Danıştay İdare Dava Daireleri Kurulu 2021/2176 Esas 2022/1897 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2021/2176
Karar No : 2022/1897

TEMYİZ EDENLER : I- (DAVACI): ...vasisi ....
II- (DAVALILAR):
1-... Bakanlığı
VEKİLİ : I. Hukuk Müşaviri Yrd. V. ...
2...
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : Danıştay Beşinci Dairesinin 26/11/2020 tarih ve E:2016/18360, K:2020/5433 sayılı kararının aleyhlerine olan kısımlarının temyizen incelenerek bozulması taraflarca karşılıklı olarak istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: 2. sınıf emniyet müdürü olarak görev yapmakta iken 2014 yılı Yüksek Değerlendirme Kurulu kararı ile 1. sınıf emniyet müdürü rütbesine terfi ettirilen davacının, hakkındaki soruşturma nedeniyle terfi işlemlerinin durdurulmasına ilişkin 27/06/2014 tarihli Emniyet Genel Müdürlüğü işlemi ile işlemin dayanağı olan, 10/08/2001 tarih ve 24489 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Emniyet Hizmetleri Sınıfı Personeli Rütbe Terfileri ve Değerlendirme Kurullarının Çalışmalarına İlişkin Yönetmelik'in 14. maddesinin iptali istenilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Beşinci Dairesinin 26/11/2020 tarih ve E:2016/18360, K:2020/5433 sayılı kararıyla;
3201 sayılı Emniyet Teşkilat Kanunu'nun işlem tarihinde yürürlükte bulunan 4638 sayılı Kanun ile değişik 55. maddesine; anılan Kanun'a dayanılarak çıkarılan ve yine işlem tarihi itibarıyla yürürlükte bulunan 10/08/2001 tarih ve 24489 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Emniyet Hizmetleri Sınıfı Personeli Rütbe Terfileri ve Değerlendirme Kurullarının Çalışmalarına İlişkin Yönetmelik'in 9., 11., 15., 16., 24. ve 25. maddelerine yer verilerek;
Düzenleyici işlem yönünden;
İptali istenen Yönetmelik hükmünde yer verilen düzenlemeyle görevi suç ve suçluyla mücadele olan, asayişi sağlayan, toplumda huzur ve güveni tesis etmekle mükellef olan ve hassas bir hizmet ifa eden emniyet teşkilatı çalışanlarının, devlet memurluğunu sona erdirecek veya meslekten çıkarmayı gerektirecek suçlardan dolayı haklarında adli veya idari soruşturma açılmış olması halinde, rütbe terfi işlemlerinin, rütbe terfilerine karar verilmiş olsa dahi durdurulacağının öngörüldüğü,
Dava konusu Yönetmelik hükmünün hukuka uygun olup olmadığının tespiti için, hassas bir görev ifa eden emniyet teşkilatı personelinin, hakkında kesinleşmiş bir yargı kararı aranmadan, devlet memurluğunu sona erdirecek veya meslekten çıkarma cezasını gerektiren bir fiilden dolayı adli veya idari soruşturma geçirmesinin rütbe terfisine engel olup olamayacağı hususunun değerlendirilmesi gerektiği,
Bu bağlamda değerlendirme yapıldığında, dava konusu kuralın, polislik mesleğinin önem ve özelliği dikkate alınarak ve hizmetin gerekleri gözetilerek getirilmiş bir önlem olarak kabul edilmesi, bir hakkın kısıtlanması olarak görülmemesi gerektiği, düzenlemenin devamında, bu durumda olan personelin, soruşturma konusu fiilin, yapılan görev esnasında ve asılsız olduğuna dair kurul üyelerinde kuvvetli kanaat oluşması halinde, soruşturma sonucu beklenmeksizin terfi ettirilmelerine karar verilebileceği, adli veya idari soruşturma sonucunda rütbe terfiine etki edecek bir ceza almamış olanların terfilerinin, emsallerinin rütbe terfi tarihi itibarıyla yapılacağı hükme bağlanmak suretiyle terfisi durdurulan personelin mağduriyetinin en alt seviyeye indirilmesinin sağlandığı,
Bu durumda, kamu disiplin hukukunun genel sistematiği ve emniyet müdürlüğü rütbesinin niteliği dikkate alındığında, dava konusu Yönetmelik'in 14. maddesinde mevzuata ve hukuka aykırılık görülmediği,
Bireysel işlem yönünden;
Davacı hakkında yürütülen disiplin soruşturması neticesinde, Emniyet Örgütü Disiplin Tüzüğü'nün 6/A-3. maddesi uyarınca "4 ay kısa süreli durdurma" cezası ile cezalandırılması gerekmekte ise de yükselebileceği kadronun son kademesinde bulunduğundan bu cezanın 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 125/5. maddesi uyarınca "brüt aylığının 1/2 oranında kesilmesi" şeklinde uygulanmasına karar verildiği, dolayısıyla anılan fiilin dava konusu Yönetmelik'in 14. maddesi kapsamında devlet memurluğunu sona erdirecek veya meslekten çıkarmayı gerektirecek suçlar kapsamında kalmadığı anlaşıldığından, dava konusu işlemde hukuka ve mevzuata uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle,
düzenleyici işlem yönünden davanın reddine, bireysel işlemin ise iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI :
Davacı tarafından, hakkındaki soruşturmanın dava konusu Yönetmelik'in 14. maddesi kapsamında bulunmadığı, Emniyet Örgütü Disiplin Tüzüğü'nün iptal edildiği, mevzuatın keyfi olarak uygulandığı, durdurmanın nasıl yapılacağının da Yönetmelik ile düzenlenmesi gerektiği, hakkında adli veya idari soruşturma olan başka kişilerin terfi ettirildiği, davalı idarelerin dava konusuyla ilgili olmayan hususlara değindiği belirtilerek Daire kararının redde ilişkin kısmının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.
