangi bir vergi hatası bulunmayıp hukuki yorum gerektiren konu hakkında 213 sayılı Vergi Usul Kanununun düzeltme hükümlerinin uygulanmasının mümkün olmadığı, sözleşme damga vergisinin mükellefinin sözleşmede imzası bulunanlar olduğu, ihale kararı ve sözleşme damga vergisinin davacı şirkete yansıtılmasının davacı ile ilgili kurum arasında özel hukuk hükümlerine göre çözümlenmesi gerektiği, yargıya intikal eden vergilendirme işlemlerinde idarece faiz ödenebilmesi ancak kararın idareye tebliğinden itibaren infazın gecikmesi durumunda söz konusu olduğu iddialarıyla kararın bozulması istenilmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'İN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan Bölge İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY: Davacı şirket tarafında … A.Ş. arasında imzalanan "Dağıtım Hizmetleri 1. Grup (İstanbul Avrupa Yakası) İşi" uyarınca ödenen ihale kararı ve sözleşme damga vergisinin yarısı ile anılan doğrudan temim sözleşmesinin süresinin sona ermesinden itibaren birer ay sürelerle olmak üzere toplam altı ay uzatılması nedeniyle, tahsil edilen ihale kararı ve sözleşme damga vergisinin iadesi talebiyle yapılan düzeltme şikayet başvurusunun reddine dair işlemin iptali ile tahsil edilen tutarın tecil faiziyle iadesi istenilmektedir.
İLGİLİ MEVZUAT:
488 sayılı Damga Vergisi Kanunu'nun 1. maddesinin 1. fıkrasında, anılan Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı kağıtların damga vergisine tabi olduğu, bu Kanundaki kağıtlar teriminin, yazılıp imzalamak veya imza yerine geçen bir işaret konmak suretiyle düzenlenen ve herhangi bir hususu ispat veya belli etmek için ibraz edilebilecek olan belgeler ile elektronik imza kullanılmak suretiyle manyetik ortamda ve elektronik veri şeklinde oluşturulan belgeleri ifade ettiği; 3. maddesinde, damga vergisinin mükellefinin kağıtları imza edenler olduğu, resmi dairelerle kişiler arasındaki işlemlere ait kağıtların damga vergisini kişilerin ödeyeceği; 8. maddesinde, bu Kanundaki resmi dairelerden maksadın genel ve özel bütçeli idarelerle, il özel idareleri, belediyeler ve köyler olduğu, bu dairelere bağlı olup ayrı tüzel kişiliği bulunan iktisadi işletmelerin resmi daire sayılmayacağı; Kanuna ekli (1) sayılı Tablonun "II-Kararlar ve mazbatalar" başlıklı bölümünün 2. maddesinde, ihale kanunlarına tabi olan veya olmayan resmi daire ve kamu tüzel kişiliğini haiz kurumların her türlü ihale kararlarının damga vergisine tabi olduğu; 24. maddesinde ise, damga vergisinden muaf kuruluşlarca kişilerin (1) sayılı tabloda yer alan işlemleriyle ilgili olarak düzenlenen ve sadece bu kurumların imzasını taşıyan kağıtlara ait verginin tamamının kişiler tarafından ödeneceği hükümlerine yer verilmiştir.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun tanımlar başlıklı 4. maddesinde; "İhalenin": Bu Kanunda yazılı usul ve şartlarla mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin istekliler arasından seçilecek birisi üzerine bırakıldığını gösteren ve ihale yetkilisinin onayını müteakip sözleşmenin imzalanması ile tamamlanan işlemleri; "Doğrudan temin": Bu Kanunda belirtilen hallerde ihtiyaçların, idare tarafından davet edilen isteklilerle teknik şartların ve fiyatın görüşülerek doğrudan temin edilebildiği usulü; sözü edilen Kanunun 6. maddesinde de ihale komisyonuyla ilgili düzenlemelere yer verilmiş, komisyonun nasıl teşekkül edeceği, kimlerden oluşacağı, ne şekilde kararlar alacağı açıklanmıştır.
