Danıştay 8. Daire 2017/6633 Esas 2022/3486 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2017/6633
Karar No : 2022/3486


DAVACI : …
VEKİLİ : Av. …

DAVALI : …
VEKİLİ : Av. …

DAVANIN KONUSU :
…. Başkanlığı'nın … gün ve … sayılı işlemi ile bildirilen doçentlik unvanı denklik başvurusunun reddine ilişkin işlem ile;
a- Anılan işlemin dayanağı olan Yurtdışından Alınan Doktora, Sanatta Yeterlilik, Doçentlik, Profesörlük Unvanlarının Değerlendirilmesine İlişkin Usul ve Esasların;
a1-"Yurtdışında alınan doçentlik unvanının denkliği" başlıklı 6. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde yer alan; "Doktora, tıpta uzmanlık veya sanatta yeterlik unvanını aldıktan sonra yabancı ülkelerde doçentlik unvanını veya yetkisini almış olanlardan, kesintisiz olarak en az iki yıl bu unvan ve yetki ile yabancı ülkelerdeki Yükseköğretim Kurulunca tanınan öğretim ve araştırma kurumlarında çalışmış olmak. Yükseköğretim kurumu niteliğinde olmayan araştırma merkezi ve benzeri kurumlardaki çalışmalar kabul edilmez." düzenlemesinin,
a2-6. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinde yer alan; "İlgili bilim alanında Türkiye’de doçentlik sınavına başvurmak için aranan dil ve asgarî yayın şartlarını sağlamış olmak." düzenlemesinin;
a3- 6. maddesinin 2. fıkrasının (d) bendinde yer alan; "d) Türkiye’de doçentlik başvurusu için aranan dil yeterliliğini sağladığına ilişkin belge" düzenlemesinin;
b-Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı'nın 04/07/2006 tarihli "eşdeğerlik işlemlerinde diploma tarihinin esas alınması" ile 01/07/2008 tarihli "2547 sayılı Kanun'un 27. maddesine göre doçentlik unvanına eşdeğer olup olmadığı hakkındaki başvurular görüşülerek; ilgili Kanun'un 27. maddesinin yabancı ülkelerde doçentlik unvan ve yetkisini almış olanların, en az iki yıl bu unvan ve yetki ile yabancı ülkelerdeki yükseköğretim kurumunda çalışmış olmak" kararlarının;
c-Yurtdışında alınan doçentlik unvanı denklik başvuru formunun "doçentlik bilim alanı ve kodu", istenilen belgelerden 7. maddede belirtilen "ilgili bilim alanında Türkiye'de doçentlik sınavına başvurmak için aranan yabancı dil yeterlilik belgesinin aslı veya onaylı örneği" ve 10. maddesinde belirtilen "yayın listesindeki çalışmaların birer nüshası" açıklamalarının iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI :
Kırgızıstan’da doçentlik unvanı ve diplomasının farklı tarihlerde verildiği, 2013 yılında diploma aldığı, ancak; unvanını bundan 2 yıl önce aldığını, bu unvanla belirli bir süre akademik çalışma yapıldıktan sonra diplomayı almaya hak kazanıldığı, dolayısıyla diploma tarihinin esas alınmaması gerektiği, müktesebinde dil puanının istenilmediği, 15/01/2015 tarihli dava konusu Usul Esaslar ile dil puanı ve buna ilişkin belgenin istenir olduğu, öncesinde dil puanının istenilmediği, davalı idarece, geçmişte yaptığı başvurularının "iki yıl çalışmış olmak koşulu " nedeniyle kabul edilmediği, bu şekilde başvurularının engellendiği, 15/01/2015 tarihli Yurtdışından Alınan Doktora, Sanatta Yeterlilik, Doçentlik, Profesörlük Unvanlarının Değerlendirilmesine İlişkin Usul ve Esasların yürürlük tarihinden önceki başvurusunun kabul edilmesi gerektiği, nitekim 15/01/2015 tarihli Usul Esasların Geçici 2. maddesinin de önceki Usul Esaslar uyarınca başvuru yapanların başvurularının başvuru tarihinde yürürlükte olan Usul Esaslara göre değerlendirilmesi gerektiğinin düzenlendiği, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nda diplomalı olarak 2 yıl çalışmış olmak şeklinde bir şartın öngörülmediği, yurtdışından almış olduğu doçentlik unvanın için Türkiye'de denklik verilmesi için yaptığı başvurunun reddi yolundaki işlemin dayanağı olan düzenlemelerin iptali gerektiği ileri sürülmektedir.