Davalı idareler tarafından, 2014 yılı Yüksek Değerlendirme Kurulunda, hakkında adli veya idari soruşturma açılan personele ilişkin izlenecek yolun belirlendiği, davacı hakkındaki işlemin mevzuat doğrultusunda tesis edildiği, işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı belirtilerek Daire kararının iptale ilişkin kısmının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMALARI :
Davacı tarafından, davalı idarelerin temyiz istemlerinin reddi gerektiği savunulmuştur.
Davalı idareler tarafından, davacının temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...'ÜN DÜŞÜNCESİ : Temyiz istemlerinin reddi ile Daire kararının düzenleyici işleme yönelik kısmının onanması, bireysel işleme yönelik kısmının ise gerekçesi değiştirilerek onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden davalı idarelerin yürütmenin durdurulması istemleri hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
2. sınıf emniyet müdürü olarak görev yapan davacı, kıdem ve liyakat yönlerinden değerlendirilerek 10/05/2014 tarihinde toplanan 2014 yılı Yüksek Değerlendirme Kurulu kararı ile 1. sınıf emniyet müdürü rütbesine terfi ettirilmiştir.
İçişleri Bakanlığının 20/05/2014 tarihli oluru ile davacı hakkındaki, ilişiği kesilen bazı personelin yetkilerinin iptal edilmemesi nedeniyle denetim ve gözetim görevini yerine getirmediği iddialarının adli ve idari yönden araştırılması ve gerekirse soruşturulması amacıyla müfettiş görevlendirilmiştir.
27/06/2014 tarihli Emniyet Genel Müdürlüğü işlemi ile 10/08/2001 tarih ve 24489 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Emniyet Hizmetleri Sınıfı Personeli Rütbe Terfileri ve Değerlendirme Kurullarının Çalışmalarına İlişkin Yönetmelik'in 14. maddesi uyarınca davacının rütbe terfi işlemlerinin durdurulmasına karar verilmiştir.
Bunun üzerine temyizen incelenen dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT :
3201 sayılı Emniyet Teşkilat Kanunu'nun işlem tarihinde yürürlükte bulunan 4638 sayılı Kanun ile değişik 55. maddesinde; terfilerin kıdem ve liyakata göre yapılacağı, her bir rütbe için belirlenen zorunlu bekleme süreleri sonunda bir üst rütbeye terfi edebilmek için bekleme süresi kadar olumlu sicil alınması ve bir üst rütbede boş kadronun olması gerektiği; polis amirlerinin bir üst rütbeye terfiinde bu rütbedeki fiili çalışma süresinin ve kıdem sırasının tesbitinde bulunulan rütbeye terfi tarihinin esas alınacağı, kıdem sırasının, Emniyet Genel Müdürlüğünce her yıl mart ayında topluca Teşkilata duyurulacağı ve terfi ve atamaların, kanuni zorunluluk halleri dışında her yıl haziran ayında topluca yapılacağı hükme bağlanmıştır.
Anılan Kanun'a dayanılarak çıkarılan ve yine işlem tarihi itibarıyla yürürlükte bulunan 10/08/2001 tarih ve 24489 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Emniyet Hizmetleri Sınıfı Personeli Rütbe Terfileri ve Değerlendirme Kurullarının Çalışmalarına İlişkin Yönetmelik'in 9. maddesinde, polis amirlerinin rütbelere terfilerinin aynı Yönetmelik'in 11. maddesinde belirtilen şartları taşımak kaydıyla kıdem ve liyakata göre yapılacağı; 24. ve 25. maddelerinde ise, Merkez ve Yüksek Değerlendirme Kurullarının, terfi edecek personel hakkında; bulunduğu rütbede, affa uğramış olsa bile, adli mercilerce verilen kararlar ve bu kararlara dayanak olan fiillerini, bulunduğu rütbede, affa uğramış olsa bile, disiplin kurullarınca verilen disiplin cezalarını veya soruşturma bilgilerini ve bu soruşturmalara dayanak olan fiil ve hareketlerini, sicil, ödül ve takdirname bilgilerini, meslek içerisindeki bilgi, beceri ve davranışlarını değerlendirerek edinecekleri kanaate göre oy çokluğu ile karar verecekleri kurala bağlanmıştır.