Yine, bahsi geçen Kanun'un, İkinci kısmının birinci bölümününde "İhale Usulleri ve Uygulaması" başlığı altında yer alan 18. maddesinde; idarelerce mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin ihalelerinde a) Açık ihale usulü, b) Belli istekliler arasında ihale usulü c) Pazarlık usullerinden birinin uygulanacağı belirtilmiş, "doğrudan temin", ihale usulleri arasında sayılmamıştır.
Ayrıca, 4734 sayılı Kanun'un "Doğrudan Temin" başlıklı 22. maddesinin birinci fıkrasında ise; maddede belirtilen hallerde, ihtiyaçların, ilân yapılmaksızın ve teminat alınmaksızın doğrudan temini usulüne başvurulabileceği, son fıkrasında da; bu maddeye göre yapılacak alımlarda, ihale komisyonu kurma ve 10. maddede sayılan yeterlik kurallarını arama zorunluluğu bulunmaksızın, ihale yetkilisince görevlendirilecek kişi veya kişiler tarafından piyasada fiyat araştırması yapılarak ihtiyaçların temin edileceği öngörülmüştür.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Bölge İdare Mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı halinde mümkündür.
Bölge İdare Mahkemesi kararının, dava konusu düzeltme-şikayet başvurusunun zımnen reddi işleminin süre uzatımı nedeniyle tahsil edilen sözleşme damga vergisine ilişkin kısmı usul ve hukuka uygun olup, ileri sürülen temyiz nedenleri kararın belirtilen hüküm fıkrasının bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
Dava konusu düzeltme-şikayet başvurusunun zımnen reddi işleminin ihale kararı damga vergisine ilişkin kısmına gelince;
Olayda, "Dağıtım Hizmetleri 1. Grup (İstanbul Avrupa Yakası) İşi"nin, doğrudan temin usulüyle yapıldığı, dolayısıyla alınmış bir ihale kararının ve oluşturulmuş bir ihale komisyonunun bulunmadığı görülmektedir.
Keza, dava dosyasında yer alan davacı şirketin başvurusu üzerine yapılan iç yazışmalara ilişkin Gelir İdaresi Başkanlığının … tarih ve E…. sayılı yazısında da idarelerin 4734 sayılı Kanun'un 22/d maddesi hükmü kapsamında piyasada fiyat araştırması yapmak suretiyle uygun bulunan fiyattan mal ve hizmet temin etmelerine yönelik doğrudan alımlarda düzenlemek zorunda oldukları, harcama yetkilisi ve/veya harcama yetkilisince görevlendirilen kişiler tarafından imzalanan piyasa fiyat araştırmalarına ilişkin tutanakların mahiyeti itibarıyla ihale komisyonlarınca alınan bir ihale kararı olarak değerlendirilmesinin mümkün bulunmadığından damga vergisine tabi tutulmaması gerektiği belirtilmiştir.
Bu durumda, yukarıda yer alan mevzuat uyarınca, ihale ve doğrudan temin tanımları, ihale usulleri ve doğrudan temin yönteminin niteliği dikkate alındığında, bu yöntemle yapılan alımlarla ilgili olarak ortada damga vergisine tabi tutulacak bir ihale kararı bulunduğundan söz edilemeyeceğinden dava konusu işlemin ihale kararına ilişkin kısmında hukuka uygunluk bulunmadığından Bölge İdare Mahkemesi kararının bu kısmında sonucu itibarıyla hukuka aykırılık bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin reddine;
2.Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle kısmen kabulüne kısmen reddine ilişkin Vergi Mahkemesi kararına yönelik davalı idarenin istinaf başvurusunun reddi yolundaki … Bölge İdare Mahkemesi …. Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının dava konusu düzeltme-şikayet başvurusunun zımnen reddi işleminin süre uzatımı nedeniyle tahsil edilen sözleşme damga vergisine ilişkin kısmının ONANMASINA, ihale kararı damga vergisine ilişkin kısmının ise yukarıda yazılı gerekçeyle ONANMASINA,
3.2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 50. maddesi uyarınca, onama kararının taraflara tebliğini ve bir örneğinin de … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesine gönderilmesini teminen dosyanın … Vergi Mahkemesine gönderilmesine, 26/05/2022 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.