DAVALININ SAVUNMASI :
2547 sayılı Kanun’un 11. maddesinin b fıkrasının 5. bendine göre; yine aynı Kanun'un 27 ve 28. maddeleri uyarınca yurt dışında alınan profesörlük, doçentlik belgelerinin Türkiye’de denk sayılmasına ilişkin düzenleme yapılması ve bireysel başvuruların değerlendirilmesi hususunun Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı'nın görev ve yetkisinde olduğu; Kanun'un 27. maddesi uyarınca doktora veya tıpta uzmanlık unvanını kazandıktan veya sanat dallarında belirli süre çalıştıktan sonra yabancı ülkelerde doçentlik unvanını veya yetkisini almış olanlardan, en az iki yıl bu unvan ve yetki ile yabancı ülkelerdeki öğretim ve araştırma kurumlarında çalışmış olanların bu unvanlarının Türkiye'de geçerli sayılması Üniversitelerarası Kurul kararıyla olacağı, bunun için başvuran adayın çalıştığı yabancı ülkelerdeki yükseköğretim kurumunun, Türk yükseköğretim kurumu düzeyinde olduğunun Üniversitelerarası Kurulca belirlenmesi gerekeceği, Yurtdışından Alınan Doktora, Sanatta Yeterlilik, Doçentlik, Profesörlük Unvanlarının Değerlendirilmesine İlişkin Usul ve Esasların 14. maddesinde yer alan hüküm uyarınca, bu usul ve esasların Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı tarafından kabul edildiği tarihte yürürlüğe gireceği dikkate alındığında; 15/01/2015 tarihinden sonraki bütün başvuruların bu usul ve esaslar çerçevesinde değerlendirileceği, davacının 21/04/2016 tarihli dilekçe ile yaptığı bu başvurusunun da bu usul ve esaslar çerçevesinde değerlendirildiği, dava konusu Yurtdışından Alınan Doktora, Sanatta Yeterlilik, Doçentlik, Profesörlük Unvanlarının Değerlendirilmesine İlişkin Usul ve Esasların 6. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde yer alan; "İlgili bilim alanında Türkiye’de doçentlik sınavına başvurmak için aranan dil ve asgarî yayın şartlarını sağlamış olmak." ve 6. maddesinin 2. fıkrasının (b) bendinde yer alan; "Türkiye’de doçentlik başvurusu için aranan dil yeterliliğini sağladığına ilişkin belge" düzenlemeleriyle ilgili olarak; söz konusu bu düzenlemelerin 2547 sayılı Kanun’un 27. maddesine uygun olduğu, nitekim; Türkiye’de alınacak doçent ünvanı için de dil yeterliliği şartı olduğu, bu haliyle ülkemizde alınan doçentlik unvanı için gerekli şartlar ile uyumlu bir düzenleme olduğu, başvuru formunda iptali istenilen bölümler açısından ise, usul ve esaslar çerçevesinde hazırlanmış olup hukuka uygun olduğu ve bu gerekçeler çerçevesinde davanın ve istemin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : …
DÜŞÜNCESİ : Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı'nın … gün ve … sayılı işlemi ile bildirilen doçentlik unvanı denklik başvurusunun reddine ilişkin işlemin ve bu işlemin dayanağı olan Yurtdışından Alınan Doktora, Sanatta Yeterlilik, Doçentlik, Profesörlük Unvanlarının Değerlendirilmesine İlişkin Usul ve Esasların "Yurtdışında alınan doçentlik unvanının denkliği" başlıklı 6. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde yer alan; "Doktora, tıpta uzmanlık veya sanatta yeterlik unvanını aldıktan sonra yabancı ülkelerde doçentlik unvanını veya yetkisini almış olanlardan, kesintisiz olarak en az iki yıl bu unvan ve yetki ile yabancı ülkelerdeki Yükseköğretim Kurulunca tanınan öğretim ve araştırma kurumlarında çalışmış olmak. Yükseköğretim kurumu niteliğinde olmayan araştırma merkezi ve benzeri kurumlardaki çalışmalar kabul edilmez." düzenlemesi ile yine aynı maddenin (b) fıkrasında yer alan; "İlgili bilim alanında Türkiye’de doçentlik sınavına başvurmak için aranan dil ve asgarî yayın şartlarını sağlamış olmak." düzenlemesinin; 2. fıkrasının (d) bendinde yer alan; "d) Türkiye’de doçentlik başvurusu için aranan dil yeterliliğini sağladığına ilişkin belge" düzenlemesinin ve Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı'nın 04/07/2006 tarihli " eşdeğerlik işlemlerinde diploma tarihinin esas alınması" ve 01/07/2008 tarihli "2547 sayılı Kanun'un 27. maddesine göre doçentlik unvanına eşdeğer olup olmadığı hakkındaki başvurular görüşülerek; ilgili Kanun'un 27. maddesinin yabancı ülkelerde doçentlik unvan ve yetkisini almış olanların, en az iki yıl bu unvan ve yetki ile yabancı ülkelerdeki yükseköğretim kurumunda çalışmış olmak" kararlarının; son olarak, yurtdışında alınan doçentlik unvanı denklik başvuru formunun "doçentlik bilim alanı ve kodu", istenilen belgelerden 7. maddede belirtilen "ilgili bilim alanında Türkiye'de doçentlik sınavına başvurmak için aranan yabancı dil yeterlilik belgesinin aslı veya onaylı örneği" ve 10. maddede belirtilen "yayın listesindeki çalışmaların birer nüshası" açıklamalarının iptali istenilmektedir.