Yönetmelik'in dava konusu 14. maddesinde ise, "Devlet memurluğunu sona erdirecek veya meslekten çıkarmayı gerektirecek suçlardan dolayı haklarında adli veya idari soruşturma açılanların, rütbe terfi işlemleri, kurullarca haklarında rütbe terfilerine karar verilmiş olsa dahi durdurulur. Ancak, bu durumda olan personelin, soruşturma konusu isnat edilen fiilin, yapılan görev esnasında ve asılsız olduğuna dair kurul üyelerinde kuvvetli kanaat oluşması halinde, soruşturma sonucu beklenmeksizin terfi ettirilmelerine karar verilebilir. Adli veya idari soruşturma sonucunda; rütbe terfiine etki edecek bir ceza almamış olanların terfileri, emsallerinin rütbe terfi tarihi itibariyle yapılır." kuralı yer almaktadır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Daire kararının, düzenleyici işleme ilişkin kısmı yönünden;
Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan;
"a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması,
b) Hukuka aykırı karar verilmesi,
c) Usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması" sebeplerinden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Dayandığı hukuksal nedenler ve gerekçesi yukarıda açıklanan Danıştay Beşinci Dairesi kararının, düzenleyici işlem yönünden davanın reddine ilişkin kısmı, aynı gerekçe ile Kurulumuzca da uygun bulunmuş olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar, kararın anılan kısmının bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
Daire kararının, bireysel işleme ilişkin kısmı yönünden;
Yönetmelik'in yukarıda aktarılan 14. maddesine göre, ilgili Kurul tarafından rütbe terfisine karar verilen personelin terfi işlemlerinin durdurulabilmesi için, bu personel hakkında "açılmış olan adli veya idari soruşturma"nın, Devlet memurluğunu sona erdirecek veya meslekten çıkarmayı gerektirecek suçlardan dolayı olması gerekmektedir.
Terfi ettirilen personelin terfisinin durdurulması işlemi açısından esas olan, soruşturmanın, "anılan nitelikteki suçlardan dolayı açılmış olması" olup, bu nitelikteki suçlamalarla açılan soruşturmanın neticesinde, ilgili personelin hangi nitelikteki ceza ile cezalandırıldığının, yani soruşturmanın sonucunun maddenin uygulanması bakımından önemi bulunmamaktadır.
Dava konusu bireysel işlemde, davacının, fiilleri belirtilerek, "gözetim ve denetim görevini yerine getirmediği iddiaları ile ilgili olarak" konunun adli ve idari yönden araştırılması ve gerekiyorsa soruşturulması için müfettiş görevlendirildiğinden bahisle rütbe terfi işlemleri durdurulmuştur.
Davacının rütbe terfisinin durdurulmasına yönelik bireysel işlemde belirtilen "denetim görevini yerine getirmemek" fiili, işlem tarihinde yürürlükte bulunan Emniyet Örgütü Disiplin Tüzüğü'nün 6. maddesinde, "kısa süreli durdurma" cezasını gerektiren eylem, işlem, tutum ve davranışlar arasında sayılmaktadır.
Buna göre, dava konusu bireysel işlemin değerlendirilmesi bakımından önemli olan, hakkında yürütülen soruşturma neticesinde davacının hangi ceza ile cezalandırıldığı değil; işlemin tesis edildiği tarihteki hukuki durum esas alınarak davacı hakkındaki idari soruşturmanın hangi suçlardan dolayı açıldığıdır.
Somut olayda, davacı hakkındaki idari soruşturmanın, "Devlet memurluğunu sona erdirecek veya meslekten çıkarmayı gerektirecek" suçlardan dolayı değil, "kısa süreli durdurma cezasını gerektirecek" bir suçtan dolayı açıldığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda, davacı hakkında, rütbe terfisine karar verildikten sonra, "Devlet memurluğunu sona erdirecek veya meslekten çıkarmayı gerektirecek" suçlardan dolayı idari soruşturma açılmadığından; "kısa süreli durdurma cezasını gerektirecek" bir suçtan dolayı açılan idari soruşturma esas alınarak davacının rütbe terfi işlemlerinin durdurulmasına yönelik dava konusu bireysel işlemde hukuka uygunluk görülmemiştir.
Bu itibarla; Daire kararının, bireysel işlemin iptaline ilişkin kısmı sonucu itibarıyla hukuka uygundur.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Tarafların temyiz istemlerinin REDDİNE;
2. Danıştay Beşinci Dairesinin temyize konu 26/11/2020 tarih ve E:2016/18360, K:2020/5433 sayılı kararının; düzenleyici işleme ilişkin kısmının ONANMASINA, bireysel işlemin iptaline ilişkin kısmının ise yukarıda belirtilen gerekçeyle ONANMASINA,
3. Kesin olarak, 30/05/2022 tarihinde, oybirliği ile karar verildi.