2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 11. maddesinin b fıkrasının 5. bendine göre; yine aynı Kanun'un 27 ve 28. maddeleri uyarınca yurt dışında alınan doktora, sanatta yeterlik, profesörlük, doçentlik belgelerinin Türkiye’de denk sayılmasına ilişkin düzenleme yapılması ve bireysel başvuruların değerlendirilmesi hususu ile aynı Kanun'un 27. maddesi uyarınca doktora veya tıpta uzmanlık unvanını kazandıktan veya sanat dallarında belirli süre çalıştıktan sonra yabancı ülkelerde doçentlik unvanını veya yetkisini almış olanlardan, en az iki yıl bu unvan ve yetki ile yabancı ülkelerdeki öğretim ve araştırma kurumlarında çalışmış olanların bu unvanlarının Türkiye'de geçerli sayılmasının, bunun için başvuran adayın çalıştığı yabancı ülkelerdeki yükseköğretim kurumunun, Türk yükseköğretim kurumu düzeyinde olduğunun Üniversitelerarası Kurulca belirlenmesi gerekeceği dikkate alındığında, davacının 21/04/2016 tarihli dilekçe ile yaptığı bu başvurusunun da bu usul ve esaslar çerçevesinde değerlendirildiği, dava konusu Yurtdışından Alınan Doktora, Sanatta Yeterlilik, Doçentlik, Profesörlük Unvanlarının Değerlendirilmesine İlişkin Usul ve Esasların 6. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde yer alan; "İlgili bilim alanında Türkiye’de doçentlik sınavına başvurmak için aranan dil ve asgarî yayın şartlarını sağlamış olmak." ve 6. maddesinin 2. fıkrasının (b) bendinde yer alan; "Türkiye’de doçentlik başvurusu için aranan dil yeterliliğini sağladığına ilişkin belge" şeklindeki ibarenin bu haliyle ülkemizde alınan doçentlik unvanı için gerekli şartlar ile uyumlu olduğu gibi kamu hizmetinin etkin ve verimli şekilde yürütülebilmesi için gerekli önlemleri almakla ve bu kapsamda akademik personel atamalarını kurala bağlama, kadro açıklarını kapatma, ilgililerin kamu hizmetinden yararlanma hakkını korurken liyakatli personeli göreve getirme, buna göre planlama yaparak kanunlara uygun genel düzenleyici işlemler ihdas etme ile yükümlü olan idarenin yapmış olduğu düzenlemelerde hukuka, hizmet gereklerine, üst normlara aykırılık ve iptali gerektirecek bir husus bulunmadığı sonucuna ulaşıldığından davanın reddine karar verilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince duruşma için taraflara önceden bildirilen tarihinde, davacı vekili Av. ...'nın ve davalı idare vekilleri Av. ... ile Av. ...'in geldikleri, Danıştay Savcısının hazır olduğu görülmekle, açık duruşmaya başlandı. Taraflara usulüne uygun olarak söz verilerek dinlendikten ve Danıştay Savcısının düşüncesi alındıktan sonra taraflara son kez söz verilip, duruşma tamamlandı. Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve 09/03/2022 tarihli Ara Kararı cevabı geldiği görülmekle dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ SÜREÇ :
Davacı tarafından 21/04/2016 tarihli Doçentlik başvurusun davalı Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı'nın 23/05/2017 tarih ve 6796 sayılı işlemle reddedilmesi üzerine, anılan işlem ile işlemin dayanağı olan 15/01/2015 tariihli Yurtdışından Alınan Doktora, Sanatta Yeterlilik, Doçentlik, Profesörlük Unvanlarının Değerlendirilmesine İlişkin Usul ve Esasların ilgili hükümleri ile Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı'nın 04/07/2006 tarihli ve 01/07/2008 tarihli kararları ve Yurtdışında alınan doçentlik unvanı denklik başvuru formunun ilgili bölümlerinin iptali istenilmektedir.

İNCELEME VE GEREKÇE:
İlgili Mevzuat:
2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun "Üniversitelerarası Kurul" başlıklı 11. maddesinde, Üniversitelerarası Kurul'un, üniversite rektörleri (...) ile her üniversite senatosunun o üniversiteden dört yıl için seçeceği birer profesörden oluşacağı belirtildikten sonra anılan maddenin (b) fıkrasında, Kurul'un görevleri tanımlanarak; Üniversitelerarası Kurul'un akademik bir organ olduğu ve doktora ile ilgili esasları tespit etmek ve yurt dışında yapılan doktoraları, doçentlik ve profesörlük ünvanlarını değerlendirmenin görevleri arasında yer aldığı ifade edilmiştir.

Yine anılan Kanun'un "Yabancı ülkelerde alınan doçentlik unvanı" başlıklı 27. maddesinde "Doktora veya tıpta uzmanlık unvanını kazandıktan veya sanat dallarında belirli süre çalıştıktan sonra yabancı ülkelerde doçentlik unvanını veya yetkisini almış olanlardan, en az iki yıl bu unvan ve yetki ile yabancı ülkelerdeki öğretim ve araştırma kurumlarında çalışmış olanların bu unvanlarının Türkiye’de geçerli sayılması Üniversitelerarası Kurul kararıyla olur. Bunun için başvuran adayın çalıştığı yabancı ülkelerdeki yükseköğretim kurumunun, Türk yükseköğretim kurumu düzeyinde olduğunun Üniversitelerarası Kurulca belirlenmesi gerekir." hükmü yer almaktadır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yurtdışından Alınan Doktora, Sanatta Yeterlilik, Doçentlik, Profesörlük Unvanlarının Değerlendirilmesine İlişkin Usul ve Esasların "Yurtdışında alınan doçentlik unvanının denkliği" başlıklı 6. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendi yönünden yapılan inceleme:
Türkiye Cumhuriyeti Anayasa'nın 124. maddesinde; Cumhurbaşkanı, bakanlıklar ve kamu tüzelkişileri, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla, yönetmelikler çıkarabilecekleri kuralı yer almıştır. Anayasanın aktarılan hükmü ve normlar hiyerarşisi bağlamında, bir yasa hükmüne dayalı olarak hazırlanan yönetmelikler ile yasa hükümlerine açıklık getirilmesi ve yasa hükümlerinin uygulamaya geçirilmesi amaçlanmaktadır.
Kanun koyucu tarafından idareye tanınan düzenleme yetkisinin başta kamu yararı olmak üzere hizmet gereklerine, hukuk devleti, hukuk güvenliği ve kazanılmış haklara riayet ilkelerine uygun olarak kullanılması gerekmektedir.
Kamu yararı kavramı, tüm devlet organlarının işlem ve eylemlerinin genel nitelikteki amacını ve aynı zamanda nedenini oluşturmakta, çeşitli hak ve özgürlükler açısından bir sınırlama nedeni niteliği de taşımakta olup bu kavram genel bir ifadeyle bireysel, özel çıkarlardan ayrı ve bunlara üstün olan toplumsal yararı ifade etmektedir.
Normlar hiyerarşisi kuramına göre; hukuk düzeni, farklı kademede yer alan Anayasa, kanun, tüzük, yönetmelik ve diğer düzenleyici işlemlerden oluşan birçok normu içermekte ve her norm geçerliliğini bir üst basamakta yer alan normdan almaktadır. Bu nitelikleri gereği, dayandıkları üst hukuk normlarına aykırı hüküm ihtiva etmeleri mümkün değildir. Bu kuramın en belirgin özelliklerinden biri de, bir düzenlemenin hiyerarşik sıralamada daha altta bulunan bir düzenleme ile değiştirilememesi ve kaldırılamamasıdır.
2547 sayılı Kanun'un "Yabancı ülkelerde alınan doçentlik unvanı" başlıklı 27. maddesi uyarınca, doktora veya tıpta uzmanlık unvanını kazandıktan veya sanat dallarında belirli süre çalıştıktan sonra yabancı ülkelerde doçentlik unvanını veya yetkisini almış olanlardan, en az iki yıl bu unvan ve yetki ile yabancı ülkelerdeki öğretim ve araştırma kurumlarında çalışmış olanların bu unvanlarının Türkiye’de geçerli sayılması Üniversitelerarası Kurul kararıyla olacağı, bunun için başvuran adayın çalıştığı yabancı ülkelerdeki yükseköğretim kurumunun, Türk yükseköğretim kurumu düzeyinde olduğunun Üniversitelerarası Kurulca belirlenmesi gerektiği açıktır.

Dava konusu düzenlemede; yurtdışında alınan doçentlik unvanı denkliği için aranacak şartlar düzenlenmiş olup; "Doktora, tıpta uzmanlık veya sanatta yeterlik unvanını aldıktan sonra yabancı ülkelerde doçentlik unvanını veya yetkisini almış olanlardan, kesintisiz olarak en az iki yıl bu unvan ve yetki ile yabancı ülkelerdeki Yükseköğretim Kurulunca tanınan öğretim ve araştırma kurumlarında çalışmış olmak. Yükseköğretim kurumu niteliğinde olmayan araştırma merkezi ve benzeri kurumlardaki çalışmalar kabul edilmez." kuralı bu şartlar arasında sayılmıştır.
2547 sayılı Kanun'un 27. maddesinde yer alan düzenleme dikkate alındığında; Yurtdışından Alınan Doktora, Sanatta Yeterlilik, Doçentlik, Profesörlük Unvanlarının Değerlendirilmesine İlişkin Usul ve Esasların "Yurtdışında alınan doçentlik unvanının denkliği" başlıklı 6. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinin, Kanun hükmünün tekrarı niteliğinde olduğu, bu haliyle üst norm hükümlerine uygun olduğu görülmektedir.
Bu itibarla; bu kısım yönünden davanın reddi gerekmektedir.

Yurtdışından Alınan Doktora, Sanatta Yeterlilik, Doçentlik, Profesörlük Unvanlarının Değerlendirilmesine İlişkin Usul ve Esasların "Yurtdışında alınan doçentlik unvanının denkliği" başlıklı 6. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendi ile 2. fıkrasının (d) bendi yönünden yapılan inceleme:
2547 sayılı Kanun'un "Doçentlik ve atama" başlıklı 24. maddesinde; "a) Doçentlik başvuruları, Üniversitelerarası Kurulca belirlenen takvime göre yılda en az iki kez yapılır. Doçentlik başvuruları için aşağıdaki şartlar aranır:
(1) Bir lisans diploması aldıktan sonra, doktora ile tıpta, diş hekimliğinde, eczacılıkta ve veteriner hekimlikte uzmanlık unvanını veya Üniversitelerarası Kurulun önerisi üzerine Yükseköğretim Kurulunca tespit edilen belli sanat dallarının birinde yeterlik kazanmış olmak.
(2) Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenen merkezi bir yabancı dil sınavından en az elli beş puan veya uluslararası geçerliliği Yükseköğretim Kurulu tarafından kabul edilen bir yabancı dil sınavından buna denk bir puan almış olmak; doçentlik bilim alanının belli bir yabancı dille ilgili olması halinde ise bu sınavı başka bir yabancı dilde vermek.
(3) Üniversitelerarası Kurulun görüşü üzerine Yükseköğretim Kurulu tarafından her bir bilim veya sanat disiplininin özellikleri dikkate alınarak belirlenecek yeterli sayı ve nitelikte özgün bilimsel yayın ve çalışmalar yapmak.
..." hükmü yer almaktadır.
15/01/2015 tarihli Yurtdışından Alınan Doktora, Sanatta Yeterlilik, Doçentlik, Profesörlük Unvanlarının Değerlendirilmesine İlişkin Usul ve Esasların "Yurtdışında alınan doçentlik unvanının denkliği" başlıklı 6. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinde, yurt dışında alınmış olan doçentlik unvanının denkliği için aranacak şartlar arasında, "ilgili bilim alanında Türkiye’de doçentlik sınavına başvurmak için aranan dil ve asgarî yayın şartlarını sağlamış olmak" şartının düzenlendiği görülmekte olup; aynı maddenin 2. fıkrası uyarınca adaylar, doçentlik başvuru dilekçesine "Türkiye’de doçentlik başvurusu için aranan dil yeterliliğini sağladığına ilişkin belgeyi" de eklemek suretiyle başvurularını gerçekleştirecektir.
Doktora eğitimi sonrasında, ilgililerin, kendi alanlarında, o bilim veya sanat disiplininin özellikleri dikkate alınarak belirlenecek yeterli sayı ve nitelikte özgün bilimsel yayın ve çalışma yaptıktan sonra Kanun'da aranan şartların sağlanması halinde doçent unvanı alarak sonrasında herhangi bir üniversite bünyesinde doçent olarak, uygun kadroda çalışma tercihinde bulunabilecekleri dikkate alındığında; doktora derecesini tamamlayarak doçent unvanı almak isteyen adaylar, kendi alanlarındaki konulara ilişkin gelişmeleri takip edebilmeleri, literatür taraması yapabilmeleri ve ürettikleri yeni bilgileri çeşitli yayımlarla tüm dünyadaki bilim adamlarıyla paylaşabilmeleri, tartışabilmeleri ve bilimsel açıdan kendilerini geliştirebilmeleri için yabancı dillerinin yeterli bir seviyede olması gerekmektedir.
Dolayısıyla, denklik verilmesi halinde Türkiye'de doçent unvanı alanlarla aynı şartlarda çalışacak olan yabancı ülkede doçent unvanı alan adayların doçentlik denklik başvurularında, yurt içinde doçent unvanı almak için yapılacak doçentlik başvurusunda aranan yabancı dil şartının aranmasında hukuka aykırılık bulunmamaktadır.

Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı'nın 04/07/2006 tarihli ve 01/07/2008 tarihli kararları yönünden yapılan inceleme:
Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı'nın 04/07/2006 tarihli kararıyla; eşdeğerlik işlemlerinde diploma tarihinin esas alınmasına karar verilmiş olup; yine Kurul'un 01/07/2008 tarihli kararında, 2547 sayılı Kanun'un 27. maddesine göre doçentlik unvanına eşdeğer olup olmadığı hakkındaki başvuruların görüşüleceği, ilgili Kanun'un 27. maddesinin yabancı ülkelerde doçentlik unvan ve yetkisini almış olanların, en az iki yıl bu unvan ve yetki ile yabancı ülkelerdeki yükseköğretim kurumunda çalışmış olmaları gerektiği ifade edilmiştir.
2547 sayılı Kanun'un Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı'na verdiği yetki dikkate alındığında, dava konusu kararlarla; Kurul'un, doçentlik denklik başvurularının Türkiye'de alınan doçentlik unvanına eşdeğer olup olmadığı hakkındaki değerlendirme yetkisine vurgu yapıldığı, kararda, Kanunda öngörülen başvuru kabul şartlarına ilişkin genel şartın( en az iki yıl bu unvan ve yetki ile yabancı ülkelerdeki yükseköğretim kurumunda çalışmış olma) tekraren belirtildiği, son olarak; başvuru işlemlerinde, Türkiye'de alınan doçentlik unvanına denk kabul edilmesi istenilen diplomanın (yurt dışında alınan doçentlik unvanına ilişkin diploma) tarihinin esas alınması gerektiğinin kurala bağlandığı görülmektedir.
Davacı tarafından; Kanun’da "diplomalı olarak iki yıl çalışmış olmak" şeklinde bir şartın öngörülmediği, Kırgızistan’da doçentlik unvanı ve doçentlik diploması farklı tarihlerde verildiği, Kurul kararlarının bu yönüyle 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'na aykırı olduğu ileri sürülmekte ise de; farklı ülkelerde doçentlik unvanı alan ve Türkiye'de bu unvana ilişkin diplomanın/belgenin denk sayılması talebiyle başvuran adayların, her ülkede farklı usul ve yöntemlere tabi olarak, yapılan akademik çalışmalar neticesinde doçentlik diplomasına sahip olabilecekleri açık olup; bu çerçevede ülkemizdeki yetkili Kurul tarafından belirlenen herkese uygulanabilecek, objektif, denetlenebilir ve fırsat eşitliği dengesini bozmayacak şekilde "eşdeğerlik işlemlerinde diploma tarihinin esas alınması" yolunda benimsenen kuralın, Kanun hükmü ile uyumlu olduğu, bu haliyle düzenlemelerin normlar hiyerarşisine uygun olduğu da işlemin (yetkili idare tarafından hukuka uygun olarak tesis edildiği) görülmektedir.
Bu itibarla, davanın bu kısmı yönünden reddi gerekmektedir.

Doçentlik Denklik Başvuru Formunun; "Doçentlik bilim alanı ve kodu"; "İlgili bilim alanında doçentlik sınavına başvurmak için aranan yabancı dil yeterlilik belgesinin aslı veya onaylı örneği"; "Yayın listesindeki çalışmaların birer nüshası" şartları yönünden yapılan inceleme:
Davacının doçentlik denklik başvurusunda bulunduğu tarihte yürürlükte olan ve Türkiye'de yapılan doçentlik sınavına ilişkin usul ve esasları belirleyen, 07/02/2015 tarih ve 29260 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Doçentlik Sınav Yönetmeliği'nin "Doçentlik sınav alanları ve kriterleri" başlıklı 3. maddesinde; (1) Doçentlik sınavı, Üniversitelerarası Kurulca belirlenen ve Yükseköğretim Kurulu tarafından onaylanan bilim/sanat alanları ve doçentlikle ilgili kriterler çerçevesinde yapılır. Bilim/sanat alanlarındaki güncellemeler izleyen dönemde, doçentlik kriterlerindeki güncellemeler ise kabul edildikleri tarihten sonraki ikinci doçentlik başvuru döneminde uygulanır." hükmü yer almakta olup; "Başvuru zamanı ve şartları" başlıklı 4. maddesinin 2. fıkrasına göre, Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenen merkezi bir yabancı dil sınavından en az altmış beş puan veya uluslararası geçerliliği Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi tarafından kabul edilen bir yabancı dil sınavından buna denk bir puan alınmış olması; doçentlik bilim alanı belli bir yabancı dille ilgili olanların ise bu sınavı başka bir yabancı dilde sağlaması, doçentlik başvurusunda bulunulacak bilim/sanat alanında öngörülen asgari kriterlere uygun özgün bilimsel yayın ve diğer çalışmaların yapılmış olması, şarttır. Doçentlik başvuruları, eserlerle birlikte elektronik ortamda Üniversitelerarası Kurula yapılır. Doçentlik başvuru şartlarının sağlanıp sağlanmadığı, Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı tarafından ilgili bilim/sanat alanlarından görevlendirilen en az iki profesör tarafından yapılan inceleme ile belirlenir. Ancak sınavın herhangi bir aşamasında, adayın doçentlik başvuru şartlarını sağlamadığına ilişkin ileri sürülebilecek iddialar, Doçentlik Sınav Komisyonunca incelenir. Doçentlik Sınav Komisyonu tarafından başvuru şartlarını sağlamadığına karar verilen adayın doçentlik başvurusu iptal olunur.
Yukarıda yer alan açıklamalar dikkate alındığında; gerek doçentlik unvanının yurt içinde alınması gerekse yurt dışında alınan doçentlik unvanının Türkiye'de denk sayılabilmesi için; idarenin belirli kriterler belirleme yetkisinin bulunduğu açık olup; akademik olarak belirli bir standardın oluşmasını amaçlayan ve değerlendirmenin bilimsel verilere dayanılarak yapılabilmesini sağlayan objektif, ölçülebilir niteliliği haiz yabancı dil yeterlilik belgesi ile ilgili bilim alanında aday tarafından yapılmış akademik çalışmaların birer nüshasının istenilmesinde hukuka ve mevzuata aykırılık bulunmamaktadır.
Bu itibarla; davanın bu kısmı yönünden reddi gerekmektedir.

Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı'nın … gün ve … sayılı işlemi yönünden yapılan inceleme:
Dava konusu işlemde; davacının 21/04/2016 tarihli doçentlik denklik başvurusunun, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun 27. maddesi uyarınca yurtdışında alınan doçentlik unvan denklikleri “Yurtdışında Alınan Doktora, Sanatta Yeterlilik, Doçentlik, Profesörlük Unvanlarının Değerlendirilmesi ile İlgili Usul Esaslar çerçevesinde Üniversitelerarası Kurul tarafından yapılmaktadır. " hükmü uyarınca incelendiği ve söz konusu Usul Esasların “Yapılacak İşlemler” başlıklı 10. maddesinin 1. bendi ve “Yurtdışından alınan doçentlik unvanı denkliği” başlıklı 6. maddesinin (d) bendi uyarınca başvurunun iade edildiği belirtilmiştir.
Dava konusu işlem ile davacının başvurusunun; anılan Usul ve Esasların 10. maddesinin 1. fıkrasında yer alan; "Komisyon, yurtdışından alınan doktora, sanatta yeterlilik, doçentlik ve profesörlük unvanlarının denkliğine ilişkin başvuruları, unvanlara ilişkin diploma ve belgelerin yurtdışındaki ilgili yükseköğretim kurumundan verildiğini teyit ettikten sonra inceler." kuralı ile yurt dışından alınmış doçentlik unvanının denkliği için aranan şartların düzenlendiği 6. maddesinin (d) bendinde yer alan; "Türkiye’de doçentlik başvurusu için aranan dil yeterliliğini sağladığına ilişkin belge." hükmü uyarınca iade edildiği görülmektedir.
Uyuşmazlık, davacının Türkiye’de doçentlik başvurusu için aranan dil yeterliliğini sağladığına ilişkin belgeyi başvuru dosyasına eklememesinden kaynaklanmaktadır.
Davacı tarafından, kendisine Kırgız Cumhuriyeti Yüksek Tasnif/ Tasdik Kurulu Kararı ile 12/06/2013 tarihinde Hukuk Bilimleri Uzmanlık Alanında Doçentlik Akademik Ünvanı/derecesi verildiği, Kırgızistan’ da doçentlik unvanı ve diplomasının farklı şekilde elde edildiği, ilgili kişinin, üniversite tarafından verilen üniversite doçenti unvanı ile zorunlu olarak iki yıl çalıştıktan sonra, iki yıl içinde yeterli yayını olması halinde diğer şartları da sağlayanlara doçentlik diplomasının hükümetçe verildiği, hükümetçe verilen belgenin asli doçent unvanı olduğu, doçentlik denkliği için unvan alındıktan sonra iki yıl daha çalışmış olmak koşulunu zaten iki yıl çalışıp asıl diplomayı aldığı için evleviyetle sağladığı, davalı idarece ikinci kez iki yıl çalışma zorunluluğunun getirilmesiyle başvuru sürecinin uzatıldığı, 12/06/2013 tarihinde ve sonrasında defalarca başvuru yaptığı ve iki yıl alınan unvan ve yetki ile çalışma şartını sağlamadığı gerekçesiyle başvurusunun reddedildiği, Usul ve Esasların geçici maddesinin kendisine uygulanması gerektiği, kendisine 2016 yılı öncesindeki kriterlerin uygulanması gerektiği, anılan Usul ve Esasların geçici maddesi uyarınca müktesep hakkının bulunduğunu ve korunması gerektiği iddia edilmektedir.
Anılan Usul ve Esasların geçici maddesi uyarınca, bu Usul ve Esasların yürürlüğe girdiği tarihten önce denklik için Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı'na başvurmuş olanlar hakkında bu düzenleme ile getirilen kriterlerin uygulanmayacağı kuralı benimsenmiştir.
Dairemizin 19/03/2018 tarih ve E:2017/6633 sayılı Ara Kararı ile; davalı idareden, davacı tarafından, 21/04/2016 tarihli yurt dışında almış olduğu doçentlik unvanı denklik başvurusu öncesinde yaptığı başka tarihli başvurular olup olmadığının sorulmasına, var ise bu başvurular ile başvurulara verilen cevapların açık, anlaşılır ve onaylı örneklerinin istenilmesine ve 21/04/2016 tarihli doçentlik denklik başvurusundan önce davacı tarafından yapılan doçentlik denklik başvurusu mevcut ise; bu başvuruların değerlendirilmesinde hangi tarihli Yurtdışından Alınan Doktora, Sanatta Yeterlilik, Doçentlik, Profesörlük Unvanlarının Değerlendirilmesine İlişkin Usul ve Esasların dikkate alındığının sorulmasına ve buna ilişkin bilgi belgenin açık, anlaşılır ve onaylı örneğinin istenilmesine karar verilmiş olup; davalı idarece verilen cevapta davacının 21/04/2016 tarihli başvurusundan önce yapılan başkaca doçentlik denklik başvurusunun bulunmadığı belirtilmiştir.
Yine, Dairemizin 09/03/2022 tarih ve E: 2017/6633 sayılı ikinci Ara Kararı ile, davalı idareden, davacı tarafından, yurt dışında almış olduğu doçentlik unvanı denklik başvurusu (21/04/2016 tarihli) öncesinde yaptığı resmi başvurular olup olmadığının sorulmasına, var ise bu başvurular ile başvurulara verilen cevapların açık, anlaşılır ve onaylı örneklerinin istenilmesine, 15/01/2015 tarih ve 225 sayılı toplantıda kabul edilen Yurtdışından Alınan Doktora, Sanatta Yeterlilik, Doçentlik, Profesörlük Unvanlarının Değerlendirilmesine İlişkin Usul ve Esasların yürürlükten kaldırılıp kaldırılmadığının sorulmasına, kaldırıldı ise hangi tarihli Usul Esaslar ile yürürlükten kaldırma işleminin tesis edildiğinin sorulmasına ve buna ilişkin bilgi belgenin açık, anlaşılır ve onaylı örneğinin istenilmesine, davacının doçentlik denklik başvurunda bulunduğu dönem ve öncesinde "dil yeterliliğinin sağlandığına ilişkin belge şartının" istisnası olup olmadığının sorulmasına, eğer dil şartı istisnası uygulaması var ise; bu istisnanın kimleri hangi koşulda kapsadığının sorulmasına, bu konuya ilişkin belgenin açık, anlaşılır ve onaylı örneğinin istenilmesine karar verilmiştir.
Davalı idarece 10/05/2022 tarihli Ara Karara cevap dilekçesinde, davacının 21/04/2016 tarihli doçentlik denklik başvurusundan önce, Kırgızıstan Y.B. Milli Devlet Üniversitesinden almış olduğu doktora unvanının denkliği için başvurduğu, Kurul tarafından 13/02/2012 tarih ve 201 sayılı toplantıda yurt dışında yapmış olduğu doktoranın 2547 sayılı Kanun'un 11. maddesinin b/5 fıkrası uyarınca Türkiye'de yapılan doktoraya denk olduğuna karar verildiği, bu hususun 13/02/2012 tarih ve 611 sayılı yazı ile davacıya bildirildiği, davacının anılan doktora denklik başvurusunda doçentlik denklik de talep ettiği, ancak Kanun'da öngörülen şartları sağlamadığı için doktora denklik başvurusundan ayrıldığı, dava konusu Usul ve Esasların yürürlükten kaldırılmadığı, ancak; belirli aralıklarla değişiklikler yapıldığı, 2547 sayılı Kanun'un 24. maddesi uyarınca doçentlik unvanı için yabancı dil şartının arandığı, yurt dışından alınan doçentlik unvanı denklik başvuruları için de benzer şekilde yabancı dil şartının arandığı belirtilmiştir.
Her ne kadar, davacı tarafından 21/04/2016 tarihinden önce yapmış olduğu başvurular olduğu belirtilmiş ise de; bu konuya ilişkin davacı tarafından dosyaya herhangi bir belgenin sunulmadığı, Dairemizce yapılan Ara Kararlar ile dava dosyasına eklenen bilgi ve belgelerde bu iddiayı destekler nitelikte veriye ulaşılmadığı görülmektedir.
Öte yandan; davacı tarafından "yabancı ülkede alınan doçentlik unvan ve yetkisi ile iki yıl çalışmış olmak" koşulunu sağladığı halde davalı idarece başvurusunun engellendiği ileri sürülmekte ise de; yukarıda yer alan açıklamalar ışığında, 2547 sayılı Kanun'un 23. maddesi uyarınca, Kanunda öngörülen şartları sağlamayan adayların başvurularının kabul edilmeyeceği izahtan varestedir.
Kaldı ki; davacı tarafından, davacının 21/04/2016 tarihli yurt dışından alınan doçentlik unvanı denklik başvurusunun iade edilmesinin gerekçesi olan "yabancı dil yeterliliğin sağlandığına ilişkin belgenin" dosyaya sunulamadığı görülmektedir.
Bu itibarla; davanın bu kısmı yönünden reddi gerekmektedir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVANIN REDDİNE,
2. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam … TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına
3. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca duruşmalı dosyalar için öngörülen … TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,
4.Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra istemi halinde davacıya iadesine,
5. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere,
26/05/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.